- Konu Sahibi ProfDrBulentTiras
Rahim ağzı kanseri, rahim ağzında başlayan bir kanser türüdür. Rahim ağzı, rahmin alt kısmını vajinaya bağlayan içi boş silindir şeklinde bir yapıdır. Rahim ağzı kanserlerinin çoğunda kanser, rahim ağzının yüzeyindeki hücrelerde başlamaktadır.
Rahim ağzı kanseri olan kadınların çoğunda hastalığın erken dönemlerinde ortaya belirti çıkmaz. Çünkü rahim ağzı kanseri genelde son aşamalarda belirti gösterir. Belirti gösterdikten sonra ise bu belirtileri adet dönemleriyle ya da idrar yolu enfeksiyonlarıyla karıştırmak mümkündür.
Rahim ağzı kanseri belirtileri genelde şu şekilde olmaktadır:
Rahim ağzı kanserlerinin çoğu, cinsel yolla bulaşan HPV nedeniyle meydana gelmektedir. Genital uçuklara neden olan virüs de HPV olmaktadır.
Çok sayıda HPV tipi bulunmaktadır. Ancak bunlardan yalnızca bazıları rahim ağzı kanserine neden olur. Kansere neden olan HPV tipleri genelde HPV-16 ve HPV-18 olmaktadır.
Kansere neden olan HPV tipleriyle enfekte olmanız, rahim ağzı kanseri olacağınız anlamına gelmez. Bağışıklık sistemi genelde iki yıl içinde HPV enfeksiyonlarının büyük bir çoğunluğunu temizlemektedir.
HPV kadın ve erkeklerde başka kanser türlerine de neden olabilmektedir. Bu kanser türleri arasında şunlar bulunmaktadır:
Rahim ağzı kanseri tanısı aldıysanız, kanserin hangi evrede olduğunu doktorunuz belirleyecektir. Kanser evreleri, kanserin başka yerlere sıçrayıp sıçramadığını ve sıçradıysa ne kadar yayıldığını gösterir. Kanserin evresini belirlemek, doktorunuzun sizin için doğru tedaviyi belirlemesinde yardımcı olacaktır.
Rahim ağzı kanserinde dört evre bulunmaktadır:
Rahim ağzı kanserinden genelde HPV testi ya da Pap testi sonuçlarıyla şüphelenilmektedir. Sonuçlarda anormallikler varsa kanserin teşhisi için daha fazla test yapılması gerekir. Pap testi ile HPV testinin tarama testleri olduğu, yani teşhise yönelik testler olmadığı unutulmamalıdır. Bu testler, rahim ağzı kanserine sahip olup olmadığınızı kesin olarak belirleyemez. Bu nedenle Pap testi ya da HPV testi sonuçlarında anormallikler varsa hastanın kanser olup olmadığını anlamak için başka testler de yapılır.
Rahim ağzı kanserlerinin çoğu HPV ile ilişkili olduğu için HPV aşısı yaptırmak, rahim ağzı kanseri riskini azaltmak bakımından faydalı olabilmektedir.
HPV, cinsel aktivite sırasında cilt teması ile bir kişiden diğerine geçen bir virüstür. Cinsel hayatı olan pek çok insan farkında olmasa da hayatlarının bir noktasında bu virüs ile karşılaşır. Cinsel bölgeyi etkileyen yaklaşık 40 HPV tipi bulunmaktadır. Çoğu HPV tipi belirtiye neden olmaz ve kendi kendine geçer. Ancak bazı tipler rahim ağzı kanseri ile başka kanser türlerine yol açabilmektedir. Bu nedenle HPV aşısı yaptırmak, rahim ağzı kanserine karşı belli oranda bir koruma sağlayacaktır. HPV aşıları ile rahim ağzı kanserine neden olan HPV tipleri hedeflenir.
Bununla birlikte daha önce birden fazla HPV tipine maruz kalmış genç kadınlarda aşının etkinliği daha az olabilir. Çünkü aşı, kişi HPV’ye maruz kalmadan önce HPV’yi önlemektedir. Ayrıca HPV aşısı, mevcut HPV enfeksiyonlarını ve HPV ile ilişkili hastalıkları önlemek için kullanılmamaktadır.
Rahim ağzı kanserinde seçilecek tedavi, kanserin hangi aşamada olduğu, mevcut diğer sağlık sorunları ya da sizin tercihinize bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Rahim ağzı kanseri olmanız durumunda tedavi için ameliyat, radyoterapi, kemoterapi ya da bu üçünün bir arada kullanılabilir.
Ameliyat: Rahim ağzı kanseri erken aşamalardaysa genelde ameliyat tercih edilir. Hangi ameliyatın size uygun olacağı kanserin boyutuna, evresine ve gelecekte gebelik düşünüp düşünmediğinize göre değişiklik gösterecektir.
Rahim ağzı kanserinde ameliyat seçenekleri şunlar olabilir:
Radyoterapi: Radyoterapide kanser hücrelerini öldürmek için yüksek güçlü enerji ışınları kullanılır. Radyoterapi genelde kemoterapiyle birlikte kullanılır. Ayrıca ameliyat sonrası rahim ağzı kanserinin tekrarlama ihtimali varsa radyoterapi uygulanabilir.
Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için ilaçların kullanıldığı bir tedavidir. Bu ilaçlar damar yoluyla ya da hap şeklinde alınabilir. Bazen iki yöntem de kullanılabilmektedir.
Bölgesel olarak ilerlemiş rahim ağzı kanserlerinde düşük doz kemoterapi genelde radyoterapi ile birlikte kullanılmaktadır. Bu sayede kemoterapi, radyoterapinin etkilerini arttırabilir. Yüksek dozlu kemoterapi ise çok ilerlemiş kanserlerde belirtilerin kontrol altına alınması için kullanılabilmektedir.
Hamilelik sırasında kanser tedavisi karmaşık olabilmektedir. Doktorunuz, kanserin hangi evrede olduğuna ve ne kadarlık gebe olduğunuza göre bir tedavi belirleyecektir.
Kanser çok erken evrelerde ise tedaviye başlamak için doğumun gerçekleşmesi beklenebilir. İleri evrelerdeki kanserlerde ise histerektomi ya da radyoterapi gerekebileceği için gebeliğin devam edip etmemesi konusunda karar vermeniz gerekir.
Rahim ağzı kanserini önlemenin en kolay yollarından biri düzenli olarak Pap ve/veya HPV test, yaptırmak olacaktır. Bu testler ile hücreler kanser öncesi evrede keşfedilebilir ve bu sayede kansere dönüşmeden tedavi edilebilir.
HPV enfeksiyonu, rahim ağzı kanserlerinin çoğunun nedenidir. Bu enfeksiyonu HPV aşısı ile engellemek mümkün olabilmektedir. Aşılamanın en işe yaradığı dönem, kişinin cinsel açıdan aktif olmadığı dönem olmaktadır.
HPV ve rahim ağzı kanseri riskinizi azaltmak için yapabileceğiniz diğer şeyler arasında ise seks partneri sayısını sınırlama ve vajinal, oral ya da anal seks sırasında kondom ya da diğer bariyer yöntemler kullanmak bulunmaktadır.
Rahim Ağzı Kanseri Belirtileri
Rahim ağzı kanseri olan kadınların çoğunda hastalığın erken dönemlerinde ortaya belirti çıkmaz. Çünkü rahim ağzı kanseri genelde son aşamalarda belirti gösterir. Belirti gösterdikten sonra ise bu belirtileri adet dönemleriyle ya da idrar yolu enfeksiyonlarıyla karıştırmak mümkündür.
Rahim ağzı kanseri belirtileri genelde şu şekilde olmaktadır:
- Adet dönemleri arasında, cinsel ilişki sonrası ya da menopoz sonrası görülen sıra dışı kanamalar
- Normalden farklı görünen ya da kokan vajinal akıntı
- Pelviste ağrı
- Daha sık idrara çıkma ihtiyacı
- İdrar yapma sırasında ağrı
Rahim Ağzı Kanseri Nedenleri
Rahim ağzı kanserlerinin çoğu, cinsel yolla bulaşan HPV nedeniyle meydana gelmektedir. Genital uçuklara neden olan virüs de HPV olmaktadır.
Çok sayıda HPV tipi bulunmaktadır. Ancak bunlardan yalnızca bazıları rahim ağzı kanserine neden olur. Kansere neden olan HPV tipleri genelde HPV-16 ve HPV-18 olmaktadır.
Kansere neden olan HPV tipleriyle enfekte olmanız, rahim ağzı kanseri olacağınız anlamına gelmez. Bağışıklık sistemi genelde iki yıl içinde HPV enfeksiyonlarının büyük bir çoğunluğunu temizlemektedir.
HPV kadın ve erkeklerde başka kanser türlerine de neden olabilmektedir. Bu kanser türleri arasında şunlar bulunmaktadır:
- Vulva kanseri
- Vajinal kanser
- Penis kanseri
- Anal kanser
- Rektal kanser
- Boğaz kanseri
Rahim Ağzı Kanseri Evreleri
Rahim ağzı kanseri tanısı aldıysanız, kanserin hangi evrede olduğunu doktorunuz belirleyecektir. Kanser evreleri, kanserin başka yerlere sıçrayıp sıçramadığını ve sıçradıysa ne kadar yayıldığını gösterir. Kanserin evresini belirlemek, doktorunuzun sizin için doğru tedaviyi belirlemesinde yardımcı olacaktır.
Rahim ağzı kanserinde dört evre bulunmaktadır:
- Birinci evre: Kanser küçüktür. Lenf bezlerine sıçramış olabilir. Henüz vücudun diğer kısımlarına yayılmamıştır.
- İkinci evre: Kanser daha büyültür. Rahim dışına ve rahim ağzına ya da lenf bezlerine sıçramış olabilir. Henüz vücudun diğer kısımlarına yayılmamıştır.
- Üçüncü evre: Kanser, vajinanın alt kısmına ya da pelvise sıçramıştır. İdrarı böbreklerden mesaneye taşıyan tüpleri tıkamış olabilir. Henüz vücudun diğer kısımlarına yayılmamıştır.
- Dördüncü evre: Kanser, pelvisin dışına akciğerler, kemikler ya da karaciğer gibi bölgelere sıçramış olabilir.
Rahim Ağzı Kanseri Testi
Rahim ağzı kanserinden genelde HPV testi ya da Pap testi sonuçlarıyla şüphelenilmektedir. Sonuçlarda anormallikler varsa kanserin teşhisi için daha fazla test yapılması gerekir. Pap testi ile HPV testinin tarama testleri olduğu, yani teşhise yönelik testler olmadığı unutulmamalıdır. Bu testler, rahim ağzı kanserine sahip olup olmadığınızı kesin olarak belirleyemez. Bu nedenle Pap testi ya da HPV testi sonuçlarında anormallikler varsa hastanın kanser olup olmadığını anlamak için başka testler de yapılır.
Rahim Ağzı Kanseri Aşısı
Rahim ağzı kanserlerinin çoğu HPV ile ilişkili olduğu için HPV aşısı yaptırmak, rahim ağzı kanseri riskini azaltmak bakımından faydalı olabilmektedir.
HPV, cinsel aktivite sırasında cilt teması ile bir kişiden diğerine geçen bir virüstür. Cinsel hayatı olan pek çok insan farkında olmasa da hayatlarının bir noktasında bu virüs ile karşılaşır. Cinsel bölgeyi etkileyen yaklaşık 40 HPV tipi bulunmaktadır. Çoğu HPV tipi belirtiye neden olmaz ve kendi kendine geçer. Ancak bazı tipler rahim ağzı kanseri ile başka kanser türlerine yol açabilmektedir. Bu nedenle HPV aşısı yaptırmak, rahim ağzı kanserine karşı belli oranda bir koruma sağlayacaktır. HPV aşıları ile rahim ağzı kanserine neden olan HPV tipleri hedeflenir.
Bununla birlikte daha önce birden fazla HPV tipine maruz kalmış genç kadınlarda aşının etkinliği daha az olabilir. Çünkü aşı, kişi HPV’ye maruz kalmadan önce HPV’yi önlemektedir. Ayrıca HPV aşısı, mevcut HPV enfeksiyonlarını ve HPV ile ilişkili hastalıkları önlemek için kullanılmamaktadır.
Rahim Ağzı Kanseri Tedavisi
Rahim ağzı kanserinde seçilecek tedavi, kanserin hangi aşamada olduğu, mevcut diğer sağlık sorunları ya da sizin tercihinize bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Rahim ağzı kanseri olmanız durumunda tedavi için ameliyat, radyoterapi, kemoterapi ya da bu üçünün bir arada kullanılabilir.
Ameliyat: Rahim ağzı kanseri erken aşamalardaysa genelde ameliyat tercih edilir. Hangi ameliyatın size uygun olacağı kanserin boyutuna, evresine ve gelecekte gebelik düşünüp düşünmediğinize göre değişiklik gösterecektir.
Rahim ağzı kanserinde ameliyat seçenekleri şunlar olabilir:
- Çok küçük kanserlerde yalnızca kanser alınabilir. Bu durumda kanserli doku çıkarılırken rahim ağzı bütün olarak bırakılır. Gelecekte gebe kalmayı düşünen kadınlarda bu seçenek düşünülebilir.
- Erken evrelerdeki rahim ağzı kanseri, radikal trakelektomi ile de tedavi edilebilmektedir. Bu işlemde rahim ağzı ile çevre doku çıkarılır. Prosedür sonrası rahim yerinde kaldığı için dilerseniz gelecekte gebe kalmanız mümkün olabilir.
- Erken evrelerdeki rahim ağzı kanserlerinin çoğu rahim ağzının, rahmin, vajinanın bir kısmının ve yakınlardaki lenf bezlerinin alınmasıyla tedavi edilmektedir. Histerektomi adı verilen bu prosedür ile erken evrelerdeki rahim ağzı kanseri tedavi edilebilir ve kanserin tekrarlaması önlenebilir. Bununla birlikte rahmin alınması, gelecekte gebe kalmayı imkansız hale getirecektir.
Radyoterapi: Radyoterapide kanser hücrelerini öldürmek için yüksek güçlü enerji ışınları kullanılır. Radyoterapi genelde kemoterapiyle birlikte kullanılır. Ayrıca ameliyat sonrası rahim ağzı kanserinin tekrarlama ihtimali varsa radyoterapi uygulanabilir.
Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için ilaçların kullanıldığı bir tedavidir. Bu ilaçlar damar yoluyla ya da hap şeklinde alınabilir. Bazen iki yöntem de kullanılabilmektedir.
Bölgesel olarak ilerlemiş rahim ağzı kanserlerinde düşük doz kemoterapi genelde radyoterapi ile birlikte kullanılmaktadır. Bu sayede kemoterapi, radyoterapinin etkilerini arttırabilir. Yüksek dozlu kemoterapi ise çok ilerlemiş kanserlerde belirtilerin kontrol altına alınması için kullanılabilmektedir.
Rahim Ağzı Kanseri ve Gebelik
Gebeyken rahim ağzı kanseri teşhisi almak nadir olarak görülen bir durumdur. Gebelik sırasında tespit edilen kanserlerin çoğu erken evrelerde olmaktadır.Hamilelik sırasında kanser tedavisi karmaşık olabilmektedir. Doktorunuz, kanserin hangi evrede olduğuna ve ne kadarlık gebe olduğunuza göre bir tedavi belirleyecektir.
Kanser çok erken evrelerde ise tedaviye başlamak için doğumun gerçekleşmesi beklenebilir. İleri evrelerdeki kanserlerde ise histerektomi ya da radyoterapi gerekebileceği için gebeliğin devam edip etmemesi konusunda karar vermeniz gerekir.
Rahim Ağzı Kanseri Önlenebilir mi?
Rahim ağzı kanserini önlemenin en kolay yollarından biri düzenli olarak Pap ve/veya HPV test, yaptırmak olacaktır. Bu testler ile hücreler kanser öncesi evrede keşfedilebilir ve bu sayede kansere dönüşmeden tedavi edilebilir.
HPV enfeksiyonu, rahim ağzı kanserlerinin çoğunun nedenidir. Bu enfeksiyonu HPV aşısı ile engellemek mümkün olabilmektedir. Aşılamanın en işe yaradığı dönem, kişinin cinsel açıdan aktif olmadığı dönem olmaktadır.
HPV ve rahim ağzı kanseri riskinizi azaltmak için yapabileceğiniz diğer şeyler arasında ise seks partneri sayısını sınırlama ve vajinal, oral ya da anal seks sırasında kondom ya da diğer bariyer yöntemler kullanmak bulunmaktadır.