Yöresel Tarif Ağrı Mutfağı

Yöresel Yemekler

Efser

Nirvana
Pro Üye
8 Aralık 2011
44.653
157.911

Saç Kavurma / Selekeli -
Orta Asya’dan gelen kavimlerin Anadolu’ya girişleri sırasında Ağrı, bir geçiş oluşturmuş, dolayısıyla bir çok medeniyete sahne olmuştur. Ancak bu medeniyetler Ağrı’yı bir giriş kapısı olarak gördüklerinden burada çok köklü bir uygarlık oluşturamamışlardır.

1071 Malazgirt Savaşı sonrası bölgeye Türk boyları gelmeye başlamıştır.Osmanlı döneminde Şorbulak olarak anılan ilin adı, Ermeniler zamanında Karakilise olarak değiştirilmiştir. Kazım Karabekir Paşa zamanında Karakilise ismi değiştirilerek Karaköse diye adlandırılmıştır. Nuh Tufanı ile ilgisinden dolayı Tevrat’ta adı geçen Ararat Dağı ve ülkesinin, Ağrı ve çevresinin olduğu sanılması dolayısıyla Ağrı’ya batılılar tarafından Ararat da denilmektedir.

Ağrı toprağı ve ikliminin sebze tarımına fazla elverişli olmaması yüzünden sebze üretimi yetersizdir. Onun için Ağrı mutfağında tahıl önemli yer tutar. Kış mevsiminin uzun sürmesi, un ve una dayalı yemek çeşidini çoğaltmıştır. Süt ve süt ürünleri de bes.lenmenin temel öğelerindendir.

Ağrı'da hemen hemen her köylü ailesi sonbaharda bulgurunu kaynatır, eriştesini keser; (bilhassa hamur yemeklerinde kullanılan) kurutunu yazın hazırlar. Kışlık peynir ve lor; tuluk, deri, plastik bidon yahut tenekelere doldurularak kaldırılır. Harman zamanı temiz buğdaydan bir ölçek (got) kavurgalık seçilir. Ve varlıklı aileler hayvan yağını teneke veya yağ kazanlarına koyup kışa saklar, kavurma yapar. işte uzun kış boyunca, yaz ve sonbahardan hazırlanan bu erişte, bulgur, peynir, lor, yağ, kurut, kavurgalık ve kavurmadan faydalanılır.

Tahıla dayalı olarak yapılan yemeklerin başlıcaları şunlardır : Xengel, haşil, erişte (çorba, pilav ve yemeği), kuymak, kete, pişi, egirdek, yufka yağlama, un helvası, hasude, bulgur pilavı, Hayvan, kurban bayramlarında, önemli bir işin gerçekleşmesinde, adaklarda, düğün ve sevinçli anlar.da kesilir.


Saç Kavurma / Selekeli
Yörenin en tanınmış et yemeği sac kavurmasıdır. Sac kavurması, etin sac üzerinde pişirilmesiyle yapılır. Ağrı'nın kendine özgü başka bir yemeği de Abdigor Köftesi'dir. Doğubayazıt'ta daha yaygın olan bu köfte, içli köfteye benzer. Düve veya genç sığır etinin dövülerek yumruk büküklüğüne getirilmesi sonunda pişirilir.

Sahan kebabı ise, sahanda iki lavaş arasına kuşbaşı etin koyularak pişirilmesiyle hazırlanır. Goşteberg; et, tereyağı, soğan, salça ve aynı addaki ot harmanlanıp hayvan postuna doldurulur ve nemli toprağa gömüldükten sonra üzerinde ateş yakılarak pişirilir ki, buna buğulama da denir.

Çevrede kendiliğinden yetişen sebze ve bitkiler de Ağrı mutfağında ayrı bir öneme sahiptir. Evelik, çiriş, mantar, çaşır, unluca, mendik, ışkın, yemlik, pancar, ısırgan, madımak, kuzukulağı, boğa dikeni, turp vb. inden çeşitli yemeklerde ve kete pişirmelerde faydalanılır. Bunların bir kısmı çiğ olarak yenir, çaşırdan turşu kurulur, evelik ve mantar kurutularak kısa saklanır. Mendik (banda) ve silim soğanı (yaba.ni soğan) peynir ve lora katılıp otlu peynir yapılır.

Ağrı'da hayvancılık temel geçim kaynağı olduğu için, süt ve süt ürünlerinin halk beslenmesinde vazgeçilmez bir rolü vardır. Zaten halk protein ih.tiyacını büyük ölçüde bu besinlerden alır. Özellikle yoğurt öğle ve akşam yemeklerinde, akşam sofralarında bulundurulur. Köylerde herkesin kendi yaptığı, şehirlerde oturanların pazardan aldığı beyaz peynir ve lor, her mutfakta vardır. Yörede üretilen bal da yaygın olmamakla birlikte mutfaklarda yer al.maktadır. Ancak, halk eğitimi merkezlerinin ve tarım kuruluşlarının düzenlediği kurslarla Ağrı mutfağına yeni çeşitler katılmıştır. Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçları da yemek çeşitlerinin çoğalmasını sağlamıştır.Klasik tatlıların ve sebze yemeklerinin son yıllarda çoğalması bundandır.

AĞRI YEMEKLERİ

ABDİGÖR KÖFTESİ
En tanınmış yemeği Abdigor Köftesi’dir. Doğubeyazıt ilçesinde yaygın olan bu köfte, içli köfteye benzer.Yöremizin en lezzetli yemeğidir. Yağsız, sinirsiz, kemiksiz sığır eti, çok az miktarda soğan, bir adet yumurta ve baharatlardan yapılır. Hazırlanması taze et, bir tokmak ile taş üzerinde merhem şeklini alıncaya kadar dövülür. Hamur haline gelen et, soğan ve su katılarak elle çırpılır. Çırpıldıktan sonra bir saat dinlendirilen köfteler pilav üzerine konularak servis yapılır.

GOSTEBERG ET
Tereyağı, soğan, salça ve aynı addaki ot harmanlanıp hayvan postuna doldurulur ve nemli toprağa gömüldükten sonra üzerinde ateş yakılarak pişirilir ki, buna buğulama da denir.

SELEKELİ ( SAÇ KAVURMA )
Taze oğlak veya kuzu eti, sarımsaklı yoğurt ve tereyağından yapılır. Hazırlanışı; taze et doğranır, içine tereyağından eritilmiş salça konulur. Bu şekilde kızartılan et indirilip bir süre dinlendirilir, üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek servis yapılır.

ALABALIK
Balık Göl’ü, Çuma Çayı ve derecik sularında bulunan kırmızı pullu kızıl alabalık güzel tadından öte kırık, çıkık gibi ortopedik tedavilerde ilaç olarak kullanılır.

BEYAZ BAL
Türkiye’nin en güzel çiçek balı burada elde edilir. Binbir renk ve çeşitli kokulardaki yayla çiçeğinden elde edilen bembeyaz balın tadına doyum olmaz.

HAŞIL
Haşıl yapılırken ince yarma önce bulamaç şeklinde pişirilir. Sonra ortası havuz gibi açılır ve üzerine tereyağı konur. Çevresine ise sarmısaklı yoğurt gezdirilir. Haşıl ortasına açılan yağ havuzu nedeni ile ayrı tabaklara bölünmez ve tek bir kaptan yenir.

HENGEL
Buğday unundan hazırlanan hamur bir süre dinlendirilir, yufka şeklinde ince olarak açılır ve kareler şeklinde kesilir. Kaynar suda haşlandıktan sonra süzülür ve bir tepsiye çekilir. Üzerine sarımsaklı yoğurt veya hengel sosu dediğimiz yöremize has kurut isimli bir malzeme ezilerek dökülür yine içinde küçük soğan parçacıkları kavrulmuş tereyağı dökülerek servis yapılır. Bekletilmeden ve soğutulmadan yenmesi gerekir.

ERİŞTE
Evde kesilen erişte ve yeşil mercimekle hazırlanır. Önceden haşlanan yeşil mercimek, erişteyle kaynatılıp süzüldükten sonra yağlanmış tencerenin tabanına patates dizilir, üzerine mercimekli karışım konur. Son olarak üzerine kızdırılmış yağ gezdirilir ve patatesler kırmızı renk alıncaya kadar pişirilir. Ters çerilip servis edilen bu yemek, kimi zaman patates yerine lavaş ekmeği ile de yapılır

KUYMAK
Önce bir tavaya kaymak konulur ve ısıtılır. Daha sonra alabildiği kadar Mısır unu veya buğday unu konularak sürekli bir biçimde karıştırılır. Biraz su dökülerek karıştırılamaya devam edilir. Ta ki kaymağın yağı çıkıncaya kadar, yağ çıktığı zaman yenmeye hazırdır.

KETE
Mayalanmış hamurun, yufka seklinde açılarak doğrudan sacın üzerinde pişirilmesidir. Yağlanarak veya kuru olarak yenir. Yufkadan kalın lavaştan ince olduğu için yöremize özeldir.

PİŞİ (BİŞİ) ERDEK
İsteğe göre, süt veya su ile mayalanarak yoğrulan hamur, biraz bekletildikten sonra, elle hafif ekmek boyutuna getirilinceye keder çevrilir, yuvarlak hamur kızgın yağa atılarak kızarıncaya kadar pişirilir.

HASUDE
Hasuda tatlı bir yiyecektir. Önce şerbet hazırlanır. Şerbetin içine çok az un atılır ve çırpılır. Daha sonra tavada yağ ısıtılır ve içine hazırladığımız şerbetle un dökülerek karıştırılır. 5-10 dakika böylece ateşte pişirildikten sonra hazır olan hasuda yenmeye hazırdır.

YALANCI KÖFTE
Bulgur, kabuğu alınmış buğdayın öğütülmüşü ve un karıştırılıp misket haline getirilen köfteler su,salça ve yağ karışımında kaynatılmak suretiyle yemeye hazır hale getirilir.

AYRANAŞI
Kabuğu alınmış buğdayın güzelce suda kaynatılıp, ayran eklenerek nane ve doğranmış kabağın içinde kaynatılması ile yemeye hazır hale getirilir.

HALİSE
Kabuğu alınmış buğday ve Tavşan etinin tandırda kiremit kaplarda saatlerce tuz katmadan kaynatılıp hazır hale getirildikten sonra üzerine yağ ve tuz katmak suretiyle yemeye hazır hale getirilir.

ÇİRİŞ KETESİ
Buğday unundan hazırlanan hamur bir süre dinlendirilir, yufka şeklinde açılır ve içine yöremizde yetişen çiriş isimli bir bitki konularak sac üzerinde pişirilir. Biraz dinlendirildikten sonra içine tere yağı dökülerek yenilir.

MURTUĞA
Un,şeker,süt ve su’nun karıştırılması ile yağda kızartılıp helva şekline getirildikten sonra içine ceviz içi,fındık atılabildiği gibi sade olarak ta yeme haline getirilir.


ALINTIDIR...
 
Son düzenleme:
Eki Görüntüle 835436
Selekeli (Saç Kavurma)


Malzemeler:

* Oğlak veya kuzu eti
* Sarımsak
* Yoğurt
* Tereyağı
* Salça

Yapılışı:

Taze et doğranır, içine tereyağından eritilmiş salça konulur. Bu şekilde kızartılan et indirilip bir süre dinlendirilir, üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek servis edilir.
ALINTIDIR...
 

Ağrı usulü Haşıl nasıl yapılır




Gerekli Malzemeler

4 adet temizlenip haşlanmış kaz ayağı
4 adet haşlanmış kaz dili
4 adet temizlenip haşlanmış kaz kafası
1 su bardağı yarma
yeterince su
eti ayıklanmış kaz kemikleri
Tuz
Soğan
1 yemek kaşığı tereyağı.

Tarifi

Kaz kemiklerini tencereye koyup üzerine suyu ekleyin ve yüksek ateşte iyice kaynatın.
Kaynayan suyu bir süzgeç yardımıyla süzüp kemikleri sudan ayıklayın.
Başka bir tencere içinde tereyağını eritin içine ince kıyılmış soğanı koyup soğanlar pembeleşinceye kadar kavurun.
Soğanlar kavrulduktan sonra içine bir su bardağı yarmayı koyup karıştırın.
Hazırladığınız bu karışımın içine kemiklerini ayıkladığınız suyu boşaltın ve yarmalar iyice pişinceye kadar kısık ateşte kaynatın. Yemek pişerken içerisine kaz ayakları, dilleri ve kafalarını da ekleyin.
Yemeğin suyu tam olarak çekmeden ocaktan alın ve ayran eşliğinde
ALINTIDIR...
 
Köfte ismini ishakpaşa sarayının paşasının babası kör abdi paşa'dan almıştır.Bu köfte bir tek Doğubayazıt yöresine özgudur. sığır etinin arka butlarından(gülikten) çıkarılan Sinirleri alınmış yağsız kırmızı eti tokmakla sal-taşında Hamur halini alıncaya kadar dövülür,dövülen et ince kıyılmış soğanla karıştırılıp portakal büyüklüğünde yuvarlanır kaynar suya atılıp haşlanır.Piştikten sonra köftenin suyuyla pilav yapılır,bir Saat dinlendikten sonra pilav üstü servis yapılır. kıvamını yakalayabilene helal olsun.afiyet olsun


Malzemeler:
Kemiksiz kuzu, oğlak veya dana eti
Soğan
Baharat
Yapılışı:
Taze et dövülerek hamur haline getirilir, baharatla yoğrulur köfte yapılır. İnce doğranmış soğanlar suda tuzla birlikte kaynatılır, kaynayan suya köfteler atılır. Piştikten sonra bir saat kadar dinlendirilen köfteler, pilav üzerine konularak servis yapılır.
ALINTIDIR...
 

Hengel
Buğday unundan hazırlanan hamur bir süre dinlendirilir, yufka şeklinde ince olarak açılır ve kareler şeklinde kesilir. Kaynar suda haşlandıktan sonra süzülür ve bir tepsiye çekilir. Üzerine sarımsaklı yoğurt veya hengel sosu dediğimiz yöremize has kurut isimli bir malzeme ezilerek dökülür yine içinde küçük soğan parçacıkları kavrulmuş tereyağı dökülerek servis yapılır. Bekletilmeden ve soğutulmadan yenmesi gerekir.
ALINTIDIR...
 

Yalancı Köfte Tarifi
Malzemelerğ

Bir buçuk su bardağı ince bulgur
Yarım su bardağı un
1 adet yumurta
1 adet rendelenmiş soğan
1 tatlı kaşığı salça

Üzerine:
Yoğurt

Sos için:
2 adet soğan
1 çorba kaşığı salça
2 çorba kaşığı tereyağı

Yalancı Köfte Yapılışı
İNCE bulgurun üzerine çıkacak kadar sıcak su ekleyip şişmesini sağlayın. İçine yarım su bardağı un, yumurta, soğan ve salça katıp bütün malzemeyi yoğurun. Fındık büyüklüğünde parçalar koparıp avucunuzun içinde yuvarlayıp köfteler hazırlayın. Hazırladığınız köfteleri sıcak suda haşlayıp kevgirle servis tabağına alın. Üzerine yoğurt dökün. Diğer tarafta ince kıyılmış soğan ve 1 çorba kaşığı salçayı tereyağında kavurun. Sosu yoğurdun üzerine gezdirip servis yapın.
ALINTIDIR...
 

Malzemeler

Yarım kilo dövme
14 bardak su
1 kg kemikli tavuk ya da hindi eti(aslı tavşan ettinden olur)
tuz
Yemeğin Yapılışı

Dövmeyi yıkayarak süzün. Bir tencerede on dört bardak su kaynatın. Dövmeyi içine atın. Köpüğünü alın, ocağı kısarak iyice yumuşayıncaya kadar yaklaşık bir saat pişirin.
Pişen dövmenin tenceresine hindiyi ekleyin. Tuzunu ayarlayın. Kapağını kapa. Yemeği ateşten alın, biraz dinlenmeye bırakın. Yağı tavada hafifçe kahverengileşinceye kadar kızdırın, üzerine gezdirerek servis yapın.
ALINTIDIR...
 

6 bardak su, 1,5 su bardağı toz şeker, 5 yemek kaşığı nişasta, 2 yemek kaşığı tereyağı


Yapılışı

Bir tencereye 6 bardak su, 1,5 su bardağı toz şeker konur. Şeker suda erirken, bir kaba 5 yemek kaşığı buğday nişastası konur ve biraz su eklenerek ezilmesi sağlanır.

Şeker eriyip, kaynamaya başlayınca ezilen nişasta ilave edilir ve sürekli karıştırılır. Kaynamaya başladığında ocaktan alınarak servis tepsisine dökülür. Bir tavada 2 yemek kaşığı tereyağı eritilir.

Bir kaşık yardımıyla tatlıda delikler açılır. Böylelikle eklenecek olan yağ daha rahat yayılacaktır. Eriyen tereyağı tatlının üzerine yayıldıktan sonra Hasude servise hazırdır.
Açıklama
ALINTIDIR...
 
Bu siteyi kullanmak için çerezler gereklidir. Siteyi kullanmaya devam etmek için onları kabul etmelisiniz. Daha Fazlasını Öğren.…