İnternette çok fazla araştırma yaptım ama sadece doktorların bahsettikleri genel bilgiler dışında kişilerin yaşadıkları deneyimlere bir türlü ulaşamadım. Ben de annesi babası veya herhangi bir sevdiği insan için bu zorlu ve hayati derecede önemli bilgileri gün gün sizlerle paylaşıp en azından neler yaşayacağınıza dair bir nebze de olsa sizlere yol göstermek istiyorum. İnsan bilmediği şeylerden korkuyor çünkü. Neyse daha fazla uzatmadan başlıyorum. (Sonradan yazının tamamını okudum biraz karışık olduysa kusura bakmayın )
Öncelikle sürece geçmeden hastanede mutlaka yanınızda olması gereken şeylerden bahsedeyim. Islak mendil, Peçete, Su ısıtıcısı (çay, kahve, çorba vs için sürekli sıcak su ihtiyacı oluyor.), çamaşır suyu ( wc temiz değilse enfeksiyon kapabilirsiniz ne olur ne olmaz), önden düğmeli en az 3 pijama takımı, varis çorabı, bol bol su, kullan at eldivenler ( hem pansuman hem de tuvalet için gerekli ), hastanın rahatça giyebileceği hafif bir terlik.
Ameliyata girmeden önce tüm eşe dosta haber salın 2 ay evin kapısı kapalı ama telefonlarımız açık diye. Sakın ama sakın kimseyi eve almayın ve sizler de özellikle hasta olan ama hasta olmasa da çok fazla kişiyle görüşmeyin. Hasta içerde dursun ya biz gelelim geçmiş olsun diyelim diyenler de olacaktır. Olmasın efendim. Sizi seven size gelmesin bir süre bu süreçte gerekli açıklamaları yapın doktor eve kimseyi almayın dedi dersiniz. Hastanede de ziyaret etmek isteyeceklerdir. Doktor yasakladı diyin işin içinden sıyrılın. 2 Geçmiş olsun için sevdiğinizi allah korun kaybedebilirsiniz. Ameliyat riskli değil sonrası riskli. Ayıp olmasın diyerek hiçbir şeyi tehlikeye atmayın. Annemi görmek isteyen ya görüntülü arıyor ya da dışarıya çıkıp annem de çok uzun olmamak kaydıyla (hava soğuk) balkondan konuşup içeri geçiyor.
Benim annem By-pass ameliyatı oldu. Şeker, tansiyon ve kolestrolu ve bizi en çok yoran kısmı bel fıtığı var ( yatış pozisyonu itibariyle o fıtıktan dolayı uyuyamadı annem 1.5 hafta boyunca, eve döndükten sonra kendi fıtığa özel yatağına yatırdık ancak öyle uyuyabildi ) yaş 60. 3 kalp damarı 1 de göğüse giden damar tıkalıydı ve bacaktan damar alınarak bu 4 damar değiştirildi. Ameliyatı 5 saat sürdü sonrasında yoğum bakıma alındı. Ameliyata girmeden önce sizden 2 tane hastanın kan grubundan 2 kişi ne olur ne olmaz diye beklemesi isteniyor. 5 kişinin de kan grubu farketmeksizin kızılaya hasta adına kan bağışı yapması gerekiyor. Ameliyattan çıktıktan sonra 24 saat yoğun bakımda bekletildi. Yoğun bakıma alındığında en az 2,5 lt küçük şişelerde su getirmenizi istiyorlar. Hasta o süreçte çok fazla su tüketiyor. Annem daha fazla tükettiğini bile söyledi. 24 saatlik yoğun bakım sonrası servise odaya alındık.
Hastayı oturur pozisyona getirmek: Yarı yatar pozisyondan oturur pozisyona sürekli siz kaldıracaksınız ve bunu günde en az 20 kez yapacaksınız. Özellikle ilk gün hasta size hiç destek çıkamayacağı ve ağır geleceği için 2 kişi yaparsanız daha sağlıklı olur. Hasta göğüse koyulan yastığa sıkıca sarılsın (sakın ama sakın yastığa sarılmayı unutmayın yoksa göğüs kafesine zarar verirsiniz) Bir eliniz ense omuz şeklinde diğer elinizle de omuzun aşağısı kürek kemiklerinden destek vererek oturur pozisyona getireceksiniz.
Hastayı ayağa kaldırma: Yatar pozisyondan oturur pozisyona getirin ve bir elinizle sırtına denge desteği vererek diğer elinizle iki ayağını kapsayacak şekilde diz kapağının altından tutup popo üzerinde dönmek suretiyle yataktan bacakları yavaşça aşağıya alın sonrasında bir eliniz hastanın alt göbeğinde diğer eliniz kalçadan veya pijamasından tutun ve 1-2-3 diye sayıp önlü arkalı destek vererek kaldırınız.
Hastayı geri yatırma: Aslında ayağa kaldırmanın tam tersi ; Hastayı yatağa oturtun. Bir eliniz sırtında diğer eliniz ayaklarında popo üzerinde döndürerek ayakları yatağa geri kaldırın. Yastığını doğru konuma getirip başına ve sırtına destek vererek yumuşak ve hafifçe yatırın.
Tüm bu süreçte yastığa hep sarılacak.
1. gün Hasta oldukça yorgun, mutsuz ve çok fazla ağrısı olacak. Yaraları bandajlı kalıyor ilk gün. Herhangi bir pansuman olmuyor. Hasta yarı oturur vaziyette yatacak (Bu 2 ay boyunca böyle) yatış pozisyonundan dolayı sürekli aşağıya doğru kayıyor ve altına serilen çarşaf ile 2 taraftan tutup 1-2-3 diye sayıp hem hastanın hem de yukarı kaldıracak kişilerin hazır olması sağlanarak hasta ortalama saat başı yukarı kaldırılıyor. Eğer hastanız hafif kilolu bile olsa zorlanacaksınız. O yüzden hastanede özellikle ilk bikaç gün 2 kişinin kalmasında fayda var. Sakın ben hallederim diyip artistlik yapmayın. Ben yaptım hayatımın en zor gecesiydi en son dayanamayıp abimi çağırıp tüm gece beraber annemi yukarı çektik. Ayrıca tuvalaet konusuna gelecek olursak ilk gün hasta ayağa kalkamadığı için ördek denilen lazımlık tarzı bir şeye (kartonsa kesinlikle 2 tane alın 1 tanesi yırtılıyor) 2 kişi kalçadan destek hasta da acı içerisinde ayaklarından destek vererek altına lazımlığı koydurup yaptırıyosunuz. Yani kısacası ilk gece herkes için çok zor. Tüm gün 2 cümle kurmadan hastanın ahlaması ile geçiyor.
2. gün annem tuvalet eziyetine daha fazla dayanamayıp ilk adımlarını acı içinde atarak tuvalete gittik. ilk hafta tüm yürüyüşlerde hastanın karşıya bakmasını belirtin yere bakarsa başı dönebilir ve midesi bulanabilir. belinden hafifce tutarak destek olun. 2. gün 1-2 kere yürüyebilen de var yürüyemeyen de bu hastaya göre değişiklik gösterebiliyor. Hava topları var onu yarım saatte 1 en az 15 içine çekerek 15 de üfleyerek topları kaldıracaklar. ( Bu toplar 2 ay boyunca üflenecek bir de her günün sonunda onu yıkayıp temizleyin) Hastamız yine çok mutsuz ve normal hayatında ne kadar güleç ve konuşkan olursa olsun en sevdiği insan dahi olsa konuşmayacak. o gün bandajlar alınıyor ve hemşireler tarafından ilk pansumanı yapılıyor. Hemşireye rica edin yaparken size göstersin çünkü 2 ay boyunca aynı şekilde siz yapacaksınız. Tüm dikişleri ve yaraları kontrol edin herhangi bir sorun var mı diye. Ve benden tavsiye gün gün hem göğüsün oradaki hem de bacaktaki dikişlerin fotoğrafını çekin. Dikiş etrafında veya topuk bölgesinde morarmalar ve şişlik olabilir bunlar da normaldir. hemşireler balgam sökücü verecekler. Ciğerlerde biriken balgam ve sıvıları öksürükle atacaklar siz de bu süreçte eğer hasta yatıyorsa hemen oturur pozisyona getirip sırtına vurarak daha kolay balgam atmasını sağlayacaksınız. Geceleri uyurken bile birden öksürükler gelebilir. Zaten ilk 5 gün en fazla 2- 3 saatlik uykuyla duracaksınız.
3. gün doktorun evden yemek verebilirsiniz diye söylemesi üzerine evden tavuk sulu (sadece tavuk suyunun kendi yağı ) yağsız ve çok az tuzlu çorba getirmeye başladık. bunu siz yine doktorunuza sorarsınız. Sonrasında yine az yağlı ve yok denecek kadar tuzsuz ıspanak getirdik. O gün annem eski mizacına yavaş yavaş dönüp konuşmaya az da olsa gülmeye başladı. Ağrılar tabiki de var ama dayanılmayacak kadar değil. tüm gün 2 kez 15-20 adımlık yeri dolaştı 2 kere de tuvalete gitti. bu arada her sabah pansuman sonrası varis çorabı giydirilip gece yattığında 23:00-24:00 civarı çıkarılıyor. Çorabı giydirmesi ilk başlarda çok zor olacak hastanız biraz acı çekecek dikişler çok taze olduğu için ama aldırış etmeden giydirmeye devam edin yoksa o dikişler patlar hepten kötü olur. 1- 2 güne o acı da çok kalmıyor. Biraz sabır özellikle ilk hafta. Bugün de dahil olmak üzere hastayı gün içine uyutmayın yoksa gece uyuyamaz. Otursun, kalksın yürüsün çok yorulduğunda uzansın ama 2 saati geçmesin o uzanma. Dikkat edeceğiniz bir diğer konu da kabızlık olacak. 3. güne kadar büyük tuvaletine çıkmadıysa sorun var demektir. sade kefir içirebilirsiniz hala işe yaramadıysa hemşirelere bildirin ilaç desteği alsın.
4. gün keyifler biraz daha iyi. İştahta biz ilk hafta bir sorun yaşamadık ama 2. hafta biraz düşüklük oldu gerekirse biraz zorlasın kendini çünkü beslenmesi bu süreçte çok önemli. Sakın ama sakın paketli gıda, şekerli şeyler, yağlı şeyler (avakado dahil), tuzlu şeyler vermeyin. Şekerini meyveden alsın. Evinize orijinal olduğundan emin olduğunuz 5 lt lik zeytinyağı alın sadece onu kullanın o da varla yok arasında yemek yanmasın diye kullanın diye . Annem canı acıdığı için çok yürüme taraftarı değildi, ben de doktorlara hemşirelere şikayet ederek onlara açıklama yaptırarak zorlama yürüyüşler yaptırdım. 4. günde 4-5 tur atıp geliyorduk. Anneniz veya babanız hastanız her kimse onu artık yenidoğan gibi düşünün ve ona göre hareket edin geceleri en az 6-7 kez kalkacaksınız. Ya kayacak, ya tuvalete gidecek, ya da öksürük krizlerine girecek. her hareketini tasdikleyin. Kırmızı topu hareket mi ettirdi onunla birlikte sevinin, bugün dünden 1 adım fazla mı attı tebrik edin. Çok mutlu olup motive oluyorlar.
5. gün keyifler kaçık uyandık. Hastanız sağlıksal olarak hep iyiye gitse de psikolojik veya ağrısal açıdan tek düzlemde gitmiyor. 1 gün çok iyi olup sonraki gün kötü hissedebiliyorlar. hastaneden taburcu olduk. Siyami ersekten yarım saatlik yolculukla eve döndük. 2. katta oturuyoruz çıkması gereken ortalama 25 merdiven vardı. 3 -4 kere dinlene dinlene 2 kişi yardımcı olarak çıktık. Sakın ha refleks olarak da olsa kollarını salmaın o yastığı bırakmasın siz de hiçbir şekilde kollarından destek olmayın sadece bu kısım için değil hiçbir zaman.! belinin arkasından yanından tutarak destekte bulunun. o gün kalan zamanda yorulduğu için annem yatarak geçirdi. Kendisine ayrı bir oda hazırlamıştık ama eve geldiğimizin 2. günü odasını değiştirmek durumunda kaldık. yukarıda bahsettiğim fıtık mevzusundan dolayı. Eve geldikten sonra ev iyice sıcaksa ilk duşunu fazla sıcak olmayan su ile uzun olmayacak şekilde aldırabilirsiniz. Doktor her gün duş alabilir dedi ama ben 2 günde 1 aldırdım bu zamana kadar. yaraya direkt su tutmayıp şampuan ve sabunu o bölgelerden bi tık uzak tutarak. Kese lif vs bunları sakın uygulamayın dikişleri açarsınız. Hastaneden ayrılırken size reçete verecekler o reçetede yazmadılarsa hemşirelere kullanmanızda sıkıntı ollmayan ağrı kesicileri sorun. Evde ağrısı olacak sonuçta. Ben parolle geçiştirdim ilk kontrole kadar. Kediyi de maalesef bir odaya kapattık annemle asla bir araya gelmiyorlar. Ev annem gelmeden önce tamamen tüylerden arındırılırdı iyice temizlendi. Günde 2- 3 kez odasından dışarı çıkarıyoruz. Akşam çay tv yaparken holde ve balkonda dolaşmasına oyun oynamasına izin verdik Geceleri annem uyuduktan sonra odasından çıkardık. Sabah annem dolaşmadan hemen önce yine tüm evi elden geçiriyoruz ki herhangi bir sıkıntı olmasın. Kedi için de hastaya bakan için de ekstra yorucu bir süreç bu. Ama 17. gündeyiz şuana kadar herhangi bir sıkıntı yaşamadık kedi konusunda. Elimden geldiğince iki taraf için de hassas olmaya çalışıyorum. Ama ne yaparsam yapayım kediye yaranamıyorum rutin dayağımızı yiyoruz :)
6. gün daha dinç uyandı. Kahvaltıyı saat 9 da yapıyoruz. Geceleri 4- 5 kez uyandı bunların 2 tanesi wc için diğerleri fıtık ağrısından dolayıydı. Yürümede sıkıntı yok odalar arası geçiş yapıyoruz. Ama dinlenme noktalarına sandalyeler koyabilirsiniz. Elinizde bir diyet listesi oluyor zaten ama genel olarak yağsız kırmızı et, balık, tavuk illaki öğünlerde olsun protein çok önemli. 2 ayın sonunda akdeniz diyetine geçiş yapacaklar. Gün içindeki aktiviteler yarım saatte bir top üfleme, yürüyüş, yemek, ara öğünler (bu öğünleri atlamayın hafife almayın önemli). Göğüs altında direnin dikişi var orayı temiz ve kuru tutmak için batikonla pansuman yaptıktan sonra alta gazlı bez üstüne atletten kestiğimiz bez parçasıyla iki göğüsün altını da kuru tutuyoruz. Bu bezler günlük olarak değiştiriliyor. ve hayat kurtardı aslında. Asla terleme ve kaşıntı yapmadı.
7. gün Kahvaltı, banyo, pansuman, varis çorabı, eklem kontrolleri ( elinizi sıktırın, parmak uçlarını kontrol edin beyazlık var mı diye, el ve ayak sıcaklığı kontrolü), tansiyon ve şeker kontrolü, yürüyüş, ara öğünler, akşam yemeği, yatış. Bu yazdıklarım günlük rutinler. ekstra olarak bizde sol kolda inanılmaz ağrı başladı ve bu 17. gündeyiz azalmış olmakla birlikte devam ediyor. Kontrole gittiğimizde bunun normal olduğunu damarın vücutla birleşirken kola baskı yapmasından kaynaklandığını söyledi. Ama beni baya korkutmuştu birkaç gece de kol ağrısından uyuyamadık. Yine bir sorun daha oluştu ve göğüs arasındaki dikişlerde akıntı başladı. Enfeksiyon değilmiş ve hala devam ediyor. Yine kontrole gittiğimizde kuru ve temiz tutulması gerektiğini söyledi doktor. Yani her akıntıya endişelenmeyin ama hafife de almayın enfeksiyona çevirebilir. Günde 5-6 kere gazlı bezle temizleyip yeniden batikonladım.
8. gün her gün dünden daha iyiye gidiyor hastamız ama biz artık düşüşe geçmeye başlıyoruz fiziksel ve mental olarak. Yemek, temizlik, kontroller derken sabah gözümü açtığımızdan yatana kadar yerimizde durmuyoruz. Benim yanımda teyzem var yine de bazen yetişemiyoruz. Annem tek başına desteksiz oturduğu yerden kalkmaya başladı. ama hala yatar pozisyondan oturur hale ben getiriyorum.
9. gün Günlük rutinler devam. Annem odaları günde 6 kez dolaşıryorsa artık tek başına 10 kez dolaşabiliyor. kapıları açabiliyor. Yemeğini kendisi yiyebiliyor. Sitelerde yazan ilk haftadan sonra örgü örebilir şunu yapabilir geçin bunları. Tuvalete bile hala biz götürüyoruz. Biraz da o yüzden bunları yazmak istedim.
10. gün Annem bugün ona Çizi vermediğim için benimle kavga etti :) bi taneden bir şey olmaz demeyin vermeyin arkadaşlar gerekirse kavga etsinler kızsınlar. Size söylenenleri dikkate alın doktorun sözünden çıkmayın. Ölüm kalım meselesi yemeğin yağına tuzuna dikkat edin kepekli galeta verin lifli kraker verin ara öğün sütünün yoğurdunun yanında tüketsinler sabah 1 çay akşam 1 çay olmak üzere iki çayı var kahve yasak. Genel sağlık durumu iyi sadece kol ağrısı var onu da ağrı kesiciyle hallediyoruz. dikişler hafiften kaşınmaya başladı.
11. gün Akıntı devam ediyor. ben de pansuman kuru tutma ve temizliğe devam ediyorum. Sol kolda ağrı da devam ediyor. Tuvalete gittiğinde hala yardımcı oluyoruz. Yemeğini kendisi yiyebiliyor. Evde yastıkla dolaşmaya devam. Yatarken ve oturur pozisyona getirirken enseden tutup yardım etmeler devam ediyor. Günde en az 2 Lt su içiyor. Topları kaldırmaya devam.
12. gün günden güne çok daha iyi yukarıda bahsettiğim şeyler dışında günlük hayatı ve keyfi eskisi gibi yerinde
13. gün günlük rutinlere devam ve kontrolleri aksatmayın.
14. gün Ayağındaki dikişler çok fazla kaşınıyor ve biraz da gergin. Yarın sabah ilk kontrole gideceğiz. taburcu edildikten 10 gün sonra ilk kontrolünüz gerçekleşiyor. Annem dikişler alınacak diye çok gergin çünkü ortalama 100 tane dikişi var bunun 80-90 tanesi ayakta
15. gün sabah 8:30 da hastanede ilk kontrolümüze gittik dikişlere bakıldı. Hiçbir sıkıntı yok. Korkmayın dikişleri almıyorlar kendisi düşecek eriyecekmiş. Sadece 1 tanesini alıyor o da göğüs altında direnin dikişi o da acımıyor. Hissetmiyorsunuz bile. Akıntı olan yara enfeksiyona çevirmemiş. Ama yine de oraya 3 tane yeni dikiş atıldı ve o akıntının kuruması için kurutucu batikon tarzı bir şey verdi. Kan tahlili verdik. Tüm hastaneyi ara ara yürüyüşlerle tamamladık. Yürümede ve nefes de sıkıntı olmadı. Ayrıca doktordan herhangi bir sıkıntı olduğunda kullanabilmem için antibiyotik ve ağrı kesici istedim yoksa yine vermiyordu. 10 gün sonra tekrar kontrolümüz var. Evin merdivenlerini inerken ve çıkarken hiçbir problem yaşamadık. Tekte inip çıktı.
Şimdi 17. günün akşamından yazıyorum günlük rutinler devam ediyor. Az önce perdenin korniş mi deniliyor bilmiyorum takma aparatı düşmüş şunu ver de dikeyim dedi. Verdim dikti. Kucağında yastık elleri göğüs hizasında. Ellerinizi göğüsten çok ayırmayın
Hepinize sağlıklı günler dilerim. Eksikler illaki vardır ama kafanıza takılan bir şey olursa gördükçe cevap veririm ( bildiğim kadarıyla). Dediğim gibi konunun uzmanı değilim elbette sadece amacım size az çok süreci merak eden ve endişenizi bir nebze de olsa gidermek için bu yazıyı yazayım dedim. Çünkü etrafta sadece sorular var kimse bununla ilgili süreci paylaşmamış. Umarım içinizi rahatlatabilmişimdir. Hoşçakalın.
Öncelikle sürece geçmeden hastanede mutlaka yanınızda olması gereken şeylerden bahsedeyim. Islak mendil, Peçete, Su ısıtıcısı (çay, kahve, çorba vs için sürekli sıcak su ihtiyacı oluyor.), çamaşır suyu ( wc temiz değilse enfeksiyon kapabilirsiniz ne olur ne olmaz), önden düğmeli en az 3 pijama takımı, varis çorabı, bol bol su, kullan at eldivenler ( hem pansuman hem de tuvalet için gerekli ), hastanın rahatça giyebileceği hafif bir terlik.
Ameliyata girmeden önce tüm eşe dosta haber salın 2 ay evin kapısı kapalı ama telefonlarımız açık diye. Sakın ama sakın kimseyi eve almayın ve sizler de özellikle hasta olan ama hasta olmasa da çok fazla kişiyle görüşmeyin. Hasta içerde dursun ya biz gelelim geçmiş olsun diyelim diyenler de olacaktır. Olmasın efendim. Sizi seven size gelmesin bir süre bu süreçte gerekli açıklamaları yapın doktor eve kimseyi almayın dedi dersiniz. Hastanede de ziyaret etmek isteyeceklerdir. Doktor yasakladı diyin işin içinden sıyrılın. 2 Geçmiş olsun için sevdiğinizi allah korun kaybedebilirsiniz. Ameliyat riskli değil sonrası riskli. Ayıp olmasın diyerek hiçbir şeyi tehlikeye atmayın. Annemi görmek isteyen ya görüntülü arıyor ya da dışarıya çıkıp annem de çok uzun olmamak kaydıyla (hava soğuk) balkondan konuşup içeri geçiyor.
Benim annem By-pass ameliyatı oldu. Şeker, tansiyon ve kolestrolu ve bizi en çok yoran kısmı bel fıtığı var ( yatış pozisyonu itibariyle o fıtıktan dolayı uyuyamadı annem 1.5 hafta boyunca, eve döndükten sonra kendi fıtığa özel yatağına yatırdık ancak öyle uyuyabildi ) yaş 60. 3 kalp damarı 1 de göğüse giden damar tıkalıydı ve bacaktan damar alınarak bu 4 damar değiştirildi. Ameliyatı 5 saat sürdü sonrasında yoğum bakıma alındı. Ameliyata girmeden önce sizden 2 tane hastanın kan grubundan 2 kişi ne olur ne olmaz diye beklemesi isteniyor. 5 kişinin de kan grubu farketmeksizin kızılaya hasta adına kan bağışı yapması gerekiyor. Ameliyattan çıktıktan sonra 24 saat yoğun bakımda bekletildi. Yoğun bakıma alındığında en az 2,5 lt küçük şişelerde su getirmenizi istiyorlar. Hasta o süreçte çok fazla su tüketiyor. Annem daha fazla tükettiğini bile söyledi. 24 saatlik yoğun bakım sonrası servise odaya alındık.
Hastayı oturur pozisyona getirmek: Yarı yatar pozisyondan oturur pozisyona sürekli siz kaldıracaksınız ve bunu günde en az 20 kez yapacaksınız. Özellikle ilk gün hasta size hiç destek çıkamayacağı ve ağır geleceği için 2 kişi yaparsanız daha sağlıklı olur. Hasta göğüse koyulan yastığa sıkıca sarılsın (sakın ama sakın yastığa sarılmayı unutmayın yoksa göğüs kafesine zarar verirsiniz) Bir eliniz ense omuz şeklinde diğer elinizle de omuzun aşağısı kürek kemiklerinden destek vererek oturur pozisyona getireceksiniz.
Hastayı ayağa kaldırma: Yatar pozisyondan oturur pozisyona getirin ve bir elinizle sırtına denge desteği vererek diğer elinizle iki ayağını kapsayacak şekilde diz kapağının altından tutup popo üzerinde dönmek suretiyle yataktan bacakları yavaşça aşağıya alın sonrasında bir eliniz hastanın alt göbeğinde diğer eliniz kalçadan veya pijamasından tutun ve 1-2-3 diye sayıp önlü arkalı destek vererek kaldırınız.
Hastayı geri yatırma: Aslında ayağa kaldırmanın tam tersi ; Hastayı yatağa oturtun. Bir eliniz sırtında diğer eliniz ayaklarında popo üzerinde döndürerek ayakları yatağa geri kaldırın. Yastığını doğru konuma getirip başına ve sırtına destek vererek yumuşak ve hafifçe yatırın.
Tüm bu süreçte yastığa hep sarılacak.
1. gün Hasta oldukça yorgun, mutsuz ve çok fazla ağrısı olacak. Yaraları bandajlı kalıyor ilk gün. Herhangi bir pansuman olmuyor. Hasta yarı oturur vaziyette yatacak (Bu 2 ay boyunca böyle) yatış pozisyonundan dolayı sürekli aşağıya doğru kayıyor ve altına serilen çarşaf ile 2 taraftan tutup 1-2-3 diye sayıp hem hastanın hem de yukarı kaldıracak kişilerin hazır olması sağlanarak hasta ortalama saat başı yukarı kaldırılıyor. Eğer hastanız hafif kilolu bile olsa zorlanacaksınız. O yüzden hastanede özellikle ilk bikaç gün 2 kişinin kalmasında fayda var. Sakın ben hallederim diyip artistlik yapmayın. Ben yaptım hayatımın en zor gecesiydi en son dayanamayıp abimi çağırıp tüm gece beraber annemi yukarı çektik. Ayrıca tuvalaet konusuna gelecek olursak ilk gün hasta ayağa kalkamadığı için ördek denilen lazımlık tarzı bir şeye (kartonsa kesinlikle 2 tane alın 1 tanesi yırtılıyor) 2 kişi kalçadan destek hasta da acı içerisinde ayaklarından destek vererek altına lazımlığı koydurup yaptırıyosunuz. Yani kısacası ilk gece herkes için çok zor. Tüm gün 2 cümle kurmadan hastanın ahlaması ile geçiyor.
2. gün annem tuvalet eziyetine daha fazla dayanamayıp ilk adımlarını acı içinde atarak tuvalete gittik. ilk hafta tüm yürüyüşlerde hastanın karşıya bakmasını belirtin yere bakarsa başı dönebilir ve midesi bulanabilir. belinden hafifce tutarak destek olun. 2. gün 1-2 kere yürüyebilen de var yürüyemeyen de bu hastaya göre değişiklik gösterebiliyor. Hava topları var onu yarım saatte 1 en az 15 içine çekerek 15 de üfleyerek topları kaldıracaklar. ( Bu toplar 2 ay boyunca üflenecek bir de her günün sonunda onu yıkayıp temizleyin) Hastamız yine çok mutsuz ve normal hayatında ne kadar güleç ve konuşkan olursa olsun en sevdiği insan dahi olsa konuşmayacak. o gün bandajlar alınıyor ve hemşireler tarafından ilk pansumanı yapılıyor. Hemşireye rica edin yaparken size göstersin çünkü 2 ay boyunca aynı şekilde siz yapacaksınız. Tüm dikişleri ve yaraları kontrol edin herhangi bir sorun var mı diye. Ve benden tavsiye gün gün hem göğüsün oradaki hem de bacaktaki dikişlerin fotoğrafını çekin. Dikiş etrafında veya topuk bölgesinde morarmalar ve şişlik olabilir bunlar da normaldir. hemşireler balgam sökücü verecekler. Ciğerlerde biriken balgam ve sıvıları öksürükle atacaklar siz de bu süreçte eğer hasta yatıyorsa hemen oturur pozisyona getirip sırtına vurarak daha kolay balgam atmasını sağlayacaksınız. Geceleri uyurken bile birden öksürükler gelebilir. Zaten ilk 5 gün en fazla 2- 3 saatlik uykuyla duracaksınız.
3. gün doktorun evden yemek verebilirsiniz diye söylemesi üzerine evden tavuk sulu (sadece tavuk suyunun kendi yağı ) yağsız ve çok az tuzlu çorba getirmeye başladık. bunu siz yine doktorunuza sorarsınız. Sonrasında yine az yağlı ve yok denecek kadar tuzsuz ıspanak getirdik. O gün annem eski mizacına yavaş yavaş dönüp konuşmaya az da olsa gülmeye başladı. Ağrılar tabiki de var ama dayanılmayacak kadar değil. tüm gün 2 kez 15-20 adımlık yeri dolaştı 2 kere de tuvalete gitti. bu arada her sabah pansuman sonrası varis çorabı giydirilip gece yattığında 23:00-24:00 civarı çıkarılıyor. Çorabı giydirmesi ilk başlarda çok zor olacak hastanız biraz acı çekecek dikişler çok taze olduğu için ama aldırış etmeden giydirmeye devam edin yoksa o dikişler patlar hepten kötü olur. 1- 2 güne o acı da çok kalmıyor. Biraz sabır özellikle ilk hafta. Bugün de dahil olmak üzere hastayı gün içine uyutmayın yoksa gece uyuyamaz. Otursun, kalksın yürüsün çok yorulduğunda uzansın ama 2 saati geçmesin o uzanma. Dikkat edeceğiniz bir diğer konu da kabızlık olacak. 3. güne kadar büyük tuvaletine çıkmadıysa sorun var demektir. sade kefir içirebilirsiniz hala işe yaramadıysa hemşirelere bildirin ilaç desteği alsın.
4. gün keyifler biraz daha iyi. İştahta biz ilk hafta bir sorun yaşamadık ama 2. hafta biraz düşüklük oldu gerekirse biraz zorlasın kendini çünkü beslenmesi bu süreçte çok önemli. Sakın ama sakın paketli gıda, şekerli şeyler, yağlı şeyler (avakado dahil), tuzlu şeyler vermeyin. Şekerini meyveden alsın. Evinize orijinal olduğundan emin olduğunuz 5 lt lik zeytinyağı alın sadece onu kullanın o da varla yok arasında yemek yanmasın diye kullanın diye . Annem canı acıdığı için çok yürüme taraftarı değildi, ben de doktorlara hemşirelere şikayet ederek onlara açıklama yaptırarak zorlama yürüyüşler yaptırdım. 4. günde 4-5 tur atıp geliyorduk. Anneniz veya babanız hastanız her kimse onu artık yenidoğan gibi düşünün ve ona göre hareket edin geceleri en az 6-7 kez kalkacaksınız. Ya kayacak, ya tuvalete gidecek, ya da öksürük krizlerine girecek. her hareketini tasdikleyin. Kırmızı topu hareket mi ettirdi onunla birlikte sevinin, bugün dünden 1 adım fazla mı attı tebrik edin. Çok mutlu olup motive oluyorlar.
5. gün keyifler kaçık uyandık. Hastanız sağlıksal olarak hep iyiye gitse de psikolojik veya ağrısal açıdan tek düzlemde gitmiyor. 1 gün çok iyi olup sonraki gün kötü hissedebiliyorlar. hastaneden taburcu olduk. Siyami ersekten yarım saatlik yolculukla eve döndük. 2. katta oturuyoruz çıkması gereken ortalama 25 merdiven vardı. 3 -4 kere dinlene dinlene 2 kişi yardımcı olarak çıktık. Sakın ha refleks olarak da olsa kollarını salmaın o yastığı bırakmasın siz de hiçbir şekilde kollarından destek olmayın sadece bu kısım için değil hiçbir zaman.! belinin arkasından yanından tutarak destekte bulunun. o gün kalan zamanda yorulduğu için annem yatarak geçirdi. Kendisine ayrı bir oda hazırlamıştık ama eve geldiğimizin 2. günü odasını değiştirmek durumunda kaldık. yukarıda bahsettiğim fıtık mevzusundan dolayı. Eve geldikten sonra ev iyice sıcaksa ilk duşunu fazla sıcak olmayan su ile uzun olmayacak şekilde aldırabilirsiniz. Doktor her gün duş alabilir dedi ama ben 2 günde 1 aldırdım bu zamana kadar. yaraya direkt su tutmayıp şampuan ve sabunu o bölgelerden bi tık uzak tutarak. Kese lif vs bunları sakın uygulamayın dikişleri açarsınız. Hastaneden ayrılırken size reçete verecekler o reçetede yazmadılarsa hemşirelere kullanmanızda sıkıntı ollmayan ağrı kesicileri sorun. Evde ağrısı olacak sonuçta. Ben parolle geçiştirdim ilk kontrole kadar. Kediyi de maalesef bir odaya kapattık annemle asla bir araya gelmiyorlar. Ev annem gelmeden önce tamamen tüylerden arındırılırdı iyice temizlendi. Günde 2- 3 kez odasından dışarı çıkarıyoruz. Akşam çay tv yaparken holde ve balkonda dolaşmasına oyun oynamasına izin verdik Geceleri annem uyuduktan sonra odasından çıkardık. Sabah annem dolaşmadan hemen önce yine tüm evi elden geçiriyoruz ki herhangi bir sıkıntı olmasın. Kedi için de hastaya bakan için de ekstra yorucu bir süreç bu. Ama 17. gündeyiz şuana kadar herhangi bir sıkıntı yaşamadık kedi konusunda. Elimden geldiğince iki taraf için de hassas olmaya çalışıyorum. Ama ne yaparsam yapayım kediye yaranamıyorum rutin dayağımızı yiyoruz :)
6. gün daha dinç uyandı. Kahvaltıyı saat 9 da yapıyoruz. Geceleri 4- 5 kez uyandı bunların 2 tanesi wc için diğerleri fıtık ağrısından dolayıydı. Yürümede sıkıntı yok odalar arası geçiş yapıyoruz. Ama dinlenme noktalarına sandalyeler koyabilirsiniz. Elinizde bir diyet listesi oluyor zaten ama genel olarak yağsız kırmızı et, balık, tavuk illaki öğünlerde olsun protein çok önemli. 2 ayın sonunda akdeniz diyetine geçiş yapacaklar. Gün içindeki aktiviteler yarım saatte bir top üfleme, yürüyüş, yemek, ara öğünler (bu öğünleri atlamayın hafife almayın önemli). Göğüs altında direnin dikişi var orayı temiz ve kuru tutmak için batikonla pansuman yaptıktan sonra alta gazlı bez üstüne atletten kestiğimiz bez parçasıyla iki göğüsün altını da kuru tutuyoruz. Bu bezler günlük olarak değiştiriliyor. ve hayat kurtardı aslında. Asla terleme ve kaşıntı yapmadı.
7. gün Kahvaltı, banyo, pansuman, varis çorabı, eklem kontrolleri ( elinizi sıktırın, parmak uçlarını kontrol edin beyazlık var mı diye, el ve ayak sıcaklığı kontrolü), tansiyon ve şeker kontrolü, yürüyüş, ara öğünler, akşam yemeği, yatış. Bu yazdıklarım günlük rutinler. ekstra olarak bizde sol kolda inanılmaz ağrı başladı ve bu 17. gündeyiz azalmış olmakla birlikte devam ediyor. Kontrole gittiğimizde bunun normal olduğunu damarın vücutla birleşirken kola baskı yapmasından kaynaklandığını söyledi. Ama beni baya korkutmuştu birkaç gece de kol ağrısından uyuyamadık. Yine bir sorun daha oluştu ve göğüs arasındaki dikişlerde akıntı başladı. Enfeksiyon değilmiş ve hala devam ediyor. Yine kontrole gittiğimizde kuru ve temiz tutulması gerektiğini söyledi doktor. Yani her akıntıya endişelenmeyin ama hafife de almayın enfeksiyona çevirebilir. Günde 5-6 kere gazlı bezle temizleyip yeniden batikonladım.
8. gün her gün dünden daha iyiye gidiyor hastamız ama biz artık düşüşe geçmeye başlıyoruz fiziksel ve mental olarak. Yemek, temizlik, kontroller derken sabah gözümü açtığımızdan yatana kadar yerimizde durmuyoruz. Benim yanımda teyzem var yine de bazen yetişemiyoruz. Annem tek başına desteksiz oturduğu yerden kalkmaya başladı. ama hala yatar pozisyondan oturur hale ben getiriyorum.
9. gün Günlük rutinler devam. Annem odaları günde 6 kez dolaşıryorsa artık tek başına 10 kez dolaşabiliyor. kapıları açabiliyor. Yemeğini kendisi yiyebiliyor. Sitelerde yazan ilk haftadan sonra örgü örebilir şunu yapabilir geçin bunları. Tuvalete bile hala biz götürüyoruz. Biraz da o yüzden bunları yazmak istedim.
10. gün Annem bugün ona Çizi vermediğim için benimle kavga etti :) bi taneden bir şey olmaz demeyin vermeyin arkadaşlar gerekirse kavga etsinler kızsınlar. Size söylenenleri dikkate alın doktorun sözünden çıkmayın. Ölüm kalım meselesi yemeğin yağına tuzuna dikkat edin kepekli galeta verin lifli kraker verin ara öğün sütünün yoğurdunun yanında tüketsinler sabah 1 çay akşam 1 çay olmak üzere iki çayı var kahve yasak. Genel sağlık durumu iyi sadece kol ağrısı var onu da ağrı kesiciyle hallediyoruz. dikişler hafiften kaşınmaya başladı.
11. gün Akıntı devam ediyor. ben de pansuman kuru tutma ve temizliğe devam ediyorum. Sol kolda ağrı da devam ediyor. Tuvalete gittiğinde hala yardımcı oluyoruz. Yemeğini kendisi yiyebiliyor. Evde yastıkla dolaşmaya devam. Yatarken ve oturur pozisyona getirirken enseden tutup yardım etmeler devam ediyor. Günde en az 2 Lt su içiyor. Topları kaldırmaya devam.
12. gün günden güne çok daha iyi yukarıda bahsettiğim şeyler dışında günlük hayatı ve keyfi eskisi gibi yerinde
13. gün günlük rutinlere devam ve kontrolleri aksatmayın.
14. gün Ayağındaki dikişler çok fazla kaşınıyor ve biraz da gergin. Yarın sabah ilk kontrole gideceğiz. taburcu edildikten 10 gün sonra ilk kontrolünüz gerçekleşiyor. Annem dikişler alınacak diye çok gergin çünkü ortalama 100 tane dikişi var bunun 80-90 tanesi ayakta
15. gün sabah 8:30 da hastanede ilk kontrolümüze gittik dikişlere bakıldı. Hiçbir sıkıntı yok. Korkmayın dikişleri almıyorlar kendisi düşecek eriyecekmiş. Sadece 1 tanesini alıyor o da göğüs altında direnin dikişi o da acımıyor. Hissetmiyorsunuz bile. Akıntı olan yara enfeksiyona çevirmemiş. Ama yine de oraya 3 tane yeni dikiş atıldı ve o akıntının kuruması için kurutucu batikon tarzı bir şey verdi. Kan tahlili verdik. Tüm hastaneyi ara ara yürüyüşlerle tamamladık. Yürümede ve nefes de sıkıntı olmadı. Ayrıca doktordan herhangi bir sıkıntı olduğunda kullanabilmem için antibiyotik ve ağrı kesici istedim yoksa yine vermiyordu. 10 gün sonra tekrar kontrolümüz var. Evin merdivenlerini inerken ve çıkarken hiçbir problem yaşamadık. Tekte inip çıktı.
Şimdi 17. günün akşamından yazıyorum günlük rutinler devam ediyor. Az önce perdenin korniş mi deniliyor bilmiyorum takma aparatı düşmüş şunu ver de dikeyim dedi. Verdim dikti. Kucağında yastık elleri göğüs hizasında. Ellerinizi göğüsten çok ayırmayın
Hepinize sağlıklı günler dilerim. Eksikler illaki vardır ama kafanıza takılan bir şey olursa gördükçe cevap veririm ( bildiğim kadarıyla). Dediğim gibi konunun uzmanı değilim elbette sadece amacım size az çok süreci merak eden ve endişenizi bir nebze de olsa gidermek için bu yazıyı yazayım dedim. Çünkü etrafta sadece sorular var kimse bununla ilgili süreci paylaşmamış. Umarım içinizi rahatlatabilmişimdir. Hoşçakalın.
Son düzenleme:
