Her yıl okullar yeniden açılır ve yeni bir eğitim-öğretim yılının heyecanı başlar. Özellikle okula yeni başlayan çocuklar ve velilerinin heyecanı daha da büyük olur. Anne babalar, okulun başlamasına bir hafta kala yada okulun açıldığı ilk hafta içerisinde okul için gerekli olan her şeyi ellerinden geldiği kadarıyla tamamlamaya çalışmıştır. Kıyafetler alınmış, defter, kalem, silgi ve kitaplar çantaya yerleştirilmiş, beslenme çantası boyuna asılmış ve okulun yolu tutulmuştur artık.
Okula devam için her şey tamamlanmıştır. Artık anne ve babanın, o zamana kadar her şeyden koruduğu, adeta üzerine titrediği yavrusundan ayrılması gerekiyor. Çocuk için bu ayrılma durumu daha da zordur. Çünkü içinde bulunduğu çevreden (sosyal ortamdan) ayrılma ve yeni bir çevreye uyum sağlama dönemi başlamıştır. Ayrıca çocuktan belirli ödev ve sorumlulukları da yerine getirmesi istenilmeye başlanmıştır. Doğal olarak bu çocuğu zorlayacak ve bu yeni duruma uyum sağlamasını güçleştirecektir. Bu nedenle çocukların okula ilk başladığında birkaç gün annesinin yanından ayrılmayı istememesi normal bir durumdur. Zaten ilk günler çocukların çoğu, yeni bir ortama girme ve anne-babadan ayrılma nedeniyle belli ölçüde kaygılar yaşasalar da, çoğunlukla birkaç günde büyük ölçüde rahatlamış oluyorlar.
Ancak bazen okul heyecanının yerini alan okul korkusu bazı çocuk ve anne-babalar için büyük bir strese dönüşebiliyor. Bu korku ve ayrılamama hali bir haftadan fazla sürüyorsa sorunun ciddi olma ve hatta çocuğun okul hayatını tehlikeye sokma olasılığı söz konusudur. Bu durumda ise bir uzmana danışılmasında fayda vardır.
Burada unutulmaması gereken okul korkusunda çoğunlukla korkulan şey okul değildir. Temel neden çocuğun anneden ayrılmaktan korkmasıdır. Genellikle okul korkusu olan çocukların anneye çok bağımlı / bağlı oldukları gözlenmiştir. Ayrıca çocuğun okula başlamadan ebeveynleri tarafından yeteri kadar okula hazırlanmaması da okul korkusunun oluşmasında önemli bir etkendir. Okul korkusu okula yeni başlayan çocuklarda daha sık görülmektedir.
Okul korkusunun belirtileri çocuklarda genel olarak şu şekilde gözlenmektedir:
Psiko-somatik kökenli bedensel hastalık şikayetleri ön planda kendini gösterebilir. Çünkü çocuklarda, bu yaş dönemine özgü olarak, duygular sözlerle ifade edilemediği için yaşanan kaygılar bedensel tepkilerle belirtilebilmektedir Stres ve kaygıdan kaynaklanan karın ağrısı, terleme, mide bulantısı, ateş yükselmesi, uyku, iştah ya da davranışlarıyla ilgili farklı tepkiler gibi belirtiler ortaya çıkabilir, bu şikayetler kendini ifade edemeyen çocuğun tepkisini vücudu yolu ile göstermesi olarak anlatılabilir. Ya da çocuk,tanımlayamadığı bir korkudan da bahsedebilir. Çocuk bu bedensel ve davranışsal şikayetleri öne sürerek okula gitmek istemediğini söyleyebilir. Okula gönderilmeyeceği kararı verilince de bu şikayetlerin kendiliğinden kaybolduğu gözlenir. Ertesi gün okula gönderileceği çocuğa söylendiğinde okula gideceği saatlerde aynı şikayetlerin yeniden ortaya çıktığı gözlenir. Okul korkusu olan çocuk çoğu zaman evde rahattır. Ancak okulla ilgili şikayetleri yoğunluktadır. Bu çocuklar genellikle sakin,uyumlu ve anneye bağımlı çocuklardır.
Yapılması gerekenler:
*
Çoçuk,suçlanmamalı ve kendisine bu durumun birçok çocukta görülebileceği anlatılmalıdır (normalleştirme yapılmalıdır).
*
Çocuk devamsızlık yaptığında korkutulup kaygılandırılmamalı; çocuğa güven verilmeli ve okula devamı kesinlikle sağlanmalıdır.
*
Öğretmen-öğrenci velinin işbirliği, kesinlikle yapılmalıdır.
*
Gerekirse çocuğun okula devam ettiği süre içerisinde aileden birisinin refakat etmesi sağlanmalıdır. Bu durum sistematik bir düzene bağlanmalıdır.
*
Okul psikolojik danışmanı, çocuğa oyunla bireysel sağaltım uygulamalıdır.
*
Aile ile bağımlılık / bağlılık üzerine psikolojik danışma oturumları düzenlenmelidir.
Rahmi CAN
Psikolojik Danışman
Okula devam için her şey tamamlanmıştır. Artık anne ve babanın, o zamana kadar her şeyden koruduğu, adeta üzerine titrediği yavrusundan ayrılması gerekiyor. Çocuk için bu ayrılma durumu daha da zordur. Çünkü içinde bulunduğu çevreden (sosyal ortamdan) ayrılma ve yeni bir çevreye uyum sağlama dönemi başlamıştır. Ayrıca çocuktan belirli ödev ve sorumlulukları da yerine getirmesi istenilmeye başlanmıştır. Doğal olarak bu çocuğu zorlayacak ve bu yeni duruma uyum sağlamasını güçleştirecektir. Bu nedenle çocukların okula ilk başladığında birkaç gün annesinin yanından ayrılmayı istememesi normal bir durumdur. Zaten ilk günler çocukların çoğu, yeni bir ortama girme ve anne-babadan ayrılma nedeniyle belli ölçüde kaygılar yaşasalar da, çoğunlukla birkaç günde büyük ölçüde rahatlamış oluyorlar.
Ancak bazen okul heyecanının yerini alan okul korkusu bazı çocuk ve anne-babalar için büyük bir strese dönüşebiliyor. Bu korku ve ayrılamama hali bir haftadan fazla sürüyorsa sorunun ciddi olma ve hatta çocuğun okul hayatını tehlikeye sokma olasılığı söz konusudur. Bu durumda ise bir uzmana danışılmasında fayda vardır.
Burada unutulmaması gereken okul korkusunda çoğunlukla korkulan şey okul değildir. Temel neden çocuğun anneden ayrılmaktan korkmasıdır. Genellikle okul korkusu olan çocukların anneye çok bağımlı / bağlı oldukları gözlenmiştir. Ayrıca çocuğun okula başlamadan ebeveynleri tarafından yeteri kadar okula hazırlanmaması da okul korkusunun oluşmasında önemli bir etkendir. Okul korkusu okula yeni başlayan çocuklarda daha sık görülmektedir.
Okul korkusunun belirtileri çocuklarda genel olarak şu şekilde gözlenmektedir:
Psiko-somatik kökenli bedensel hastalık şikayetleri ön planda kendini gösterebilir. Çünkü çocuklarda, bu yaş dönemine özgü olarak, duygular sözlerle ifade edilemediği için yaşanan kaygılar bedensel tepkilerle belirtilebilmektedir Stres ve kaygıdan kaynaklanan karın ağrısı, terleme, mide bulantısı, ateş yükselmesi, uyku, iştah ya da davranışlarıyla ilgili farklı tepkiler gibi belirtiler ortaya çıkabilir, bu şikayetler kendini ifade edemeyen çocuğun tepkisini vücudu yolu ile göstermesi olarak anlatılabilir. Ya da çocuk,tanımlayamadığı bir korkudan da bahsedebilir. Çocuk bu bedensel ve davranışsal şikayetleri öne sürerek okula gitmek istemediğini söyleyebilir. Okula gönderilmeyeceği kararı verilince de bu şikayetlerin kendiliğinden kaybolduğu gözlenir. Ertesi gün okula gönderileceği çocuğa söylendiğinde okula gideceği saatlerde aynı şikayetlerin yeniden ortaya çıktığı gözlenir. Okul korkusu olan çocuk çoğu zaman evde rahattır. Ancak okulla ilgili şikayetleri yoğunluktadır. Bu çocuklar genellikle sakin,uyumlu ve anneye bağımlı çocuklardır.
Yapılması gerekenler:
*
Çoçuk,suçlanmamalı ve kendisine bu durumun birçok çocukta görülebileceği anlatılmalıdır (normalleştirme yapılmalıdır).
*
Çocuk devamsızlık yaptığında korkutulup kaygılandırılmamalı; çocuğa güven verilmeli ve okula devamı kesinlikle sağlanmalıdır.
*
Öğretmen-öğrenci velinin işbirliği, kesinlikle yapılmalıdır.
*
Gerekirse çocuğun okula devam ettiği süre içerisinde aileden birisinin refakat etmesi sağlanmalıdır. Bu durum sistematik bir düzene bağlanmalıdır.
*
Okul psikolojik danışmanı, çocuğa oyunla bireysel sağaltım uygulamalıdır.
*
Aile ile bağımlılık / bağlılık üzerine psikolojik danışma oturumları düzenlenmelidir.
Rahmi CAN
Psikolojik Danışman