Devamı
Altıncı Bölüm
1. Ay, 3. Hafta Bu hafta doğal bir sirkadiyen ritim tutturabilmeniz için bazı değişiklikler yapmaya devam edeceksiniz. Bu haftanın iki hedefi özetle şöyle olacak:
1. Gece uygun bir vakitte uyuyun ve ideal bir süreyi uykuda geçirin.
2. Dolu bir kahvaltı, orta halli bir öğlen yemeği ve çok hafif bir akşam yemeği yiyin.
Bu iki strateji, sirkadiyen ritminizi tamamlayacak son iki büyük taktiktir. Düzgün bir şekilde uyuduğunuzda, sabah kalkınca yeterince acıkmış olacaksınız. Gün boyu ihtiyacınız olan enerjiyi karşılayabilmek için doğal olarak büyük bir kahvaltı yapmanız gerekecek. Akşam olduğunda ise hafif bir akşam yemeğine, hafif aktivitelere ve yatmaya hazır halde olacaksınız.
İşte atalarımızın yaşadığı ritim tam da böyleydi. İşte sizin yeniden kurmaya ihtiyaç duyduğunuz ritim tam da bu!
Uyuduğunuz Süreyi Belirleyin Yemek yediğiniz ve yemediğiniz süreleri belirlediğiniz gibi, uyku için de aynı şekilde bir saat oluşturmanız gerekecek. İyi bir uyku doğurganlığınızı arttırırken, sürekli bölünen veya çok kısa süren uyku ise infertilite nedeni olarak bilinmektedir.
Gece vardiyası usulü çalışan kadınlar, gündüz çalışan hemcinslerine göre daha fazla infertilite, düşük ve erken doğum vakaları ile karşılaşmaktadırlar.
PCOS'lu kadınların uyku ile alakalı problem yaşama riskleri yüksektir ve iyi bir uykuya sahip olmak öyle hemen olan bir şey değildir. Bu nedenle iyi bir plan yapmanız gerekir. Kurallarını önceden belirlediğiniz sağlam bir uyku planına sahip olun. Sağlıklı bir vücuy için her gece 7-8 saat uyumanız gerekir. Bundan daha fazla veya daha az uyku sağlık problemlerini de beraberinde getirir. Bu konuda koyacağınız kurallarınızı haftasonlarında ve tatillerde de sürdürmeniz gerekecek.
Taktikler Uyanma saati:...............
Yatmadan önce yapılacak hazırlıklara başlama saati:.......................
Yatma saati:.................
Yatmadan önce yapmanız gereken hazırlıklara hangi saatte başlamanız gerekiyorsa, o vakit için telefonunuza alarm kurun.
Akşam olduğunda kısılan ve yatma vakti geldiğinde de tamamen sönen akıllı lambalar edinin.
Haftasonları geç vakte kalmayın ve vaktinde uyuyun. Buna sosyal jetlag diyoruz. Farklı saat dilimlerinin olduğu bölgelere gittiğinizde nasıl bir süre jetlag yaşıyorsanız hafta sonu uyku düzeniniz değiştiğinde de vücudunuz bir jetlag yaşamış oluyor. Gerçek jetlaglar gibi sosyal jetlaglar da sirkadiyen ritminizi tahrip etmektedir. Hafta sonu jetlagları, diyabet ve metabolik sendrom yaşama riskinizi ikiye katlar. Bu nedenle haftasonları bile uyku düzeninizi bozmadığınızdan emin olun.
İyi Bir Uyku Düzeni Sağlayın Doğru bir ışıklandırma sistemi varsa, güneş battıktan sonra vücudunuzda melatonin artmaya başlar, gece saat 2'de en yüksek seviyeye ulaşır ve daha sonra tekrar düşüşe geçer. İyi bir uykunun ön hazırlığı, akşam yemeği civarında ışıkların yavaş yavaş karartılmaya başlamasıyla başlar. Genel olarak dışarıdaki ışık durumu ne ise evinizde de onu sağlamanız gerekir. Güneşin batmasıyla yavaş yavaş ışıkların karartılması ve parlak ekranlardan uzak durulması gerekir. Vücudunuzun sakinleşip uykuya hazırlanabilmesi için gerekli zamanı ona verin.
Geçen hafta yatak odanızı yeterince karanlık yapabilmek için uğraştınız. Yatak odasının aynı zamanda serin bir havaya da sahip olması gerekir. Yatak odanızın 15-20 derecede olduğundan emin olun. Yatağınızın yanında bir fan bulundurun, böylece aşırı sıcak olması durumunda bir serinlik sağlayabilirsiniz.
Etraftaki gürültüleri bastırmak için parazit bir ses kullanabilirsiniz. Bunun için hazırlanan uygulamaları kullanabilir veya fanınızı çalıştırabilirsiniz.
Yatak odanızı rahat, serin ve rahatlatıcı bir hale getirin.
Taktikler Ampullerinizi değiştirin ve daha ılık tonlarda ampul satın alın. Her ampulün kelvin numarası vardır. 500 Kelvin gibi yüksek rakamlar mavi ışık olarak geçer ve gün ışığıdır. Akşam ışıkları ise 2700 Kelvin veya daha da azdır. Sıcak tonlardaki ampuller akşamleyin vücudunuzun melatonin salgılamasına yardımcı olur.
Yatmadan iki saat önce rahatlamaya başlayın. Bitki çayı için. Kitap okuyun. Bir hobi edinin ve onunla meşgul olun. Hatta çamaşır katlayın veya bulaşık yıkayın.
Yatmadan iki saat önce ekranları kapatın. Elektronik cihazların ekranları ciddi oranda mavi ışık yaymaktadır. Mavi ışıklar sizi uyandırır ve melatonin salgılanmasını baskılar.
Melatonin Alın İnfertiliteden bahsettiğimizde melatonin, uyku ve yumurta kalitesini arttıran güçlü bir takviye olarak karşımıza çıkmaktadır.
PCOS'lu kadınlar melatonin takviyelerine çok güzel yanıt verirler. Melatonin, daha hızlı uykuya dalmamıza, daha uzun ve daha kaliteli uyumamıza yardımcı olur. Ancak PCOS için durum bundan daha da fazlasıdır. Melatonin takviyeleri yumurtalık sağlığını düzeltir, östrojeni arttırır. Bu da PCOS ile alakalı her şeyin daha da düzelmesini sağlar. Buna infertilite de dahil. Son zamanlarda yapılan bir araştırmaya göre, 6 ay boyunca yatmadan önce 2 mg melatonin alan kadınların adetleri daha düzenli olmaya başlamış, yumurta kaliteleri artmış ve testosteron seviyeleri düşmüştür.
Başka bir araştırmaya göre tüp bebek tedavisi gören PCOS'lu kadınlardan bir gruba 3 mg melatonin ve 4 gr myo-inositol verilmiş, diğer gruba ise sadece 4 gr myo-inositol verilip melatonin verilmemiş. Netice itibarıyla melatonin alan grupta yumurta ve embriyo kalitesi çok daha fazla artmıştır.
En iyi uyku ve doğurganlık sonucu için her akşam iki defa melatonin kullanın. Yatmadan iki saat önce hafif dozda, yatma vakti ise daha yüksek dozda melatonin takviyesi alın.
Yatmadan iki saat önce alacağınız melatonin vücudunuzu uykuya hazırlayacak. Saat 8 civarı 0.5-1 mg arası bir doz kullanabilirsiniz. Eğer mavi ışığa maruz kalmıyorsanız bu takviye ile saat 10 civarı uykuya hazır olacaksınız ve kendinizi yorgun hissedeceksiniz. Yatmadan önce ise 2mg melatonin alın. Bu da melatonin salgılanmasını yaklaşık saat 2'ye kadar arttıracak ve o saatten sonra ise doğal bir şekilde melatonin azalacaktır. Uyumakta çok zorlandığınız günler dozajı 2 mg yerine 3 mg'a çıkarabilirsiniz.
Taktikler Melatonin faydalı diye düşünüp daha fazla melatonin almaya çalışmayın. Düşük seviyeler faydalıdır, ancak yüksek dozajlar sirkadiyen ritmi desteklemek bir yana, onu bozar. Doktorunuz tavsiye etmediği müddetçe bir gecede 5 mg'dan daha fazla melatonin almayın.
Farklı saat dilimi olan bir yere seyahat ettiyseniz bulunduğunuz yerde jetlag yaşamamak için oranın saatiyle uyku vaktiniz geldiğinde 5 mg melatonin alın ve buna 3 gece boyunca devam edin. Böylece vücudunuz bu bölgenin saatine daha hızlı alışacak ve uyku problemi yaşamanızı engelleyecektir.
Daha Çok Kahvaltı ve Daha Az Akşam Yemeği Yiyin
Bu haftanın son hedefi ise günlük aldığınız kaloriyi belli vakitlere bölmek. Buna kalori zamanlaması diyoruz. Amerika'da pek çok kişi ya hafif bir kahvaltı yapıyor ya da kahvaltıyı tamamen atlıyor. Ardından büyük bir öğlen yemeği ve hatta daha fazla akşam yemeği yiyorlar. Bu, vücudumuzun ihtiyacı olan sitemin tam tersidir.
Vücudunuz sabahları insüline daha fazla duyarlıdır ve sabahleyin tükettiğiniz gıdaları gün içinde daha fazla yakıt olarak kullanabilirken akşam yediğiniz yemekler ise yüksek ihtimalle yağ olarak depolanacaktır.
Daha büyük bir kahvaltı ve daha az akşam yemeği yiyen PCOS'lu kadınların insülin seviyelerinde %56 düşüş, testosteronda %50 düşüş ve yumurtlamada %50 artış görülmüştür.
Taktikler Hedefiniz daha az yemek değildir. Sadece akşam yediklerinizin bir kısmını sabaha kaydıracaksınız.
Akşam normalde yediğiniz yiyecekleri kahvaltıda yiyebilir, akşamları da hafif bir kahvaltı yapabilirsiniz. Sabah fırında sebze-tavuk yiyebilir, akşam da salata yanına 2 yumurtayla omlet yiyebilirsiniz.
Bu değişiklikleri bir günde yapmanız zor olabilir. Mide rahatsızlığı yaşamamak için akşam yemeğinizi yavaş yavaş azaltıp, kahvaltınızı yavaş yavaş arttırmaya çalışın ve böylece bir veya iki hafta boyunca bu düzeni kurmaya çalışın.
Kahvaltıda ekstra meyve, sebze, bakliyat, yumurta yiyin. Örneğin günlük normalde yediğiniz kahvaltı ne ise onu yiyin. Buna ek olarak bir kase bakliyat, bir yumurta ve bir parça meyve yiyin.
Kahvaltıda iyi yediğiniz zaman doğal olarak akşam daha az acıkacaksınız. Acıkma hislerinizi iyi takip edin. Akşam daha az bir yemek yiyin ve tabağınızı yavaş yavaş bitirin. Eğer hala aç hissediyorsanız anca o zaman biraz daha yemek yiyin. Bu değişiklikler biraz zaman alacaktır. Kendinize yeni tarifler bulabilir, daha güçlü bir kahvaltının yollarını arayabilirsiniz.
Bu haftanın hedefleri bu kadar. Uykunuza odaklanın, daha sağlam bir kahvaltı yapın ve daha hafif akşam yemeği yiyin. Bu alışkanlıklar bir anda değişmez. Ancak güzel tarafı şu ki, birkaç hafta içinde vücudunuzu buna alıştırdığınız anda bu konu üzerinde daha fazla düşünmenize gerek kalmayacak ve vücudunuz yeni sisteme alıştığı için ekstra bir gayret göstermeksizin bu taktikleri hayatınıza geçirmiş olacaksınız.
Yapılacaklar Listesi Gece kısılabilir lambalar edinin.
Yatağınızın kenarında bulundurabileceğiniz bir fan edinin. Böylece yatak odanızın aşırı sıcak olmasını engelleyebilirsiniz.
Yatma vakti alarmı kurun.
Yemek Planlayıcısı 3. haftaya başlamadan önceki pazar günü bu listeyi doldurun. Kahvaltının daha fazla ve akşam yemeğinin daha az olduğundan emin olun.
| Kahvaltı | Öğlen Yemeği | Akşam Yemeği | Diğer |
Pazartesi | | | | |
Salı | | | | |
Çarşamba | | | | |
Perşembe | | | | |
Cuma | | | | |
Cumartesi | | | | |
Pazar | | | | |
Alışveriş Listesi Yukarıdaki listeyi doldurun ve buna göre diğer haftanız başlamadan önceki pazar günü alışverişe çıkın.
Yeşillikler (yarım kilo)
Salata malzemeleri (sebze, meyve, kuru yemiş, soslar...)
Yarım kiloya yakın herhangi bir çeşit bakliyat
Günlük Liste | P.T | S | Ç | P | C | C.T | P |
Günlük yarım kase bakliyat | | | | | | | |
Uyanma saati:.............. | | | | | | | |
Kahvaltıdan önce berberin | | | | | | | |
Kahvaltı başlagıç saati:....... (günün en fazla kalorili öğünü) | | | | | | | |
Sabah 20-30 dakika gün ışığı | | | | | | | |
Öğlen yemeği öncesi berberin | | | | | | | |
Orta halli bir öğle yemeği | | | | | | | |
Akşam yemeği öncesi berberin | | | | | | | |
Akşam yemeği saati:....... (günün en hafif yemeği) | | | | | | | |
Akşam yemeğinde salata | | | | | | | |
Akşam yemeği bitiş saati:....... | | | | | | | |
Akşam saat …........'da ışıklar kısılacak | | | | | | | |
Yatmadan 2 saat önce 2 mg melatonin | | | | | | | |
Takviyeler | | | | | | | |
Yatma saati 2 mg melatonin | | | | | | | |
Yatma saati:..................... | | | | | | | |
Yumurtlama takibi | | | | | | | |
Pazar günü hazırlığı | X | X | X | X | X | X | |
4. Hafta İçin Pazar Günü Planlayıcısı Haftalık ölçülerinizi alıp not edin.
4. haftayı okuyun ve hazırlıklarınızı yapın.
4. hafta su orucu yapacaksınız. Su orucu yapacağınız günleri belirleyin.
Su orucu yapmayacağınız günlerin yiyeceklerini belirleyip alışveriş yapın.