Böbreğin Az Bilinen Düşmanları

Toplumda zannedildiğinden daha sık olan ve ileri aşamaya gelinceye kadar herhangi bir bulguya neden olmayan kronik böbrek hastalığı önemli bir halk sağlığı sorunudur. Erken evre böbrek hastalığı her on kişiden birinde söz konusudur. Şu anda 50 bin civarında diyaliz ihtiyacı gösteren böbrek hastası, yaklaşık 15 bin civarında böbrek nakilli hasta mevcuttur. Kronik böbrek hastalığının sıklığında yıllar içinde artış söz konusudur ve bu hastalığa neden olan faktörler içinde yüksek kan basıncı ve şeker hastalığı iyi bilinenleridir. Ancak bunun yanında daha az bilinen ancak böbrek hastalığına neden olan diğer bir çok faktörlerin de önemli rolü vardır. Bütün organlar gibi böbreklerimizde de yaş ile birlikte bir miktar hasarlanma, fonksiyon azalması görülmektedir. Özellikle yüksek riskli 65 yaş üstü hastalarda bu az bilinen faktörlerin daha da önemi vardır ve hastalığın geri dönüşümsüz olarak diyalize kadar ilerlemesine neden olabilir.




BÖBREĞİN AZ BİLİNEN DÜŞMANLARI



Toplumda zannedildiğinden daha sık olan ve ileri aşamaya gelinceye kadar herhangi bir bulguya neden olmayan kronik böbrek hastalığı önemli bir halk sağlığı sorunudur. Erken evre böbrek hastalığı her on kişiden birinde söz konusudur. Şu anda 50 bin civarında diyaliz ihtiyacı gösteren böbrek hastası, yaklaşık 15 bin civarında böbrek nakilli hasta mevcuttur. Kronik böbrek hastalığının sıklığında yıllar içinde artış söz konusudur ve bu hastalığa neden olan faktörler içinde yüksek kan basıncı ve şeker hastalığı iyi bilinenleridir. Ancak bunun yanında daha az bilinen ancak böbrek hastalığına neden olan diğer bir çok faktörlerin de önemli rolü vardır. Bütün organlar gibi böbreklerimizde de yaş ile birlikte bir miktar hasarlanma, fonksiyon azalması görülmektedir. Özellikle yüksek riskli 65 yaş üstü hastalarda bu az bilinen faktörlerin daha da önemi vardır ve hastalığın geri dönüşümsüz olarak diyalize kadar ilerlemesine neden olabilir.



Ağrı kesici ilaçlar:



Çok yaygın olarak kullanılan bu grup ilaçlar genç, sağlıklı insanlarda nadiren sorun yaratırken, özellikle yaşlı, damar sertliği olan veya erken evrede böbrek hastalığı olan kişilerde böbrek fonksiyonlarında ani gelişen bozukluklara neden olmaktadır. Romatizma ilacı sınıfındaki bu ağrı kesicilerin özellikle migren gibi kronik ağrısı olan hastalarda uzun süreli kullanımı, böbrek fonksiyonlarının kalıcı kaybına ve sonuçda kronik diyaliz ihtiyacına neden olabilmektedir. Bu nedenle özellikle yaşlı ve böbrek hastalığı olan kişilerin ağrı kesici ihtiyacı olduğunda böbreklere daha az zararlı parasetamol grubu ilaçlar kullanmalıdır. Gereksiz ilaç kullanımından kaçınmak da koruyucu olarak önemlidir.



Antibiyotikler:



İnfeksiyon hastalıklarının tedavisinde çok başarılı olarak kullandığımız antibiyotikler bazen böbreklerimize zarar verebilmektedir. Yine özellikle yaşlı hastalarda antibiyotik seçerken hastanın böbrek fonksiyonlarının önceden incelenmesi, mümkünse böbreğe zarar vermeyen antibiyotiklerin seçilmesi çok önemlidir. Bu konuda bazen genel cerrahi, ortopedi gibi dahili dışı birimlerde yeterince duyarlılık gösterilemeyip, olumsuz sonuçlar ile karşılaşılması mümkündür.



Anjio ve diğer radyoloji incelemelerinde kullanılan damardan verilen kontrast maddeler



Toplumun ortalama yaşındaki artış ve daha fazla kardiyovasküler hastalar ile karşılaşılması nedeni ile yapılan anjiografik incelemelerin sayısı artmıştır. Bu incelemeler zeminde varsa böbrek hastalığının çok daha hızlanmasına neden olmaktadır. Özellikle şeker hastaları, 65 yaş üstü ve erken evre böbrek hastalığı olanlarda anjiografi kararı verilirken böbrek hasarı riskinin gözönüne alınması, işlem öncesi nefrolojik açıdan değerlendirilmesi çok önemlidir. Aynı durum hastanın damardan verilen kontrast maddeler ile yapılan radyolojik incelemeler içinde geçerlidir. Sağlık hizmetine ulaşımın kolaylaşması ile birlikte çok yaygın olarak kullanılan radyolojik incelemeler öncesinde yine riskli hastalarda öncesinde nefrolojik değerlendirme yapılması gereklidir.



Kolonoskopi hazırlığında kullanılan barsak temizleyiciler



Kolonoskopi incelemelerinde barsak temizlenmesi için kullanılan, içeriğinde yüksek konsantrasyonda fosfor bulunduran fleet soda böbreklere kalıcı hasar verebilmektedir. Özellikle yaşlı ve böbrek fonksiyonlarında azalma olan hastalarda risk yüksek olup, diyalize kadar ilerleyebilmektedir. Bu nedenle özellikle yüksek riskli hastalarda fleet soda kullanılmadan, barsak temizliğinin hint yağı ve diğer barsak temizleyicilerle sağlanması önemlidir.



Bitkisel ilaçlar ve zayıflama ürünleri



Toplumda yaygın olan yanlış bir görüş bitkisel ilaçların doğal olup, zararlı olmadığıdır. Oysaki kanser tedavisinde kullanılan ilaçların bir çoğu bitkisel kökenlidir ve bilindiği gibi bir çok ciddi yan etkilere sahiptir. Aynı şekilde dış ortamda, ormandan toplanan mantarlara bağlı ölümcül karaciğer ve böbrek hastalıkları ile maalesef senede bir kaç kez karşılaşmaktayız. Bazı zayıflama ürünleri, eklem ağrılarını azaltan Çin çayları içinde böbrek için çok zararlı olduğu gösterilmiş Aristolochic asid isimli madde mevcuttur. Bu tür çayların ve bu maddeyi içeren bitkisel ilaçların tüketilmesi ile uzun dönemde diyalize gerek duyan kronik böbrek yetersizliğinin, hatta idrar yollarında kanser geliştiği iyi bilinmektedir. Bu nedenle zayıflama çayları gibi bitkisel ürünlerden uzak durulmasını öneriyorum
bahcelievler.medicana.com.tr