Ekmek almak için bir fırına giriyorum, fırının giriş kapısına bir askı koyulmuş, poşette asılı birkaç ekmek. Ekmek almak için beklerken askıda öylece asılı duran o ekmeklere takılıyor gözlerim.
__Pardon o ekmekler nedir? Diye soruyorum.
__Ekmek ihtiyacı olan fakir insanlar için onlar. Ekmek almak için gelen bazı müşterilerimiz bir tane de askıya bırakmak için alır. İhtiyacı olan gelir alır askıdan ekmeğini, dedi.
Askıda kahve gibi yani, dedim. Fırıncının askıda kahveden haberi yoktu;
Efendim?? Dedi.
Çok güzel bir uygulama olmuş, bir tane de askı için alayım, lütfen, dedim.
Askıda Kahve çok eski bir İtalyan geleneğiydi. Okuduğumda çok etkilenmiş, ne güzel gelenekler var şu dünyada dedirtmişti.
Bu geleneğe göre herhangi biri kafeye girer ve " due caffee, uno sospeso" ( iki kahve biri askıda) der. Adam iki kahve parası öder, bir kahve içerek çıkar. Askıda kahveler için kapının girişinde bir pano vardır. Garson panoya askıda kahve olduğunu belirten bir kağıt iliştirir. Sonra bir adam girer kafeye, bana bir kahve askıda olsun, der. Garson bu adamın kahvesini de hazırlar aynı özenle ve içmesi için uzatır, sonra da panodaki kağıtlardan birini çıkarır. Ne kahve ısmarlayan kime ısmarladığını bilir ne de kahvesini içen; hiç kimseye minnet etme duygusu yaşamaz. Askıda kahve panosunun da kafenin dışında olması kahve içmek isteyeni zor durumda bırakmaz. İçeri girip de Askıda kahve var mı? diye sormak zorunda kalmaz. Kapının girişindeki panodan görür olup olmadığını ve gönül rahatlığıyla girip kahvesini söyler. Bütün inceliğiyle düşünülmüş bir gönül alış - verişi.
Askıda ekmek de bu gelenekten esinlenip yapılmış bir uygulamaydı zahir. Olsun ne güzel bir uygulama. Ne hoş, bir geleneği sürdürmeye çalışmak! Yabancı bile olsa bu kadar insani bir gelenek her toplumda baş tacı edilip sürdürülmeli bence.
Bir ekmek parası diye dilenenler, gerçekten bütün derdi ekmekse eğer bunu dile getirip dilenmek zorunda kalamayacak. Gidip fırındaki askıdan alacak ekmeğini.
Toplumsal dayanışmanın ne güzel bir örneğidir bu; ekmeğini paylaşabilmek. İnternetten araştırdım daha sonra meğer Ispartalı genç iş adamlarının askıda kahveden esinlenerek geliştirdikleri bir projeymiş bu. Bütün Türkiyedeki fırınlarda yaygınlaştırmak için çaba gösterilen bir proje. Ben duymamıştım, eminim birçok fırıncının da haberi yoktur bu projeden.