SOSYOLOJİYE GİRİŞ VE YÖNTEM
Sosyoloji nedir?
- Sosyoloji, insanların grup içi davranışlarını bilimsel olarak araştıran ve bu davranışları etkileyen toplumsal güçleri inceleyen sosyal bir bilim dalıdır.
- Sosyologlar; aile, örgütler, sapkın grup davranışları, topluluk ve toplumları inceler.
Sosyolojinin Alt Dalları (ve inceleme alanları)
- Ekonomi Sosyolojisi: Teknoloji, gelir dağılımı, tüketim kalıplarının değişmesi, ulusal düzeyde karar mekanizmalarının yapıları
- Kent Sosyolojisi: Kentlerin oluşması, gelişimi, şehirleşmenin yarattığı sorunlar ve bunların insan davranışları üzerine etkisi
- Sanayi Sosyolojisi: İş güvenliği, işçi - işveren ilişkileri, sendikalaşma faliyetleri, verimlilik gibi konularla ilgilenir.
- Bilgi Sosyolojisi: Kültür, uygarlık, toplum, sınıf ve grup tipleri
- Din Sosyolojisi: Din ve dinsel pratikler
- Hukuk (Tüzel) Sosyoloji: Hukuk, ahlak ve gelenek - göreneklerin ayırt edilmesi, ailenin kavramsal gelişimi ve boşanmalarıi yükümlülük düşüncesinin gelişmesi, suçluluk
- Siyaset sosyolojisi: Temel konusu toplumların yapılarıyla siyasal rejimlerin arasındaki ilişkilerin incelenmesidir
- Eğitim sosyolojisi: Ekonomik kalkınmada eğitimin rolü, eğitim planlamasının önemi, toplumların kültürüne uygun eğitim politikalarının belirlenmesi
- Uygulamalı ve klinik sosyoloji: 3 aşamadan geçmiştir. 1. aşamada amaç toplumsal yaşantıyı düzenlemek ve geliştirmek 2. aşamada amaç sosyolojiyi saygı duyulan bir bilim yapmak 3. aşamada amaç sosyolojiyi sorunları çözmeye, bilgi ve pratiği birleştirmeye çalışan bir bilim haline getirmektir.
* Sosyologların değişime bizzat katılarak çözüm üretme çabasında oldukları sosyoloji türü ''klinik sosyoloji'' olarak adlandırılır.
Sosyolojide kullanılan araştırma yöntemleri ve teknikleri
Bilimsel yöntem gerçeği öğrenmek ve toplumsal gelişme yasalarına ulaşmak için kullanılan sistematik bilgi edinme yoludur.
- Bilgiyi Biriktirmek (Kuram - Teori) - Veriyi toplamak (Yöntem)
Kuram bilimsel yöntemlerle tespit edilmiş bilgilerden oluşan ve kendi içinde tutarlılığı olan bir açıklamadır.
* Tanımlardan kavramlara, kavramlardan önermelere, önermelerden kuramlara ulaşılır Tanım ---> Kavram ---> Önerme --->Kuram
Önerme: Olaylar arasındaki ilişkileri ifade eden yargı cümleleridir
Kavram: Sosyal olay ve olgularda karşılaşılan ortak bir niteliği ifade eder.
Bilimsel araştırmada uyulması gereken ilkeler
Doğruluk: Mutlak gerçeğe mümkün olduğunca yaklaşılması
Tekrar: Araştırma sonuçlarının diğer araştırmacılar tarafından da tekrarlanabilmesi
Objektiflik: Nesnellik
Basitlik ve Açıklık: Araştırmada kullanılan kavramların diğer kavramlardan farklı yönlerinin ortaya konulması gerekliliği
Sınırlılık: İncelenen konuyu diğerlerinden ayıran özelliklerin belirlenmesi
Bİlimsel Yöntemlerde İzlenmesi gereken aşamalar
Altı aşamadan oluşur
1-) Araştırılması gereken sorunu tespit edip tanımlamak
2-) Konu ile ilgili bilgileri toplamak
3-) Hipotezi formüle etmek (Hipotez: olayların nedenlerini ve olayların arasındaki ilişkileri açıklamak amacıyla tasarlanan bir tür önermedir. Bir hipotezde biri bağımlı öbürü bağımsız iki değişken vardır. Bağımlı değişken bağımsıza göre değişir, bağımsız değişken belirleyicidir ve diğerini etkiler)
4-) Veri toplamak ve veri analizi yapmak, bu aşamada 3 farklı teknik kullanılabilir.
a)Deney: Aynı özellikte iki grup seçilir birine ''deney grubu'' öbürüne ''kontrol grubu'' denir. Deney, araştırmacının yapay olarak hazırladığı bir ortamdır.
b)Gözlem: Toplumbilimde önemli olan katılımlı gözlemdir
c)Saha araştırması tekniği (Survey): İki ayrı yolu vardır. Mülakat ve anket sorular hazırlandıktan sonra örnekleme çok benzeyen bir grup üzerinde tekrar test edilmesi gerekir. Buna pilot araştırma denir
5-)Hipotezle ilgili sonuçlara ulaşmak(Hipotez kabul veya reddedilir.)
6-) Araştırma ile ilgili rapor hazırlamak ve sunmak
*Güvenilirlik: Bir ölçme aracının farklı ölçümlerde istikrarlı ve aynı sonuç elde etmesi
*Geçerlilik: Ölçme aracının ölçmek istediği niteliği doğru olarak ölçmesidir.