Gebelikte BeslenmeGebelikte ideal kilo alımı ne olmalıdır? Gebelikte tavsiye edilen kilo alımı gebelik öncesi ağırlığa göre değişmektedir. Gerek gebelik öncesi ağırlık gerekse gebelik sırasında alınan kilolar yenidoğanın kilosunu etkiler.Gebelik öncesi normalden az kilolu ve gebelikte normalden az kilo alan kadınların düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma veya erken doğum yapma ihtimalleri fazlayken, gebelik öncesi obezite daha büyük bebek doğurma doğumun gecikmesi ve birçok olumsuz gebelik sonuçları ile ilişkilidir.Tekil gebelikler için önerilen kilo artışı;-Gebelik öncesi normalden daha zayıflarda (Vücut kitle indeksi 30 kg/m2): 5-9 kgGebelikte beslenmede nelere dikkat etmeliyim? Gebelikte uygulanacak diyet programı kişiden kişiye değişir. Özellikle gebelik öncesinde çeşitli nedenlerle beslenme bozukluğu yaşayanlarda veya daha önce kötü bir gebelik öyküsü olanlarda özel diyetler uygulanabilir (örneğin daha önce nöral tüp defektli doğum veya düşük öyküsü olan bir kadının gebelik öncesinden başlayarak daha yüksek dozlarda folik asit alması gibi). Bunlar haricinde genel öneriler kısaca şu şekilde özetlenebilir:- Sigara, alkol veya uyarıcı ilaç kullanımları kesilmelidir.- Yüksek A vitamini içeren vitamin desteğinden kaçınılmalıdır. Hatta yüksek A vitamini içeriğinden dolayı aşırı miktarda ciğer yenmemelidir (haftada 100 gr’dan fazla ciğer tüketiminin fetüs üzerine zararlı etkileri olabilir).- Özellikle gebe kalmadan önce başlanırsa folik asit desteği nöral tüp defektinin önlenmesi açısından önemlidir.- Uygun miktarlarda kalsiyum ve demir desteği kemik ve alyuvar gelişimi için önemlidir.- İyot alımının normalden çok az yada çok fazla olması bebekte guatra yol açabilir.- Bitkisel ilaçların kullanımı hakkında güvenli veriler olmadığı için, bunların kullanımından gebelik planı yaparken, gebeyken ve emzirirken kaçınılmalıdır.- Uygun saklama koşullarında tutulmayan besinler tüketilmemelidir.Yiyeceklerle bulaşabilen hastalıklar gebeliğe zarar verir mi, ne tedbirler alınabilir? Yiyeceklerle bulaşabilen bazı hastalıklar gerek anne gerekse fetüsün sağlığını olumsuz etkileyebileceği gibi, erken doğum, düşük veya ölü doğumlara neden olabilir. Bu riskleri azaltmak için şu önerilere uyulabilir:- Ellerin sık yıkanması gibi kişisel hijyene dikkat edilmelidir.- Et, balık ve tavuk ürünleri mutlaka iyi pişirilerek tüketilmelidir.- Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir.- Sebze ve meyveler akan suyun altında iyice yıkanmadan tüketilmemelidir.- Yıkanarak tam temizlenmesi zor olan bazı kabuklu sebzelerden kaçınılmalıdır.- Eller, yemek tezgahları, kesme tahtaları ve yemek aletleri kimyasal maddelerle iyice temizlenmelidir.Yiyeceklerle bulaşabilen ve gebeliğe olumsuz etkisi olabilen infeksiyonlar nelerdir? Bu infeksiyonlardan en sık görülenleri;- Toksoplazmozis: İyi pişirilmemiş etlerden, toprak bulaşmış ve iyi yıkanmamış sebzelerden ve kirli sulardan bulaşabilir.- Listeria monositogenezis: İyi pişmiş yiyeceklerle bulaşması zor olan bu bakteri, özellikle işlenmiş ürünlerle, az pişirilen meze türleriyle, tütsülenmiş deniz ürünleriyle, kelle gibi sakatatlarla bulaşabilir.- Brucelllosis: Pastörize edilmemiş, çiğ süt,peynir ve etlerle bulaşabilir.Gebelikte beslenirken tüketmemiz gereken maddeler nelerdir? Gebelikte, %25’ten daha azı proteinden sağlanmak üzere günlük 300 ila 850 kcal dengeli beslenme düşük doğum ağırığının ve hatta ölü doğumların azaltılmasında etkilidir. Uzun zincirli poliansatüre yağ asitlerinin tüketimi bebeğin sinir sistemi gelişimi üzerine olumlu etkiler sağlarken trans yağ asitlerinin kullanımı olumsuz etkilere sahiptir.Günlük beslenme önerileri:- Alınan günlük kalorinin gebeliğin 3-6. Aylarında günde 300-350 kcal arttırılması, bu artışın 6-9.aylarda 450 günlük kcal olması- Proteinin kilo başına günlük 1,1 g tüketilmesi (örneğin 60 kg olan bir gebe için 66 gr)- Karbonhidrat tüketiminin günlük 175 g olması- Demir alımının kansızlık olmayanlarda günlük 15-30 mg olması (kansızlık durumunda ek tedavi gerekir)- Gebeler ve emzirenlerin günlük 1000 mg kalsiyum alması- Folik asit kullanımı gebelik öncesi başlandığında günlük 0,4-0,8 mg olmalı ve gebeliğin ilk 3 ayı devam ettirilmelidir. Sonrasında ise bebek ve plasentanın ihtiyacı ünlük 0,6 mg’dır.- Günlük 600 IU D vitamini alımı.Gebelikte uzak durmam gereken yiyecek ve içecekler nelerdir? Bazı deniz ürünlerinin aşırı tüketimi, aşırı kafein tüketimi, yıkanmamış sebze ve meyveler, iyi pişmemiş etler.Vejeteryan beslenme gebelikte uygun mudur? Tüm hayvansal ürünlerin tüketilmediği bu tür bir beslenme şekli bebeğin gelişimi için önemli olan esansiyel amino aistlerin, demir, B12 vitamini, bazı mineraller, kalsiyum, D vitamini ve kompleks yağların alınamamasına sebep olur. Bu durumda bir diyetislenle temasa gçilmeli ve eksiklikler giderilmeye çalışılmalıdır.Gebelikte balık tüketimi ne kadar olmalı? Balıktaki omega 3’ün bebeğin zihinsel fonksiyonlarına yararları bilinse de aşırı miktarlardaki balık tüketimi de balıkta bulunması olası fazla miktardaki civa nedeniyle önerilmez. Civa bebeğin sinir sistemi üzerine ciddi olumsuz etkileri olabilen bir ağır metaldir. Bu durumd civa oranı yüksek balıkların (köpekbalığı, kılıç balığı, kral uskumru gibi) tüketiminden uzak durulmalıdır. Bu balık türleri zaten ülkemizde fazla tüketilmemesine rağmen yaşanılan yerlerde resmi öneriler olmayan bölgelerde yetişen balık ve diğer deniz ürünlerinin tüketimi haftada 1-2 öğün ile sınırlandırılmalıdır.Gebelikte kafein kullanımı zararlı mıdır? Aşırı kafein kullanımını düşüklerle ve gelişim bozukluğuyla ilgili olabildiği gösterilmiştir. Gebelik planlayan veya gebe kalan kadınlara günlük 200 mg’dan fazla kafein tüketmeleri önerilmez.Gebelikte yapay tatlandırıcı kullanılabilir mi? Yapay tatlandırıcıların gebelik veya bebek üzerine olumsuz bir etkisi bildirilmemiş olmakla birlikte elbette her maddenin fazlasından kaçınılmalıdır. Örneğin günde 1-2 bardak diet kolanın içerdiği yapay tatlandırıcıdan dolayı zarar vermesi beklenmez.