Türkçe dilbilgisi-bilgilerimizi tazeleyelim

Surrender .!.:

canım telaffuzda ''yapacağım'' denilmez zaten :) ''yapıcam'' denir.
türkçe yazıldığı gibi okunmaz.

ben diksiyon kursuna gittim.

Genişletmek için tıkla...

trt kanalında "yapcam" diyen haber spikeri gördün mü hiç? diksiyon kursuysa, alasını alıyorlar. haberle ilgisini geç, hiç bir programlarında olmuyor öyle bir şey. (ünlülere, şarkıcılara yaptırdıkları programlardan bahsetmiyorum.)

filtrekahve .!.:

trt kanalında "yapcam" diyen haber spikeri gördün mü hiç? diksiyon kursuysa, alasını alıyorlar. haberle ilgisini geç, hiç bir programlarında olmuyor öyle bir şey. (ünlülere, şarkıcılara yaptırdıkları programlardan bahsetmiyorum.)

Genişletmek için tıkla...

canım, haber spikerlerinin diksiyonlarına hiç dikkat etmedın mı?
daha akıcı olması için bu şekilde telaffuz edılır.

yanlış anlama sakın ben yalan mı söyluyorum yani?

''ünlülere şarkıcılara yapılan program '' ne demek anlayamadım ben?

ayrıca o ''yapcam'' değil '' yapıcam'' diye telaffuz edılıyor.

Surrender .!.:

canım, haber spikerlerinin konuşmalarına hiç dikkat etmedın mı?
daha akıcı olması için bu şekilde telaffuz edılır.

yanlış anlama sakın ben yalan mı söyluyorum yani?

''ünlülere şarkıcılara yapılan program '' ne demek anlayamadım ben?

Genişletmek için tıkla...

yok yahu ne yalanı
ünlüler derken, mesela bir ara gülben ergene program yaptırmışlardı, onun gibi olanlarla değil de, trtnin kendi kadrosundakilerle kıyaslayalım babında söyledim.
üstteki cümlem karışık oldu sanırım
trtnin radyosunda arkadaşım program yapıyordu, hala devam ediyor mu bilmiyorum, garibimin konuşması, düzgün kullanıcam dili diye gerilmesi çok güldürmüştü beni. "mecburuz" demişti. sesli okurken noktadan sonra 1 saniye, virgülden sonra yarım saniye durulur ya, o kadar belli oluyordu ki konuşurken, yapay oluyordu. gerçi bu da tecrübeyle ilgili, yıllarını vermiş olanlar hissettirmiyor bunu.

filtrekahve .!.:

yok yahu ne yalanı
ünlüler derken, mesela bir ara gülben ergene program yaptırmışlardı, onun gibi olanlarla değil de, trtnin kendi kadrosundakilerle kıyaslayalım babında söyledim.
üstteki cümlem karışık oldu sanırım
trtnin radyosunda arkadaşım program yapıyordu, hala devam ediyor mu bilmiyorum, garibimin konuşması, düzgün kullanıcam dili diye gerilmesi çok güldürmüştü beni. "mecburuz" demişti. sesli okurken noktadan sonra 1 saniye, virgülden sonra yarım saniye durulur ya, o kadar belli oluyordu ki konuşurken, yapay oluyordu. gerçi bu da tecrübeyle ilgili, yıllarını vermiş olanlar hissettirmiyor bunu.

Genişletmek için tıkla...

canım, ünlülerin yaptığı programdakı diksiyonlarına bakarsak, o konulara girmeyelım bıle

benım bildiğim...

yazılış : yapacağım
telaffuz : yapıcam
yazılış: gideceğim
telaffuz : gidicem
yani ben diksiyonda bu şekilde öğrendim

bana öğretılen bu .

Surrender .!.:

canım, ünlülerin yaptığı programdakı diksiyonlarına bakarsak, o konulara girmeyelım bıle

benım bildiğim...

yazılış : yapacağım
telaffuz : yapıcam
yazılış: gideceğim
telaffuz : gidicem
yani ben diksiyonda bu şekilde öğrendim

bana öğretılen bu .

Genişletmek için tıkla...

Evet canım, aynen dediğin gibi.

Elimde Türkçe gibi güzel bir silahım var.

Cahit Sıtkı Tarancı

Mune .!.:

Faydalı bir konu, umarım okuyucusu bol olur çünkü ufak tefek hataları neyse artık o kadar olsun diyerek görmezden gelmeye çabalıyoruz, gerçi herşey küçük hataları pas geçmeyle başlar fakat nbr, nslsn gibi ünlü harflerin yutulduğu kelimeler beni delirtiyor, ikazım sonrası yapılan açıklamalarsa vahim.

Sitenin ilk kuralı:
''I) Forum Dili "Türkçe" dir. Yabancı dil başlıkları hariç konu ve cevaplar Türkçe olmalıdır.'' cümleleriyle başlar, site yönetimi Türkçe ve imla kuralları konusunda hassas, herkesin hassas olması, önem vermesi gerekir.

Yazımın başında dediğim gibi umarım okuyucusu bol olur, okunur ve uygulanır umarım.

Genişletmek için tıkla...

Mune bu konuyu farklı bir konuda da dile getirmiştik..Yeri gelmişken tekrar söylemek isterim..

Forumda gerçekten vahim bir şekilde yazan çok insan var...

Bunların yaptırımının bir uyarı olmaması gerektiğini düşünüyorum...
Konu dağıtmak, geyik yapmak, konu dışı mesaj, tartışmak neyi gerektiriyorsa, Türkçenin katledilmesi 5 mislini gerektiriyor...
Belki böylelikle insanlar mecburen dikkat eder ve bu mecburiyet alışkanlığa dönüşür...

LadyEvil .!.:

Çok faydalı bir konu olmuş.
Umarım takipçisi çok olur.

Bu arada;
"Kardeşin de mi bizimle gelecek?(Şaşma)" bu hatalı bir örnek.
Kardeşin de mi bizimle gelecek cümlesindeki "-de" bağlacı "birliktelik" anlamı katar.
Yani bir ya da birkaç kişi gelecek,onlarla birlikte kardeşin de gelecek.
Şaşma anlamı -de bağlacından kaynaklı değil,cümlenin genelinden ya da söyleyiş tarzından kaynaklı olabilir ancak.

Genişletmek için tıkla...

Bu cümledeki şaşma -mi ekinin yeriyle ilgili olabilir mi?
Zira "Kardeşin de bizimle mi gelecek?" Ya da "Kardeşin de bizimle gelecek mi? diye yer değiştirildiğinde normal bir soru cümlesi oluyor...
Bilemedim:44:

MeLLoDii .!.:

Bu cümledeki şaşma -mi ekinin yeriyle ilgili olabilir mi?
Zira "Kardeşin de bizimle mi gelecek?" Ya da "Kardeşin de bizimle gelecek mi? diye yer değiştirildiğinde normal bir soru cümlesi oluyor...
Bilemedim:44:

Genişletmek için tıkla...

Vurgu kardeşin kelimesinde olduğu için şaşma anlamı varmış gibi düşünmüş olabilirler.
Ama kardeşin kelimesi vurgulandığı için orada şaşma var demek yetersiz olur.
Vurgudan kaynaklı bir hata olmuş bence de :)

MeLLoDii .!.:

Böyle bir konu açıyorsan, her şeyden önce Türkçenin "T" si büyük yazman gerekiyor..

Güzel konu...
Umarım herkes faydalanır ve elinden geldiğince özen gösterir güzelim Türkçemize...

Genişletmek için tıkla...

Selam Melodi,

Surrender'ı uyardığın noktada haklısın. Evet, Türkçe'nin ''t'' si büyük olmalı.

Ben de senin mesajında gördüğüm bazı hatalar konusunda, seni uyarmak istiyorum.


Türkçenin yazarken Türkçe özel isim olduğu için -nin eki, kesme işaretiyle ayrılmalı.

Cümle sonunda kullandığın iki nokta da hatalı zira Türkçe'de, cümle sonlarında ya nokta ya da üç nokta kullanılır.

Şart eki olan -se, -sa'dan sonra virgül konmaz.

Bir de kullandığın üç noktalar da hatalı, bu cümlelerde nokta kullanmalıydın. Üç nokta, genellikle tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.

Kurallara her zaman uyamayabiliriz tabi ki ama madem konumuz dilbilgisi, hatırlatmak istedim.

İsim çekim ekleri şunlardır:
1-Hâl ekleri: -i, -e, -de, -den, -in, -ce, -le
2-İyelik ekleri: -m, -n, -i, -si, -miz, -niz, -leri
3-Çoğul eki: -ler
4-Soru eki: mi
5-Ek-fiil: -dir, -idi, -imiş
6-Tamlama ekleri: -in,
7-İlgi zamiri -ki

"ki" Bağlacı

Sadece "ki" biçimi vardır.
Kendinden önceki ve sonraki kelimelerden ayrı yazılır.
Türkçe değil, Farsça bir bağlaçtır ve Türkçe cümle yapısına aykırı olarak kullanılır.
"ki" ile başlayan bir ara cümle asıl cümlenin içinde kısa çizgiler arasında verilebilir:

Bu ezanlar -ki şahadetleri dinin temeli-
Yağmur yağmadı ki mantarlar ortaya çıksın.
Atatürk diyor ki: ...
Bir şey biliyor ki konuşuyor.
Ben ki hep sizin için çalıştım.
Sınavı kazanabilir miyim ki...
Baktım ki gitmiş.

Ancak bu bağlaç birkaç örnekte kalıplaşarak bitişik yazılmaktadır.

belki, çünkü (ünlü uyumuna girmiş), hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki.

"-ki" İlgi Zamiri

Ek hâlindeki tek zamirdir.
Eklendiği kelimeye -ki sadece isim tamlamasında tamlayana eklenir- bitişik yazılır ve bir ismin (tamlananın) yerini tutar.
Büyük ve küçük ünlü kurallarına uymaz; sadece -ki şekli vardır:

senin kalemin>seninki, Ali'nin eli>Ali'ninki, onun düşüncesi>onunki...

---

Birleşik Kelimelerin Yazımı

İki ya da daha fazla sözcüğün, yeni anlamda bir sözcük oluşturması için birlikte kullanılmasına "birleşme" denir. Birleşme sırasında sözcüklerde anlam, tür ve ses değişiklikleri olabilir:
* Birleşme sırasında sözcüklerde ses aşınması ya da ses türemesi olabilir.

pazar - ertesi -> Pazartesi
sütlü- aş -> sütlaç
his etmek -> hissetmek
af olmak -> affolmak


* Birleşme, farklı türdeki sözcüklerin farklı biçimlerde kullanılmasıyla oluşabilir:

Hanımeli (belirtisiz ad tamlaması biçiminde)
Atatürk (eksiz iki ad)
Akciğer (sıfat tamlaması biçiminde)
Mirasyedi (bir isim, bir çekimli fiil)
Gökdelen (bir isim, bir fiilimsi)
Birkaç (iki sıfat)
Biçerdöver (iki çekimli fiil)
Çıtçıt (ikileme)
Bakakalmak (iki fiil)

Surrender .!.:

"ki" Bağlacı


"ki" ile başlayan bir ara cümle asıl cümlenin içinde kısa çizgiler arasında verilebilir:

Bu ezanlar -ki şahadetleri dinin temeli-

Genişletmek için tıkla...

Bunu da düzelteyim,
Burada -ki den başlayan cümle başında -ki bağlacı olduğu için değil arasöz olduğu için kısa çizgi arasında verilmiştir.
Bir cümlede bir kelimeyi ya da cümleyi açıklayıcı bir cümle,söz öbeği ya da kelime verilecekse kısa çizgiler arasında verilir ve buna arasöz denir.

"Ayşe -ilkokul arkadaşım- bugün bize geldi." cümlesinde olduğu gibi.
Yani kısa çizgilerin -ki bağlacı ile alakası yok o cümlede.
Ekler kelime sonunda verilmediği ve açıklandığı zaman önlerine kısa çizgi alır,yukarıda kullandığım gibi.

Surrender .!.:

"ki" Bağlacı

Sadece "ki" biçimi vardır.
Kendinden önceki ve sonraki kelimelerden ayrı yazılır.
Türkçe değil, Farsça bir bağlaçtır ve Türkçe cümle yapısına aykırı olarak kullanılır.
"ki" ile başlayan bir ara cümle asıl cümlenin içinde kısa çizgiler arasında verilebilir:

Bu ezanlar -ki şahadetleri dinin temeli-
Yağmur yağmadı ki mantarlar ortaya çıksın.
Atatürk diyor ki: ...
Bir şey biliyor ki konuşuyor.
Ben ki hep sizin için çalıştım.
Sınavı kazanabilir miyim ki...
Baktım ki gitmiş.

Ancak bu bağlaç birkaç örnekte kalıplaşarak bitişik yazılmaktadır.

belki, çünkü (ünlü uyumuna girmiş), hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki.

Genişletmek için tıkla...

LadyEvil .!.:

Bunu da düzelteyim,
Burada -ki den başlayan cümle başında -ki bağlacı olduğu için değil arasöz olduğu için kısa çizgi arasında verilmiştir.
Bir cümlede bir kelimeyi ya da cümleyi açıklayıcı bir cümle,söz öbeği ya da kelime verilecekse kısa çizgiler arasında verilir ve buna arasöz denir.

"Ayşe -ilkokul arkadaşım- bugün bize geldi." cümlesinde olduğu gibi.
Yani kısa çizgilerin -ki bağlacı ile alakası yok o cümlede.
Ekler kelime sonunda verilmediği ve açıklandığı zaman önlerine kısa çizgi alır,yukarıda kullandığım gibi.

Genişletmek için tıkla...

Canım, zaten konu anlatımında sarıyla işaretlediğim yerde, ''ki ile başlayan bir ara cümle...'' demiş. Alttaki örnekte de göstermiş. Yani, zaten bunun ara cümle olduğunu belirtmiş ve bağlaç olan ''ki'' ile bir bağlantı kurmamış.

Düzeltilecek bir şey yok burda.

---

Soru Eki mı, mi, mu, mü'nün Yazılışı


Soru Eki mı / mi / mu / mü’nünYazılışı Bu ek gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak ünlü uyumla.rına uyar: Kaldı mı? Sen de mi geldin? Olur mu? İnsanlık öldü mü? Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitişik olarak yazılır: Verecek misin? Okuyor muyuz? Çocuk muyum? Gelecek miydi? Güler misin, ağlar mısın? Bu ek sorudan başka görevlerde kullanıldığında da ayrı yazılır: Güzel mi güzel! Yağmur yağdı mı dışarı çıkamayız. UYARI: Birleşik fiillerde mi soru eki iki kelimenin arasına da gelebilir: Vaz mı geçtin?


TÜRK DİL KURUMU