Rahim (uterus) her iki yanından uzanan kanallar aracılığıyla yumurtalıklara ulaşır. Bu kanallara tıp dilinde tuba uterina, fallop tüpleri veya salpenks denir. Rahmin sağında ve solunda birer tane bulunur. Yumurtalıktan atılan yumurta tüp organının ucundaki fimbria denilen saçaklı yapılarla yakalanır ve rahim içerisine kadar ulaştırılır. Kadınlardaki kısırlık (infertilite) nedenlerinin yaklaşık üçte birini tüp tıkanıklıkları ile ilgili nedenler oluşturur. Tüplerde tıkanıklığa bağlı oluşan infertilite (kısırlık) nedeni tubal faktör olarak adlandırılır.
Tüplerden birinin tıkalı (kapalı) olması:
Eğer bu tüplerden birisi tıkalı (kapalı) ise o taraftaki yumurtalıkta oluşan yumurta hücresi (oosit) rahim içerisine ulaşamaz, sadece açık olan tüp tarafındaki yumurtalıktan atılan yumurta hücresi rahim içerisine ulaşabilir. Bu durumda çiftin kendiliğinden hamilelik elde etme şansı vardır ancak şans her iki tüpü açık olan kadınlara göre daha düşük olacaktır. Bu nedenle tüp bebek uygulanmadan normal tedavilerle gebelik denenebilir ama özellikle yaşı çok ileri hastalarda zaman kaybetmemek için direk tüp bebek de uygulanabilir.
Her iki tüpün tıkalı olması:
Her iki tüpün de tıkalı olduğu laparoskopi ile kesin belirlenmişse bu durumda kadının normal yollardan gebe kalması olanaksızdır.
Tüplerin tıkalı olduğu nasıl anlaşılır?
Her iki tüpün de kapalı olduğundan emin olmak için laparoskopi (karın içerisine kamera ile bakılması ameliyatı) yapılması gerekir. Rahim filmi (HSG) bu konuda yanıltıcı olabilir çünkü rahim filminde kapalı görülen tüplerin bir kısmının aslında açık olduğu laparoskopide görülmektedir. Rahim filmi çekimi sırasında tüpler spazm (kasılma) nedeniyle kapalıymış gibi izlenebilir.
Tüplerin kapalı olmasının nedenleri:
- Daha önce pelvik enfeksiyon (PID) geçirmiş olmak (rahim ve etrafındaki organları içeren şiddetli enfeksiyon)
- Endometriozis
- Septik abortus
- Tüp ile ilgili ameliyat geçirmek (dış gebelik ameliyatı gibi)
- Daha önce tubal dış gebelik geçirmek (ameliyat olmasa da tıkanıklığa neden olabilir.)
- Çok nadiren bazı myomlar: Normalde görülen myomların çoğu bu tür tıkanıklıklara neden olmaz. Çok nadiren tüpe yakın bölgede gelişen ve buraya bası yapan bir myom tıkanıklığa neden olabilir.
- Çok nadiren doğuştan tek tüp veya hiç tüp olmaması görülebilir.
- Daha önce tüplerini bağlatma ameliyatı geçirenler
- Pelvik tüberküloz
Tüplerin kapalı olması yumurtlamayı engeller mi?
Tüplerin tıkalı olması kadının yumurtlamasını (ovulasyon) engellemez. (Ayrıca bir yumurtlama problemi yoksa tabi) Sorun yumurtlama da değildir, yumurta normal şekilde oluşur ancak tüp içerisinden geçerek sperm ile buluşması yani döllenmesi gerçekleşememektedir.
Tüplerin kapalı olması gebelik ile ilgili bir risk veya soruna neden olur mu?
Tüpleri tıkalı olan kadınlarda hamile kalma konusunda problem yaşanabilir ancak tüplerin kapalı olması gebe kaldıktan sonra gebelik ile ilgili bir risk artışına neden olmaz.
Tüplerin kapalı olması bir belirtiye veya şikayete neden olur mu?
Tüplerin kapalı olması çocuk sahibi olamama dışında başka bir şikayete neden olmaz. Adet düzensizliği, ağrı, akıntı gibi şikayetlere neden olmaz