Aşure zamanı geldi. Aşınız tatlı, sofranız şen, aşureniz bereketli olsun.
Aşura/aşure, Arapça’da 10 anlamına gelen “aşara” kelimesinden türemiştir. Türkçe’ye Arapça’dan geçmiş bir kelimedir. Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Museviler tarafından kutsal sayılıp ibadet ve dualarla geçirilen bugünün sembolü aşuredir.
Aşure, hicri takvime göre muharrem ayının onuncu günü yapılır. İslam inancına göre muharrem ayının onuncu günü, Nuh, Büyük Tufan’dan sonra karaya çıktığında kalan son malzemelerle bu tatlıyı yapmıştır.
Aşurenin sabit bir tarifi yoktur. Çeşitli bölgelerde farklı tarifler uygulanmaktadır. 7 temel malzeme kullanılarak yapılır, bazı yörelerde ise 10 malzeme kullanılır. Aleviler ise 12 malzeme kullanarak yaparlar.
Hayvansal besin içermemesi dolayısıyla vegan ve vejetaryen beslenmeye de uygun bir tatlıdır.
Aşure; Hıristiyan, Yahudi, Ermeni ve Rum kültürlerinin de bir parçasıdır. Ermeniler 6 Ocak’ta “anuş-abur”, Rumlar ise buğday, kuru üzüm ve baş ile koliva yaparlar.
Alevi kültüründe, Kerbela Savaşı’nda Hüseyin’in öldürüldüğü gün aşure pişirilir. Aşurenin hayvansal gıda içermemesi ile şiddetin reddedilmesi arasında bir bağ kurulur.
Aşurenin tarihçesi
İlk olarak Nuh tufanının onuncu günü yapıldığı rivayet edilir. Aşureyi Asurlulardan günümüze her topluluk kendi inanışına göre yapmıştır. İlk dönemler rafine şeker bulunmaması sebebiyle, şeker yerine meyve kullanıldığı tahmin edilmektedir.
Aşure malzemeleri
Temel malzeme buğdaydır. Bunun yanı sıra yapımında su, nohut, toz şeker, fasulye ve pirincin yanı sıra ceviz, çam fıstığı badem, nar, susam ve tarçın gibi kuruyemişler, meyveler ve baharatlar kullanılır.
Aşurenin kıvamı
Aşure, ne sulu ne de katı olmalıdır. Bu sebeple su ve buğday oranı önemlidir. Her bakliyatın suyu emme oranı farklı olduğundan yaparken dikkatli olmak gerekir. Aşureyi ocaktan alırken içindeki bakliyatın suyu biraz da çekeceğini hesaba katmalısınız. Malzemeler iyi pişirilmelidir. Aşure tam berrak olmaz. Buğday, aşureye koyu krem tonlarında bir renk verir.
Aşurenin sunumu
Aşure meyvelerle renklendirilir. Üzerine pembe nar taneleri, turuncu kayısı parçaları, yeşil fıstık taneleri konular aşure süslenir. Derin kaselerde servis edilir.
Aşurenin Faydaları ve İçerdiği Vitaminler
Yüksek enerji içerir, tahıl ve şeker olduğu için yüksek kalorilidir. Bu yüzden enerjiye ihtiyacı olan çocuklar, gelişme dönemindeki ve günlük enerji ihtiyacı yüksek kişiler için çok iyi ve dengeli bir enerji kaynağıdır.
Yüksek kalori içerdiği için kilo problemi , kronik hastalığı olanlar aşureyi doktor ve diyetisyenlerin önerdiği ölçüde tüketmelidir.
Aşure yapılırken şeker yerine bal veya pekmez konularak yapılırsa kalorisi azaltılmış olur.
Bol posa içerir; kurubaklagil, incir, kurukayısı gibi barsak hareketlerini hızlandıran besinler bulunduğu için kabızlık, hazımsızlık gibi problemlere iyi gelir.
Hayvansal yağ- kolesterol içermez; tamamen tahıl, kurubaklagil ve meyveden hazırlandığı için hiçbir şekilde hayvansal yağ-kolesterol içermez.
İçeriğine katılan tüm besleyici malzemeler sayesinde aşurede B2, B1, C, A vitamininin yanı sıra bol miktarda demir, çinko, fosfor, kalsiyum ve sodyum vardır.
İçinde fındık, ceviz gibi yağlı tohumlar bulunur. Fındık, ceviz Q-3 başta olmak üzere demir, kalsiyum, E vitamini ve B grubu vitaminleri içerir. Bu yüzden özellikle kalp hastalıklarına yararlı besin öğeleri içerir.
Bitkisel protein içerir; nohut, kuru fasulye, bakla, fındık gibi Bitkisel protein çocuklar ve yaşlılar için önemlidir.
C vitamini içerir. İçeriğinde incir, kayısı, nar ve portakal gibi meyveler olduğu için bol C vitamini ve posa içerir.
Aşurenin içerisinde çok çeşitli, dengeli ve besin değeri yüksek besinler vardır fakat kalori değerine bakıldığında 1 kasesi 400 kcal bulabilmektedir. Bu ciddi bir kalori alımıdır. Enerji harcamanız fazla ise sorun olmayacaktır ama diyet yapıyorsanız ve kilo almaya eğiliminiz varsa ½ kase tüketmek faydalı olacaktır.
Bir Kase Aşurenin Enerji ve Besin Öğeleri
Enerji 400- 350 kkal
Protein 8 gr
Yağ 5 gr
Karbonhidrat 85 gr
A vitamini 350 IU
Demir 2,3 mg
Kalsiyum 68 mg
B1 vitamini 0,3 mg
B2 vitamini 0,03 mg
Niasin 1,6 mg
AŞURE
Malzemeler
500 gr buğday
250 gr nohut
250 gr kuru fasulye
1/2 su bardağı pirinç
3 yemek kaşığı bulgur
750 gr şeker (zevkinize gore daha az veya daha cok koyabilirsiniz)
150 gr yer fıstığı
15-20 adet kuru kayısı
150 gr kuru üzüm
10-15 adet kuru incir
bir avuç portakal şekerlemesi veya 1 ufak portakalın kabukları
bir fiske tuz
1 parça çubuk tarçın
15-20 tane karanfil
Süslemek için:
Ceviz, nar taneleri, tarçın, fındık
Aşure tarifi
1 gece önceden :
Buğdayı bir tenecereye alarak üzerini 3 parmak geçecek şekilde su koyup bir taşım kaynatıp oacaktan alalım. Tencerenin kapağını kapatarak iyice şişmesi için bir gece bekletelim. Nohut ve fasulyeyi de ayrı ayrı tencerelerde yumuşayana kadar kadar haşlayalım. Kuru malzemeler daha sonra tekrar birleştirip kayanatılacağı için biraz diri kalmalarında fayda var. Eğer isterseniz nohutların kabuklarını haşlandıktan sonra soyabilirsiniz.
Aşure pişirirken :
Kuru incir, kayısı ve üzümü ayrı kaplarda ıslatalım ve en az bir saat bekletelim. Daha sonra kayısı ve inciri küp şeklinde doğrayalım. Pirinç ve bulguru yıkayıp suyunu süzdürelim.
Haşladığımız buğdayı büyükçe bir tenceyle ocağa alarak üzerini 3 parmak geçecek kadar sıcak su ekleyelim. Kaynamaya başlayınca tencereye sırasıyla nohut, fasulye, pirinç ve bulguru ekleyelim. En az 20-25 dakika kısık ateşte kaynatalım. Eğer kıvamı size koyu geliyorsa biraz daha kaynar su ilave edebilirsiniz. Tencerenin dibinin tutmaması için arada bir karıştıralım.
Malzemelerin iyice piştiğine emin olunca şekerin yarısından fazlasını tencere ilave edelim.
Tadına bakıp kalan şekeri öyle ekleyelim. Şeker miktarı zevke göre değişebiliyor. O sebeple tadına bakmadan hepsini koymayın. Sonra kuru kayısı, incir ve üzümü de tencereye ekleyelim. Portakal şekerlemesi veya minik minik doğranmış portakal kabuklarını ve bir fiske tuzu da ekleyelim. Çubuk tarçın, karanfil ve yer fıstıklarını da kaynayan aşureye ilave edelim. Bu arada, eğer kıvamı gözünüze koyu geliyorsa tencereye biraz daha kaynar su ekleyin ve ocağın altını çok kısık ayarda tutun. Unutmayın aşure soğuyunca kıvamı daha da koyulaşıyor. Bütün malzemeleri kattıktan sonra 10-15 dakika daha aşureyi kaynatıp altını kapatalım.
Kaplara, kaselere paylaştırarak biraz soğumasını bekleyelim. Kaselerin üzerinde sır gibi bir tabaka oluştuğunda tarçın, nar, ceviz vb zevkimize göre malzeme ile aşurelerimizi süsleyelim.
Bu miktarlardan yaklaşık 20 24 kase arası aşureniz oluyor.
Pirinçleri ve buğdayları yıkayın. Pirinçleri ve buğdayları tencereye koyun ve üzerine su ekleyin (üzerini 2-3 parmak aşacak şekilde). Bu şekilde 5 dakika karıştırarak pişirin.Üzerini sıkıca kapatıp sıcak ortamda, bir gece bekletin. Nohut ve fasulyeleri yumuşayıncaya kadar haşlayın. Pirinç ve buğdayları tencereye biraz sıcak su ekleyerek ateşe koyup kapaksız olarak kaynatın. Dibinin tutmamasına dikkat edin, devamlı karıştırın. Bir süre sonra altını kısarak, kabukları soyulmuş nohut ve fasulyeleri katın. Malzemeler kısık ateşte pişerken karıştırarak bir kilogram şekeri de ilave edin. Ateşten almaya yakın limonları rendelenip aşureye katın ve bir iki taşım daha kaynatın. Ateşten almadan önce isteğinize göre gül suyu da ekleyebilirsiniz. Soğumadan kaselere koyun. Fındığı, cevizi ve pilav fıstığını kavurarak aşurelerin üzerine serpiştirebilirsiniz.
AŞURE
Malzemeler:
2 su bardağı aşurelik buğday
1 su bardağı nohut
5 su bardağı tozşeker
1 su bardağı kuru fasulye
15 su bardağı su
1 su bardağı kuru üzüm
1 su bardağı küp doğranmış kayısı
1 su bardağı doğranmış kuru incir
1 portakal
Süsleme için:
1 su bardağı kuş üzümü
Çekilmiş ceviz içi, Antep fıstığı Tarçın, nar taneleri
Hazırlanışı:
Fasulye, nohut ve üzümü yıkayıp ayrı kaplarda bir gece önceden ıslatın.
Kuru fasulye,nohut ve buğdayı yıkayıp bir tencereye alın üzerine suyu ekleyin (düdüklü tencere varsa daha iyi olur ,20 dakika pişirdikten sonra kapağı açılıp öyle pişirilir)buğday iyice açılıp ,nohut fasulye pişince şekeri ilave edin..Kaynayınca hazırladığınız meyveleri üzerine ekleyin ve 10 dakika kaynatıp kapatın..
Servis kaselerine alıp üzerini istediğiniz gibi süsleyin..
Pekmezli Aşure
MALZEMELER
1.5 su bardağı yarma
Bir su bardağı CEVİZ içi
3 su bardağı PEKMEZ
1 kahve fincanı fasulye
2 kahve fincanı çekirdeksiz üzüm
5 adet kuru incir
8 adet kayısı kurusu
3 su bardağı şeker
1 kahve fincanı nohut
Susam,Çörek otu
HAZIRLANIŞI
Nohut ve fasulye ayrı kaplarda aksamdan ıslanır. Ertesi gün nohut fasulye yarma ayrı kaplarda haslanır. Yarmalar tencerede özünü bırakana ve ezilinceye kadar pisirilir. Pisirilirken su azaldıkça ilave edilir. Haslanmıs nohut fasulye kaynamakta olan tencereye konur. Yarım saat daha birlikte haslanır. Şeker ve PEKMEZ ilave edilir. Ayıklanıp haslanmıs kuru üzümler katılır. Seker eriyinceye kadar karıstırılıp on dakika kaynatılır. Incir ve kayısı ayrı bir kapta haslanır ve suyu süzülüp yıkandıktan sonra dogranıp ilave edilir. bes dakika daha kaynatıldıktan sonra ocaktan alınır. Üzerine susam ve çörek otu dökülür..Sıcakken tek kisilik kaselere konulur. Üzerine CEVIZ atılarak soguyunca servis edilir. Tercihe göre kaynama asamasında aroma katması amacı ile portakal kabugu ve limon kabugu rendesi de ilave edilebilir.Antep fıstığı ile süslenebilir..
Son düzenleme:
Ölçü için yardımcı olabilirim
Ellerinize sağlık
Burannın aşuresi bir başka oluyor
