17 SAAT HİÇ AÇLIK HİSSETMEDEN ORUÇ TUTMAK İSTER MİSİNİZ?
İki sene önce Ramazan öncesi oruç tutacak olanlar için Karatay sağlıklı beslenme ilkelerine uygun sahur ve iftarın nasıl yapılabileceğine dair Canan Karatay’ın kitaplarından bilgiler alarak bir yazı hazırlamıştık. Sağlıklı Yaşıyoruz sayfasından bu yazıyı okuyan ve uygulayanlardan Ramazan boyunca son derece olumlu geri bildirimler aldık. Pek çok kişi hayatlarında hiç bu kadar kolay oruç tutmadıklarını söylediler.
Oruç tutmanın değişik biçimlerde tüm dinlerde yer aldığını ve aslında çok sağlıklı olduğunu, zaman zaman uygulanmasının sağlık için çok yararlı olacağını nörolog Dr. David Perlmutter Grain Brain (Tahıl Beyin) kitabında anlatıyor. Karatay Sağlıklı Beslenmesi iki öğünlü bir beslenme şeklidir. Dolayısıyla sağlıklı olarak oruç tutmak Karatay beslenmesiyle mümkündür; sahur Karatay Kahvaltısı şeklinde, iftar da ana yemek öğünü olarak değerlendirilir.
Böylelikle hem sağlıklı beslenilmiş hem de kan şekerini hızlı yükselten besinler yenmediği için aç hissedilmemiş olunur. Karatay beslenmesine alışık olanlar iftar olsun diye sabırsızlanmaz, orucun nasıl bittiğini bile anlamazlar. Ancak, 6 öğün beslenmeye, her öğünde ekmek ve zararlı karbonhidratları yemeye alıştırılmış olanlar için oruç saatleri geçmek bilmez.
SAHURDA NELER YEMELİYİZ?
Sahur aynen kahvaltı gibidir. Kahvaltı ise günün en önemli öğündür. Son derece kuvvetli, sağlıklı ve doyurucu olmalıdır. Sağlıklı bir kahvaltı; güçlü protein, sağlıklı yağ ve sağlıklı karbonhidratlar içermelidir.
İki veya üç adet yumurta:
Yumurta sizin uzun süre tok kalmanızı sağlayacaktır. Çok pişmemiş yani sarısının etrafı yeşillenmemiş olmak koşuluyla kayısı kıvamında haşlanmış veya rafadan yiyebilirsiniz. Ama en ideali doğal tereyağında pişirerek vücudun yağ da almasını sağlamaktır. Bu yağ aynı zamanda A, D, E ve K vitaminlerinin vücut tarafından emilimini de sağlayacaktır.
Yumurtaya alerjisi olanlar yumurta yerine et, balık veya kuru fasulye yiyerek protein almalıdır. Ancak şu unutulmamalıdır ki hiçbir besin yumurtanın yerini tutamaz. Yumurta öyle bir besindir ki içinden 21 gün sonra bir canlı çıkabilmektedir.
Ramazan boyunca yumurtadan bıkmamak için her gün yumurtayı çeşitlendirerek yapabilirsiniz. Örneğin bir gün yağda göz yumurta yaparken ertesi günü menemen yapabilir, daha sonraki gün çılbır, daha sonra da omlet veya haşlanmış olarak yiyebilirsiniz. Ama yeter ki her gün aynı şeyi yiyip yumurtadan bıkmayın.
Bir avuç içi kadar tuzsuz peynir:
Tuzu alınmış peynirleri istediğiniz kadar yiyebilirsiniz ama yeter ki bir avuç içinden daha az yemeyin. Bir de light veya diyet yazan ürünlere dikkat. Bu ürünleri eve bile sokmayın.
Yoğurt:
Sahurda ev yapımı yoğurdu da arzu ettiğiniz kadar yiyebilirsiniz. Hatta yumurtayla birlikte üzerine tereyağı da dökerek çılbır yapmanızı öneriyoruz. Böylece hem yoğurdun hem yumurtanın proteinini almış hem de doğal tereyağı da yemiş olursunuz.Bir kâse yoğurt, içine ceviz ya da kuruyemiş, kuru nane, zerdeçal, bir tatlı kaşığı kadar bütün ketentohumu, bir çorba kaşığı soğuk sızma zeytinyağı eklenerek yenilebilir.Ketentohumu ve zeytinyağı kabızlığı önler.
En az 10 15 adet tuzsuz zeytin:
Zeytin dünyanın en yararlı meyvesidir. İstediğiniz kadar zeytin yiyebilirsiniz yeter ki 10 15 adetten az yemeyin. Küçük bir kaba soğuk sıkım zeytinyağı koymanızı ve zeytinler ile diğer domates gibi sebzeleri bu zeytinyağına batırarak yemenizi öneriyoruz. Mutlaka vücut bu yağı almalı!
1 Çay bardağı dolusu kuruyemiş:
Bir çay bardağı dolusu ithal olmayan yerli ceviz yiyebileceğiniz gibi kavrulmamış olmak koşuluyla Datça bademi veya kavrulmamış fındık, yer fıstığı da yiyebilirsiniz. Hangi kuruyemişi yemek istiyorsanız ölçünüz bir çay bardağı olmalı. Arzu ederseniz kuruyemişleri karıştırarak da yiyebilirsiniz. İyi karbonhidrat olan bu kuruyemişler sizi tok tutacak ve açlık çekmeden iftara ulaşmanızı sağlayacaktır.
2-4 Adet günkurusu kayısı veya kuru erik:
Sahurda yiyeceğiniz 2-4 adet günkurusu kayısı veya kuru erik sizin gün boyu ihtiyacınız olan şekeri fazlasıyla karşılayacaktır. Şunu hiç unutmayın bir insanın günlük şeker ihtiyacı 5 gramdır ve siz bu şeker ihtiyacınızı bu kuru meyvelerden fazlasıyla almış olursunuz.
Domates, salatalık, yeşilbiber, kırmızıbiber, turp ve maydanoz vb. yeşillikler:
Domates, salatalık, yeşilbiber ve diğer yeşillikler istediğiniz kadar yiyebilirsiniz. Yeter ki buraya kadar yukarıda saydığımız protein, yağ ve karbonhidrat olarak da kuru yemişleri yeterince yemiş olun. Turpun içerdiği vitamin ve minerallerin yanı sıra susatmama özelliğinden de faydalanılmalı.
İçecek olarak:
Şekersiz olmak koşuluyla çay, Türk kahvesi ve bitki çayları, süt veya ayran içebilirsiniz. Demiriniz düşükse çay ve kahve içmeyin! Bol su içilmelidir. Sahurda doğal maden suyu da içilebilir. Ayrıca ev yapımı tarhana, mercimek, ezogelin, yoğurt çorbası veya sebze çorbası da içebilirsiniz.
“Ekmeksiz doyulmaz” sözü tamamen gerçek dışıdır. Alışkanlıklar nedeniyle söylenmiş bir sözdür.
-Ekmeğin sizi daha kısa sürede acıktıracağını biliyor musunuz?
-1 Dilim tam buğday ekmeğinin bir çorba kaşığı şekerden daha fazla şekerinizi yükselttiğini biliyor musunuz?
Bu sahur yemeğine yani Karatay Kahvaltısına ilave olarak bir veya iki dilim ekmek (isterse tam buğday ekmeği olsun) yiyecek olursanız (veya bir kaşık reçel veya bal veya pekmez vb.) şekeriniz hızlı bir şekilde yükselecek ve birkaç saat sonra da hızlı bir şekilde düşecektir. İşte o zaman canınız şeker veya şekerinizi yükseltecek bir şeyler yemek isteyecek, oruç tutmanız zorlaşacaktır.
Bu sahur yemeği sizi bütün gün tok tutacağı gibi hem tip 2, tip 3 diyabet (Alzheimer) ve hipoglisemiden hem de kanser başta olmak üzere pek çok dejeneratif hastalıktan koruyacaktır.
İFTARDA NELER YEMELİYİZ?
Bir bardak ılık su ve çorba
İftara bir bardak ılık su ile başlanmalıdır. Sabahları kalktığımız zaman ılık bir bardak su içmemiz gerektiği gibi, orucumuzu açarken de ılık suyla açmalıyız. Bu suya yarım limon da sıkarsak sindirime yardımcı olur. Çorba da sulu olduğu için rahatlıkla içilebilir. Ancak, hazır çorbalar kesinlikle tüketilmemelidir. Evde pişirilmiş tarhana, mercimek, ezogelin, yuvalama, yoğurt çorbası veya her türlü sebze çorbası gibi çorbalar olabilir. Uzun süre boş kalmış olan midemizi korumak amacıyla, su da çorba da ne çok sıcak, ne de çok soğuk olmalıdır.
Tereyağı sürülmüş bir dilim pide
Çorba ile birlikte, bir dilim pide bol tereyağı sürülerek yenebilir. Arzu ederseniz pideyi (bir avuç içi büyüklüğünden fazla olmamalı) soğuk sıkım sızma zeytinyağına batırarak da yiyebilirsiniz. Pide yemediğiniz gün lahmacun da yiyebilirsiniz.
Zeytin
Önemli lif kaynağı ve sıfır glisemik indeksli olduğu için zeytin (istenildiği kadar) tüketilebilir.
Salata Cacık Ayran
İftar sofrasında salata tabağı mutlaka olmalıdır. Bol miktarda doğal fermente sirke, limon, az miktarda kristal kaya tuzu, bol miktarda soğuk sıkım sızma zeytinyağı, sumak ve peynirli mevsim salatası hazırlanabilir. Cacık ve ayran da son derece yararlıdır.
Yemek olarak da
Köfte, sulu sebzeli et yemeği, zeytinyağlı yemekler, yeşil mercimek yemeği, dolma, sarma, karnıyarık, imambayıldı vb. gibi her türlü yemek yenebilir. Dolmalar bulgurla hatta daha da iyisi mercimekle yapılmalı. Her türlü kırmızı et kebabı, yanında sebzelerle birlikte tüketilebilir. Yeşil mercimek yemeği veya zeytinyağlı, yoğurtlu ve sarımsaklı semizotu salatası yenebilir.
Doğalköy yumurtası, tereyağı, tarla domatesi ve biberle hazırlanmış menemen de yapılabilir. Bir kâse yoğurt, içine ceviz ya da kuruyemiş kuru nane, zerdeçal, bir tatlı kaşığı kadar bütün ketentohumu, bir çorba kaşığı soğuk sızma zeytinyağı hazırlanarak yenebilir. Ketentohumu ve zeytinyağı kabızlığı önler.
Tatlı
İftar acılınca, tatlı yeme ihtiyacı kalmayacaktır. Aksam geç saatlerde tatlı yemek doğru değildir. Karaciğer ve pankreas yağlanmasını başlatır ve artırır. Hazımsızlık nedenidir. İnsanı sık sık yemeye zorlar, aşırı miktarda insülin salgılanmasına neden olur. Tatlı yerine kuruyemişleri ve mevsim meyvelerinden düşük glisemik indekslileri tüketirsek, daha dinç olur ve de dinç kalırız.
İlla ki tatlı istiyorsanız güllaç veya komposto yapabilirsiniz. Güllaç hafif olduğu için iftar sofralarının en önemli tatlısıdır. Az şekerle evde hazırlanmalı, şerbeti verilmiş hazır güllaç asla eve sokulmamalıdır. Komposto, kuru kayısı, mürdüm eriği, çekirdekli kuru üzüm, az miktarda kuru incir, yabanmersini, bol ceviz ve badem bir tencereye konulduktan sonra, üzerine su eklenerek buzdolabında bir gece bekletilerek hazırlanır.
Yemeklerle tatlı yerine tüketilir. Bu kompostoya şeker ya da tatlandırıcı eklenmemeli ve komposto kesinlikle kaynatılmamalı. Sağlıklı kalmak ve sağlıklı bir şekilde oruç tutmak amacıyla her türlü hamur tatlısından (ne kadar lezzetli olursa olsunlar) kaçınmamız gerekmektedir.
İFTAR İLE SAHUR ARASINDA NELER YEMELİ NELER YAPMALIYIZ?
İftar ile sahur arasında bol sıvı tüketmek gerekir. Limonlu sekersiz çaylar, limonlu bol su, ayran ve süt tüketilmelidir. İftarda kola gibi asitli ve şekerli içeceklerden kaçınılması şarttır. İftardan sonra uzun yürüyüş yapmak da son derece faydalı olur. Bir yaşam biçimi olan Karatay Diyeti Ramazan ayında da iftarda, sahurda ve iftar – sahur arasında uygulanırsa, daha sağlıklı ve rahat oruç tutulacaktır.
Prof. Dr. Canan Karatay aç kalınarak, sahura kalkmadan oruç tutmanın son derece sakıncalı olduğunu söylüyor ve aynen şöyle diyor. “Ramazan’da bazı kişiler kilo vermek amacıyla oruç tutmaktadır. Bu doğru değildir ve son derece sakıncalıdır. Aç kalarak kilo verilmiş olsa bile daha sonra fazlasıyla geri alınmaktadır. Bilimsel olarak, bu olay karaciğer ve pankreası yorup, yağlandırdığı için sağlığa zararlı olmaktadır. Bilimsel çalışmalar, ileri yaslarda ortaya çıkan dejeneratif hastalıkların tümünün artık karaciğer ve pankreas yağlanması sonucu, bu organların normal olarak çalışamadıklarından kaynaklanmakta olduğunu göstermiştir.”
Herkese hayırlı Ramazanlar diliyoruz.
Sağlıklı Yaşıyoruz
Kaynak: Bu bilgiler Prof. Dr. Canan Karatay’ın “Karatay Diyeti’yle Yaşam Boyu Sağlık” ve diğer kitaplarından derlenerek ve yer yer alıntılar yapılarak hazırlanmıştır.