hCG'nin fonksiyonu nedir?
hCG'nin temel görevi plasenta tam anlamıyla fonksiyonel hale gelip hormon üretimine başlayana kadar yumurtalıklardan progesteron hormonu üretiminin devam etmesini sağlamaktır. Progesteronun görevi gebeliğin yerleştiği zar tabakası olan endometriumu desteklemek ve gebeliğin düşükle sonuçlanmasına engel olmaktır.
Ayrıca erkek bebekte testis gelişimini ve erkeklik hormonu yapımını uyarır.
Normal gebelikte hCG düzeyleri nasıldır?
Döllenmeyi takip eden 8-9. günde hCG salınmaya başlar. Bu dönemden sonra kandaki düzeyi giderek artar. hCG'nin kan düzeyinin iki katına çıkması için geçen süre "ikiye katlanma süresi" (doubling time) olarak adlandırılır. Bu süre erken hamilelikte 2-3 gün iken daha ileri dönemlerde artış yavaşlar ve süre 4 güne kadar uzayabilir.
HCG düzeyi İkiye katlanma
süresi
< 1200 48-72 saat
1200 -6000 arası 72-96 saat
> 6000 >96 saat
hCG düzeyinin hamilelik haftasına göre değişimi
Normal bir gebeliğin çok erken dönemlerinde kandaki beta-hCG değerlerinin alt ve üst sınırları yaklaşık şu şekildedir:
Yumurtlamadan sonra geçen (gün) En düşük En yüksek Ortalama
12 17 119 48
13 17 147 59
14 33 223 95
15 17 429 132
16 70 758 292
17 111 514 303
18 135 1690 522
19 324 4310 1061
20 185 3279 1287
21 506 4660 2034
22 540 10.000 2637
Yine normal bir gebelikte haftalara göre ortalama beta-hCG düzeleri ise şöyledir.
Son adet tarihinden itibaren geçen hafta sayısı HCG (mIU/ml)
(INCIID)
3 hafta 5 - 50
4 hafta 3 - 426
5 hafta 19 - 7,340
6 hafta 1,080 - 56,500
7 - 12 hafta 7,650 - 288,000
13 - 16 hafta 13,300 - 254,000
17 - 24 hafta 4,060 - 165,400
25 - 40 hafta 3,640 - 117,000
Görüldüğü gibi normal bir gebelikte kandaki beta hCG düzeyleri çok değişken olabilmektedir. Normalin alt ve üst sınırları arasındaki büyük farklar doğal olarak kabul edilir. Bu nedenle sadece kan beta-hCG düzeyine bakılarak gebelik haftası konusunda sağlıklı bir tahminde bulunulamaz. Yine benzer şekilde tek bir ölçümün sağlayacağı yararlar da sınırlıdır. Ancak yapılan seri ölçümler ile gebeliğin sağlıklı olup olmadığı konusunda fikir edinilebilir.
Anormal değerler
Bazı durumlarda beklenen beta-hCG değeri normalden fazla olabilir ya da seri incelemelerde artış beklenenden daha yavaş saptanabilir. Bu durumların altında yatan olası nedneler şunlardır:
Erken gebelik kaybı ya da biyokimyasal gebelik: Bazı durumlarda yumurta döllenip embryo oluşur ancak rahim içinde tutunma aşamasında gebelik kaybedilir. Birkaç günlük adet gecikmesi olabilir ya da olmayabilir. Böyle bir durumda adet gecikmesinden önce ya da tam o günlerde kanda yapılan gebelik testinde hCG'nin gebelik ile uyumlu olduğu gözlenir ancak seri ölçümlerde artış ya normalden az olur ya da değerler giderek düşer ve gebelik öncesi düzeye iner. Bu durumda biyokimyasal gebelikten söz edilir.
Tüp bebek tedavilerinde sıkça karşılaştığımız bir durumdur.
Dış gebelik: Gebeliğin rahim içinde değil de başka bir yerde yerleşmesi durumunda dış gebelikten söz edilir. Dış gebelik varlığında normalde erken gebelikte karşılaşılan tüm yakınmalar bulunabilir. Bunun yanısıra kanda yapılan ölçümlerde hCG artışının olmsı gerekenden daha düşük olduğu görülür.
Mol gebelik: Mol gebeliklerde kan beta hCG değerleri çok yüksek seviyelere ulaşabilir ve 2.000.000 IU/mL kadar olabilir. Mol gebelikte serbest beta hCG değerleri de artış gösterir. Mol gebelik sonrası durumun normale dönüp dönmediği sık aralıklarla yapılan beta hCG ölçümleri ile takip edilir.