EVDE ENERJİ TASARRUFU İÇİN ÖNERİLER
Örneğin, 120 metrekarelik bir evde yaşayan dört kişilik bir ailenin ısıtma,
soğutma, yemeklerin pişirilmesi ve saklanması, bulaşık ve çamaşırların
yıkanması, televizyon gibi eğlence araçlarının kullanılması ve aydınlatma için
harcadığı elektrik enerjisi yılda 2 bin Kwh civarındadır. Oysa basit önlemler
alarak evlerimizde en az %30 oranında enerji tasarrufu sağlamak mümkündür.
Evlerde kullandığımız elektriğin ortalama %80i elektrikli aletlerce
tüketiliyor. Enerji etiketi, bir cihazı yıllık enerji tüketimi bazında A, B, C, D,
E, F ve G harfleriyle ifade edilen 7 grupta sınıflandırılmaktadır. A harfi en
düşük enerji tüketimini işaret eder. A sınıfı elektrikli aletler ortalama %45 daha
az enerji tüketirler. Bu nedenle araçlarımızı satın alırken en az enerji tüketenleri
tercih etmemiz gerekir.
Buzdolabı (Soğutucu Dolap) ve Dondurucu Kullanımında Enerji
Tasarrufu:
Evde tüketilen enerjinin %15i buzdolabının çalışması için tüketilir.
Geniş buzdolapları küçük olanlardan daha fazla enerji harcayacağı için
yalnızca ihtiyaç duyulan büyüklükte bir soğutucu seçilmeli, az enerji
tüketenler tercih edilmelidir.
Dolap gövdesi ile kapı arasındaki, kapalı
durumlarda, sızdırmazlığı sağlayan esnek
plastik şeritlerin temiz tutulması ve
bozulmuşlarsa değiştirilmesi gereklidir.
Buzdolabında tavsiye edilen ısı 4- 5 o
C,
dondurma ısısı ise -20 o
C dir. Bu konuda
üretici firmanın talimatlarına uyulması
gereklidir.
Buzdolabı hava akımı olacak şekilde
yerleştirilmelidir. Hava ne kadar rahat
dolaşırsa soğutucuların verimliliği o kadar
artar. Bunun için soğutucuların arkasındaki duvar ile arasındaki mesafe en
az 10cm olmalıdır.
Buzdolabı güneş alacak yerlerden ve radyatör yanından uzağa
yerleştirilmelidir. Fırın ve diğer ısı kaynaklarından gelen sıcak hava, buzdolabının ayarlanan ısıda kalması için daha çok çalışmasına neden
olacaktır. Buzdolabı evin en sıcak yerine konmuşsa toplam enerji tüketimi
%25 artar. Bir kâse buz parçası dolabın içine konduğu zaman 3- 4 gün
süre ile %5 daha az enerji harcanır.
Buz yapan ve kapısından su veren buzdolabı modelleri daha rahat
olmasına karşılık daha fazla enerji tüketirler.
Yiyecekler sıcakken buzdolabına konmamalıdır. Sıcak bir yiyeceği oda
ısısına düşürmeden buzdolabına koymak buzdolabının daha uzun süre
çalışarak enerji harcamasına neden olacaktır.
Buzdolabına konulan tüm yiyecekler kapalı kaplarda konulmalıdır. Aksi
halde dolabın içindeki nem oranı artacak, bu soğutucuların daha fazla
çalışmasına neden olacaktır.
Yiyecekler gereksiz ambalajları çıkartıldıktan sonra buzdolabına
yerleştirilmelidir. Koruyucuların kalınlığı arttıkça, buzdolabı; içindeki
yiyecekleri serin tutmak için daha çok çalışacaktır.
Buzdolabının dondurucu ve gövde kapısının açılıp kapanması sırasında
önemli ölçüde soğuk hava kayıpları olur. Bu yüzden kapıları mümkün
olduğu kadar az açık tutmaya özen göstermelidir. En fazla kullanılan
malzemeler kolay alınabilecek şekilde dolaba yerleştirilmelidir. Dolabın
altı ve arkası yılda iki defa vakumlu süpürge ile temizlenmelidir. Bu
önlem %25 daha az enerji tüketimi sağlayacaktır.
Sandık tipi derin dondurucular diğerlerine oranla %10- 15 daha az enerji
harcarlar.
Donduruculara yiyecekler dolap içinde hava akımını engellemeyecek ve
eğer mümkünse raflarında boşluk kalmayacak şekilde yerleştirilmelidir.
Yiyecekler soğuğu havadan fazla tutarlar. Bu nedenle dolabın içini
mümkün olduğu kadar çok doldurmalı fakat hava dolaşımını
engellenmemesine dikkat edilmelidir.
Derin dondurucusu üstte veya altta olacak şekilde tasarlanmış modeller
yan yana olanlardan daha verimlidirler. Bunun nedeni izole edilecek
alanın daha az olmasıdır.
Gerek buzdolaplarının gerekse dondurucuların verimli kullanılmasında
düzenli bakım esastır. Düzenli bakım sistemin verimliliğini artırır ve
aracın ömrünü uzatır. Derin dondurucudan malzemeyi, bir gün önceden buzdolabına almak ve
orada çözülmeye bırakmak, dolaba soğukluk vereceği için buzdolabının
daha az enerji harcamasını sağlayacaktır.
A+
bir buzdolabı sadece 44 wattlık bir ampul kadar enerji harcar.
Buzdolabının verimli çalışma ömrü 20 yıldır. Eski dolaplar yeni
dolapların iki katı enerji tüketirler.
Ocak ve Fırın Kullanımında Enerji Tasarrufu:
Pişirme işleminde altı düz olan kaplar
tercih edilmelidir. Kabın altı temiz
olmalı, ayrıca tam ateşin üzerine
gelecek şekilde yerleştirilmelidir.
Tencere ve tavalarda kapakları kapalı
olarak pişirme yapmak hem işlemi
hızlandırır hem de enerji tüketimini
azaltır. Böylece sağlanacak buhar
enerjisiyle %60 tasarruf sağlamak
mümkün olacaktır.
Pişirme sırasında basınçlı (düdüklü tencere) ve buharlı tencere
kullanmak enerji tasarrufu sağlamasının yanı sıra yiyeceklerin besin
değerlerini de korur.
Elektrikli ocak ve fırınları pişirme süresinin bitiminden birkaç dakika
önce kapatıp kap ve aracın kendi sıcaklığından yararlanılabilir.
Fırında gerekli olmadıkça ön ısıtma yapılmamalı, yapılsa bile bu süre
10 dakikayı geçmemelidir.
Fırın kapağının her açılışında %20 oranında ısı kaybı olması nedeniyle
pişirme süresinin sonuna kadar mümkünse kapak açılmamalıdır.
Eğer evde birden fazla fırın varsa küçük olanı tercih edilmelidir.
Büyük bir fırını yarı kapasite ile kullanmak yerine, küçük bir fırını tam
kapasite kullanmak büyük ölçüde tasarruf sağlar.
Donmuş bir eti pişirmek, çözülmüş bir etin pişirilmesinden 20 dakika
daha fazla zaman alır. Bu nedenle donmuş etlerin pişirilmeden önce
çözülmesi gereklidir.
Mikrodalga fırınlar geleneksel fırınlara oranla enerjiyi daha verimli
kullanırlar. Bu fırınlarda pişirme 2- 10 dakika, ısıtma ise 10- 30
saniyede gerçekleşir. Yemek ısıtmada mümkün olduğunca mikrodalga
fırın kullanılması %60- 65 tasarruf sağlar.
Ocak ve fırınların verimli yanmalarını sağlamak için daima temiz
tutulması gereklidir.
Fırın satın alırken mutlaka hava ve ısı sızdırmaz yalıtımlı ve az enerji
tüketenler tercih edilmelidir.
Çamaşır Makinesi ve Kurutucu Kullanımında Enerji
Tasarrufu:
Daha az su, enerji ve deterjan
harcayan makine satın
alınmalıdır.
Çamaşır makinesinin çevresinde
en az 5cm boşluk olmasına
dikkat edilmelidir.
Tavsiye edilenden fazla deterjan
kullanılmamalıdır. Düşük ısıda
temizleme yapan deterjanlar
tercih edilmelidir. Aşırı köpüren
ya da az veya fazla miktarda
deterjan kullanımı verimsiz temizleme demektir.
Çamaşır makinesinde yıkanan çamaşırların maliyeti büyük ölçüde
kullanılan sıcak suyun miktarına bağlıdır. Çamaşırlar gerekmedikçe
yüksek ısıda yıkamak yerine ılık (30- 40 o
C ) veya soğuk suyla
yıkanmalıdır. Elektrik enerjisinin %90ı suyu ısıtmada harcanır.
Çamaşır makineleri yıkama programlarına uygun olarak tam
doldurulmadan çalıştırılmamalıdır.
Çok kirli ve lekeli çamaşırları önceden ıslatmak veya varsa
otomatik çamaşır makinesindeki ıslatma fonksiyonunu kullanarak
ikinci yıkamayı kaldırmak önemli bir tasarruf sağlar.
Çamaşırlar cinsleri ve kirlilik durumlarına göre ayrılarak doğru
yıkama programları seçilmelidir.
Çamaşır makinesinin süzgeci ara sıra temizlenmelidir.
Çamaşırları aşırı kurutmayın. Fazla harcanan enerjinin yanında aşırı
kurutma çamaşırı tüylendirir ve yıpratır.
Çamaşırları kurutma makinesinde kurutmak hem fazla enerji
harcamasına hem de çamaşırların daha çabuk yıpranmasına neden
olur. Çamaşırlar mümkünse dışarıda güneş ve rüzgârdan
yararlanılarak kurutulmalıdır. Zorunlu olmadıkça kurutma
makineleri kullanılmamalıdır.
Kurutma makinesinde her kurutma işleminden sonra süzgeç
temizlenmelidir. Aksi halde hava kanallarını çamaşır lifleri ve
iplikçikler doldurur ve üflenen kuru havanın geçmesine engel olur.
Bu da kurutma işleminin uzamasına ve daha fazla enerji tüketimine
neden olur.
Bulaşık Makinesi Kullanımında Enerji Tasarrufu:
Türkiyenin Enerji Verimliliği Bilinci
Araştırmasına göre Türkiye genelinde
bulaşıkların elde yıkanma oranı %62dir.
Bulaşıkları elde yıkamakla sarf edilen su
miktarı 35litre ile 200 litreye kadar
değişiklik gösterir. Oysa aynı miktardaki
bulaşıklar makinede yıkandığında ise 15
litre su harcanır.
Bulaşıkların dezenfekte edilmesi için
yüksek sıcaklıkta yıkama arzu edilmedikçe
55 o
C su sıcaklığı yeterlidir.
Makine son durulamayı yaptıktan sonra, kapağı açarak bulaşıkların
hava ile kendi kendine kurumasını sağlamak enerji maliyetinden
%10 civarında tasarruf sağlar.
Makineyi yarı dolu veya aşırı dolu şekilde kesinlikle çalıştırmayın.
Az kirli bulaşıklar için; kısa veya ekonomik devirli, düşük sıcaklıklı
programı seçiniz.
Ütü Kullanımında Enerji Tasarrufu:
Ütüleme işlemi bitmeden beş dakika önce
ütü prizden çekilerek kalan iş, ütünün
içindeki ısı ile tamamlanabilir.
Çamaşırların ütülenirken nemli olmasına
dikkat edilmelidir.
Ütü alırken kurutucu gücü düşük, buhar kapasitesi yüksek olanları
seçmek daha az enerji tüketimi sağlar.
Elektrikli Süpürgesi Kullanımında Enerji Tasarrufu:
Elektrikli süpürgelerinin toz torbası sıklıkla
boşaltılmalıdır. Üreticinin önerdiği şekilde
kullanılmalıdır.
Eskimiş fırçalar yenilenmelidir.
Yılda en az bir kez motor bölümü açtırılıp
buradaki toz ve pamukçuklar temizletilmelidir.
Televizyon DVD/VCD, Bilgisayar ve Radyo Kullanımında
Enerji Tasarrufu:
Kullanılmayan bilgisayarlar stand-by konumunda bırakılıp, fişten
çekilmediğinde yüzde 10 oranında elektrik tüketmeye devam
ederler. Fişin çekilmesi gereklidir.
Küçük ekranlı televizyonlar büyük ekranlara göre daha az elektrik
enerjisi tüketirler.
TV, radyo vb. araçların ses düzeyi duyulabilecek seviyede
olmalıdır. Ses düzeyinin düşük tutulması elektrik enerjisi tüketimini
düşürür.
TV ve radyolar sürekli açık tutulmamalı, seyredilecek veya
dinlenmeyecek programlar dışında kapatılarak, enerji israfı
engellenmelidir.
Eğer mümkünse masa üstü yerine diz üstü bilgisayar
kullanılmalıdır. Masa üstü bilgisayarlar 5 kat daha fazla elektrik
tüketir.
Saç Kurutma Makinesi Kullanımında Enerji Tasarrufu:
Saç kurutma işlemi mümkün olduğu kadar
havlu ile yapılmalıdır. Saçlar havlu ile
kurulandıktan sonra saç kurutma makinesi
kullanılmalıdır. Böylece daha az enerji
harcanır. Saç kurutma makinesinin 10
dakika çalışması 60 wattlık bir lambanın
üç saat yansımasına eş değer bir elektrik
tüketir.
AYDINLATMADA ENERJİ TASARRUFU:
Kısa sürelide olsa oda terk edildiği zaman ışıklar söndürülmelidir.
Gün ışığından mümkün olduğunca yararlanmalı, gerekmedikçe
aydınlatma araçları kullanılmamalıdır.
Açık renkli duvar, mobilya, perde ve halı ışığı yansıtarak odanın
aydınlatma ihtiyacını azaltır.
Bina girişinde ve holde düşük güçlü lambalar kullanılmalıdır. Dış
kapı lambaları, halojen lambalarla değiştirilebilir.
Fazla ışığa ihtiyaç duyulan bölmelerde çok sayıda düşük güçlü
lamba kullanmak yerine daha yüksek güçlü tek bir lamba
kullanmakla daha verimli bir aydınlatma sağlanmış olur.
Dikiş, okuma vb. gibi faaliyetlerde bütün odayı aydınlatan lambalar
yerine çalışma lambalarının kullanılması tasarruf sağlar.
Zamanlayıcılar, fotoseli ya da, yaklaşım sensorları ile yapılan
kontrollü aydınlatmalar da enerji tasarrufu sağlar.
Lambalarda ışık ayarlayıcılar kullanılarak, ışığın seviyesi istenilen
durumlarda artırılıp-azaltılmalıdır.
Tasarruflu ampuller ekonomi ve çevreye büyük katkılar sağlar,
normal lambalardan 5 kat daha az enerji tüketirler ve 10 kat daha
uzun ömürlüdürler. Her evde sadece iki adet 100 wattlık eski tip
ampulü verimli ampullerle değiştirerek yılda 750 TL enerji
tasarrufu sağlanabilir.. Ayrıca bu sayede ancak 52 milyon ağaç
tarafından temizlenebilen, yılda 1.1 milyon tonluk karbondioksit
salınmasının da önüne geçmek mümkün olacaktır. 15 watt enerji
tasarruflu bir ampul, 75 watt normal bir ampulden yüzde 80
oranında daha az elektrik harcar. 6 yıl boyunca 12 adet eski tip
ampule ihtiyaç duyulurken aynı sürede sadece bir adet enerji tasarruflu ampul yeterli olacaktır.
KONUTUN ISITILMASINDA ENERJİ TASARRUFU
Kış aylarında kalın
kıyafetler giymek
konutun ısıtılmasında
enerji tasarrufu açısından
önemli ölçüde katkı
sağlar.
Radyatörler temiz
tutulmalıdır. Böylece tozların ısıyı emmesi önlenmiş olur.
Radyatörlerin üzerindeki örtüler hava dolaşımını engeller ve ısıyı
kendi üzerinde toplar. Bu nedenle radyatörlerin üzerleri
kapatılmamalıdır.
Yılda en az bir defa radyatörlerin havası alınmalıdır.
Mobilya ve perdeler radyatör etrafında ısı akışını engellemeyecek
şekilde düzenlenmelidir.
Çamaşırlar radyatörlerin üzerinde kurutulmamalıdır.
Kullanılmayan oda, antre ve merdiven radyatörleri ile banyo
yapılmayan günler banyo radyatörleri kısılmalıdır.
Kapı ve pencerelerden ısı kaybını önlemek için yalıtım
yapılmalıdır. Pencereler ve kapılar, evlerdeki ısının dörtte birinin
kaybına neden olur. Yalıtımsız bir evde meydana gelen ısı kaybının
%20si tek camlı pencerelerden kaynaklanır. Çift cam kullanmak
bu kaybı yarıya indirir.
Kış ayları boyunca gerekmedikçe ve güneş ışığı almıyorsa perdeler
kapalı tutulmalıdır.
Kalın malzemelerden yapılmış perdeler tercih edilerek,
pencerelerden ısı kaybı azaltılabilir.
Odaları havalandırmak için pencereler uzun süre açık
bırakılmamalıdır.
Kuru havada soğuk daha çok hissedilir. Bu nedenle kışın odalar
nemlendirilmelidir. Merkezi sistemle ısıtılan binalarda tasarruf sağlamak için oda
sıcaklığını istenilen seviyeye ayarlayan radyatör termostatlar
kullanılmalıdır.
Bir uzman kişinin bilgisine başvurularak duvarlar yalıtılmalıdır. Bu
işlem için yapılacak giderler, 2-5 yıl arasında kendini amorti
edebilir.
Isıtıcıların belirli aralıklarla yetkili servisler tarafından
kontrollerinin yapılması, ayarlarının kontrol edilmesi gereklidir.
Uygun bir yalıtım malzemesi ile çatılar yalıtılmalıdır.
Evdeki oda sıcaklığının 22 0C yerine 20 0
C olması yakıt masrafını
yüzde %12 azaltır.
Kombiler sürekli açılıp kapatılmamalı, bunun yerine düşük ayarda
sürekli çalışır vaziyette tutulmalıdır.
Doğalgaz sobasının filtreleri ayda bir kez temizlenmeli ya da
değiştirilmelidir.
Mümkünse evin etrafı ağaçlandırılmalıdır.
Kullanılmayan baca delikleri kapatılmalıdır.
Bacalar kış aylarına girmeden önce kontrol edilerek
temizlenmelidir.
Bacalı doğalgaz cihazları dolap içerisine yerleştirilmemelidir. Bu
durum cihazın ortamdan hava almasını engeller ve verimini
düşürür.
Doğalgaz tesisatları korunmalı ve kontrol edilmelidir. Kaçaklara
karşı dikkatli olunmalıdır.
Apartman kapıları kapalı tutulmalıdır.
Akılcı bir tüketim ve enerji tasarrufu uygulamalarıyla doğalgaz çok daha
ucuz ve ekonomik kullanılabilir. Böylece faturalarda düşer. Isı yalıtımı, cihaz
seçimi, tam yanmanın sağlanması, belirli aralıklarla kontrol gibi alınacak
önlemler, doğalgaz faturalarında % 20-30a varan düşüş sağlar.
SU TASARRUFU
Evlerde suyun %35i banyoda, %30u
tuvalette, %20si çamaşır yıkamada, %10u
yemek pişirme ve içme suyu, %5i temizlik
amacı ile kullanılmaktadır.
Damlayan musluklar tamir ettirilmelidir. Musluklardan damlayan
su saatte ortalama 12 lt suyun boşa akması demektir. Hemen
onarılması gerekir.
Az damlama günde ortalama 100 lt (yaklaşık 5 kova) çok damlama
ortalama 1600 lt (Yaklaşık 80 Kova) su kaybına yol açmaktadır.
Saniyede 1 damla damlatan musluktan yılda 9088.8 lt su kaybı olur.
Bu ise bulaşık makinesinin yaklaşık 6 ay boyunca her gün çalışması
demektir.
Birçok evde gizli su kaçağı olabilir. Bunu tespit etmek için bütün
musluklarınızı kapatınız ve su sayacını okuyunuz. Böylece su kaçağı
olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
Az su harcayan, daha az su akıtan duş başlıkları ve muslukları
kullanılmalıdır. Klasik Duş başlıkları dakikada 15-20 lt su
akıtırken, tasarruflu yani düşük akımlı duş başlıkları 9-10 lt su
akıtır. Özellikle sık aralıklarla açılıp kapatılan muslukları tasarruflu
olanlarla değiştirerek su tüketimini %25 azaltılabilir.
Diş fırçalarken ve tıraş olurken suya gereksinim olmadığında
musluklar kapatılmalıdır. Böylece günde 15 ile 35 lt su tasarruf
edilebilir. Diş fırçalamaya başlamadan önce ağzı çalkalamak için
bir bardak su kullanılmalıdır. Bu işlemle yılda 9100 lt su tüketimi
önlenebilir. Bir kişinin günde 1 kez 1 dakika boyunca suyu
kapatmadan diş fırçalaması yılda 8 ton su israfına neden olur.
Mümkün oldukça küveti doldurmak yerine duş alarak
yıkanılmalıdır. Duş esnasında vücut ve saç sabunlanırken veya
şampuanlanırken su açık tutulmamalıdır. Böylece sudan %8
tasarruf sağlanabilir. Yapılan araştırmalar sonucu yıkanmak için
küvet kullanıldığı takdirde, duşa göre üç kat daha fazla su
tüketildiği belirlenmiştir. 4 kişilik bir ailenin her ferdinin duş
süresini 1 dakika kısaltmasıyla yılda 18 ton su kurtarılmış olur.
Tuvaletlerde sifon asgari çekilmelidir. Bu fazla miktarda suyun
harcanmasını önleyecektir.
Tuvalet rezervuarlarının su sızdırmasıyla su kaybı günde 700 ltye
ulaşabilir. Sızıntı olup olmadığını anlamak için rezervuara birkaç
damla boyalı su ilave edilir. Tuvalette 5-7 dakika içinde boyalı su
oluşursa bu sızıntı olduğunu gösterir.
Çamaşır ve bulaşık makineleri tam kapasite ile çalıştırılmalıdır.
Suyla birlikte kullanılan temizlik maddelerinin miktarının kullanım
talimatına uygun olması gerekir. Fazla miktarda kullanılması
durulama için gereğinden fazla su tüketimine neden olur. Tuvalet kâğıdı, peçete, sigara izmariti gibi atıklar klozet ve
tuvaletlere atılmamalıdır. Böylece daha fazla su kullanmak zorunda
kalınmayacak, pis su sistemlerinde tıkanmalara neden olmayacak
ve bu tıkanmaların giderilmesindeki ağır maliyetleri karşılamak
zorunda kalmayacaksınız.
Evden uzun süreli ayrılmalarda su vanası kapatılmalıdır.
Sıcak su musluğu açıldığında suyun ısınmasını beklerken akıtılan
suyun ziyan olmaması için bir kaba doldurulması gerekir. Bu su
çiçek sulama, balkon yıkama gibi farklı işlerde kullanılabilir.
Sebze ve meyveleri yıkamada kullandığımız suda benzeri amaçlar
için kullanılabilir.
Bulaşıklarınızı eğer varsa bulaşık makinesinde yıkanmalıdır. 4
kişilik bir ailenin günlük bulaşığı elde yıkanırsa 84- 126 litre su
kullanılır. Oysa bulaşık makinesi aynı bulaşığı 12 litre su ile yıkar.
Bir yılda 26-40 ton su tasarrufu sağlar. Makine tamamen
dolduğunda çalıştırılmalıdır.
Arabaları ayda bir kez yıkatmak yeterlidir. Sık yıkamak gerekiyorsa
hortum ve fırça ile değil kova ve süngerle yıkanmalıdır. Arabayı
hortumla yıkamak yaklaşık 150 lt su harcamayı gerektirir.
Bahçedeki çiçekleri sulamak için günün serin saatleri seçilmelidir.
Yaşanılan yerin iklimine uygun bitkiler ekilmelidir. Kaldırım ve
kapı önleri su ile yıkamak yerine süpürülmeli veya silinmelidir..
Sadece ihtiyaç duyulan kadar su ısıtılmalıdır. Böylece elektrik ve
gaz masrafı da azaltılabilir.
Bilinçli bir tüketici olarak musluğun her açılışında,
suyun her kullanımında çevre korumacılığına ne kadar katkı
sağlanacağı düşünülmelidir.
Ne kadar az su kullanılırsa o kadar az depolanmış su
gerekir ve o kadar az atık su oluşur. Boşa harcanılan suyu
kesmekle su faturalarından kolaylıkla %25 oranında
tasarruf sağlanabilir. Örn; Eğer 5 kişilik bir aile ortalama
sıcak su kullanımını %25 azaltırsa, gelecek olan fatura
tutarında %20- 25 oranında azalma olacaktır.