SAĞLIKLI ZAYIFLAMA İLKELERİ
Şişmanlığın temel tedavisi diyettir. Bireyin yanlış beslenme alışkanlıkları düzeltilerek gereksinimlere uygun düzenlenmiş beslenme programı, egzersizle desteklenmelidir.
Proteinlerin yeterli miktarda alınması; tokluk hissi sağlamaları, yüksek termik etkileri, yağsız vücut kitlesinin korunumu nedeniyle önemlidir.
Sağlıklı beslenme önerileri çerçevesinde günlük enerji miktarının %25- 30’ unun yağlardan gelmesi önerilmektedir. Bu oranın korunması bireyde tokluk hissinin sağlanması, lezzet alma, diyeti kabullenme ve uzun süreli uygulayabilme açısından önemlidir.
Enerjinin %55- 60’ ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Bu miktarın çoğunluğunun kompleks karbonhidrat olması önerisi, posa içeriği yüksek olan besinlerin tüketilmesini gerektirmektedir. Bunun için yaş gruplarına göre yeterli miktarda sebze ve meyve tüketilmeli, kabuklu yenebilenler kabuklu tüketilmeli, meyve suyu yerine meyve, beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmekler tercih edilmeli ve kuru baklagiller yeterli sıklıkla tüketilmelidir.
Posa; çiğneme süresinin uzun olması nedeniyle yemek yeme zamanını uzatması, hacimde düşük enerji içermesi nedeniyle enerji alımını azaltması, mide boşalma hızını azaltarak tokluk hissini sağlaması, safra asidi ve yağ asidi emilimlerini azaltması, barsak hareketlerini ve dışkı atım hacmini arttırarak kabızlığı önlemesi ve insülin düzeyini fazla yükseltmemesi gibi pek çok nedenle diyetin uygulanmasında yararı olan önemli bir öğedir. Günlük alınması gereken posa miktarının yetişkinler için 25- 35 g, çocuklar için 12- 24 g olduğu bildirilmektedir.
Dengeli düzenlenmiş diyetler yeterli miktarda vitamin ve mineral sağlayan diyetlerdir. Ancak düşük enerjili diyetlerde özellikle B grubu vitaminler, demir ve kalsiyum yönünden yetersizlikler söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle kadınlarda 1200, erkeklerde ise 1500 kkal/ gün ve daha kısıtlı enerjili diyetlerde vitamin ve mineral eklenmesi gerekebilmektedir.
Bireyin, tuz kısıtlaması gerektiren herhangi bir sağlık sorunu yoksa diyette tuzun kısıtlanmasına gerek yoktur. Sadece vücutta su tutumuna neden olacağı için aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır.
Yemek öncesi ve sonrası alındığında mide dolgunluğunu arttırması ve metabolik artıkların atımındaki görevleri nedeniyle günlük 2- 3 litre kadar sıvı tüketimi önerilmektedir. Çay, kahve, soda gibi sıvı olarak tüketilen besinler de düşünülerek günlük bu miktara ulaşılmaya çalışılmalıdır.
Bireyin alkollü içecek tüketme alışkanlığı varsa ve bundan vazgeçemiyorsa miktarları olabildiğince azaltılarak kontrol altına alınmalı ve enerji değerleri hesaplanarak buna uygun diyet düzenlenmelidir. Amerikan Kalp Vakfının önerdiği miktar günde erkeklerde 2 kadeh, kadınlarda 1 kadehtir.
Günlük enerji alımının 5- 6 öğüne bölünmesi vücutta enerji harcamasını arttırmaktadır. Ayrıca azar azar sık sık beslenme, acıkmayı ve bir sonraki öğünde besin alımını azaltması nedeniyle önerilmektedir.
Sağlıklı zayıflama için bireylerin beslenme düzeninde yapacakları değişikliklerin yanında yaşam biçimleri de değiştirilmelidir. Günlük hayatta daha aktif bir yaşam tarzının geliştirilmesi ve düzenli bir fiziksel aktiviteye yer verilmesi gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü en çok tempolu yürümeyi önermektedir. Bunun dışında; bisiklete binme, yüzme, tenis, dans, aerobik, jimnastik tarzı kalbi çalıştıran sporlar da uygun görülmektedir. Haftanın en az 4 günü en az 45 dakika egzersiz yapılması yeterli olacaktır.
Fark Etmeden Diyet yaşamı kolaylaştıran bir yemek yeme sistemidir. Türkiye’nin ve dünyanın neresinde olursanız olun bulabileceğiniz besinlerden hazırlanabilen bu sağlıklı beslenme eğitimi, kilolarınızı koruyabilecek düzene alışmanızı sağlar. Bu sistemde bireylerin fiziksel ve sosyal koşulları değerlendirilir. Fiziki muayeneleri yaptırılır. Şişmanlığa neden olan bütün faktörler değerlendirilir, bilimsel veriler ile desteklenerek kişiye özel beslenme desteği planlanır. Bu sistemde bireylerin diyetleri birbirine asla benzemez. Fark Etmeden Diyet ile haftada 0.5-1.0 kg kilo kaybetme planlanır. Optimal başarı için süreklilik, devamlılık ve programı iyi anlayabilmek şarttır. Sistemin başarısı için bireyin sevdiği fiziksel aktivite seçilir ki bu yürüyüştür. Düzenli yapması hedeflenir, teşvik edilir.
Besinleri seçerken Fark Etmeden Diyet’in kuralları çok önemlidir. Bunun dışında sağlıklı beslenmede 10 adım kuralı bulunmaktadır. Bu 10 altın kural hastalıklardan korunmada da oldukça önem kazanırken, kilo fazlalığı olan bireylerin kolay kilo vermesinde, kilo fazlalığı olmayanların kilo korumasında oldukça yol gösterici olmaktadır. Bunlar;
Her gün 4 temel besin grubunu beslenmenizde bulundurun. ( Süt grubu, et grubu, sebze-meyve grubu ve ekmek-tahıl grubu)
3 ana öğün yemek yemeğe özen gösterin. Öğünler arası ortalama 4-5 saat olsun.
Sevdiğiniz fiziksel aktiviteyi düzenli yapın.
Sağlıklı yağları seçerek kalp sağlığınızı koruyun.
Taze, ucuz, mevsime uygun bol sebze ve meyve tüketin.
Kemik sağlığınız için kalsiyumdan zengin beslenin.
Kansızlığı önlemek beslenmeniz demir destekli olsun.
Rafine tahıl ürünleri yerine kepekli olanlarını yiyin.
Daha az tuz, şeker ve kahve tüketin.
Sağlıklı hazırlama ve pişirme yöntemlerine uyun
Besin Seçimi:
Yağlar: Yağlarda çeşitlilik en sağlıklısı. Salata ve zeytinyağlı yemeklerinize zeytin yağı veya ayçiçeği yağı, pilav, makarna, börek ve keklerinize margarin ekleyerek hazırlayabilirsiniz.
Çorbalar: Mutlaka çorbaları öğün öncesinde 1 kase içmeye özen gösterin. Ev yapımı veya hazır çorbaları beslenmenizde güvenle bulundurun. Çorbaları hazırlarken kişi başına 1 tatlı kaşığı yağ ekleyin. Sebze çorbaları tercihiniz olsun.
Tatlılar, şekerler ve çikolata: Sade şeker, şekerli içecekler, hamur tatlıları, bisküvilerden uzak durmak en sağlıklısı. Bunun yerine az yağlı, az şekerli, kuru yemişli kekler veya az yağlı süt ve az şeker ile hazırlanmış pudingler, meyveli tatlılar, çikolata kırıntılı az şeker ve az yağ eklenmiş kurabiye veya meyve tartları haftada 2–3 kere 1 porsiyon olarak yenilirse kilo vermenizin durmasına engellenmiş olur
.
Süt ve süt ürünleri: Süt, yoğurt ve peynirde tercihiniz mutlaka % 50 yağ içeren yani az yağlı süt ürünleri olmalıdır. Bunun dışında benimde hastalarıma önerdiğim çok değerli bir besin olan kefiri de yoğurt yerine tüketebilirsiniz. Böylece metabolizmanız daha hızlı çalışacak düzenli kilo kaybetmenize yardımcı olacaktır.
Sebzeler: Sebzeler beslenmemizin baş tacı olmalıdır. Mevsime uygun, beyaz, koyu yeşil, sarı ve kırmızı sebzeler mutlaka yemeklerimizde bulunmalıdır. Lahana, mısır, patates, havuç, ıspanak vb… en güzel örneklerdir. Sebze yemeklerini pişirirken zeytinyağlılara kişi başı 1 yemek kaşığı, etli yemeklere yağ eklemeden pişirmeye özen göstermelisiniz. Mümkün olduğunca az suda ve az pişirerek yemek daha hızlı kilo verdirmekte ve kanser yapıcı maddelerin vücuttan hızlı bir şekilde atılmasını sağlamaktadır. Tuzlanmış, sirke ile işlem görmüş ve kızarmış sebzelerden uzak durmalısınız.
Meyveler: Meyveleri kabuklu ve parçalamadan yemek en sağlıklısı. Eğer suyunu içmek istiyorsak hemen sıkıp tüketmek gerekmektedir. Dondurulmuş, konserve taze meyve olmadığında tüketilebilir. Domates suyu sınırsız içilebilecek bir meyve suyudur.
Ekmek ve tahıllar: Tam taneli tahıldan yapılan ekmekler en favori ve sağlıklı ekmeklerdir. Cevizli, ay çekirdekli, çavdar, kepekli, yulaflı gibi… bulgur, kepekli makarna, erişte, tarhana, kuskus mutlaka beslenmemizde bulunmalı. Cips, kraker, şekerlendirilmiş tahıllar, kekler, çörekler beslenmemizde nadir tüketmemiz gereken besinlerdir.
Et ve et yerine geçenler: Yağsız kırmızı et, tavuk, balık, hindi eti, kuru baklagiller, yumurta, kuru yemişler daha çok tercih edilmeli, salam, sosis, sucuk, kavurma, pastırma gibi işlenmiş etler ya sebzelerle yenmeli ya da nadir tüketilmelidir.
Şişmanlığın temel tedavisi diyettir. Bireyin yanlış beslenme alışkanlıkları düzeltilerek gereksinimlere uygun düzenlenmiş beslenme programı, egzersizle desteklenmelidir.
Proteinlerin yeterli miktarda alınması; tokluk hissi sağlamaları, yüksek termik etkileri, yağsız vücut kitlesinin korunumu nedeniyle önemlidir.
Sağlıklı beslenme önerileri çerçevesinde günlük enerji miktarının %25- 30’ unun yağlardan gelmesi önerilmektedir. Bu oranın korunması bireyde tokluk hissinin sağlanması, lezzet alma, diyeti kabullenme ve uzun süreli uygulayabilme açısından önemlidir.
Enerjinin %55- 60’ ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Bu miktarın çoğunluğunun kompleks karbonhidrat olması önerisi, posa içeriği yüksek olan besinlerin tüketilmesini gerektirmektedir. Bunun için yaş gruplarına göre yeterli miktarda sebze ve meyve tüketilmeli, kabuklu yenebilenler kabuklu tüketilmeli, meyve suyu yerine meyve, beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmekler tercih edilmeli ve kuru baklagiller yeterli sıklıkla tüketilmelidir.
Posa; çiğneme süresinin uzun olması nedeniyle yemek yeme zamanını uzatması, hacimde düşük enerji içermesi nedeniyle enerji alımını azaltması, mide boşalma hızını azaltarak tokluk hissini sağlaması, safra asidi ve yağ asidi emilimlerini azaltması, barsak hareketlerini ve dışkı atım hacmini arttırarak kabızlığı önlemesi ve insülin düzeyini fazla yükseltmemesi gibi pek çok nedenle diyetin uygulanmasında yararı olan önemli bir öğedir. Günlük alınması gereken posa miktarının yetişkinler için 25- 35 g, çocuklar için 12- 24 g olduğu bildirilmektedir.
Dengeli düzenlenmiş diyetler yeterli miktarda vitamin ve mineral sağlayan diyetlerdir. Ancak düşük enerjili diyetlerde özellikle B grubu vitaminler, demir ve kalsiyum yönünden yetersizlikler söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle kadınlarda 1200, erkeklerde ise 1500 kkal/ gün ve daha kısıtlı enerjili diyetlerde vitamin ve mineral eklenmesi gerekebilmektedir.
Bireyin, tuz kısıtlaması gerektiren herhangi bir sağlık sorunu yoksa diyette tuzun kısıtlanmasına gerek yoktur. Sadece vücutta su tutumuna neden olacağı için aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır.
Yemek öncesi ve sonrası alındığında mide dolgunluğunu arttırması ve metabolik artıkların atımındaki görevleri nedeniyle günlük 2- 3 litre kadar sıvı tüketimi önerilmektedir. Çay, kahve, soda gibi sıvı olarak tüketilen besinler de düşünülerek günlük bu miktara ulaşılmaya çalışılmalıdır.
Bireyin alkollü içecek tüketme alışkanlığı varsa ve bundan vazgeçemiyorsa miktarları olabildiğince azaltılarak kontrol altına alınmalı ve enerji değerleri hesaplanarak buna uygun diyet düzenlenmelidir. Amerikan Kalp Vakfının önerdiği miktar günde erkeklerde 2 kadeh, kadınlarda 1 kadehtir.
Günlük enerji alımının 5- 6 öğüne bölünmesi vücutta enerji harcamasını arttırmaktadır. Ayrıca azar azar sık sık beslenme, acıkmayı ve bir sonraki öğünde besin alımını azaltması nedeniyle önerilmektedir.
Sağlıklı zayıflama için bireylerin beslenme düzeninde yapacakları değişikliklerin yanında yaşam biçimleri de değiştirilmelidir. Günlük hayatta daha aktif bir yaşam tarzının geliştirilmesi ve düzenli bir fiziksel aktiviteye yer verilmesi gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü en çok tempolu yürümeyi önermektedir. Bunun dışında; bisiklete binme, yüzme, tenis, dans, aerobik, jimnastik tarzı kalbi çalıştıran sporlar da uygun görülmektedir. Haftanın en az 4 günü en az 45 dakika egzersiz yapılması yeterli olacaktır.
Fark Etmeden Diyet yaşamı kolaylaştıran bir yemek yeme sistemidir. Türkiye’nin ve dünyanın neresinde olursanız olun bulabileceğiniz besinlerden hazırlanabilen bu sağlıklı beslenme eğitimi, kilolarınızı koruyabilecek düzene alışmanızı sağlar. Bu sistemde bireylerin fiziksel ve sosyal koşulları değerlendirilir. Fiziki muayeneleri yaptırılır. Şişmanlığa neden olan bütün faktörler değerlendirilir, bilimsel veriler ile desteklenerek kişiye özel beslenme desteği planlanır. Bu sistemde bireylerin diyetleri birbirine asla benzemez. Fark Etmeden Diyet ile haftada 0.5-1.0 kg kilo kaybetme planlanır. Optimal başarı için süreklilik, devamlılık ve programı iyi anlayabilmek şarttır. Sistemin başarısı için bireyin sevdiği fiziksel aktivite seçilir ki bu yürüyüştür. Düzenli yapması hedeflenir, teşvik edilir.
Besinleri seçerken Fark Etmeden Diyet’in kuralları çok önemlidir. Bunun dışında sağlıklı beslenmede 10 adım kuralı bulunmaktadır. Bu 10 altın kural hastalıklardan korunmada da oldukça önem kazanırken, kilo fazlalığı olan bireylerin kolay kilo vermesinde, kilo fazlalığı olmayanların kilo korumasında oldukça yol gösterici olmaktadır. Bunlar;
Her gün 4 temel besin grubunu beslenmenizde bulundurun. ( Süt grubu, et grubu, sebze-meyve grubu ve ekmek-tahıl grubu)
3 ana öğün yemek yemeğe özen gösterin. Öğünler arası ortalama 4-5 saat olsun.
Sevdiğiniz fiziksel aktiviteyi düzenli yapın.
Sağlıklı yağları seçerek kalp sağlığınızı koruyun.
Taze, ucuz, mevsime uygun bol sebze ve meyve tüketin.
Kemik sağlığınız için kalsiyumdan zengin beslenin.
Kansızlığı önlemek beslenmeniz demir destekli olsun.
Rafine tahıl ürünleri yerine kepekli olanlarını yiyin.
Daha az tuz, şeker ve kahve tüketin.
Sağlıklı hazırlama ve pişirme yöntemlerine uyun
Besin Seçimi:
Yağlar: Yağlarda çeşitlilik en sağlıklısı. Salata ve zeytinyağlı yemeklerinize zeytin yağı veya ayçiçeği yağı, pilav, makarna, börek ve keklerinize margarin ekleyerek hazırlayabilirsiniz.
Çorbalar: Mutlaka çorbaları öğün öncesinde 1 kase içmeye özen gösterin. Ev yapımı veya hazır çorbaları beslenmenizde güvenle bulundurun. Çorbaları hazırlarken kişi başına 1 tatlı kaşığı yağ ekleyin. Sebze çorbaları tercihiniz olsun.
Tatlılar, şekerler ve çikolata: Sade şeker, şekerli içecekler, hamur tatlıları, bisküvilerden uzak durmak en sağlıklısı. Bunun yerine az yağlı, az şekerli, kuru yemişli kekler veya az yağlı süt ve az şeker ile hazırlanmış pudingler, meyveli tatlılar, çikolata kırıntılı az şeker ve az yağ eklenmiş kurabiye veya meyve tartları haftada 2–3 kere 1 porsiyon olarak yenilirse kilo vermenizin durmasına engellenmiş olur
.
Süt ve süt ürünleri: Süt, yoğurt ve peynirde tercihiniz mutlaka % 50 yağ içeren yani az yağlı süt ürünleri olmalıdır. Bunun dışında benimde hastalarıma önerdiğim çok değerli bir besin olan kefiri de yoğurt yerine tüketebilirsiniz. Böylece metabolizmanız daha hızlı çalışacak düzenli kilo kaybetmenize yardımcı olacaktır.
Sebzeler: Sebzeler beslenmemizin baş tacı olmalıdır. Mevsime uygun, beyaz, koyu yeşil, sarı ve kırmızı sebzeler mutlaka yemeklerimizde bulunmalıdır. Lahana, mısır, patates, havuç, ıspanak vb… en güzel örneklerdir. Sebze yemeklerini pişirirken zeytinyağlılara kişi başı 1 yemek kaşığı, etli yemeklere yağ eklemeden pişirmeye özen göstermelisiniz. Mümkün olduğunca az suda ve az pişirerek yemek daha hızlı kilo verdirmekte ve kanser yapıcı maddelerin vücuttan hızlı bir şekilde atılmasını sağlamaktadır. Tuzlanmış, sirke ile işlem görmüş ve kızarmış sebzelerden uzak durmalısınız.
Meyveler: Meyveleri kabuklu ve parçalamadan yemek en sağlıklısı. Eğer suyunu içmek istiyorsak hemen sıkıp tüketmek gerekmektedir. Dondurulmuş, konserve taze meyve olmadığında tüketilebilir. Domates suyu sınırsız içilebilecek bir meyve suyudur.
Ekmek ve tahıllar: Tam taneli tahıldan yapılan ekmekler en favori ve sağlıklı ekmeklerdir. Cevizli, ay çekirdekli, çavdar, kepekli, yulaflı gibi… bulgur, kepekli makarna, erişte, tarhana, kuskus mutlaka beslenmemizde bulunmalı. Cips, kraker, şekerlendirilmiş tahıllar, kekler, çörekler beslenmemizde nadir tüketmemiz gereken besinlerdir.
Et ve et yerine geçenler: Yağsız kırmızı et, tavuk, balık, hindi eti, kuru baklagiller, yumurta, kuru yemişler daha çok tercih edilmeli, salam, sosis, sucuk, kavurma, pastırma gibi işlenmiş etler ya sebzelerle yenmeli ya da nadir tüketilmelidir.