22 - 23 KASIM 2008 SMMM YETERLİLİK SINAV SORU VE CEVAPLARI
2008/03 DÖNEM SERBEST MUASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK
VERGİ MEVZUATI VE UYGULMASI SINAVI
22 Kasım 2008 –Cumartesi 14:30-16:00
SORU 1) 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun kooperatif muafiyeti ile ilgili hükümlerini belirtiniz. (25 puan)
Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre (Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı) bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifleri Kurumlar vergisinden muaftır.
SORU 2) Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde işin bitimi ile müşterek genel giderler ve amortismanların dağıtılmasına ilişkin olarak, Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan hükümlerini belirtiniz. (25 puan)
İnşaat ve Onarma İşlerinde İşin Bitimi :
İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir. Bitim tarihinden sonra bu işlerle ilgili olarak yapılan giderler ve her ne nam ile olursa olsun elde edilen hasılat, bu giderlerin yapıldığı veya hasılatın elde edildiği yılın kâr veya zararının tespitinde dikkate alınır.
Müşterek genel giderler ve amortismanlar aşağıdaki esaslara göre dağıtılır:
Yıl içinde birden fazla inşaat ve onarma işinin birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcamaların (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde düzeltilmiş tutarlarının) enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmuş tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde;
Yıl içinde tek veya birden fazla inşaat ve onarma işinin bu madde şümulüne girmeyen işlerle birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler, bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere ait satış ve hasılat tutarlarının (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde bunların düzeltilmiş tutarlarının) birbirine olan nispeti dahilinde;
Birden fazla inşaat ve onarma işlerinde veya bu işlerle sair işlerde müştereken kullanılan tesisat, makina ve ulaştırma vasıtalarının amortismanları, bunların her işte kullanıldıkları gün sayısına göre.
SORU 3) Un ticareti ile uğraşan (K) Kollektif şirketinin ticari yoğunluğunun az olduğu bazı aylardaki un satışlarına ait bilgiler aşağıdaki gibidir. (25 puan)
Aylar
Satış Miktarı (Kg)
Satış tutarı (YTL)
Ekim 2008
4.000
12.000
Eylül 2008
4.500
13.050
Ağustos 2008
5.500
15.400
Temmuz 2008
6.000
16.200
Şirket ortakları satışa konu olan unları zaman zaman ailevi ihtiyaçlarında da kullanmaktadır. Bu kapsamda; şirketin % 40 paylı ortağı Bay (A) maliyet bedeli 50.000 YTL olan 20.000 kg miktarındaki unu 10 Ekim 2008 tarihinde, şirketin % 60 paylı ortağı bay (B) ise maliyet bedeli 78.000 YTL olan 30.000 kg miktarındaki unu 15 Eylül 2008 tarihinde evine götürmüştür. Bu çekişler ile ilgili mali olarak herhangi bir işlem yapılmamıştır.
İstenen: Şirketin Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim 2008 dönemlerine ait Hesaplanan KDV tutarlarını belirleyiniz.
Not : Soruda “Satış Tutarı” KDV dahil veya hariç olup olmadığı belirtilmediğinden sorunun cevabında “Satış Tutarı” KDV harç Bedel olarak dikkate alınmıştır.
Katma Değer Vergisi Kanununa göre KDV oranı şöyledir:
Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için % 10'dur. Bakanlar Kurulu bu oranı, dört katına kadar artırmaya, % 1'e kadar indirmeye, bu oranlar dahilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.
Bakanlar Kurlu kararına göre;
Zorunlu Gıda maddelerine göre KDV oranı % 1 (Örneğin ekmek )
Temel Gıda maddelerine göre KDV oranı % 8 (Örneğin; Süt, yoğurt, ayran, çökelek, lor, ekşimek)
Zorunlu Gıda maddelerine göre KDV oranı % 18 (Diğerleri)
Eğitim, Sağlık, ilaç, tekstil işlemlerinde % 8’dir.
Buna göre un satışlarında ise KDV oranı % 1’dir.
Şirketin satış miktarına göre hesaplanan KDV :
Temmuz 2008 Hesaplanan KDV=Satış Tutarı X KDV oranı=16.200X0,01=162,00.-
Ağustos 2008 Hesaplanan KDV =Satış Tutarı X KDV oranı=15.400X0,01=154,00.-
Eylül 2008 Hesaplanan KDV =Satış Tutarı X KDV oranı=13.050X0,01=130,50.-
Ekim 2008 Hesaplanan KDV =Satış Tutarı X KDV oranı=12.000X0,01=120,00.-
Aylık Birim Fiyatlar:
Temmuz 2008 birim Fiyat =Satış Tutarı / Miktar=16.200 / 6.000 =2,70.-
Ağustos 2008 birim Fiyat =Satış Tutarı / Miktar=15.400 / 5.500 =2,80.-
Eylül 2008 birim Fiyat =Satış Tutarı / Miktar=13.050 / 4.500 =2,90.-
Ekim 2008 birim Fiyat =Satış Tutarı / Miktar=12.000 / 4.000 =3,00.-
Aylar
Satış Miktarı
Satış tutarı
Birim Fiyat
Hesaplanan KDV
Temmuz 2008
6.000
16.200
2,70
162,00
Ağustos 2008
5.500
15.400
2,80
154,00
Eylül 2008
4.500
13.050
2,90
130,50
Ekim 2008
4.000
12.000
3,00
120,00
Katma Değer Vergisi Kanununa göre Teslim sayılan haller şöyledir:
Aşağıdaki haller teslim sayılır:
Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi,
Vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş olan mallar için her ne suretle olursa olsun kullanılması veya sarfı,
Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri,
Katma Değer Vergisi Kanununa göre, vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi teslim sayılan hallerden biridir ve KDV’ne tabidir.
Katma Değer Vergisi Kanununa göre Emsal Bedel Ve Ücreti şöyledir:
Bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrah işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücretidir.
Bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de, matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınır.
Emsal bedeli ve emsal ücreti Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit olunur.
Katma değer vergisi uygulaması bakımından emsal bedelin tayininde genel idare giderleri ve genel giderlerden mamule düşen hissenin bedele katılması mecburidir.
Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir tarife varsa, hizmetin bedeli, bu tarifede gösterilen ücretten düşük olamaz.
Katma Değer Vergisi Kanununun 27.madde 1. bendine göre bedeli bulunmayan işlemlerde malın bedel emsal bedeli veya emsal ücretidir. KDV’na göre şirket ortaklarının çektikleri bedeller emsal bedel’e göre değerlenecektir.
Emsal bedel ve ücreti aynı maddenin 3. bendinde Vergi Usul Kanununa göre tespit edileceği söylenmiştir.
Vergi Usul Kanununa göre Emsal Bedel Ve Ücreti şöyledir:
Emsal bedeli, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir.
Emsal bedeli sıra ile, aşağıdaki esaslara göre tayin olunur.
Birinci sıra: (Ortalama fiyat esası) Aynı cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir evvelki veya bir daha evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan "Ortalama satış fiyatı" ile hesaplanır. Bu esasın uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran % 25'ten az olmaması şarttır.
İkinci sıra: (Maliyet bedeli esası) Emsal bedeli belli edilecek malın, maliyet bedeli bilinir veya çıkarılması mümkün olursa, bu takdirde mükellef bu maliyet bedeline, toptan satışlar için % 5, perakende satışlar için % 10 ilave etmek suretiyle emsal bedelini bizzat belli eder.
Üçüncü sıra: (Takdir esası) Yukarıda yazılı esaslara göre belli edilemeyen emsal bedelleri ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belli edilir. Takdirler, maliyet bedeli ve piyasa kıymetleri araştırılmak ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma dereceleri nazara alınmak suretiyle yapılır. Takdir edilen bedellere mükelleflerin vergi mahkemesinde dava açma hakkı mahfuzdur. Ancak, dava açılması verginin tahakkuk ve tahsilini durdurmaz.
Emsal bedelinin mükellef tarafından bizzat hesaplandığı hallerde, bu hesaplara ait kayıt ve cetveller ispat edici kağıtlar olarak muhafaza edilir. Yukarıdaki esaslarla mukayyet olmaksızın kaza mercilerinin re'sen biçtikleri değerler ile zirai kazanç ölçülerini tesbit eden kararnamelerde yer alan unsurlar emsal bedeli yerine geçer. Ücretle yapılan imalatta ücretin gerçek miktarının bilinmemesi veya doğru olarak tayin edilememesi hallerinde tesbit edilecek emsal ücret de aynı esaslara göre tayin olunur.
10 Ekim 2008 tarihinde, şirketin ortağı Bay (A) 20.000 kg miktarındaki unu evine götürmesi ve 15 Eylül 2008 tarihinde şirketin ortağı Bay (B) 30.000 kg miktarındaki unu evine götürmesi dolayısı ile emsal bedel üzerinden KDV’ye tabiidir.
Ortak (A) için emsal bedeli VUK 267 maddesi birinci sırasına göre hesaplanacaktır.
Birinci sıra: (Ortalama fiyat esası) Aynı cins ve nevideki mallardan sıra ile değerlemenin yapılacağı ayda veya bir evvelki veya bir daha evvelki aylarda satış yapılmışsa, emsal bedeli bu satışların miktar ve tutarına göre mükellef tarafından çıkarılacak olan "Ortalama satış fiyatı" ile hesaplanır. Bu esasın uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran % 25'ten az olmaması şarttır.
Ortak (A)’nın Ekim ayında çektiği emtia miktarı 20 000 kg’dır. Birinci sıra ile değerleme yapabilmek için Ekim ayında veya daha önceki aylarda 20.000 kg x % 25 = 5.000 kg asgari satış miktarı ölçüsü aranacaktır. Bunu sağlayan dönem Ağustos 2008’dir. Çözüm;
Çekilen emtia miktarı
20.000 kg
Maliyet Bedeli
50.000.-YTL
Çekilen Miktarın % 25’i
20.000.- X 0,25=5.000.-
İlgili ay ve önceki ay satış miktarları
Temmuz=6.000
Ağustos=5.500
Eylül = 4.500
Ekim =4.000
Çekilen Miktarın % 25’ini geçen ay
Ağustos=5.500
Ortalama Satış Fiyatı
=Tutar / Miktar
=15.400 / 5.500
Ortalama Satış Fiyatı
=2,80.-
KDV matrahı
=2,80 x 20.000 =56.000.-
KDV
=56.000 x 0,01 = 560.-
Ortak (B) için emsal bedeli VUK 267 maddesi ikinci sırasına göre hesaplanacaktır.
Not: Şirketin yapmış olduğu satış miktarları, un malının ticarette satılma şeklinin ve ortağın çekmiş olduğu miktar dikkate alındığında yapılan ticaret, toptan ticaret gibi gözükmektedir. Buna karşılık ortak (B) ailevi ihtiyacı karşılamak amacıyla işletmeden un alması perakende ticareti ilgilendirmektedir. Biz soruyu çözerken perakende ticaret oranına göre soruyu çözeceğiz.
Çünkü ortak (B)’nin Eylül.2008 döneminde çektiği emtia miktarı 30.000 kg’dır.
30.000 x % 25 = 7.500 kg satış yapılan Eylül ve öncesi dönem olmadığından; Maliyet bedeline perakende satışlar için % 10 ilave suretiyle emsal satış bedeli belirlenecektir.
Çekilen emtia miktarı
30.000 kg
Maliyet Bedeli
78.000.-YTL
KDV matrahı= Maliyet Bedeli + % 10
78.000.- X 1,1 = 85.800.-YTL
KDV (Matrah X Vergi Oranı)
85.800.- X 0,01 = 858.-YTL
Toplam Eylül 2008 Hesaplanan KDV =Satışların KDV’si + Ortağın Çektiği Malların KDV’si
=130,05+858=988,05
Toplam Ekim 2008 Hesaplanan KDV =Satışların KDV’si + Ortağın Çektiği Malların KDV’si
=120+550=670.-
Aylar
Normal Satış Miktarı
Ortakların Çektikleri Satış Miktarı
Toplam Satış Miktarı
Normal Satış Tutarı
Ortakların Çektikleri Satışlar tutarı
Toplam Satışlar tutarı
Temmuz 2008
6.000
6.000
16.200
16.200
Ağustos 2008
5.500
5.500
15.400
15.400
Eylül 2008
4.500
30.000
34.500
13.050
85.800
98.850
Ekim 2008
4.000
20.000
24.000
12.000
56.000
68.000
Aylar
Normal Hesaplanan KDV
Ort.Satış Tutarının
KDV’si
Toplam
Hesaplanan KDV
Temmuz 2008
162,00
162,00
Ağustos 2008
154,00
154,00
Eylül 2008
130,50
858,00
988,50
Ekim 2008
120,00
560,00
680,00
SORU 4) (L) Limited Şirketi, dava safhasında bulunan ve yarısı teminatlı olan 14.000 YTL tutarındaki ticari alacağı nedeniyle 2006 yılı için 7.000 YTL tutarında şüpheli alacak karşılığı ayırmıştır. 2006 yılında açılan dava 2007 yılında sonuçlanmış olup kurum lehine verilen mahkeme uyarınca 20.10.2007 tarihinde söz konusu alacağının tamamını (14.000 YTL) tahsil etmiştir.
Belirtilen tahsilata ilişkin olarak yapılan 25.10.2007 tarih ve 789 sayılı yevmiye kaydı şöyledir.
------------------------- / -------------------------------------
602 Diğer Gelirler 14.000.-
128 Şüpheli Ticari Alacaklar 14.000.-
------------------------- / -------------------------------------
Şirket verdiği kurumlar vergisi beyannamelerine göre 2006 yılına ilişkin olarak 5.000 YTL, 2007 yılına ilişkin olarak ise 10.000 YTL matrah beyan etmiştir.
İstenen : Şirketin 2006 ve 2007 yıllarında ilişkin beyanlarını değerlendirerek, bu yıllara ait olması gereken kurumlar vergisi matrahlarını hesaplayınız.( Not: KDV ile ilgili herhangi bir işlem yapılmayacaktır.) (25 puan)
Vergi Usul Kanununa göre Şüpheli alacaklar şöyledir:
Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;
Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar;
Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar;şüpheli alacak sayılır.
Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir.Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Teminatlı alacaklarda bu karşılık teminattan geri kalan miktara inhisar eder.şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir.
Şirketin 2006 yılında ilişkin olması gereken kurumlar vergisi matrahı:
Şirket verdiği kurumlar vergisi beyannamelerine göre matrahı :5.000 YTL
Vergi usul Kanununa göre “Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla, dava veya icra safhasında bulunan alacaklar şüpheli alacaktır.” denilmektedir. (L) Limited Şirketi alacağı da dava safhasında olduğunda şüpheli alacaktır.
Vergi usul Kanununa göre “Teminatlı alacaklarda bu karşılık teminattan geri kalan miktara inhisar eder” denilmektedir. (L) Limited Şirketi alacağının da 7.000.-YTL’si teminatsız olduğundan sadece teminatsız kısım üzerinden şüpheli ticari alacaklar karşılığı ayrılmıştır.
Sonuç olarak 2006 yılının kurumlar vergisi matrahı 5.000 YTL’dir ve doğrudur.
Şirketin 2007 yılında ilişkin olması gereken kurumlar vergisi matrahı:
Şirket verdiği kurumlar vergisi beyannamelerine göre matrahı :10.000 YTL
Soruda “602 Diğer Gelirler” hesabının borç tarafına 14.000.-YTL kayıt edilmiştir. Yapılan kayıt hatalıdır. Ters kayıt ile düzeltilmesi gerekmektedir. İşletme 14.000.-YTL matrahını azalttığından yapılan düzeltme sonucu matrahı 14.000.-YTL artırılacaktır.
Soruda 2006 yılında 7.000.-YTL karşılık ayrıldığı belirtilmektedir. İşletme Tüm alacağını tahsil ettiğinden önceden Karşılık giderimiz olduğundan şimdi 7.000.-YTL’yi gelir yazmamız gerekir.
Şirket verdiği kurumlar vergisi beyannamelerine göre matrahı :10.000 YTL
602 Diğer Gelirler hesabına yapılan yanlış kayıt düzeltmesi : 14.000.-YTL
2006 yılında ayrılan 7.000.-YTL karşılık için gelir yazılması : 7.000.-YTL
2007 YILINDA TOPLAM MATRAH : 31.000.-ytl