- 12 Temmuz 2006
- 35.047
- 30.494
- 61
Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Muş, 2015 İstatistiklerine göre 411 Bin kişilik bir nüfusa sahip olup geçen yıllara orantılı artış yerine nüfus göçü göstermektedir.
Muş’un tarih bakımından ve Turizm açısından ülkemizdeki etkinlikleri fena sayılmaz derecede.
Yerleşim düzeni ve sokak dokusu esas itibari ile tipik bir Türk kenti havasını yansıtan Muş’un, konut mimarisinin oluşumunda temel etki, diğer yörelerimizde de olduğu gibi milletimizin örf ve adetlerinden kaynaklanan hayat tarzı ve ihtiyaçlarıdır. Ayrıca gelenekleri, iklimin ve coğrafyanın zorlayıcı gerekleri de bu oluşumdaki diğer etmenlerdir. Bölgedeki diğer illerin yerleşimlerine benzeyen sokak dokusu içinde yer alan evler, genellikle havuş (avlu) gerisinde yükselen iki katlı yapılardan ibarettir.
Eğer yolunuz Muş’a düşerse Gezip görebileceğiniz yerleri şu şekilde sıraladık.
1. Arak Manastırı
Muş’un Karaçavuş Dağları’nın eteklerinde bulunan Kepenek Köyü’nün zirvesindeki Arak Manastırı, geniş bir düzlükte kurulmuş durumda. Manastır, şehrin en bilinen tarihi kalıntılarından biri.
2. Hamurpet (Akdoğan) Gölü
Büyük Hamurpet:Varto ilçesinin kuzeybatısında Hamurpet dağlarının batısında yer alır. 2149 Rakımda ve 21 metre derinliğindedir. Gölün her tarafı dik kayalarla çevrilidir. Derinliği küçük göle nazaran daha az olduğundan yeşil renktedir. Kaynak ve kar suları ile beslenir. Kış aylarında donar, su seviyesi tüm yıl boyunca pek değişmez. Gölde bol miktarda aynalısazan balığı ile Ördek, kaz, turna ve kunduz da bulunmaktadır. Gölün bulunduğu alan volkanik özellikler taşımaktadır. Fazla olan suyu yakınından geçen İskender çayına boşaltır.
3. Hacı Şeref Camisi
Bir Selçuklu yapısı olan çok yıkık durumda Aslanlı Han’ın içindedir. Mimari özelliklerinden XVII yy’la tarihleşmektedir. Ana mekanı kare planlıdır. Ana mekan ortada büyük yanlarda basık kubbelerle örtülmüştür. Sade mihrabı yuvarlak kemerli ve niş biçimindedir. Sonradan eklenen son cemaat yeri ahşaptandır. Sivri kemeri niş biçiminde taç kapı kesme taştandır. 1902’de yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu yapıyı Abdülhamit Han Efendi tarafından yaptırılmıştır. 1318 senesinde yapıldı ve tarihe devretti.
4. Malazgirt Kalesi
Haşmetli bir görünüme sahiptir. Kalenin ilçeyi çepe çepe çevreleyen bir birine parelel iki suru onarılmıştır. İslam kaynaklarında bu kale gerek İslamiyet’in ilk döneminde gerekse Bizanslar zamanında bir çok savaşa sahne olmuştur. Eski Malazgirt’i çepeçevre kuşatan kalenin ana burcu ile burçları bu tarihi özellikleri ile ilgi çekmektedir. Tabii afetlerde surları yıkılmıştır. Çeşitli zamanlarda onarılmıştır. Onarımlar kısmen de olsa günümüzde de devam etmektedir.
5. Tarihi Murat Köprüsü
Bir Selçuklu yapısıdır. Kesin tarihlenmemektedir. 1871 tarihli mermerden kitabesinin onarımlarla ilgili olduğu sanılmaktadır. 143 m uzunluğunda, 4.77 genişliğindedir. Yüksekliği 16 – 18 m. 12 gözlüdür. Günümüzde de kullanılmaktadır.
6. Yıldız Han
Muş şehir merkezinde yukarı çarşıdadır. 1307’de Miralay Seyfi Bey tarafından yapılmıştır. İki katlı olarak yapılmıştır. Alta kattı kesme taştan, üst katı Selçuklu mimari yapısına uygun olarak kerpiçten yapılmıştır. 613 metre kare üzerin kurulan hanın birinci katında emanethaneler, kuyumcular, manifaturacılar, bakırcılar ve gümüşçüler çalışırdı. İkinci kat ise otel olarak kullanılmıştır. Her iki katta toplam 52 dükkan olan han 1916 Rus İşgalinde tamamen tahrip edilmiştir. İpek yolu üzerinde olan Erzurum-Muş-Bitlis güzergahı takip edilmiştir.
7. Ulu Cami
Muş’ta, Alaeddin Bey ve Hacı Şeref camilerinin batısındadır. Moloz taştandır. Kitabesizdir. Avlusunda yatan Şeyh Muhammedi Mağribi tarafından 979’da yaptırıldığı rivayet edilmektedir. Mimari özelliklerinden XIV. yy’ın ikinci yarısına tarihleşen cami, dikdörtgen planlıdır. Ana mekan, ortada kubbe, yanlarda besik tonoz örtülüdür. Mihrap sadedir, kuzeyinde kesme taştan üç kubbeli son cemaat yeri vardır. Kesme taştan sade taç kapı sivri kemerli niş içindedir. Batı duvarı dışında öbür duvarlarda ikişer pencere vardır. Minaresi 1966 depreminde yıkılmış olup, şu anki minare deprem sonrası 1968 yılında yapılmıştır.
gezilesiyer.com
Muş’un tarih bakımından ve Turizm açısından ülkemizdeki etkinlikleri fena sayılmaz derecede.
Yerleşim düzeni ve sokak dokusu esas itibari ile tipik bir Türk kenti havasını yansıtan Muş’un, konut mimarisinin oluşumunda temel etki, diğer yörelerimizde de olduğu gibi milletimizin örf ve adetlerinden kaynaklanan hayat tarzı ve ihtiyaçlarıdır. Ayrıca gelenekleri, iklimin ve coğrafyanın zorlayıcı gerekleri de bu oluşumdaki diğer etmenlerdir. Bölgedeki diğer illerin yerleşimlerine benzeyen sokak dokusu içinde yer alan evler, genellikle havuş (avlu) gerisinde yükselen iki katlı yapılardan ibarettir.
Eğer yolunuz Muş’a düşerse Gezip görebileceğiniz yerleri şu şekilde sıraladık.
1. Arak Manastırı
Muş’un Karaçavuş Dağları’nın eteklerinde bulunan Kepenek Köyü’nün zirvesindeki Arak Manastırı, geniş bir düzlükte kurulmuş durumda. Manastır, şehrin en bilinen tarihi kalıntılarından biri.
2. Hamurpet (Akdoğan) Gölü
Büyük Hamurpet:Varto ilçesinin kuzeybatısında Hamurpet dağlarının batısında yer alır. 2149 Rakımda ve 21 metre derinliğindedir. Gölün her tarafı dik kayalarla çevrilidir. Derinliği küçük göle nazaran daha az olduğundan yeşil renktedir. Kaynak ve kar suları ile beslenir. Kış aylarında donar, su seviyesi tüm yıl boyunca pek değişmez. Gölde bol miktarda aynalısazan balığı ile Ördek, kaz, turna ve kunduz da bulunmaktadır. Gölün bulunduğu alan volkanik özellikler taşımaktadır. Fazla olan suyu yakınından geçen İskender çayına boşaltır.
3. Hacı Şeref Camisi
Bir Selçuklu yapısı olan çok yıkık durumda Aslanlı Han’ın içindedir. Mimari özelliklerinden XVII yy’la tarihleşmektedir. Ana mekanı kare planlıdır. Ana mekan ortada büyük yanlarda basık kubbelerle örtülmüştür. Sade mihrabı yuvarlak kemerli ve niş biçimindedir. Sonradan eklenen son cemaat yeri ahşaptandır. Sivri kemeri niş biçiminde taç kapı kesme taştandır. 1902’de yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu yapıyı Abdülhamit Han Efendi tarafından yaptırılmıştır. 1318 senesinde yapıldı ve tarihe devretti.
4. Malazgirt Kalesi
Haşmetli bir görünüme sahiptir. Kalenin ilçeyi çepe çepe çevreleyen bir birine parelel iki suru onarılmıştır. İslam kaynaklarında bu kale gerek İslamiyet’in ilk döneminde gerekse Bizanslar zamanında bir çok savaşa sahne olmuştur. Eski Malazgirt’i çepeçevre kuşatan kalenin ana burcu ile burçları bu tarihi özellikleri ile ilgi çekmektedir. Tabii afetlerde surları yıkılmıştır. Çeşitli zamanlarda onarılmıştır. Onarımlar kısmen de olsa günümüzde de devam etmektedir.
5. Tarihi Murat Köprüsü
Bir Selçuklu yapısıdır. Kesin tarihlenmemektedir. 1871 tarihli mermerden kitabesinin onarımlarla ilgili olduğu sanılmaktadır. 143 m uzunluğunda, 4.77 genişliğindedir. Yüksekliği 16 – 18 m. 12 gözlüdür. Günümüzde de kullanılmaktadır.
6. Yıldız Han
Muş şehir merkezinde yukarı çarşıdadır. 1307’de Miralay Seyfi Bey tarafından yapılmıştır. İki katlı olarak yapılmıştır. Alta kattı kesme taştan, üst katı Selçuklu mimari yapısına uygun olarak kerpiçten yapılmıştır. 613 metre kare üzerin kurulan hanın birinci katında emanethaneler, kuyumcular, manifaturacılar, bakırcılar ve gümüşçüler çalışırdı. İkinci kat ise otel olarak kullanılmıştır. Her iki katta toplam 52 dükkan olan han 1916 Rus İşgalinde tamamen tahrip edilmiştir. İpek yolu üzerinde olan Erzurum-Muş-Bitlis güzergahı takip edilmiştir.
7. Ulu Cami
Muş’ta, Alaeddin Bey ve Hacı Şeref camilerinin batısındadır. Moloz taştandır. Kitabesizdir. Avlusunda yatan Şeyh Muhammedi Mağribi tarafından 979’da yaptırıldığı rivayet edilmektedir. Mimari özelliklerinden XIV. yy’ın ikinci yarısına tarihleşen cami, dikdörtgen planlıdır. Ana mekan, ortada kubbe, yanlarda besik tonoz örtülüdür. Mihrap sadedir, kuzeyinde kesme taştan üç kubbeli son cemaat yeri vardır. Kesme taştan sade taç kapı sivri kemerli niş içindedir. Batı duvarı dışında öbür duvarlarda ikişer pencere vardır. Minaresi 1966 depreminde yıkılmış olup, şu anki minare deprem sonrası 1968 yılında yapılmıştır.
gezilesiyer.com