- 10 Eylül 2009
- 1.772
- 12
- 47
Belirtiler
Serebral Palsi (CP) erken belirtileri genellikle 3 yaştan önce ortaya çıkar ve sıklıkla cocuğun motor yeteneklerinin normal olarak gelişmediğinden ilk şüphelenen cocuğun ailesidir. CP'li bebekler sıklıkla yuvarlanma, oturma, sürünme, gülümseme ve yürümeyi öğrenme gibi gelişim basamaklarına geç ulaşırlar. Bu durum zaman zaman gelişme geriliği olarak adlandırılır.
CP, belirtilerin ciddiyet açısından büyük değişkenlikler gösterir. CP'li bir hasta yazı yazma veya makasla kesme gibi hassas hareketlerde güçlük çekebilir; dengesini sağlamada veya yürümede sorun yaşayabilir; elde bükülme veya salya akması gibi istemsiz hareketler ortaya çıkabilir.
Etkilenen bazı çocuklarda anormal kas tonusu (gerginliği) vardır. Azalmış kas gerginliğine hipotoni (hypotonia) denir; bebeğin vücudu yumuşak ve gevşek hatta esnek görünebilir. Artmış kas gerginliğine hipertoni (hypertonia) denir; bebek katı ve sert görünebilir. Bazı durumlarda yaşamın ilk 2-3 ayı içerisindeki erken bir hipotoni döneminin ardından bebekte hipertoni gelişebilir. Etkilenmiş çocuklarda ayrıca anormal vücut duruşu (postür) veya ağırlıklı olarak vücudun bir yarısını kullanma da görülebilir. Çocuklarının gelişimi konusunda herhangi bir nedenle endişe duyan aileler mutlaka hekimlerine başvurmalıdır. Hekim, durumun normal bir gelişme mi yoksa gelişme bozukluğu mu olduğu konunda kendilerine yardımcı olacaktır
TANI
Hekimler Serebral Palsi (CP) tanısını bir çocuğun motor (hareket ile ilgili) yeteneklerini test ederek ve tıbbi geçmişini ayrıntılı biçimde inceleyerek koyarlar. Yavaş gelişim, anormal kas gerginliği ve normal dışı vücut duruşu gibi unsurların kontrol edilmesinin yanısıra, hekim çocuğun reflekslerini test eder ve sağ veya sol el kullanım tercihinin erken gelişip gelişmediğini inceler.
Refleksler, belli bir uyarıya karşı vücudun segilediği otomatik hareketlerdir. Örneğin yeni doğan bir bebek sırtüstü pozisyonda iken bacakları tutularak baş hizasından yukarı gelecek şekilde yükseltilirse, bebek otomatik olarak kollarını açarak kucaklama benzeri bir hareket sergiler. Bu harekete Moro Refleksi adı verilmektedir. Bebeklerde normal olarak bu refleksin 6. aydan sonra kaybolması beklenir. Oysa CP'li bebeklerde bu refleks anormal olarak daha uzun süreler devam eder. İşte bu refleks hekimlerin test edebileceği birkaç refleksten birisidir.
Hekimler, cocuğun sağ-sol elini kullanma tercihini veya sıklıkla kullanma eğilimini de inceleyebilirler. Hekim bir cismi çocuğun önünde ve yan tarafına doğru tuttuğunda, el tercihi olan bir çocuk cisme, zıt eline yakın bile tutuluyor olsa, tercih ettiği eli ile uzanır. İlk 12 ay içerisinde bebekler genellikle el tercihi göstermezler. Ancak spastik hemiplejili (spastik felçli) bebeklerde el tercihi daha erken aylarda gelişebilir.
CP tanısında ikinci basamak, hareket sorunu yaratan diğer hastalıkların ekarte edilmesidir. Daha önemlisi, hekim, çocuğun durumunun daha da kötüye gitmediğini belirlemelidir. Çünkü, belirtiler zaman içerisinde değişse de tanımlandığı biçimiyle CP ilerleyici bir hastalık değildir. Eğer bir çocuk motor yeteneklerini sürekli olarak yitirmekteyse, sorunun, genetik hastalıklar, kas hastalıkları, metabolizma bozuklukları veya sinir sistemi tümörleri gibi başka bir nedenden kaynaklanıyor olması daha akla yatkındır. Çocuğun tıbbi geçmişi, özel tanı testleri ve bazı durumlarda da tekrarlanan check-up lar tanının doğruluğunu artırır.
SP’de erken belirtiler aylara göre şöyle özetlenebilir:
1 aylık bebekteki belirtiler;
Devamlı sessiz ve uyuşuk olması
Emme bozukluğu
Israrlı kusma
Etraftan gelen uyarılara cevap vermeme
Havalelerin olması
3 aylık bebekteki belirtiler;
Sırtüstü, baş ve topuklar üzerinde yay gibi sert bir şekilde durma
Normalde gülmeye başlayan yüz ifadesinin yokluğu
4 aylık bebekteki belirtiler;
Baş kontrolünün olmaması
Parmakların bükülü durması
Gözlerde şaşılık
8 aylık bebekteki belirtiler;
Dönme ve oturma aktivitelerinin olmaması
Ellerini yeterli kullanamaması
Tekme atarken iki bacağını birden düzleştirmesi
Uzun oturma pozisyonunda bacakların ayrılmaması, çapraz durması
10 aylık bebekteki belirtiler;:
Emeklemenin olmaması veya emeklerken iki ayağını birden çekerek sıçraması
Tutunarak ayağa kalkmada bozukluk
İsmi ile çağrılınca tepki göstermemesi
Ağızdan fazla miktarda salya akması
Verilen yiyeceği almaması veya ağzına götürmemesi
1 yaşındaki bebekteki belirtiler;:
Tutunarak yürüyememesi
Parmak ucunda ya da bacaklarını çaprazlayarak yürümesi
Eğer çocuğunuzda bu tür belirtiler varsa en kısa sürede doktora başvurunuz.
Tedavisi nasıldır?
Serebral Palsi’li bir çocuğun oturma, yürüme gibi hareketlerinde bağımsızlığa ulaşabilmesi için rehabilitasyona ihtiyaç vardır.
Serebral Palsi’de çok değişik sorunlar görüldüğü için tedavi yöntemleri de farklılık göstermektedir.
Serebral Palsi’de tedavi 3 grupta incelenir:
İlaç Tedavisi: Hastalığı ilaçla tedavi etmek olanaksızdır. Sadece kasılmaları bir miktar azaltmak veya havaleleri kontrol altına alabilmek için ilaçlar verilebilir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Rehabilitasyonun amacı; çocuğun kollarını ve bacaklarını normale yakın kullanabilmesini sağlamak, uygun cihazlar ile ayakta durması veya yürümesini sağlayarak bağımsızlığını artırmaya çalışmak, anlaşılabilir konuşmayı öğretmek ve çocuğa olanaklar içinde normale yakın görünüm kazandırmaktır.
Cerrahi Tedavi: Sinirlere, kaslara veya kemiklere yönelik olabilir. Cerrahinin etkisinin sınırlı olduğu ve her hastaya uygulanamayacağı, bazı durumlarda cerrahinin faydadan çok zarar getireceği unutulmamalıdır. Cerrahi tedavi uygulanan çocuklarda mümkün olan en kısa sürede hareketliliğin kazandırılması önemlidir.
Öneriler
Her hastalıkta olduğu gibi SP’de de korunma prensipleri bilinmelidir,
Koruyucu önlemler doğum öncesinde, doğum sırasında veya doğumdan hemen sonra alınmalıdır.
Tedavide en önemli rolü aile üstlenir. Bu nedenle aileler en erken devreden itibaren tedavi sürecinde yer almalı ve bu konuda çalışan sağlık ekibi ile işbirliğinde olmalıdırlar.
Serebral Palsi (CP) erken belirtileri genellikle 3 yaştan önce ortaya çıkar ve sıklıkla cocuğun motor yeteneklerinin normal olarak gelişmediğinden ilk şüphelenen cocuğun ailesidir. CP'li bebekler sıklıkla yuvarlanma, oturma, sürünme, gülümseme ve yürümeyi öğrenme gibi gelişim basamaklarına geç ulaşırlar. Bu durum zaman zaman gelişme geriliği olarak adlandırılır.
CP, belirtilerin ciddiyet açısından büyük değişkenlikler gösterir. CP'li bir hasta yazı yazma veya makasla kesme gibi hassas hareketlerde güçlük çekebilir; dengesini sağlamada veya yürümede sorun yaşayabilir; elde bükülme veya salya akması gibi istemsiz hareketler ortaya çıkabilir.
Etkilenen bazı çocuklarda anormal kas tonusu (gerginliği) vardır. Azalmış kas gerginliğine hipotoni (hypotonia) denir; bebeğin vücudu yumuşak ve gevşek hatta esnek görünebilir. Artmış kas gerginliğine hipertoni (hypertonia) denir; bebek katı ve sert görünebilir. Bazı durumlarda yaşamın ilk 2-3 ayı içerisindeki erken bir hipotoni döneminin ardından bebekte hipertoni gelişebilir. Etkilenmiş çocuklarda ayrıca anormal vücut duruşu (postür) veya ağırlıklı olarak vücudun bir yarısını kullanma da görülebilir. Çocuklarının gelişimi konusunda herhangi bir nedenle endişe duyan aileler mutlaka hekimlerine başvurmalıdır. Hekim, durumun normal bir gelişme mi yoksa gelişme bozukluğu mu olduğu konunda kendilerine yardımcı olacaktır
TANI
Hekimler Serebral Palsi (CP) tanısını bir çocuğun motor (hareket ile ilgili) yeteneklerini test ederek ve tıbbi geçmişini ayrıntılı biçimde inceleyerek koyarlar. Yavaş gelişim, anormal kas gerginliği ve normal dışı vücut duruşu gibi unsurların kontrol edilmesinin yanısıra, hekim çocuğun reflekslerini test eder ve sağ veya sol el kullanım tercihinin erken gelişip gelişmediğini inceler.
Refleksler, belli bir uyarıya karşı vücudun segilediği otomatik hareketlerdir. Örneğin yeni doğan bir bebek sırtüstü pozisyonda iken bacakları tutularak baş hizasından yukarı gelecek şekilde yükseltilirse, bebek otomatik olarak kollarını açarak kucaklama benzeri bir hareket sergiler. Bu harekete Moro Refleksi adı verilmektedir. Bebeklerde normal olarak bu refleksin 6. aydan sonra kaybolması beklenir. Oysa CP'li bebeklerde bu refleks anormal olarak daha uzun süreler devam eder. İşte bu refleks hekimlerin test edebileceği birkaç refleksten birisidir.
Hekimler, cocuğun sağ-sol elini kullanma tercihini veya sıklıkla kullanma eğilimini de inceleyebilirler. Hekim bir cismi çocuğun önünde ve yan tarafına doğru tuttuğunda, el tercihi olan bir çocuk cisme, zıt eline yakın bile tutuluyor olsa, tercih ettiği eli ile uzanır. İlk 12 ay içerisinde bebekler genellikle el tercihi göstermezler. Ancak spastik hemiplejili (spastik felçli) bebeklerde el tercihi daha erken aylarda gelişebilir.
CP tanısında ikinci basamak, hareket sorunu yaratan diğer hastalıkların ekarte edilmesidir. Daha önemlisi, hekim, çocuğun durumunun daha da kötüye gitmediğini belirlemelidir. Çünkü, belirtiler zaman içerisinde değişse de tanımlandığı biçimiyle CP ilerleyici bir hastalık değildir. Eğer bir çocuk motor yeteneklerini sürekli olarak yitirmekteyse, sorunun, genetik hastalıklar, kas hastalıkları, metabolizma bozuklukları veya sinir sistemi tümörleri gibi başka bir nedenden kaynaklanıyor olması daha akla yatkındır. Çocuğun tıbbi geçmişi, özel tanı testleri ve bazı durumlarda da tekrarlanan check-up lar tanının doğruluğunu artırır.
SP’de erken belirtiler aylara göre şöyle özetlenebilir:
1 aylık bebekteki belirtiler;
Devamlı sessiz ve uyuşuk olması
Emme bozukluğu
Israrlı kusma
Etraftan gelen uyarılara cevap vermeme
Havalelerin olması
3 aylık bebekteki belirtiler;
Sırtüstü, baş ve topuklar üzerinde yay gibi sert bir şekilde durma
Normalde gülmeye başlayan yüz ifadesinin yokluğu
4 aylık bebekteki belirtiler;
Baş kontrolünün olmaması
Parmakların bükülü durması
Gözlerde şaşılık
8 aylık bebekteki belirtiler;
Dönme ve oturma aktivitelerinin olmaması
Ellerini yeterli kullanamaması
Tekme atarken iki bacağını birden düzleştirmesi
Uzun oturma pozisyonunda bacakların ayrılmaması, çapraz durması
10 aylık bebekteki belirtiler;:
Emeklemenin olmaması veya emeklerken iki ayağını birden çekerek sıçraması
Tutunarak ayağa kalkmada bozukluk
İsmi ile çağrılınca tepki göstermemesi
Ağızdan fazla miktarda salya akması
Verilen yiyeceği almaması veya ağzına götürmemesi
1 yaşındaki bebekteki belirtiler;:
Tutunarak yürüyememesi
Parmak ucunda ya da bacaklarını çaprazlayarak yürümesi
Eğer çocuğunuzda bu tür belirtiler varsa en kısa sürede doktora başvurunuz.
Tedavisi nasıldır?
Serebral Palsi’li bir çocuğun oturma, yürüme gibi hareketlerinde bağımsızlığa ulaşabilmesi için rehabilitasyona ihtiyaç vardır.
Serebral Palsi’de çok değişik sorunlar görüldüğü için tedavi yöntemleri de farklılık göstermektedir.
Serebral Palsi’de tedavi 3 grupta incelenir:
İlaç Tedavisi: Hastalığı ilaçla tedavi etmek olanaksızdır. Sadece kasılmaları bir miktar azaltmak veya havaleleri kontrol altına alabilmek için ilaçlar verilebilir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Rehabilitasyonun amacı; çocuğun kollarını ve bacaklarını normale yakın kullanabilmesini sağlamak, uygun cihazlar ile ayakta durması veya yürümesini sağlayarak bağımsızlığını artırmaya çalışmak, anlaşılabilir konuşmayı öğretmek ve çocuğa olanaklar içinde normale yakın görünüm kazandırmaktır.
Cerrahi Tedavi: Sinirlere, kaslara veya kemiklere yönelik olabilir. Cerrahinin etkisinin sınırlı olduğu ve her hastaya uygulanamayacağı, bazı durumlarda cerrahinin faydadan çok zarar getireceği unutulmamalıdır. Cerrahi tedavi uygulanan çocuklarda mümkün olan en kısa sürede hareketliliğin kazandırılması önemlidir.
Öneriler
Her hastalıkta olduğu gibi SP’de de korunma prensipleri bilinmelidir,
Koruyucu önlemler doğum öncesinde, doğum sırasında veya doğumdan hemen sonra alınmalıdır.
Tedavide en önemli rolü aile üstlenir. Bu nedenle aileler en erken devreden itibaren tedavi sürecinde yer almalı ve bu konuda çalışan sağlık ekibi ile işbirliğinde olmalıdırlar.
