Erciyes Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Aksoy, sonbaharda toplanan, Kayseri ve çevre illerde yetiştirilen gilaborunun, şifa kaynağı olmasına rağmen birçok yörede bilinip yetiştirilmediğini söyledi.
HER DERDE DEVA
Gilaboru meyvesinin halk arasında böbrek hastalıklarının tedavisinde ve böbrek taşının düşürülmesinde yaygın olarak kullanıldığını belirten Doç. Dr. Aksoy, şöyle dedi:
“Sonbaharda toplanıp salamura yapıldıktan sonra tüketilen gilaboru, sadece böbrek hastalıklarına değil, birçok hastalığın tedavisinde de yararlı olmaktadır. Kabukları kaynatılan gilaboru, astım, romatizma, yüksek tansiyon, sara nöbetleri (epilepsi), kabakulak, doğum sonrası spazmlar, uyku bozukluğu gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılabilmektedir. Gilaboru suyu, ayrıca safra kesesi hastalıkları ile bazı karaciğer hastalıklarına da iyi gelmektedir. Gilaborunun bazı kanser tümörlerini azaltmadaki olumlu etkileriyle ilgili olarak halen Amerika’da, Harward Medicine School’un araştırması devam etmektedir.”
ÜRETİMİ TEŞVİK EDİLMELİ
Doç. Dr. Aksoy, Kayseri’de bu yıl 500 ton gilaboru üretimi yapıldığını da belirterek, “Böylesine şifa kaynağı olan gilaboru üretimi teşvik edilmelidir. Gilaboru meyvesi üretimi artırılırsa önemli bir ihraç maddesi de olabilir. Nemli ve sulak bölgeleri seven gilaboruyu önce ülkemizde sonra yurt dışında tanıtmalıyız” diye konuştu.
Kayseri’de üretim yapan Meysu Meyve Suyu ve Gıda Sanayi A.Ş. tesislerinde, bu yıl 250 ton gilaboru işlendi. Meysu Genel Müdürü Bekir Güldüoğlu, 250 ton gilaborudan ürettikleri gilaboru suyunu piyasaya sunduklarını belirterek, şu bilgileri verdi: “Gilaboru üretimi, yavaş yavaş önem kazanmaya başladı. Bizim alım yaptığımızı duyanlar, üretimi artırmak için girişimlere başladılar. Bu yıl 250 ton alım yaptık. Ürettiğimiz gilaboru sularını cam şişelerde piyasaya sunuyoruz. Şifalı olduğu bilinen gilaboru suyunun beğeni kazanacağını umuyoruz. Gilaboru üretimi teşvik edilip artırılırsa, yurt dışına da satış yapmayı planlıyoruz. İşleyecek yeterli miktarda meyve bulursak, gilaboruyu tüm dünyaya satabiliriz. Japonya’ya ihraç ettiğimiz kuşburnu suyu ve reçeli büyük beğeni topladı.”
YÖREYE GÖRE ADI DEĞİŞİYOR
Üzüm meyvesini andıran, 30 ila 40 meyve tanesi bir salkım oluşturan gilaboru, Kayseri ve çevresinde “gileburu, gilebolu, gilaboru, gilabı, giraoğlu”, Konya’da “giligili, gilaboru veya giraboğulu”, Sivas ve Yozgat’ta “gilaburu, girabolu, geleboru”, Tunceli’de “dağdağan, dağdığan, geleboru, gilabada ve gildar” adıyla biliniyor.
Ağaçtan sonbaharda toplanan gilaboru meyvesi, içi su dolu bir kapta bir süre salamura yapılarak bekletildikten sonra suyu sıkılarak veya taneleri yenilerek tüketiliyor.