Merhaba, 2020 yazında maalesef Kitap Bitleriyle (KB) mücadele etmek zorunda kaldık ve benim için çok yorucu ve yıpratıcı bir süreçti. Araştırmalarım ve deneme yanılmalarım sonucunda çok şükür bunlardan kalıcı olarak kurtulmayı başardık. Ben de hem sizlere umut olması hem de tüm yöntemleri araştırmak ve denemek için vakti, olanağı vs olmayan kişilere yardımcı olması için bu yazıyı yazmak istedim. Aslında muhtemelen şuan kışa girdiğimiz için çoğu kişi bu probleminden gelecek yaza kadar da olsa kurtuldu, fakat en azından bahar aylarında nem yükselmeye başladığında burada yazılanları okuyarak daha hazırlıklı olabilir ve ortaya çıkmaya başladıklarında daha hızlı aksiyon alabilirsiniz. Biraz uzun oldu fakat hiçbir noktayı atlamak istemedim. Umarım herkes bu sorundan en kısa sürede kalıcı olarak kurtulur
Çok kısaca özetlemem gerekirse, kblerini ilk kez temmuz 2020’de bulmaya başladık. Aslında bahar aylarında banyoda çok küçüklerini 1-2 kez görüp mite sandığımdan önemsememiştim. Daha sonra o zamanlar duvara sabit olan yatak başımızın ve giyinme odamızın arkasına yuva yaptıklarını ve oradan çıkmaya başladıklarını, daha sonra da aslında evin bütün duvarlarında oldugunu farkettik. Bu sırada nem seviyesi çok yüksekti yaklaşık %55 civarıydı ve ayrıca evimizin aslında yatak odasına uzak bir duvarında bahçeden su alma sorunu vardı (ilk zamanlar o bölgede pek de KB görmediğimiz için ikisini ilişkilendirmemiştik). İlk olarak ilaçlama yaptırmak istemediğim için diatomik toprak denedik, bu bize 3 hafta kadar vakit kaybettirdi. Daha sonra ilaçlama şirketi bir karışımla ilaçladı fakat bu da tamamen etkisiz oldu ve bir kaç hafta daha kaybettik. Bundan sonra kendim olaya el atmam gerektiğini farkettim ve araştırmalarıma başladım. Öncelikle BASF’in Mythic ilacıyla ilaçladık, bu ilaçtan sonra oldukça azaldı fakat ayni donem nem de cok dustugunden ilactan mi azaldı nemin düşmesinden mi çok emin değilim. Bu süreçte her akşam elimizde fenerle butun duvarları gezdik, gördüklerimizi öldürdük, yoğunluklarını takip ettik. Daha sonra bir arkadaşım yurtdışından Temprid Fx ilacını getirdi. Bununla bütün evin duvarlarını aşağıda anlattığım şekilde 2şer hafta arayla 3 kez ilaçladık. Bu ilaç çok etkili oldu, zaten nem de bir kaç haftadır düşüktü. Bu arada su alan duvar zaten uzun süredir yağış olmadığı için oldukça kurumuştu, bu duvar kazındı küfü tamamen temizlendi, küflü süpürgelikler atıldı, su almasına sebep olan yer onarıldı. İlaçlamalar bittikten ve ıslak duvar tamamen kuruyup temizlendikten sonra duvarlardaki en incesine kadar çatlaklar vs onarıldı, tüm duvarlara astar ve anti küflü boya yapıldı. Kışa bu şekilde girdik, kış boyunca banyoda duşlardan sonra ve çamaşır kuruttuğumuz odada nem alıcı cihaz çalıştırdık. Geçtiğimiz yaz çok şükür tekrar çıkmadı.
Şimdi detaylı olarak fakat elimden geldiğince uzatmada bütün süreci, yapılması gerekenleri anlatacağım. Yazacaklarımın tamamı yerli ve yabancı kaynaklardan okuduğum makaleler, farklı insanların deneyimleri ve kendi denediğim başarılı ve başarısız olan yöntemlere dayanıyor. Siz de bilgi sahibi olduğunuz bir konuysa ve yanlış bir bilgi verdiğimi düşünüyorsanız lütfen belirtin.
Kitap Biti - Springtail - Toz/Küf Miteı
Gözlemlediğim kadarıyla 3 böcek birbiriyle çok karıştırılıyor. Bunlar KB, Springtail ve toz/küf mite’ı. Ancak bu böceklerin mücadele yöntemleri birbirinden oldukça farklı o yüzden önce hangisiyle karşı karşıya olduğunuzu doğru tespit edip ona göre harekete geçmelisiniz.
1-KB: Beyaz veya sarı renkte, çok küçük max 1-2 mm, özellikle yavruları neredeyse toz tanesi boyutundadır. Dikkatle baktığınızda uzun ince 2 parçalı bir gövdesi olduğunu ve antenlerini görebilirsiniz. Genelde duvarda tek başına yürürken fark edebilirsiniz. Durmadan yürür ve elinizi yaklaştırdığınızda hızlanabilir. Özellikle akşamları hava karardıktan sonra ortaya çıkıyorlar o yüzden bu saatlerde ışıkları kapatıp bir fenerle duvarlara bakarsanız daha rahat bulabilirsiniz. Aynı zamanda yerlerde de rastlayabilirsiniz, özellikle yerde sabit duran eşyaları kaldırdığınızda altından çıkabilir.
Bunlarin disisi ve erkegi yoktur hepsi disi gibi dusunebilirsiniz, yani ciftlesmeleri gerekmez direk yumurtlarlar ve bu yuzden cok hizli urerler. Benim okudugum makalelerde yasamalari icin min %40 cogalmalari icin de min %50-60 nem seviyesi gerektigi yaziyordu. %70 ve ustune gelince zaten cok fazla uruyorlar. Evde nemin en kotu %50nin altinda olmasi gerekiyor, tamamen yok olmalari icinse max %40 olmali. %40in altina indikten sonra da tamamen yok olmaları haftalar hatta aylar surebiliyor.
Bu hayvanlar kisa girerken kisa dayanikli yumurtalar birakiyorlar. Bu yumurtalar kisin nemsizlikten, soguktan vs etkilenmeden bekliyor, havalar isinmaya baslayip nem artinca yavrular icinden cikiyor. Yumurtadan cikma sureleri ortalama 2-4 hafta fakat ortam ne kadar elverisliyse o kadar hizli cikiyorlar yani eviniz cok nemliyse 1 hafta 10 gunde de cikabiliyorlar.
2-Springtail: KBne çok benzer yine çok küçük ve beyaz-sarı renkte fakat bazen biraz daha büyük ve koyu renkli, hatta siyaha yakın renkte olabilir. En büyük fark antenleri biraz daha uzundur ve yürürken kafasını bir sağa bir sola eğerek yürür. Ayrıca elinizi yaklaştırdığınızda 5-10 cm zıplayabilir. Eğer zıpladığını gördüyseniz kesinlikle KB değil springtaildır. En çok pencere pervazlarında, balkon/terasta, saksı içinde/altında, daha çok pencereye yakın duvarlarda ve bazen yatakta nevresim üzerinde görülür. Springtaillar esasında dış cephede, bahcede, toprakta yaşarlar ve yoğun miktarda suya ihtiyaç duyarlar. Pencereden, bahçe balkon kapısından girebilir. Banyoda yoğun olarak görüyorsanız giderlerden veya havalandırma içinden de geliyor olabilirler (havalandirmalara bikac gun bant yapistirip bekleyip, cikardiginizda icine yapisan olup olmadigina bakabilirsiniz).
Springtail ile mucadelenin en son yolu kimyasal, yabancı kaynaklara göre bunlar aslinda bocek olarak geçmiyor, anatomileri farkli o yuzden çoğu bocek ilacindan etkilenmiyolar. Bir ilaçlama yapılacaksa da önerilen evin icinin degil disinin, topragin ve ev cevresinin ilaclanmasi. Yabanci kaynaklardan gordugum kadariyla lambda cyhalothrin ve bifenthrin iceren ilaclarla bahce ilaclamasi yapilmasi bu bocekler icin etkili olmus. Ayrıca yine yurtdisinda bunlardan kurtulmak icin temprid fx (bizim de KByle mücadele için kullandığımız ilaç) dis cephelerini ilaclayanlar var.
Benim gozlemim bunlari kalici olarak olduren tek sey diatomik toprak. Diatomik topragi (bulabilirseniz food grade bir diatomik toprak tercih etmeniz daha saglıklı olur) kullanmayacağınız bir tuzluğa koyup pencere önlerine veya yoğun gordugunuz yerlere ince bir tabaka halinde dokebilirsiniz. Bunu yaparken koruyucu maske kullanin, solunmasi akcigerler icin cok zararli ve evde akciğer rahatsızlığı olan bir kişi varsa diatomik toprağı kullanmanızı asla önermem (aşağıda “İlaçsız Çözümler” başlığı altında diatomik toprak ile ilgili yazdıklarımı lütfen okuyun). Ancak diatomik toprak kalıcı bir çözüm değil, sadece yeni gelenlerin temas edip ölmesine sebep olur, sonsuza kadar da her yere diatomik toprak dökemezsiniz. Önemli olan evinize gelmeleri için bir sebep bırakmamanız, yoksa gelmeye devam ederler. Bunun için de ilk yapilacaklar nemi azaltmak ve su kaynaklarini kesmek. Duvarlarinizda su sizdiran borular varsa onlari tamir etmelisiniz. Su alan bir duvarınız varsa onu onarıp kurutmalı küfünü temizlemelisiniz. Dis cephenizde bahcenizde vs su birikintisi/nem olusan yerleri elden gecirip oralari kurutmalisiniz. Lavabo alti ve klozet cevresinde bosluklar varsa kapatmalisiniz. Evinizde fazla nem varsa azaltmalısınız.
Bizim bunlardan nasıl kurtulduğumuzu soracak olursanız, KBlerinden kurtulmak için yaptıklarımızın sonucunda bunlardan da kurtulduk. Ancak örneğin bu yaz hiç görmedim ama yaz sonlarına doğru hala varlar mı acaba diye pencere pervazına baktım, çok dikkatli baktığımda yine 1-2 tane yürüdüğünü gördüm. Ama özellikle merak edip gidip aramasam görmeyecektim o yüzden öldürmedim bile hayatıma devam ettim bir daha da görmedim. Bunları bahçede, verandada, bir yakınımın bahçe kapısının önünde vs. bir çok yerde gördüm. Yani zaten özellikle dış cephede, bahçede vs her yerde varlar, sadece bir kez görüp tanıyınca kolayca farketmeye başlıyorsunuz. Çok miktarda görmüyorsanız sorun yok. Kesin olarak bildiğim bir şey varsa bunlardan evinizi ilaçlayarak kurtulmanız mümkün değil isterseniz haftada 5 gün ilaç yapın işe yaramaz, çünkü bir şekilde evdekileri öldürseniz de dışarıdan gelmeye devam edecekler. Önemli olan anlattığım gibi nem ve su kaynaklarını kesmek, varsa küfü yok etmek. Ondan sonra hala tek tük görürseniz de bu muhtemelen artık normal ve her evde olduğu kadardır.
3-Nem/Küf Miteları: bunlar yine çok küçük, beyaz renktedir, dikkatli bakarsanız yuvarlak ve kafa-gövde ayrımı olmadığını görürsünüz. Genelde KB gibi tek başına dolaşırken değil tek bir bölgede/eşya üzerinde yoğun miktarda bir arada olduklarını görebilirsiniz. Gördüklerinizi öldürüp temizledikten sonra geri döndüğünüzde aynı yerde tekrar yüzlercesini görebilirsiniz. Örneğin mutfağınızda ahşap kesme tahtası kullanıyorsanız ıslak kalan bu tahtada zamanla küf oluşabilir ve üzerindeki çatlaklardan vs bu mitelar çıkabilir, dolabınıza ve diğer mutfak eşyalarınızın üzerine yayılabilir. Eşyalara bulaşma sarma sorunu genelde bunlardan oluyor. Ben bunlarla mücadele etmedim fakat okuduğum kadarıyla ilaçlamayla kurtulan birini görmedim, kurtulanlar su alan duvar varsa onu onarmış ve kurutmuş, küflü bir yer varsa onu temizlemiş, gördükleri bölgeyi çok sık günde min 4-5 kere sirkeyle temizlemiş ve sürekli uzun süre nem alıcı cihaz kullanıp evi iyice kurutarak kurtulmuşlar. Hatırladığım kadarıyla çamaşır suyuyla temizlemenin iyi olmadığı sirke kullanılması gerektiği söyleniyordu. Chrysamed’in Mite Ex diye bir ilacı da var fazla kimyasal değil diye biliyorum, bu konuda benim daha fazla bir bilgim yok.
KB ve Springtail her evde tek tük bulunabilir ve çoğu kişi varlıklarından haberdar bile değildir. Özellikle nem seviyesinin yıl boyunca %40ın altına inmediği nemli bir bölgede yaşıyorsanız, muhtemelen o bölgedeki her evde ve geçmişte sizin evinizde de bunlar az da olsa vardı (lütfen bu yazının en son paragrafını ayrıca okuyun). Tüm çözüm yollarını izledikten sonra %100 olmasa da eskiden olduğu gibi varlıklarını farketmeyeceğiniz seviyeye indirebilirsiniz, belki tamamen de kurtulabilirsiniz.
Nemsiz bir yerde yaşıyorsanız bu mücadele yöntemlerini uygularsanız %100 kurtulabileceğinizi düşünüyorum.
Fakat nemli veya nemsiz bir yerde yaşamanız farketmeksizin, eğer sürekli karşınıza çıkan, eskiden görmediğiniz ve sizi rahatsız edecek miktara ulaştılarsa evinizde su / aşırı nem / küf vardır ve tamamen kurtulmak istiyorsanız ÖNCELİKLE bunun çözülmesi gerekiyor.
ÖNCELİKLE YAPILMASI GEREKEN: (böcekleri evin x kısmında görüyorum ama bu sorunlar evin y kısmında var o yüzden birbririyle alakası yok diye düşünmeyin, bizim de öyleydi)
-evinizin herhangi bir duvarında su alma/kabarma/küflenme
-evinizde daha önce su almış/su kaçağı olmuş bir yerin iyice kurumamış olması
-küflenmiş herhangi bir yerin iyice kurumamış ve küfün doğru şekilde tamamen temizlenmemiş olması
-herhangi bir lavabo altında bir akıntı (tek tek musluklarınızı açıp anlık kontrol etmenizi öneririm çünkü sürekli ıslanıp siz farketmeden kuruyabiliyor)
-çatınızda akıntı
vb. Durumlar VARSA, ÖNCELİKLE bu sorunu çözmeden böcek ilacı, nem alma cihazı vb. HİÇBİR yöntemle bu böceklerden tamamen kurtulabileceğinizi düşünmüyorum ve kurtulanı görmedim. Hicbir ilac bu kadar kucuk hayvanlarin girdigi her delige isleyip olduremez. Hayvanlari oldurse bile yumurtalarina hicbir ilac etki etmiyor. Onemli olan evi kurutarak, sudan, fazla nemden, küften arındırarak, once beslenmelerini ve yumurtlamalarini, sonra da yasamalarini engellemek. O yuzden bunları yapmadığınız surece ilaclamak sadece bosa zaman kaybi ve sağlığınıza zarar.
Evinizde bu sorunların hiçbiri yoksa
1- apartmanda yaşıyorsanız alt-üst-yan vs dairelerinizde bunların hiçbiri olmadığına emin olun
2- Özellikle KB için: yeni yapılmış/tadilat görmüş bir eve taşınmış olabilirsiniz. Maalesef bu böceklerle yeni evlerde sıklıkla karşılaşılabiliyor ve bu durum evlerin inşa aşamasında gerekli kurutma işlemleri yapılmadan(sıva aşamasında vs) inşaatın hızla ilerlemesine bağlanıyor. Söylenene göre bu durumda ev 1-2 sene içinde gittikçe kuruyor ve bu böceklerin miktarı da zaman içinde kendiliğinden azalarak bitebiliyor. Ancak size çok rahatsızlık veriyorlar ve beklemek istemiyorsanız anlatacağım diğer mücadele yöntemlerini uygulayabilirsiniz.
3- evinizde daha önce de bulunuyor fakat siz yeni farketmeye başlamış, özellikle bir kere gördükten sonra sürekli farketmeye başlamış olabilirsiniz
4- evinize bir eşyayla vs gelmiş ve nemli ortamdan yararlanıp üremiş olabilirler, aşağıdaki mücadele yöntemleriyle kurtulabilirsiniz
Şimdi KB konusuna, bizim deneyimlerimize ve bunlarla mücadele yöntemine geçiyorum
Çeşitli Yöntemlerle Kurtulanlar
Ben bunlarla ilk karşılaştığımda internette yazan “asla kurtulmazsınız” “yıllarca kurtulamadım” “10 kere taşındım hala kurtulamadım” gibi yorumlar yüzünden çok büyük bir stres yaşamış, 1 haftada 5 kilo vermiştim ve hayatımın en kötü dönemlerinden biriydi. Hatta sadece internette yazan yorumlar değil aradığım ilaçlamacılardan bile “biz hiç gelip boşuna ilaçlamayalım mümkün değil kurtulamazsınız bütün evinizi eşyalarınızı sarar” diyenler olmuştu. Bu yüzden hem kendimi hem de diğer kurtulan insanları yazıp sizleri biraz rahatlatmak istiyorum.
1- Nemli bir bölgede yaşayan ve duvarlarinda kuf olan kisiler. Hepsinin yaptigi evde surekli cok kuvvetli bir sekilde nem alici cihaz calistirmak (1 senedir aralıksız çalıştırıyorum diyenler vardı) ve duvarlarindaki küfü temizleyip, önce astar daha sonra da anti kuflu boya ile boyatmak olmuş. Çok hizli bir sonuc almamislar, tamamen bitmesi birkac hafta/ay surmus fakat hepsi tamamen kurtulduğunu söylemişti. Evde nem bittikten sonra da derhal olmuyorlar zaman icinde uremeleri azaliyor ve yasayanlar oluyor bu da bir surec aliyor. Yalniz evi uzun bir sure araliksiz olarak nemsiz birakmazsaniz nem yukseldigi an bu boceklerin tek tuk tekrar canlanma ve ureme ihtimalleri var.
2- Fransiz bir kiz. Kendisi bu boceklerden bir urun sayesinde tamamen kurtuldugunu hatta daha sonra babasinin evinde ciktiklarini ve babasinin da tamamen kurtuldugunu yazmis. Urun su: Spray insecticide pour l'habitat de l'animal | Beaphar. Etken maddesi esas olarak permethrin ve PBO. Ben daha once permethrin icerikli bir urunu canli bir tanesinin ustune sikmistim ve hic etki etmemişti. Ancak PBO permethrinin etkisini cok artırıyor. Okudugum birkac makalede de permethrinin tek basina etkili olmadigini ama PBOyla birlesince bu hayvanlar uzerinde etkili oldugu yaziyordu. PBO bildigim kadariyla cok kanserojen o yüzden bu içerikte bir ürün Türkiye’de varsa da ben alıp denemedim. Evde hamile, bebek, küçük çocuk varsa da çok dikkatli kullanılması gerekiyor.
3- İtalyan bir kadin bunlarla uzun sure mucadele ediyor ve evinde cok fazla var duvar basina 30-40 kadar. Bir cok yontem deniyor spray bocek ilaclari nem alici cihazlar vs. Hicbiri ise yaramiyor. En son Bayer’in toz karinca ilacini (hangisi oldugunu bilmiyorum) bir fircayla butun supurgeliklerine ve duvarlardan birinin tamamina suruyor. Uzerinden 8 sene gecmis ve artik en fazla 2 ayda 1-2 tane goruyorum diyor.
4- Sanırım Avustralyalı biriydi, yeni yapılan evinde ilk sene çok fazla varmış, daha sonra her sene biraz daha azalarak kendi kendine bir kaç senede bitmiş. Eger evin su almasi, asiri nem veya kuf gibi sorunlar yoksa bir kac yil icinde ev iyice isinip kuruyunca kendiliğinden yok olabiliyorlarmis.
5- Youtube’daki yorumlarda bir kaç kişi K-othrine SC ile büyük oranda kurtulduğunu yazmıştı.
1- İLAÇSIZ ÇÖZÜMLER
Anlık gördüklerinizi öldürmek için ilaç değil kolonya kullanın, üzerine sıktığınız an ölüyorlar. Duvarda öldürdüklerinizi bantla alabilirsiniz, ezerseniz yumurtası duvarda kalabiliyormuş.
Diatomik Toprak
Ben en başta ilaç kullanmak istemediğim için diatomik toprak denedim. Bütün süpürgelik diplerine döktüm ve bir kaç hafta durumu takip ettim. Bariz bir azalma olmadı zaten genelde duvarda yürüdükleri için toprakla temas etmeleri de çok zordu. Bu arada bu toprağı hem dökmek hem de temizlemek çok zor. Ben tuzluğa koyup dökmek yerine püskürtmek gibi bir hata yaptım ve maske kullandığım halde haftalarca çok kötü öksürdüm. Hem bu sebeple hem de etkisiz olduğu için KB’yle mücadelede kullanılmasını önermiyorum ama yine de kullanmak istiyorsanız topragi puskurtmeyin, kullanılmayan bir tuzluğa koyup ince bir tabaka halinde dökün ve kesinlikle maske kullanin. Bunu temizlemek de ayrıca zor. Normal süpürgeyle süpürmemek gerekiyor. Sırf bunu süpürebilmek için HEPA filtreli supurge ve hava temizleyici cihaz almam gerekti. Siz de önce ıslak bezle alabildiğiniz kadarını silin, kalan olursa HEPA filtreli süpürgeyle süpürün ve süpürürken n95 maske kullanın. Evde akciger rahatsızlığı olan biri varsa hiçbir şekilde bu ürünü kullanmayın.
Yapışkanlı Bant
Geçen sene KBleriyle bas etmeye calisan Kanadali bir arkadaşla konuşuyorduk. Onun mutfak dolaplarinda vardi ve dolabına su bantlardan koymustu Catchmaster Fıstık Aromalı 72 MAX-CATCH Fare Yapışkanı 10'lu Fiyatları ve Özellikleri. Yuzlercesi ustune yapisti demisti. Özellikle dolap gibi yerlerde görüyorsanız denenebilir. Yalnız ben bu yapışkanları aldım fakat kokusu çok ağır olduğu için deneyemedim. Bir de evimiz bahçeli olduğu için camı vs açtığımızda dışarıdan başka şeyleri çekmesinden korktum.
Nem Alıcı Cihaz
Dediğim gibi, bu hayvanlar nem ve kufle besleniyor. Bunlarla mucadelenin ilk yolu su kaynaklarını kesmek, küfü temizlemek ve evdeki nemi azaltmak, mumkunse %40 ve altına indirmek. Bunun icin de bir nem alici cihaz kullanmak gerekebilir. Yalniz bazi insanlarin yasadigi soyle bir durum olmus, ornegin bu bocekleri yogun olarak bir odada goruyorsunuz ve nem alici cihazi o odada calistirdiniz, bu durumda bocekler nemi daha yuksek olan yan odalara veya dolap arkalarina/iclerine kacmaya calisabiliyorlarmis. Bu nedenle eviniz küçükse aynanda bütün evi kurutabilecek yuksek kapasiteli bir cihaz veya birden fazla cihaz alarak tum odalarda nemi aynanda dusurmek gerekiyormuş.
Biz bunlarla mücadele ettiğimiz dönemde 2 adet nem alıcı cihaz aldık (Trotec TTK 95E ve Trotec TTK 52E) fakat ev büyük olduğundan bunlarla bütün evin nemini aynanda düşürmenin mümkün olmadığını farkettik ve hiç çalıştırmadık. Zaten yaz sonu nem kendiliğinden düştü. Ama bu cihazları kış boyunca banyoda her duştan sonra ve çamaşırları kuruttuğumuz odada çalıştırdık, böylece kalan KB olduysa nemin yükseldiği odalarda yaşamaya devam etmelerini ve üremelerini önlemiş olduk.
Yukarıda da yazdığım gibi 1 senedir araliksiz olarak evinde nem alici cihaz calistirip bu şekilde kurtulan kişiler var. Özellikle eviniz küçükse, su küf vs gibi durumlardan kurtulduktan sonra ben olsam ilaçlama yerine öncelikle bu yöntemi tercih ederdim, ancak bir kaç hafta/ay boyunca azalarak bitmeleri için sabretmeniz gerekiyor.
2- İLAÇLAMA
Hamileyseniz, yakın zamanda hamilelik düşünüyorsanız, bebeğiniz veya küçük çocuğunuz varsa, ilaçlama döneminde (min 1.5 ay) başka bir yerde kalma gibi bir şansınız da yoksa ilaç kullanımını son çare olarak düşünebilirsiniz. Eğer su sorunu varsa onu çözerek/nemi azaltarak çözemiyorsanız, hala çok miktarda görüyorsanız ve ilaç kullanmak istiyorsanız lütfen özellikle çocuklarınızın ilaçlı bölgelere dokunmaması için ekstra çaba gösterin ve ilaçların temizliği ile ilgili yazdığım kısmı okuyun. Hiçbir koşulda evinizde zirai tarım ilacı, ULV veya sis/bomba yöntemiyle ilaç yaptırmayın.
İlaçlamayı kışın bu hayvanlar ortada değilken yapmayın, nem seviyesi yükselip çoğunun ortaya çıktığına emin olduktan sonra ilaçlamaya başlayın ve aksatmadan yapın.
İlaç konusunda önemli olan, kalıntısı KBlerine etki edecek bir ilaç bulmak. Zaten bir çok ilacı ve hatta kolonyayı üstlerine sıktığınızda ölüyorlar, önemli olan siz görmediğiniz anlarda yuvasından çıkan KBlerinin ilaç sıktığınız yerlere temas edip ölmesi. Yoksa zaten kalıntısı etkili olmayan bir ilacı bütün evinize sıkıp evi zehir yuvası haline getirmektense, bütün eve kolonya veya dezenfektan sıkın aynı işlevi görür, ikisi de yalnızca o an denk geldiği KBlerini öldürür.
Biz ilk olarak bir ilaç sirketine (iyi bir üniversitenin Ziraat fakültesi mezunu, sözde bilgili bir ilaçlamacıydı) ilaclatmistik. Icon 10, K-othrine ve Draker karistirarak kullandılar ve hicbir etkisi olmadi, 3 gün azalır gibi olsa da 3. Günden itibaren eski yoğunlukta ve canlılıkta görmeye devam ettik. Daha sonra öğrendiğim kadarıyla Icon 10 tek başına kullanılsa etkili olabilirmiş fakat muhtemelen diğerleriyle karıştırıldığı için etkili olmadı, yani ne kadar çok ilaç o kadar öldürücü olur diye düşünmeyin.
Ağustos ortası gibi BASF’in Mythic ilaciyla ilacladik, biraz azaldi hatta ilk 1 hafta neredeyse hiç görmedik fakat daha sonra az çok yine çıkmaya başladılar, ayni donem nem de cok dustugunden ilactan mi azaldi nemin dusmesinden mi emin değilim.
Bunun dışında işe yaradığını gördüğüm bir diğer ilaç K Othrine fakat EW formülasyon olanıydı. Daha sonra bu formülasyonu bir daha bulamadık, UL formülasyonu denedik fakat o etkisiz oldu. Youtubeda bazı kişiler SC formulasyonun da KBlerinde etkili olduğunu yazmışlar, ben denemedim.
Daha sonra Singapurlu bir ilaçlamacıyla görüştüm (orada KBleri çok yaygın). Bana 2 ilaç önerdi:
1- Temprid FX: etken maddesi beta-cyfluthrin ve imidacloprid. Bu ilaç Türkiye’de bulunmuyordu, şuan bulunuyor mu bilmiyorum. Bayerin Solfac ew ilaci Türkiye’de var ve cyfluthrin iceriyor. Bildiğim kadarıyla bizim kullandığımız beta olan daha etkiliymis ve daha hizli olduruyormus, Solfac ne kadar etkili olur ve ev kullanımına uygun mu bilmiyorum, araştırabilirsiniz.
2- Demand CS: etken maddesi lambda cyhalothrin, bu ilaç bu isimle Türkiyede bulunmuyor fakat sanırım Türkiye pazarında bu ilaç Icon 10 adı altında satılıyor, lütfen araştırın.
Kendisi öncelikli olarak nemi düşürmemizi ve bu ilaçlardan biriyle evin bütün duvarlarını tavana kadar 2 haftada 1 ilaçlamamızı ve durumu takip etmemizi söyledi. Duvarların en az yarısına kadar ilaç yapılması çok önemli çünkü ilacı büyük bir alana yapmadığınızda böceklerin ilacın içinde yürüme süreleri azalıyor ve etkilenip ölme ihtimalleri düşüyor. Aynı şekilde evin bütün duvarlarına aynı anda yapılması da çok önemli.
Ağustos sonu nem %40 seviyelerine düşmüştü ve su alan duvarımız da kurumaya başlamıştı ayrıca küfleri de temizlemiştik. Yurtdisindan bir arkadasim Temprid FX’i getirdi ve tavana kadar olmasa da duvarların en az yarısına kadar bütün evin duvarlarını, süpürgelik diplerini, pencere ve kapı kasalarının etrafını ilaçladık. Biz ilaçlamayı hiçbir yeri atlamadan doğru şekilde yapmak istediğimiz için ve eşyalarımıza vs gelmesin diye kendimiz yapmaya karar verdik. Koruyucu kıyafet, eldiven, gözlük ve gaz maskesi kullanarak çok dikkatli bir şekilde karışımı hazırladık ve bir pülverizatörle ilaçlamayı 2 haftada 1 olcak şekilde 3er kez yaptık (Siz de lütfen yalnızca bu önlemleri alarak yapacaksanız kendiniz ilaçlama yapın yoksa profesyonel birine tarif ederek anlattığım yerleri kapsayacak şekilde ilaçlamayı yaptırın. Bu arada ilaçlamayı siz yaparsanız koruyucu kıyafetinizi makinada yıkamayın bir sonraki ilaçlamaya kadar ayrı bir yerde saklayın). İlaçlamalardan sonra ilk 2-3 gün eve girmedik daha sonra uzun süre iyice havalandırıp girdik ve her akşam karanlıkta elimizde fenerle duvarları kontrol ettik. Temprid’le ilk ilaçlamadan sonra sayıları 5te1ine indi ve ondan sonra da gittikçe azalarak sayıları haftada 1-2ye indi.
İlaçlamadan önce duvarlarınızda tablolarınız resimleriniz vs varsa indirin kontrol edin, heryerine alkol (kolonya vs) sıkın, atmak istemediğiniz bir şeyse üzerinde yumurta olma ihtimaline karşı sıkıca paketleyin. Eşyalarınızı halılarınızı vs duvarlardan iyice uzaklaştırın. İlaçlamadan sonra evi min 1 gün kapalı tutun ve evde kalmayın. Daha sonra en az 8 saat evi iyice havalandırın. Biz bu süreçte evde hiç kalmadık fakat eğer kalacaksanız kaldığınız süre boyunca ilaçlı bölgelere temas etmeyin ve ilaç yaptığınız yerleri silmeyin. Duvarlara sıkarken yerlere, küvete vs. gelen kısmı temizlemek için aşağıda ilaçların temizliği ile ilgili yazdığım kısmı okuyun.
Bu arada üzerinde durmak istediğim bir konu var. Zirai ilaçlarla (genelde EC formulasyonlu) evini ilaçlayan ve bunu öneren insanlar görüyorum. Biz de başlarda çaresizlikten böyle bir şey yapmayı düşünmüştük. Bunu yaptiralim sonrasinda 1 ay eve girmeyelim, iyice temizlettikten sonra gireriz demistik. Konustugumuz 2 farkli zirai ilac ureticisi firmanin yetkilisi, kurumlara ilaclama yapan 2 farklı ilaclamaci, en son da bu konuda yetkin bir profesor KESİNLİKLE evde bu ilaclari kullanmamamiz gerektigini, kalintilarinin zamanla da TEMİZLİKLE DE gitmeyecegini soyledi. O yüzden lütfen bu ilaçlarla evinizi ASLA ilaçlamayın. Bunun dışında özellikle hamileyseniz veya evde kucuk cocugunuz varsa PBO içeren ilaçlara ekstra dikkat edin.
ULV ilaçlamayı da temizliğinin neredeyse imkansız oluşundan dolayı önermiyorum. Zaten KBlerine ekstra bir etkisi yok. Aynı şekilde sis/bomba vs gibi yöntemlerle yapılan ilaçlamaların da KBlerine etkisi yok hatta buna karşı direnç geliştirdiklerine ilişkin çalışmalar var, zaten bunun da temizliği neredeyse imkansız. Bunlarla boşuna kendinizi zehirlemeyin. Etkili ilacı bulduktan sonra bunu sprey yöntemiyle anlattığım şekilde duvarlara sıkmak yeterli.
İlaçların Temizliği
Bütün süreç bittikten sonra, yani 2şer hafta arayla en az 2 kez ilaçlama yaptıysanız ve en azından 1-2 haftadır akşamları elinizde fenerle arasanız bile artık neredeyse hiç KB bulamıyorsanız, sıra ilaçlı yerleri temizlemeye gelecek (kapı ve pencere pervazlarını, süpürgelikleri, yerlere, duşa vs gelen kısımları vs). Temizliği ılık/sıcak suyla muhakkak eldivenle yapın. Sıcak su ilaclarin yapisini bozuyor cozulmelerini sagliyor, temizlerken koku hissederseniz maske takın. İlacli yerleri temizlediginiz bezleri makinada vs yikamayin direk atin, aynı şekilde temizlik kovasını da. Temizliği yardımcınız yapıyorsa bu şekilde yapmasını ve eldiven maske gibi gerekli önlemleri almasını söyleyin. Temizliği bol sabun ve karbonatla yapın. Sirke gibi asidik urunlerdense boyle bazik urunler daha iyi cikariyormus. Ben perdelerimi de ilaç gelmiş olma ihtimaline karşı temizliğe gönderdim. Eğer ilaçlı olduğundan şüphelendiğiniz bir şeyi makinada yıkamanız gerekirse diğer eşyalarınızla birlikte yıkamayın ve yıkamadan sonra makinanızı boş şekilde yüksek ısıyla ve deterjanla çalıştırın.
3- ISLAK DUVARLAR - KÜF - BADANA BOYA
KBlerini yoğun olarak gördüğünüz yerle nemli/küflü duvar birbirinden çok uzak, tamamen alakasız yerlerde olabilir, bu yüzden bu sorunun KBleriyle alakası olmadığını düşünmeyin. Bizim su alan duvarımız alt katta, KBlerini yoğun olarak görmeye başladığımız yer ise üst katta çok uzak bir odadaydı, o yüzden bu sizi yanıltmasın.
Su alan bir duvar olduğunu tespit ettiniz, kaynağını bulup onardınız, şimdi kabaran kısmı ve küfü temizlemeniz ve duvarı kurumaya bırakmanız gerekiyor. Bir maske ve eldiven taktiktan sonra (kuf sporlari etrafa dagilir ve sağlığınız icin sakıncalıdır) kuflu yerleri kaziyip bu bolgeyi boraksli suyla iyice silin. Bu bölgedeki süpürgelikleri de sökün, biz söktüğümüzde arkalarının simsiyah küf olduğunu görmüştük, böyle bir durum varsa tamamen temizlemeniz çok zor, bence hiç temizlemekle uğraşmayın direk atın.
Bu arada yurtdisindan biriyle irtibata gecmiştim, kendisi boya ve kitap bitiyle mucadele işi yapıyormuş. Bize duvarlardaki soyulmalar ve ince catlaklarda bile yuva yapabiliyorlar onlarin kapanmasi gerekiyor bu yüzden butun duvarlarda önce bunları onarın daha sonra once astar sonra da kaliteli bir anti kuflu boya yapın dedi. Özellikle astar yapmamızın çok önemli olduğunu söyledi. Bizim de gercekten evi boyatalı daha 1 sene olmasina ragmen cok fazla soyulma ve incecik catlaklar vardı. Ayrıca ilaçlardan dolayı duvarlar zehir yuvasına dönmüştü, temizlenmesi de mümkün olmadığından boyatmak şarttı.
Önce çatlaklar, soyulmuş yerler vs çok titiz bir şekilde onarıldı, daha sonra küflendiği için kazınan ve boraksla iyice temizlenen duvara alçı yapıldı. Bu alçının tamamen kuruduğuna emin olmak için 2-3 gün bekledik. Daha sonra tüm duvarlara astar yapıldı ve yine 1 gün bekledikten sonra anti küflü bir boyayla tüm duvarlar 2 kat boyandı. Biz Jotun’un Fenomastic Hygiene boyasını kullandık, biraz pahalı bir boya fakat araştırdığımda piyasadaki gerçekten anti küf (anti fungal) özellik taşıyan tek boyanın bu olduğunu farketmiştim, anti küflü diye reklam yapan büyük markaların boyalarının özelliklerini incelediğinizde gerçekte yalnızca antibakteriyel özellik taşıdıklarını, anti fungal özellik taşımadıklarını görebilirsiniz.
Bu arada bütün bu işler bittikten sonra, süpürgeliği değişecek olan yerlere yeni süpürgelikler takılmadan önce biraz boraks ve diatomik toprak döktüm, yanlış hatırlamıyorsam biraz toz böcek ilacı da dökmüştüm, daha sonra üzerine süpürgelik takıldı ve altı üstü iyice silikonlandı. Aynı şekilde kapı ve pencere kasalarının etrafı da tekrar silikonlandı.
4- EŞYALAR
Genel olarak çok titiz ve düzenli, kalabalıktan, eşya yığınlarından hoşlanmayan bir insanım ve bu özelliğim bu süreçte işimi kolaylaştırdı. Siz de öncelikle eşya kabalığı, döküntü, kutular, koliler vs varsa bunlardan kurtulmakla işe başlayabilirsiniz. Daha sonra koltuk, karyola, dresuar vs hareket ettirebildiğiniz tüm eşyaları duvarlardan 10-15cm uzaklaştırın (ben hala bu şekilde kullanıyorum).
Bizim en başta yoğun halde bulduğumuz yer duvara sabit yatak başımız, giyinme odamız ve gömme bir dolabımızın arkasıydı. Yatak başımızın ve giyinme odamızdaki dolapların arkası çok girintili çıkıntılı olduğundan temizlesek de yumurta kalıp kalmadığına emin olamayacağımız için bunları atmak zorunda kaldık. Diğer gömme dolabımızın arkası dümdüz olduğu için onun heryerini iyice alkolle sildik ve süpürdük, içine ilaç veya özel bir temizlik/süpürme yapmadık, dolabı da atmadık. Onun dışında, taşınma zamanından kalan bir kaç tane temiz koli vardı onları, kağıt torbaları vs attım. Pahada değersiz şeyleri ve üstünde direk gezdiğini gördüğüm (örneğin kapı kasasına takılı bir barfiks vs) bir şey olduysa attım yoksa atmadım.
Evi, halıları, halılarının altını sürekli süpürdüm ve toz haznesini boşaltıp bekletmeden attım (toz torbalı bir süpürge kullanıyorsanız dolabınıza kaldırdığınızda içine bir şey girdiyse dışarı çıkıp dolaba yayılır mi bilmiyorum).
Isı ve soğuk yoluyla öldürme konusunda, okuduğum kadarıyla -18 derecede 24 saat içinde (yalnızca bir alt tür için 6 gün gerekmiş) yumurtaları da dahil ölüyorlar. Yani az sayıda ve küçük eşyalar için deepfreeze’e koyup bekletmek uygun olabilir. Isıyla ilgili de 50-60 derece ve üzerinin öldürdüğünü okumuştum diye hatırlıyorum fakat süresini hatırlamıyorum.
Yaz sıcağında güneş altındaki arabanın içi 60 dereceye kadar çıktığı için biz bu attığımız dolaplardaki kıyafetlerimizi bavullara, giysi torbalarına vs koyup arabalardan birine koyduk ve güneş altında 2 ay kapalı bir şekilde beklettik. Aynı şekilde kitaplarımızın bir kısmı duvara sabit raflarda duruyordu. Onları da aynı şekilde önce güneş altında birkaç saat havalandırdım, daha sonra siyah poşetlere koyup ağzını sımsıkı bağladım ve arabaya koydum. Arabaya koymakla güneşin altına koymak aynı şey diye düşünmeyin, güneş altı da olsa açık havadaki bir şey asla kapalı araba sıcaklığına ulaşmaz. Örneğin İtalyan bir kadin esyalarini sikica posetleyip balkonuna koyup 2-3 ay gunes altinda beklettiğini, 2-3 ay sonra açtığında içinde hala canli dolasanlar gördüğünü yazmıştı.
Kıyafetler ve kitaplarla ilgili bu önlemleri alma sebebim direk giyinme dolabının arkasına yuva yapmış olmaları ve kitapların da direk duvarlara dayalı duruyor olmasıydı. Yoksa onun dışında evdeki hiçbir eşya için böyle önlemler almadım ve çok şükür ne kitaplarımızda, giysilerimizde ne de diğer eşyalarımızda, dolaplarımızda görmedik. O yüzden kesin eşyalarımı saracak heryere taşınacak vs diye umutsuzluğa kapılmayın. Yalnız bu süreçte odadan odaya vs eşya taşırken biraz daha dikkatli olmakta fayda var, ben özellikle duvara değen bir yerden veya yerden bir eşya aldıysam her zaman sağına soluna iyice bakıp gerekiyorsa kolonya sıkıp öyle kullandım veya yer değiştirdim, çocuğunuz varsa bunu yapmak imkansız sayılır o yüzden çok önemsemeyin.
SONUÇ
Tüm bu yaptıklarımızın sonucunda biz çok şükür bunlardan kurtulduk, kış geçip yaz geldikten sonra da tek bir tane ortaya çıkmadı, elime fener alıp duvarları gezmedim fakat gelip geçerken gözüm hep duvarlardaydı. Eğer kalan olsaydı kesin bir yerlerde görürdüm. Yani “bir kere çıkarsa bir daha kurtulamazsınız, eşyalarınızı sarar, nereye gitseniz peşinizden gelir” gibi şeyler okuyup umutsuzluğa kapılmayın.
Eğer yaşadığınız şehir nemli değilse yani en azından kışın nem %35-40ın altına iniyorsa, bence bunları yaparak yüzde yüz bitirmeniz mümkün. Ancak nemli bir şehirde yaşıyorsanız %100 bitmeyebileceğini fakat en azından aynı şehirde yaşadığınız eşinizin dostunuzun evinde ne kadar varsa yada geçmişte sizin evinizde ne kadar vardıysa o seviyeye ineceğini düşünüyorum (tabi artık tanıdığınız için bundan sonra daha fazla fark edebilirsiniz o ayrı:).
Böyle düşünmemin sebebi de bu yaz Temmuz ayında yazliga gittik, eşimin 25 benim 10 senedir gittiğimiz bir ev. Gece tam yatacakken duvarda kitap biti olduğunu farkettik, hatta inceleyince bir suru gorduk. Ben aslinda ora deniz kiyisi nemli bir yer oldugu icin cok da sasirmadim ama esim ben bir daha bunlarla ugrasamam burda kalmayalım dedi. Biz de yakinlarda guzel bir otel bulduk oraya yerlestik, aksam odaya dondugumuzde bir baktık dresuarin uzerinde bir KB yürüyor, sonra duvarlara baktik ve duvarlarda da tek tuk oldugunu gorduk. Artık bunların nemli heryerde olduğunu ve bizim yeni gördüğümüzü kabullenip tatile devam ettik ve 1 hafta boyunca bir daha hic aramadık ve gormedik. Aynı bölgede ailemin de yazlığı var, doğduğumdan beri giderim, hem eşimin yazlığında hem otelde olduğuna göre muhakkak bizim yazlığımızda da vardır ve doğduğumdan beri hiç farketmemiştim, aylarca kaldığımız halde de eşyalarımızla evimize vs taşımamıştık. Yani duvarlarinizda su kacagi kuflenme gibi bi durum yoksa istila boyutuna ulasmiyolar ve tek tuk yasayip gidiyolar benim anladigim. Eger oyleyse bence bu konuyu tamamen unutun ve hayatiniza devam edin:)
Ne kadar stresli ve yorucu olduğunu, insanın zaman zaman umutsuzluğa kapıldığını biliyorum, ben de çok kötü günler geçirdim fakat emin olun bir şekilde bitecek ve geçecek, umarım bu yazdıklarım birilerinin işine yarar, herkes bir an önce bu dertten kurtulur ve bir daha da böyle bir sorunla karşılaşmaz.
Çok kısaca özetlemem gerekirse, kblerini ilk kez temmuz 2020’de bulmaya başladık. Aslında bahar aylarında banyoda çok küçüklerini 1-2 kez görüp mite sandığımdan önemsememiştim. Daha sonra o zamanlar duvara sabit olan yatak başımızın ve giyinme odamızın arkasına yuva yaptıklarını ve oradan çıkmaya başladıklarını, daha sonra da aslında evin bütün duvarlarında oldugunu farkettik. Bu sırada nem seviyesi çok yüksekti yaklaşık %55 civarıydı ve ayrıca evimizin aslında yatak odasına uzak bir duvarında bahçeden su alma sorunu vardı (ilk zamanlar o bölgede pek de KB görmediğimiz için ikisini ilişkilendirmemiştik). İlk olarak ilaçlama yaptırmak istemediğim için diatomik toprak denedik, bu bize 3 hafta kadar vakit kaybettirdi. Daha sonra ilaçlama şirketi bir karışımla ilaçladı fakat bu da tamamen etkisiz oldu ve bir kaç hafta daha kaybettik. Bundan sonra kendim olaya el atmam gerektiğini farkettim ve araştırmalarıma başladım. Öncelikle BASF’in Mythic ilacıyla ilaçladık, bu ilaçtan sonra oldukça azaldı fakat ayni donem nem de cok dustugunden ilactan mi azaldı nemin düşmesinden mi çok emin değilim. Bu süreçte her akşam elimizde fenerle butun duvarları gezdik, gördüklerimizi öldürdük, yoğunluklarını takip ettik. Daha sonra bir arkadaşım yurtdışından Temprid Fx ilacını getirdi. Bununla bütün evin duvarlarını aşağıda anlattığım şekilde 2şer hafta arayla 3 kez ilaçladık. Bu ilaç çok etkili oldu, zaten nem de bir kaç haftadır düşüktü. Bu arada su alan duvar zaten uzun süredir yağış olmadığı için oldukça kurumuştu, bu duvar kazındı küfü tamamen temizlendi, küflü süpürgelikler atıldı, su almasına sebep olan yer onarıldı. İlaçlamalar bittikten ve ıslak duvar tamamen kuruyup temizlendikten sonra duvarlardaki en incesine kadar çatlaklar vs onarıldı, tüm duvarlara astar ve anti küflü boya yapıldı. Kışa bu şekilde girdik, kış boyunca banyoda duşlardan sonra ve çamaşır kuruttuğumuz odada nem alıcı cihaz çalıştırdık. Geçtiğimiz yaz çok şükür tekrar çıkmadı.
Şimdi detaylı olarak fakat elimden geldiğince uzatmada bütün süreci, yapılması gerekenleri anlatacağım. Yazacaklarımın tamamı yerli ve yabancı kaynaklardan okuduğum makaleler, farklı insanların deneyimleri ve kendi denediğim başarılı ve başarısız olan yöntemlere dayanıyor. Siz de bilgi sahibi olduğunuz bir konuysa ve yanlış bir bilgi verdiğimi düşünüyorsanız lütfen belirtin.
Kitap Biti - Springtail - Toz/Küf Miteı
Gözlemlediğim kadarıyla 3 böcek birbiriyle çok karıştırılıyor. Bunlar KB, Springtail ve toz/küf mite’ı. Ancak bu böceklerin mücadele yöntemleri birbirinden oldukça farklı o yüzden önce hangisiyle karşı karşıya olduğunuzu doğru tespit edip ona göre harekete geçmelisiniz.
1-KB: Beyaz veya sarı renkte, çok küçük max 1-2 mm, özellikle yavruları neredeyse toz tanesi boyutundadır. Dikkatle baktığınızda uzun ince 2 parçalı bir gövdesi olduğunu ve antenlerini görebilirsiniz. Genelde duvarda tek başına yürürken fark edebilirsiniz. Durmadan yürür ve elinizi yaklaştırdığınızda hızlanabilir. Özellikle akşamları hava karardıktan sonra ortaya çıkıyorlar o yüzden bu saatlerde ışıkları kapatıp bir fenerle duvarlara bakarsanız daha rahat bulabilirsiniz. Aynı zamanda yerlerde de rastlayabilirsiniz, özellikle yerde sabit duran eşyaları kaldırdığınızda altından çıkabilir.
Bunlarin disisi ve erkegi yoktur hepsi disi gibi dusunebilirsiniz, yani ciftlesmeleri gerekmez direk yumurtlarlar ve bu yuzden cok hizli urerler. Benim okudugum makalelerde yasamalari icin min %40 cogalmalari icin de min %50-60 nem seviyesi gerektigi yaziyordu. %70 ve ustune gelince zaten cok fazla uruyorlar. Evde nemin en kotu %50nin altinda olmasi gerekiyor, tamamen yok olmalari icinse max %40 olmali. %40in altina indikten sonra da tamamen yok olmaları haftalar hatta aylar surebiliyor.
Bu hayvanlar kisa girerken kisa dayanikli yumurtalar birakiyorlar. Bu yumurtalar kisin nemsizlikten, soguktan vs etkilenmeden bekliyor, havalar isinmaya baslayip nem artinca yavrular icinden cikiyor. Yumurtadan cikma sureleri ortalama 2-4 hafta fakat ortam ne kadar elverisliyse o kadar hizli cikiyorlar yani eviniz cok nemliyse 1 hafta 10 gunde de cikabiliyorlar.
2-Springtail: KBne çok benzer yine çok küçük ve beyaz-sarı renkte fakat bazen biraz daha büyük ve koyu renkli, hatta siyaha yakın renkte olabilir. En büyük fark antenleri biraz daha uzundur ve yürürken kafasını bir sağa bir sola eğerek yürür. Ayrıca elinizi yaklaştırdığınızda 5-10 cm zıplayabilir. Eğer zıpladığını gördüyseniz kesinlikle KB değil springtaildır. En çok pencere pervazlarında, balkon/terasta, saksı içinde/altında, daha çok pencereye yakın duvarlarda ve bazen yatakta nevresim üzerinde görülür. Springtaillar esasında dış cephede, bahcede, toprakta yaşarlar ve yoğun miktarda suya ihtiyaç duyarlar. Pencereden, bahçe balkon kapısından girebilir. Banyoda yoğun olarak görüyorsanız giderlerden veya havalandırma içinden de geliyor olabilirler (havalandirmalara bikac gun bant yapistirip bekleyip, cikardiginizda icine yapisan olup olmadigina bakabilirsiniz).
Springtail ile mucadelenin en son yolu kimyasal, yabancı kaynaklara göre bunlar aslinda bocek olarak geçmiyor, anatomileri farkli o yuzden çoğu bocek ilacindan etkilenmiyolar. Bir ilaçlama yapılacaksa da önerilen evin icinin degil disinin, topragin ve ev cevresinin ilaclanmasi. Yabanci kaynaklardan gordugum kadariyla lambda cyhalothrin ve bifenthrin iceren ilaclarla bahce ilaclamasi yapilmasi bu bocekler icin etkili olmus. Ayrıca yine yurtdisinda bunlardan kurtulmak icin temprid fx (bizim de KByle mücadele için kullandığımız ilaç) dis cephelerini ilaclayanlar var.
Benim gozlemim bunlari kalici olarak olduren tek sey diatomik toprak. Diatomik topragi (bulabilirseniz food grade bir diatomik toprak tercih etmeniz daha saglıklı olur) kullanmayacağınız bir tuzluğa koyup pencere önlerine veya yoğun gordugunuz yerlere ince bir tabaka halinde dokebilirsiniz. Bunu yaparken koruyucu maske kullanin, solunmasi akcigerler icin cok zararli ve evde akciğer rahatsızlığı olan bir kişi varsa diatomik toprağı kullanmanızı asla önermem (aşağıda “İlaçsız Çözümler” başlığı altında diatomik toprak ile ilgili yazdıklarımı lütfen okuyun). Ancak diatomik toprak kalıcı bir çözüm değil, sadece yeni gelenlerin temas edip ölmesine sebep olur, sonsuza kadar da her yere diatomik toprak dökemezsiniz. Önemli olan evinize gelmeleri için bir sebep bırakmamanız, yoksa gelmeye devam ederler. Bunun için de ilk yapilacaklar nemi azaltmak ve su kaynaklarini kesmek. Duvarlarinizda su sizdiran borular varsa onlari tamir etmelisiniz. Su alan bir duvarınız varsa onu onarıp kurutmalı küfünü temizlemelisiniz. Dis cephenizde bahcenizde vs su birikintisi/nem olusan yerleri elden gecirip oralari kurutmalisiniz. Lavabo alti ve klozet cevresinde bosluklar varsa kapatmalisiniz. Evinizde fazla nem varsa azaltmalısınız.
Bizim bunlardan nasıl kurtulduğumuzu soracak olursanız, KBlerinden kurtulmak için yaptıklarımızın sonucunda bunlardan da kurtulduk. Ancak örneğin bu yaz hiç görmedim ama yaz sonlarına doğru hala varlar mı acaba diye pencere pervazına baktım, çok dikkatli baktığımda yine 1-2 tane yürüdüğünü gördüm. Ama özellikle merak edip gidip aramasam görmeyecektim o yüzden öldürmedim bile hayatıma devam ettim bir daha da görmedim. Bunları bahçede, verandada, bir yakınımın bahçe kapısının önünde vs. bir çok yerde gördüm. Yani zaten özellikle dış cephede, bahçede vs her yerde varlar, sadece bir kez görüp tanıyınca kolayca farketmeye başlıyorsunuz. Çok miktarda görmüyorsanız sorun yok. Kesin olarak bildiğim bir şey varsa bunlardan evinizi ilaçlayarak kurtulmanız mümkün değil isterseniz haftada 5 gün ilaç yapın işe yaramaz, çünkü bir şekilde evdekileri öldürseniz de dışarıdan gelmeye devam edecekler. Önemli olan anlattığım gibi nem ve su kaynaklarını kesmek, varsa küfü yok etmek. Ondan sonra hala tek tük görürseniz de bu muhtemelen artık normal ve her evde olduğu kadardır.
3-Nem/Küf Miteları: bunlar yine çok küçük, beyaz renktedir, dikkatli bakarsanız yuvarlak ve kafa-gövde ayrımı olmadığını görürsünüz. Genelde KB gibi tek başına dolaşırken değil tek bir bölgede/eşya üzerinde yoğun miktarda bir arada olduklarını görebilirsiniz. Gördüklerinizi öldürüp temizledikten sonra geri döndüğünüzde aynı yerde tekrar yüzlercesini görebilirsiniz. Örneğin mutfağınızda ahşap kesme tahtası kullanıyorsanız ıslak kalan bu tahtada zamanla küf oluşabilir ve üzerindeki çatlaklardan vs bu mitelar çıkabilir, dolabınıza ve diğer mutfak eşyalarınızın üzerine yayılabilir. Eşyalara bulaşma sarma sorunu genelde bunlardan oluyor. Ben bunlarla mücadele etmedim fakat okuduğum kadarıyla ilaçlamayla kurtulan birini görmedim, kurtulanlar su alan duvar varsa onu onarmış ve kurutmuş, küflü bir yer varsa onu temizlemiş, gördükleri bölgeyi çok sık günde min 4-5 kere sirkeyle temizlemiş ve sürekli uzun süre nem alıcı cihaz kullanıp evi iyice kurutarak kurtulmuşlar. Hatırladığım kadarıyla çamaşır suyuyla temizlemenin iyi olmadığı sirke kullanılması gerektiği söyleniyordu. Chrysamed’in Mite Ex diye bir ilacı da var fazla kimyasal değil diye biliyorum, bu konuda benim daha fazla bir bilgim yok.
KB ve Springtail her evde tek tük bulunabilir ve çoğu kişi varlıklarından haberdar bile değildir. Özellikle nem seviyesinin yıl boyunca %40ın altına inmediği nemli bir bölgede yaşıyorsanız, muhtemelen o bölgedeki her evde ve geçmişte sizin evinizde de bunlar az da olsa vardı (lütfen bu yazının en son paragrafını ayrıca okuyun). Tüm çözüm yollarını izledikten sonra %100 olmasa da eskiden olduğu gibi varlıklarını farketmeyeceğiniz seviyeye indirebilirsiniz, belki tamamen de kurtulabilirsiniz.
Nemsiz bir yerde yaşıyorsanız bu mücadele yöntemlerini uygularsanız %100 kurtulabileceğinizi düşünüyorum.
Fakat nemli veya nemsiz bir yerde yaşamanız farketmeksizin, eğer sürekli karşınıza çıkan, eskiden görmediğiniz ve sizi rahatsız edecek miktara ulaştılarsa evinizde su / aşırı nem / küf vardır ve tamamen kurtulmak istiyorsanız ÖNCELİKLE bunun çözülmesi gerekiyor.
ÖNCELİKLE YAPILMASI GEREKEN: (böcekleri evin x kısmında görüyorum ama bu sorunlar evin y kısmında var o yüzden birbririyle alakası yok diye düşünmeyin, bizim de öyleydi)
-evinizin herhangi bir duvarında su alma/kabarma/küflenme
-evinizde daha önce su almış/su kaçağı olmuş bir yerin iyice kurumamış olması
-küflenmiş herhangi bir yerin iyice kurumamış ve küfün doğru şekilde tamamen temizlenmemiş olması
-herhangi bir lavabo altında bir akıntı (tek tek musluklarınızı açıp anlık kontrol etmenizi öneririm çünkü sürekli ıslanıp siz farketmeden kuruyabiliyor)
-çatınızda akıntı
vb. Durumlar VARSA, ÖNCELİKLE bu sorunu çözmeden böcek ilacı, nem alma cihazı vb. HİÇBİR yöntemle bu böceklerden tamamen kurtulabileceğinizi düşünmüyorum ve kurtulanı görmedim. Hicbir ilac bu kadar kucuk hayvanlarin girdigi her delige isleyip olduremez. Hayvanlari oldurse bile yumurtalarina hicbir ilac etki etmiyor. Onemli olan evi kurutarak, sudan, fazla nemden, küften arındırarak, once beslenmelerini ve yumurtlamalarini, sonra da yasamalarini engellemek. O yuzden bunları yapmadığınız surece ilaclamak sadece bosa zaman kaybi ve sağlığınıza zarar.
Evinizde bu sorunların hiçbiri yoksa
1- apartmanda yaşıyorsanız alt-üst-yan vs dairelerinizde bunların hiçbiri olmadığına emin olun
2- Özellikle KB için: yeni yapılmış/tadilat görmüş bir eve taşınmış olabilirsiniz. Maalesef bu böceklerle yeni evlerde sıklıkla karşılaşılabiliyor ve bu durum evlerin inşa aşamasında gerekli kurutma işlemleri yapılmadan(sıva aşamasında vs) inşaatın hızla ilerlemesine bağlanıyor. Söylenene göre bu durumda ev 1-2 sene içinde gittikçe kuruyor ve bu böceklerin miktarı da zaman içinde kendiliğinden azalarak bitebiliyor. Ancak size çok rahatsızlık veriyorlar ve beklemek istemiyorsanız anlatacağım diğer mücadele yöntemlerini uygulayabilirsiniz.
3- evinizde daha önce de bulunuyor fakat siz yeni farketmeye başlamış, özellikle bir kere gördükten sonra sürekli farketmeye başlamış olabilirsiniz
4- evinize bir eşyayla vs gelmiş ve nemli ortamdan yararlanıp üremiş olabilirler, aşağıdaki mücadele yöntemleriyle kurtulabilirsiniz
Şimdi KB konusuna, bizim deneyimlerimize ve bunlarla mücadele yöntemine geçiyorum
Çeşitli Yöntemlerle Kurtulanlar
Ben bunlarla ilk karşılaştığımda internette yazan “asla kurtulmazsınız” “yıllarca kurtulamadım” “10 kere taşındım hala kurtulamadım” gibi yorumlar yüzünden çok büyük bir stres yaşamış, 1 haftada 5 kilo vermiştim ve hayatımın en kötü dönemlerinden biriydi. Hatta sadece internette yazan yorumlar değil aradığım ilaçlamacılardan bile “biz hiç gelip boşuna ilaçlamayalım mümkün değil kurtulamazsınız bütün evinizi eşyalarınızı sarar” diyenler olmuştu. Bu yüzden hem kendimi hem de diğer kurtulan insanları yazıp sizleri biraz rahatlatmak istiyorum.
1- Nemli bir bölgede yaşayan ve duvarlarinda kuf olan kisiler. Hepsinin yaptigi evde surekli cok kuvvetli bir sekilde nem alici cihaz calistirmak (1 senedir aralıksız çalıştırıyorum diyenler vardı) ve duvarlarindaki küfü temizleyip, önce astar daha sonra da anti kuflu boya ile boyatmak olmuş. Çok hizli bir sonuc almamislar, tamamen bitmesi birkac hafta/ay surmus fakat hepsi tamamen kurtulduğunu söylemişti. Evde nem bittikten sonra da derhal olmuyorlar zaman icinde uremeleri azaliyor ve yasayanlar oluyor bu da bir surec aliyor. Yalniz evi uzun bir sure araliksiz olarak nemsiz birakmazsaniz nem yukseldigi an bu boceklerin tek tuk tekrar canlanma ve ureme ihtimalleri var.
2- Fransiz bir kiz. Kendisi bu boceklerden bir urun sayesinde tamamen kurtuldugunu hatta daha sonra babasinin evinde ciktiklarini ve babasinin da tamamen kurtuldugunu yazmis. Urun su: Spray insecticide pour l'habitat de l'animal | Beaphar. Etken maddesi esas olarak permethrin ve PBO. Ben daha once permethrin icerikli bir urunu canli bir tanesinin ustune sikmistim ve hic etki etmemişti. Ancak PBO permethrinin etkisini cok artırıyor. Okudugum birkac makalede de permethrinin tek basina etkili olmadigini ama PBOyla birlesince bu hayvanlar uzerinde etkili oldugu yaziyordu. PBO bildigim kadariyla cok kanserojen o yüzden bu içerikte bir ürün Türkiye’de varsa da ben alıp denemedim. Evde hamile, bebek, küçük çocuk varsa da çok dikkatli kullanılması gerekiyor.
3- İtalyan bir kadin bunlarla uzun sure mucadele ediyor ve evinde cok fazla var duvar basina 30-40 kadar. Bir cok yontem deniyor spray bocek ilaclari nem alici cihazlar vs. Hicbiri ise yaramiyor. En son Bayer’in toz karinca ilacini (hangisi oldugunu bilmiyorum) bir fircayla butun supurgeliklerine ve duvarlardan birinin tamamina suruyor. Uzerinden 8 sene gecmis ve artik en fazla 2 ayda 1-2 tane goruyorum diyor.
4- Sanırım Avustralyalı biriydi, yeni yapılan evinde ilk sene çok fazla varmış, daha sonra her sene biraz daha azalarak kendi kendine bir kaç senede bitmiş. Eger evin su almasi, asiri nem veya kuf gibi sorunlar yoksa bir kac yil icinde ev iyice isinip kuruyunca kendiliğinden yok olabiliyorlarmis.
5- Youtube’daki yorumlarda bir kaç kişi K-othrine SC ile büyük oranda kurtulduğunu yazmıştı.
1- İLAÇSIZ ÇÖZÜMLER
Anlık gördüklerinizi öldürmek için ilaç değil kolonya kullanın, üzerine sıktığınız an ölüyorlar. Duvarda öldürdüklerinizi bantla alabilirsiniz, ezerseniz yumurtası duvarda kalabiliyormuş.
Diatomik Toprak
Ben en başta ilaç kullanmak istemediğim için diatomik toprak denedim. Bütün süpürgelik diplerine döktüm ve bir kaç hafta durumu takip ettim. Bariz bir azalma olmadı zaten genelde duvarda yürüdükleri için toprakla temas etmeleri de çok zordu. Bu arada bu toprağı hem dökmek hem de temizlemek çok zor. Ben tuzluğa koyup dökmek yerine püskürtmek gibi bir hata yaptım ve maske kullandığım halde haftalarca çok kötü öksürdüm. Hem bu sebeple hem de etkisiz olduğu için KB’yle mücadelede kullanılmasını önermiyorum ama yine de kullanmak istiyorsanız topragi puskurtmeyin, kullanılmayan bir tuzluğa koyup ince bir tabaka halinde dökün ve kesinlikle maske kullanin. Bunu temizlemek de ayrıca zor. Normal süpürgeyle süpürmemek gerekiyor. Sırf bunu süpürebilmek için HEPA filtreli supurge ve hava temizleyici cihaz almam gerekti. Siz de önce ıslak bezle alabildiğiniz kadarını silin, kalan olursa HEPA filtreli süpürgeyle süpürün ve süpürürken n95 maske kullanın. Evde akciger rahatsızlığı olan biri varsa hiçbir şekilde bu ürünü kullanmayın.
Yapışkanlı Bant
Geçen sene KBleriyle bas etmeye calisan Kanadali bir arkadaşla konuşuyorduk. Onun mutfak dolaplarinda vardi ve dolabına su bantlardan koymustu Catchmaster Fıstık Aromalı 72 MAX-CATCH Fare Yapışkanı 10'lu Fiyatları ve Özellikleri. Yuzlercesi ustune yapisti demisti. Özellikle dolap gibi yerlerde görüyorsanız denenebilir. Yalnız ben bu yapışkanları aldım fakat kokusu çok ağır olduğu için deneyemedim. Bir de evimiz bahçeli olduğu için camı vs açtığımızda dışarıdan başka şeyleri çekmesinden korktum.
Nem Alıcı Cihaz
Dediğim gibi, bu hayvanlar nem ve kufle besleniyor. Bunlarla mucadelenin ilk yolu su kaynaklarını kesmek, küfü temizlemek ve evdeki nemi azaltmak, mumkunse %40 ve altına indirmek. Bunun icin de bir nem alici cihaz kullanmak gerekebilir. Yalniz bazi insanlarin yasadigi soyle bir durum olmus, ornegin bu bocekleri yogun olarak bir odada goruyorsunuz ve nem alici cihazi o odada calistirdiniz, bu durumda bocekler nemi daha yuksek olan yan odalara veya dolap arkalarina/iclerine kacmaya calisabiliyorlarmis. Bu nedenle eviniz küçükse aynanda bütün evi kurutabilecek yuksek kapasiteli bir cihaz veya birden fazla cihaz alarak tum odalarda nemi aynanda dusurmek gerekiyormuş.
Biz bunlarla mücadele ettiğimiz dönemde 2 adet nem alıcı cihaz aldık (Trotec TTK 95E ve Trotec TTK 52E) fakat ev büyük olduğundan bunlarla bütün evin nemini aynanda düşürmenin mümkün olmadığını farkettik ve hiç çalıştırmadık. Zaten yaz sonu nem kendiliğinden düştü. Ama bu cihazları kış boyunca banyoda her duştan sonra ve çamaşırları kuruttuğumuz odada çalıştırdık, böylece kalan KB olduysa nemin yükseldiği odalarda yaşamaya devam etmelerini ve üremelerini önlemiş olduk.
Yukarıda da yazdığım gibi 1 senedir araliksiz olarak evinde nem alici cihaz calistirip bu şekilde kurtulan kişiler var. Özellikle eviniz küçükse, su küf vs gibi durumlardan kurtulduktan sonra ben olsam ilaçlama yerine öncelikle bu yöntemi tercih ederdim, ancak bir kaç hafta/ay boyunca azalarak bitmeleri için sabretmeniz gerekiyor.
2- İLAÇLAMA
Hamileyseniz, yakın zamanda hamilelik düşünüyorsanız, bebeğiniz veya küçük çocuğunuz varsa, ilaçlama döneminde (min 1.5 ay) başka bir yerde kalma gibi bir şansınız da yoksa ilaç kullanımını son çare olarak düşünebilirsiniz. Eğer su sorunu varsa onu çözerek/nemi azaltarak çözemiyorsanız, hala çok miktarda görüyorsanız ve ilaç kullanmak istiyorsanız lütfen özellikle çocuklarınızın ilaçlı bölgelere dokunmaması için ekstra çaba gösterin ve ilaçların temizliği ile ilgili yazdığım kısmı okuyun. Hiçbir koşulda evinizde zirai tarım ilacı, ULV veya sis/bomba yöntemiyle ilaç yaptırmayın.
İlaçlamayı kışın bu hayvanlar ortada değilken yapmayın, nem seviyesi yükselip çoğunun ortaya çıktığına emin olduktan sonra ilaçlamaya başlayın ve aksatmadan yapın.
İlaç konusunda önemli olan, kalıntısı KBlerine etki edecek bir ilaç bulmak. Zaten bir çok ilacı ve hatta kolonyayı üstlerine sıktığınızda ölüyorlar, önemli olan siz görmediğiniz anlarda yuvasından çıkan KBlerinin ilaç sıktığınız yerlere temas edip ölmesi. Yoksa zaten kalıntısı etkili olmayan bir ilacı bütün evinize sıkıp evi zehir yuvası haline getirmektense, bütün eve kolonya veya dezenfektan sıkın aynı işlevi görür, ikisi de yalnızca o an denk geldiği KBlerini öldürür.
Biz ilk olarak bir ilaç sirketine (iyi bir üniversitenin Ziraat fakültesi mezunu, sözde bilgili bir ilaçlamacıydı) ilaclatmistik. Icon 10, K-othrine ve Draker karistirarak kullandılar ve hicbir etkisi olmadi, 3 gün azalır gibi olsa da 3. Günden itibaren eski yoğunlukta ve canlılıkta görmeye devam ettik. Daha sonra öğrendiğim kadarıyla Icon 10 tek başına kullanılsa etkili olabilirmiş fakat muhtemelen diğerleriyle karıştırıldığı için etkili olmadı, yani ne kadar çok ilaç o kadar öldürücü olur diye düşünmeyin.
Ağustos ortası gibi BASF’in Mythic ilaciyla ilacladik, biraz azaldi hatta ilk 1 hafta neredeyse hiç görmedik fakat daha sonra az çok yine çıkmaya başladılar, ayni donem nem de cok dustugunden ilactan mi azaldi nemin dusmesinden mi emin değilim.
Bunun dışında işe yaradığını gördüğüm bir diğer ilaç K Othrine fakat EW formülasyon olanıydı. Daha sonra bu formülasyonu bir daha bulamadık, UL formülasyonu denedik fakat o etkisiz oldu. Youtubeda bazı kişiler SC formulasyonun da KBlerinde etkili olduğunu yazmışlar, ben denemedim.
Daha sonra Singapurlu bir ilaçlamacıyla görüştüm (orada KBleri çok yaygın). Bana 2 ilaç önerdi:
1- Temprid FX: etken maddesi beta-cyfluthrin ve imidacloprid. Bu ilaç Türkiye’de bulunmuyordu, şuan bulunuyor mu bilmiyorum. Bayerin Solfac ew ilaci Türkiye’de var ve cyfluthrin iceriyor. Bildiğim kadarıyla bizim kullandığımız beta olan daha etkiliymis ve daha hizli olduruyormus, Solfac ne kadar etkili olur ve ev kullanımına uygun mu bilmiyorum, araştırabilirsiniz.
2- Demand CS: etken maddesi lambda cyhalothrin, bu ilaç bu isimle Türkiyede bulunmuyor fakat sanırım Türkiye pazarında bu ilaç Icon 10 adı altında satılıyor, lütfen araştırın.
Kendisi öncelikli olarak nemi düşürmemizi ve bu ilaçlardan biriyle evin bütün duvarlarını tavana kadar 2 haftada 1 ilaçlamamızı ve durumu takip etmemizi söyledi. Duvarların en az yarısına kadar ilaç yapılması çok önemli çünkü ilacı büyük bir alana yapmadığınızda böceklerin ilacın içinde yürüme süreleri azalıyor ve etkilenip ölme ihtimalleri düşüyor. Aynı şekilde evin bütün duvarlarına aynı anda yapılması da çok önemli.
Ağustos sonu nem %40 seviyelerine düşmüştü ve su alan duvarımız da kurumaya başlamıştı ayrıca küfleri de temizlemiştik. Yurtdisindan bir arkadasim Temprid FX’i getirdi ve tavana kadar olmasa da duvarların en az yarısına kadar bütün evin duvarlarını, süpürgelik diplerini, pencere ve kapı kasalarının etrafını ilaçladık. Biz ilaçlamayı hiçbir yeri atlamadan doğru şekilde yapmak istediğimiz için ve eşyalarımıza vs gelmesin diye kendimiz yapmaya karar verdik. Koruyucu kıyafet, eldiven, gözlük ve gaz maskesi kullanarak çok dikkatli bir şekilde karışımı hazırladık ve bir pülverizatörle ilaçlamayı 2 haftada 1 olcak şekilde 3er kez yaptık (Siz de lütfen yalnızca bu önlemleri alarak yapacaksanız kendiniz ilaçlama yapın yoksa profesyonel birine tarif ederek anlattığım yerleri kapsayacak şekilde ilaçlamayı yaptırın. Bu arada ilaçlamayı siz yaparsanız koruyucu kıyafetinizi makinada yıkamayın bir sonraki ilaçlamaya kadar ayrı bir yerde saklayın). İlaçlamalardan sonra ilk 2-3 gün eve girmedik daha sonra uzun süre iyice havalandırıp girdik ve her akşam karanlıkta elimizde fenerle duvarları kontrol ettik. Temprid’le ilk ilaçlamadan sonra sayıları 5te1ine indi ve ondan sonra da gittikçe azalarak sayıları haftada 1-2ye indi.
İlaçlamadan önce duvarlarınızda tablolarınız resimleriniz vs varsa indirin kontrol edin, heryerine alkol (kolonya vs) sıkın, atmak istemediğiniz bir şeyse üzerinde yumurta olma ihtimaline karşı sıkıca paketleyin. Eşyalarınızı halılarınızı vs duvarlardan iyice uzaklaştırın. İlaçlamadan sonra evi min 1 gün kapalı tutun ve evde kalmayın. Daha sonra en az 8 saat evi iyice havalandırın. Biz bu süreçte evde hiç kalmadık fakat eğer kalacaksanız kaldığınız süre boyunca ilaçlı bölgelere temas etmeyin ve ilaç yaptığınız yerleri silmeyin. Duvarlara sıkarken yerlere, küvete vs. gelen kısmı temizlemek için aşağıda ilaçların temizliği ile ilgili yazdığım kısmı okuyun.
Bu arada üzerinde durmak istediğim bir konu var. Zirai ilaçlarla (genelde EC formulasyonlu) evini ilaçlayan ve bunu öneren insanlar görüyorum. Biz de başlarda çaresizlikten böyle bir şey yapmayı düşünmüştük. Bunu yaptiralim sonrasinda 1 ay eve girmeyelim, iyice temizlettikten sonra gireriz demistik. Konustugumuz 2 farkli zirai ilac ureticisi firmanin yetkilisi, kurumlara ilaclama yapan 2 farklı ilaclamaci, en son da bu konuda yetkin bir profesor KESİNLİKLE evde bu ilaclari kullanmamamiz gerektigini, kalintilarinin zamanla da TEMİZLİKLE DE gitmeyecegini soyledi. O yüzden lütfen bu ilaçlarla evinizi ASLA ilaçlamayın. Bunun dışında özellikle hamileyseniz veya evde kucuk cocugunuz varsa PBO içeren ilaçlara ekstra dikkat edin.
ULV ilaçlamayı da temizliğinin neredeyse imkansız oluşundan dolayı önermiyorum. Zaten KBlerine ekstra bir etkisi yok. Aynı şekilde sis/bomba vs gibi yöntemlerle yapılan ilaçlamaların da KBlerine etkisi yok hatta buna karşı direnç geliştirdiklerine ilişkin çalışmalar var, zaten bunun da temizliği neredeyse imkansız. Bunlarla boşuna kendinizi zehirlemeyin. Etkili ilacı bulduktan sonra bunu sprey yöntemiyle anlattığım şekilde duvarlara sıkmak yeterli.
İlaçların Temizliği
Bütün süreç bittikten sonra, yani 2şer hafta arayla en az 2 kez ilaçlama yaptıysanız ve en azından 1-2 haftadır akşamları elinizde fenerle arasanız bile artık neredeyse hiç KB bulamıyorsanız, sıra ilaçlı yerleri temizlemeye gelecek (kapı ve pencere pervazlarını, süpürgelikleri, yerlere, duşa vs gelen kısımları vs). Temizliği ılık/sıcak suyla muhakkak eldivenle yapın. Sıcak su ilaclarin yapisini bozuyor cozulmelerini sagliyor, temizlerken koku hissederseniz maske takın. İlacli yerleri temizlediginiz bezleri makinada vs yikamayin direk atin, aynı şekilde temizlik kovasını da. Temizliği yardımcınız yapıyorsa bu şekilde yapmasını ve eldiven maske gibi gerekli önlemleri almasını söyleyin. Temizliği bol sabun ve karbonatla yapın. Sirke gibi asidik urunlerdense boyle bazik urunler daha iyi cikariyormus. Ben perdelerimi de ilaç gelmiş olma ihtimaline karşı temizliğe gönderdim. Eğer ilaçlı olduğundan şüphelendiğiniz bir şeyi makinada yıkamanız gerekirse diğer eşyalarınızla birlikte yıkamayın ve yıkamadan sonra makinanızı boş şekilde yüksek ısıyla ve deterjanla çalıştırın.
3- ISLAK DUVARLAR - KÜF - BADANA BOYA
KBlerini yoğun olarak gördüğünüz yerle nemli/küflü duvar birbirinden çok uzak, tamamen alakasız yerlerde olabilir, bu yüzden bu sorunun KBleriyle alakası olmadığını düşünmeyin. Bizim su alan duvarımız alt katta, KBlerini yoğun olarak görmeye başladığımız yer ise üst katta çok uzak bir odadaydı, o yüzden bu sizi yanıltmasın.
Su alan bir duvar olduğunu tespit ettiniz, kaynağını bulup onardınız, şimdi kabaran kısmı ve küfü temizlemeniz ve duvarı kurumaya bırakmanız gerekiyor. Bir maske ve eldiven taktiktan sonra (kuf sporlari etrafa dagilir ve sağlığınız icin sakıncalıdır) kuflu yerleri kaziyip bu bolgeyi boraksli suyla iyice silin. Bu bölgedeki süpürgelikleri de sökün, biz söktüğümüzde arkalarının simsiyah küf olduğunu görmüştük, böyle bir durum varsa tamamen temizlemeniz çok zor, bence hiç temizlemekle uğraşmayın direk atın.
Bu arada yurtdisindan biriyle irtibata gecmiştim, kendisi boya ve kitap bitiyle mucadele işi yapıyormuş. Bize duvarlardaki soyulmalar ve ince catlaklarda bile yuva yapabiliyorlar onlarin kapanmasi gerekiyor bu yüzden butun duvarlarda önce bunları onarın daha sonra once astar sonra da kaliteli bir anti kuflu boya yapın dedi. Özellikle astar yapmamızın çok önemli olduğunu söyledi. Bizim de gercekten evi boyatalı daha 1 sene olmasina ragmen cok fazla soyulma ve incecik catlaklar vardı. Ayrıca ilaçlardan dolayı duvarlar zehir yuvasına dönmüştü, temizlenmesi de mümkün olmadığından boyatmak şarttı.
Önce çatlaklar, soyulmuş yerler vs çok titiz bir şekilde onarıldı, daha sonra küflendiği için kazınan ve boraksla iyice temizlenen duvara alçı yapıldı. Bu alçının tamamen kuruduğuna emin olmak için 2-3 gün bekledik. Daha sonra tüm duvarlara astar yapıldı ve yine 1 gün bekledikten sonra anti küflü bir boyayla tüm duvarlar 2 kat boyandı. Biz Jotun’un Fenomastic Hygiene boyasını kullandık, biraz pahalı bir boya fakat araştırdığımda piyasadaki gerçekten anti küf (anti fungal) özellik taşıyan tek boyanın bu olduğunu farketmiştim, anti küflü diye reklam yapan büyük markaların boyalarının özelliklerini incelediğinizde gerçekte yalnızca antibakteriyel özellik taşıdıklarını, anti fungal özellik taşımadıklarını görebilirsiniz.
Bu arada bütün bu işler bittikten sonra, süpürgeliği değişecek olan yerlere yeni süpürgelikler takılmadan önce biraz boraks ve diatomik toprak döktüm, yanlış hatırlamıyorsam biraz toz böcek ilacı da dökmüştüm, daha sonra üzerine süpürgelik takıldı ve altı üstü iyice silikonlandı. Aynı şekilde kapı ve pencere kasalarının etrafı da tekrar silikonlandı.
4- EŞYALAR
Genel olarak çok titiz ve düzenli, kalabalıktan, eşya yığınlarından hoşlanmayan bir insanım ve bu özelliğim bu süreçte işimi kolaylaştırdı. Siz de öncelikle eşya kabalığı, döküntü, kutular, koliler vs varsa bunlardan kurtulmakla işe başlayabilirsiniz. Daha sonra koltuk, karyola, dresuar vs hareket ettirebildiğiniz tüm eşyaları duvarlardan 10-15cm uzaklaştırın (ben hala bu şekilde kullanıyorum).
Bizim en başta yoğun halde bulduğumuz yer duvara sabit yatak başımız, giyinme odamız ve gömme bir dolabımızın arkasıydı. Yatak başımızın ve giyinme odamızdaki dolapların arkası çok girintili çıkıntılı olduğundan temizlesek de yumurta kalıp kalmadığına emin olamayacağımız için bunları atmak zorunda kaldık. Diğer gömme dolabımızın arkası dümdüz olduğu için onun heryerini iyice alkolle sildik ve süpürdük, içine ilaç veya özel bir temizlik/süpürme yapmadık, dolabı da atmadık. Onun dışında, taşınma zamanından kalan bir kaç tane temiz koli vardı onları, kağıt torbaları vs attım. Pahada değersiz şeyleri ve üstünde direk gezdiğini gördüğüm (örneğin kapı kasasına takılı bir barfiks vs) bir şey olduysa attım yoksa atmadım.
Evi, halıları, halılarının altını sürekli süpürdüm ve toz haznesini boşaltıp bekletmeden attım (toz torbalı bir süpürge kullanıyorsanız dolabınıza kaldırdığınızda içine bir şey girdiyse dışarı çıkıp dolaba yayılır mi bilmiyorum).
Isı ve soğuk yoluyla öldürme konusunda, okuduğum kadarıyla -18 derecede 24 saat içinde (yalnızca bir alt tür için 6 gün gerekmiş) yumurtaları da dahil ölüyorlar. Yani az sayıda ve küçük eşyalar için deepfreeze’e koyup bekletmek uygun olabilir. Isıyla ilgili de 50-60 derece ve üzerinin öldürdüğünü okumuştum diye hatırlıyorum fakat süresini hatırlamıyorum.
Yaz sıcağında güneş altındaki arabanın içi 60 dereceye kadar çıktığı için biz bu attığımız dolaplardaki kıyafetlerimizi bavullara, giysi torbalarına vs koyup arabalardan birine koyduk ve güneş altında 2 ay kapalı bir şekilde beklettik. Aynı şekilde kitaplarımızın bir kısmı duvara sabit raflarda duruyordu. Onları da aynı şekilde önce güneş altında birkaç saat havalandırdım, daha sonra siyah poşetlere koyup ağzını sımsıkı bağladım ve arabaya koydum. Arabaya koymakla güneşin altına koymak aynı şey diye düşünmeyin, güneş altı da olsa açık havadaki bir şey asla kapalı araba sıcaklığına ulaşmaz. Örneğin İtalyan bir kadin esyalarini sikica posetleyip balkonuna koyup 2-3 ay gunes altinda beklettiğini, 2-3 ay sonra açtığında içinde hala canli dolasanlar gördüğünü yazmıştı.
Kıyafetler ve kitaplarla ilgili bu önlemleri alma sebebim direk giyinme dolabının arkasına yuva yapmış olmaları ve kitapların da direk duvarlara dayalı duruyor olmasıydı. Yoksa onun dışında evdeki hiçbir eşya için böyle önlemler almadım ve çok şükür ne kitaplarımızda, giysilerimizde ne de diğer eşyalarımızda, dolaplarımızda görmedik. O yüzden kesin eşyalarımı saracak heryere taşınacak vs diye umutsuzluğa kapılmayın. Yalnız bu süreçte odadan odaya vs eşya taşırken biraz daha dikkatli olmakta fayda var, ben özellikle duvara değen bir yerden veya yerden bir eşya aldıysam her zaman sağına soluna iyice bakıp gerekiyorsa kolonya sıkıp öyle kullandım veya yer değiştirdim, çocuğunuz varsa bunu yapmak imkansız sayılır o yüzden çok önemsemeyin.
SONUÇ
Tüm bu yaptıklarımızın sonucunda biz çok şükür bunlardan kurtulduk, kış geçip yaz geldikten sonra da tek bir tane ortaya çıkmadı, elime fener alıp duvarları gezmedim fakat gelip geçerken gözüm hep duvarlardaydı. Eğer kalan olsaydı kesin bir yerlerde görürdüm. Yani “bir kere çıkarsa bir daha kurtulamazsınız, eşyalarınızı sarar, nereye gitseniz peşinizden gelir” gibi şeyler okuyup umutsuzluğa kapılmayın.
Eğer yaşadığınız şehir nemli değilse yani en azından kışın nem %35-40ın altına iniyorsa, bence bunları yaparak yüzde yüz bitirmeniz mümkün. Ancak nemli bir şehirde yaşıyorsanız %100 bitmeyebileceğini fakat en azından aynı şehirde yaşadığınız eşinizin dostunuzun evinde ne kadar varsa yada geçmişte sizin evinizde ne kadar vardıysa o seviyeye ineceğini düşünüyorum (tabi artık tanıdığınız için bundan sonra daha fazla fark edebilirsiniz o ayrı:).
Böyle düşünmemin sebebi de bu yaz Temmuz ayında yazliga gittik, eşimin 25 benim 10 senedir gittiğimiz bir ev. Gece tam yatacakken duvarda kitap biti olduğunu farkettik, hatta inceleyince bir suru gorduk. Ben aslinda ora deniz kiyisi nemli bir yer oldugu icin cok da sasirmadim ama esim ben bir daha bunlarla ugrasamam burda kalmayalım dedi. Biz de yakinlarda guzel bir otel bulduk oraya yerlestik, aksam odaya dondugumuzde bir baktık dresuarin uzerinde bir KB yürüyor, sonra duvarlara baktik ve duvarlarda da tek tuk oldugunu gorduk. Artık bunların nemli heryerde olduğunu ve bizim yeni gördüğümüzü kabullenip tatile devam ettik ve 1 hafta boyunca bir daha hic aramadık ve gormedik. Aynı bölgede ailemin de yazlığı var, doğduğumdan beri giderim, hem eşimin yazlığında hem otelde olduğuna göre muhakkak bizim yazlığımızda da vardır ve doğduğumdan beri hiç farketmemiştim, aylarca kaldığımız halde de eşyalarımızla evimize vs taşımamıştık. Yani duvarlarinizda su kacagi kuflenme gibi bi durum yoksa istila boyutuna ulasmiyolar ve tek tuk yasayip gidiyolar benim anladigim. Eger oyleyse bence bu konuyu tamamen unutun ve hayatiniza devam edin:)
Ne kadar stresli ve yorucu olduğunu, insanın zaman zaman umutsuzluğa kapıldığını biliyorum, ben de çok kötü günler geçirdim fakat emin olun bir şekilde bitecek ve geçecek, umarım bu yazdıklarım birilerinin işine yarar, herkes bir an önce bu dertten kurtulur ve bir daha da böyle bir sorunla karşılaşmaz.
Son düzenleyen: Moderatör:
