Hrant Dink cinayeti sanığı Ogün Samast’ın yaşından büyük gösterdiği iddiasıyla gündeme gelen kemik yaşı tespiti Türkiye’de sıklıkla uygulanıyor.
Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink cinayetinin sanığı Ogün Samast’ın küçük yaşta olmasıyla gündeme gelen ‘kemik yaşı’ tespiti, adlî vakıalarda sıklıkla başvurulan bir yöntem haline geldi. Samast’ın gözaltına alınmasının ardından Dink’in avukatı Erdal Doğan, katil zanlısının 18 yaşından büyük göründüğünü iddia ederek gerçek yaşının tespitini istedi. Kemik yaşı tespitinin Türkiye’de yaygın olmasının sebebi doğum kayıtlarının sağlıklı tutulmamasına dayanıyor. Çocukların hastane kayıtlarının olmaması nedeniyle kimlik yaşları genellikle farklı oluyor.
Üstelik Türkiye’de ‘evde doğum’ yaygın olduğundan çoğu kişinin gerçek yaşı tespit edilemiyor. Kemik yaşı tespiti ile ilgili diğer bir sorun da nüfus cüzdanının kişilerin kendi beyanlarına göre çıkarılıyor olması. Özellikle Doğu Anadolu ve küçük yerleşim yerlerinde aileler ölen çocuklarının kimliğini yeni doğan çocukları üzerine yaptıkları için sorun yaşanıyor.
KEMİK YAŞI TESPİTİNDE TÜRK STANDARDI YOK
Gerçek yaş tespiti sadece suç ve cezayı gerektiren durumlarda geçerli değil. Kız kaçırma, askerlik, evlilik, miras hatta emeklilikte bile kemik yaşı için başvuruluyor. Kız kaçırma ve miras konularında da kişilerin yaşı bu şekilde belirleniyor. Gerçek yaşının bu olmadığını, ailesinin kendisini geç yazdırdığını, bu yüzdende daha erken emekli olması gerektiğini iddia eden kişiler için de aynı şey geçerli. Mahkemeler genellikle suç sayılan ve cezai yaptırımı olan konularda bu yola başvuruyor. Eğer kişiler herhangi bir adlî olayla karşı karşıya kalmamışlarsa o kişinin gerçek yaşı asla tespit edilemiyor.
Peki, kemik yaşı neden önemli? Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre kişilere verilen ceza ve haklar yaşa göre belirleniyor. 15 ve 18 yaşını doldurmuş olmak hak ve ceza açısından oldukça önemli. Çünkü yeni TCK’ya göre 15-18 yaş arasındaki suçluların cezaları düşebiliyor. Bu yaşlarda müebbet hapisle cezalandırılması gereken suçlulara verilecek ceza 18-24 yıl. Kişilerin iyi hali göz önüne alındığında da bu süre 9-10 yıla kadar düşebiliyor.
Kişinin gerçek yaşının ortaya çıkarılması için mahkeme, sanığın ‘yaş tashihini’ istiyor. Buna göre sanığın kemik grafiği çekilerek Adli Tıp Kurumu’na gönderiliyor. Ülkemizde kemik yaşı tespitini adli tıp hekimleri, radyologlar ve diş hekimleri yapıyor. Kişinin gerçek yaşını tespit etmek için el, bilek, dirsek, omuz, boyun, göğüs ve leğen kemiklerinin filmi çekiliyor. Buralarda bulunan kemikleşme noktalarına bakılarak büyümenin tamamlanıp tamamlanmadığı tespit ediliyor. Yani kemikleşme noktaları kapanmışsa kişi gelişimini tamamlamış ve 18 yaşını doldurmuş deniliyor.
Aslında yaş tahmini diş hekimlerinin sıklıkla başvurduğu metotlardan biri. Özellikle diş eğikliği ve çene bozukluklarını inceleyen ortodontistler bu yöntemden yararlanıyor. Topraklık Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi’nden Ortodontist Dr. F. Serhat Özsoy, yaş tahmininin en fazla ortodontik tedavilerde kullanıldığını söylüyor. Amacı ise çocukların gerçek yaşını belirleyerek tedavinin zamanlamasını doğru yapmak.
Peki, kemik yaşı tespiti gerçeği ne kadar yansıtıyor? Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Gürol Cantürk, kemik yaşı tespitinin yüzde 90 doğru olduğunu ifade ediyor. Ancak Cantürk, kemik yaşı tespitinin 20-25 yaşlarına kadar doğruya yakın bir oranda belirlendiğinin altını çiziyor. Çünkü bu yaşlarda kişinin kemik noktaları tamamlanmış oluyor. 25 yaşından sonra da çok net tayin edilemiyor. Bu yaşlarda da cezai yaptırım veya hak sorunu olmadığı için çok sık başvurulmuyor.
Ankara Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı İ. Hamit Hancı kemik yaşı tespiti ile ilgili başka bir noktaya dikkat çekiyor. Hancı, yaş tashihi ile ilgili standartların yurtdışındakilere göre belirlendiğini dile getiriyor. Yabancıların Türk toplumundan farklı olduğuna dikkat çekerek, yeni standartların oluşturulması gerektiğine inanıyor. Ona göre adli tıp uzmanı, antropolog ve adli diş hekimleri konuyla ilgili çalışma yapıp, Türk standartlarını ortaya koymalı. Yani 20 yaş dişinin Türk insanındaki yapısı nedir, koldaki kemikleşme yapısını ne zaman tamamlıyor gibi detaylı bir çalışma yapılmalı.
YAŞ TESPİTİNDEKİ KRİTERLER
Kemiklerin gelişmesi
Ciltteki değişiklikler
Ergenlik belirtileri
Göz değişiklikleri
Dişlerin durumu
Ruhsal durum
Boy ve ağırlık
Kıllar
Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink cinayetinin sanığı Ogün Samast’ın küçük yaşta olmasıyla gündeme gelen ‘kemik yaşı’ tespiti, adlî vakıalarda sıklıkla başvurulan bir yöntem haline geldi. Samast’ın gözaltına alınmasının ardından Dink’in avukatı Erdal Doğan, katil zanlısının 18 yaşından büyük göründüğünü iddia ederek gerçek yaşının tespitini istedi. Kemik yaşı tespitinin Türkiye’de yaygın olmasının sebebi doğum kayıtlarının sağlıklı tutulmamasına dayanıyor. Çocukların hastane kayıtlarının olmaması nedeniyle kimlik yaşları genellikle farklı oluyor.
Üstelik Türkiye’de ‘evde doğum’ yaygın olduğundan çoğu kişinin gerçek yaşı tespit edilemiyor. Kemik yaşı tespiti ile ilgili diğer bir sorun da nüfus cüzdanının kişilerin kendi beyanlarına göre çıkarılıyor olması. Özellikle Doğu Anadolu ve küçük yerleşim yerlerinde aileler ölen çocuklarının kimliğini yeni doğan çocukları üzerine yaptıkları için sorun yaşanıyor.
KEMİK YAŞI TESPİTİNDE TÜRK STANDARDI YOK
Gerçek yaş tespiti sadece suç ve cezayı gerektiren durumlarda geçerli değil. Kız kaçırma, askerlik, evlilik, miras hatta emeklilikte bile kemik yaşı için başvuruluyor. Kız kaçırma ve miras konularında da kişilerin yaşı bu şekilde belirleniyor. Gerçek yaşının bu olmadığını, ailesinin kendisini geç yazdırdığını, bu yüzdende daha erken emekli olması gerektiğini iddia eden kişiler için de aynı şey geçerli. Mahkemeler genellikle suç sayılan ve cezai yaptırımı olan konularda bu yola başvuruyor. Eğer kişiler herhangi bir adlî olayla karşı karşıya kalmamışlarsa o kişinin gerçek yaşı asla tespit edilemiyor.
Peki, kemik yaşı neden önemli? Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre kişilere verilen ceza ve haklar yaşa göre belirleniyor. 15 ve 18 yaşını doldurmuş olmak hak ve ceza açısından oldukça önemli. Çünkü yeni TCK’ya göre 15-18 yaş arasındaki suçluların cezaları düşebiliyor. Bu yaşlarda müebbet hapisle cezalandırılması gereken suçlulara verilecek ceza 18-24 yıl. Kişilerin iyi hali göz önüne alındığında da bu süre 9-10 yıla kadar düşebiliyor.
Kişinin gerçek yaşının ortaya çıkarılması için mahkeme, sanığın ‘yaş tashihini’ istiyor. Buna göre sanığın kemik grafiği çekilerek Adli Tıp Kurumu’na gönderiliyor. Ülkemizde kemik yaşı tespitini adli tıp hekimleri, radyologlar ve diş hekimleri yapıyor. Kişinin gerçek yaşını tespit etmek için el, bilek, dirsek, omuz, boyun, göğüs ve leğen kemiklerinin filmi çekiliyor. Buralarda bulunan kemikleşme noktalarına bakılarak büyümenin tamamlanıp tamamlanmadığı tespit ediliyor. Yani kemikleşme noktaları kapanmışsa kişi gelişimini tamamlamış ve 18 yaşını doldurmuş deniliyor.
Aslında yaş tahmini diş hekimlerinin sıklıkla başvurduğu metotlardan biri. Özellikle diş eğikliği ve çene bozukluklarını inceleyen ortodontistler bu yöntemden yararlanıyor. Topraklık Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi’nden Ortodontist Dr. F. Serhat Özsoy, yaş tahmininin en fazla ortodontik tedavilerde kullanıldığını söylüyor. Amacı ise çocukların gerçek yaşını belirleyerek tedavinin zamanlamasını doğru yapmak.
Peki, kemik yaşı tespiti gerçeği ne kadar yansıtıyor? Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Gürol Cantürk, kemik yaşı tespitinin yüzde 90 doğru olduğunu ifade ediyor. Ancak Cantürk, kemik yaşı tespitinin 20-25 yaşlarına kadar doğruya yakın bir oranda belirlendiğinin altını çiziyor. Çünkü bu yaşlarda kişinin kemik noktaları tamamlanmış oluyor. 25 yaşından sonra da çok net tayin edilemiyor. Bu yaşlarda da cezai yaptırım veya hak sorunu olmadığı için çok sık başvurulmuyor.
Ankara Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı İ. Hamit Hancı kemik yaşı tespiti ile ilgili başka bir noktaya dikkat çekiyor. Hancı, yaş tashihi ile ilgili standartların yurtdışındakilere göre belirlendiğini dile getiriyor. Yabancıların Türk toplumundan farklı olduğuna dikkat çekerek, yeni standartların oluşturulması gerektiğine inanıyor. Ona göre adli tıp uzmanı, antropolog ve adli diş hekimleri konuyla ilgili çalışma yapıp, Türk standartlarını ortaya koymalı. Yani 20 yaş dişinin Türk insanındaki yapısı nedir, koldaki kemikleşme yapısını ne zaman tamamlıyor gibi detaylı bir çalışma yapılmalı.
YAŞ TESPİTİNDEKİ KRİTERLER
Kemiklerin gelişmesi
Ciltteki değişiklikler
Ergenlik belirtileri
Göz değişiklikleri
Dişlerin durumu
Ruhsal durum
Boy ve ağırlık
Kıllar