- 25 Kasım 2006
- 8.868
- 19
MULTİPL SKLEROZ NEDİR?
Beyin ve omuriliğin (merkezi sinir sisteminin) bir hastalığıdır.
MS beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonlar üzerindeki kontrol
kabiliyetini bozar.
“Multipl” denmesinin nedeni:
• Beyin ve omuriliğin bir çok farklı alanı etkilenir.
• Belirtileri hafif ya da ağır olabilir. Aniden ortaya çıkabilir ya da
kaybolabilir.
“Skleroz” denmesinin nedeni:
• Hastalık beyin ve omuriliğin hasarlı alanlarında sklerozan plaklar,
yani sertleşmiş dokular oluşturur.
• Bir akıl hastalığı değildir.
• Bulaşıcı değildir.
• Henüz önlenebilir ya da tamamen tedavi edilebilir değildir.
Multipl Skleroz hakkında bilinmesi gereken en önemli şey nedir?
Merkezi sinir sisteminin gençler arasında görülen yaygın bir hastalığıdır.
MS’lilerin aileleri ve yakınlarından oluşan çok daha fazla sayıda kişi ise duygusal, maddi ve fiziksel zorluklarla karşı karşıyadır.
Genç erişkinler MS’e yakalanma olasılığı en yüksek olanlardır; hem de hayatlarının en verimli yıllarında...
Her yıl araştırma için dünyada milyonlarca dolar harcanmaktadır.
En az bir o kadarı da yardım ve destek için harcanmaktadır. Hastalık nedeniyle kaybolan işgücü değeri ise faturayı ayrıca kabartmaktadır.MS’i daha yakından tanımakla MS’lilerin hayattan daha çok tad almalarını ve MS’ten daha az etkilenmelerini sağlayabilirsiniz.
MS merkezi sinir sistemini nasıl etkiler?
Merkezi sinir sistemi sinirler boyunca vücudun çeşitli bölgelerine
elektriksel mesajlar gönderen bir telefon santralına benzer. Bu mesajlar bilinçli ve bilinçsiz tüm hareketlerimizi kontrol eder.
Multipl Skleroz mesajların düzgün bir şekilde iletilmesini bozar.
Sağlıklı sinir liflerinin çoğu mesajların iletilmesini kolaylaştıran
miyelin denen yağlı bir madde ile çevrelenmiştir.
MS’de miyelin parçalanır ve miyelinin yerini nedbeleşmiş (sertleşmiş) doku alır. Bu da mesajın geçişini saptırır ya da tümden bloke eder.
Vücut fonksiyonları kontrol edilemez hale gelir, çünkü:
• Mesajlar gerektiği gibi iletilemez
• Mesajlar yanlış bölgeye gider
Multipl Skleroz’a yol açan nedir?
Bu, tıbbın en büyük sırlarından biridir.
• Sebep bilinmemektedir
• Bir tedavi bulunamamıştır
• Kimin MS’ye yakalanacağını önceden bilmek mümkün değildir.
Bu konuda üç yaygın teori vardır:
I- Virüs Saldırısı
• Virüsler vücuda girdiklerinde vücut hücreleri içinde hızla
çoğalırlar. Çoğu virüsler hızla bazı hastalık belirtilerine yol açar.
Yavaş etkileyen belirli bazı virüsler ise daha sonra tekrar ortaya
çıkarak yeni belirtilere yol açarlar. Diğer bazı yavaş etkili virüsler
ise vücutta herhangi bir hastalığa yol açmadan önce aylar hatta
yıllarca gizli kalabilirler.
• MS bazı yavaş etkili virüsler tarafından meydana getirilebilir
ya da bilinen bir virüse karşı gösterilen gecikmiş bir reaksiyon
olabilir.
II- Bağışıklık reaksiyonu
• Vücudumuz, virüsler ve bakteriler gibi hastalık etmenlerini yok eden ve doğuştan gelen bir savunma sistemine sahiptir.
• Savunma sistemi geri tepebilir ve vücudun kendi hücrelerine
saldırabilir. Buna “Oto-immun reaksiyon” denir.
• MS, vücudun yanlışlıkla kendi dokusuna saldırdığı bir oto-immun
reaksiyon sonucunda ortaya çıkmış olabilir.
III- Kombinasyon
Hem virüsler hem de bağışıklık sistemi reaksiyonu MS’e yol açabilir.
• Virüsler vücuda girdiğinde hücreler içinde gelişmeye başlarlar.
• Vücudun savunma mekanizması hem virüslere karşı hemde vücudun kendi hücrelerine karşı tahrip edici olabilir.
Kimler MS’e yakalanır?
MS hakkında bilmediğimiz o kadar çok şey vardır ki, kimin MS’e
yakalanacağını tahmin edemeyiz.
Gene de kimlerin MS’e yakalanma olasılığının daha yüksek olması
hakkında şöyle bir tablo çizilebilir:
Genç erişkinler
Belirtiler genellikle 20-40 yaşları arasında ortaya çıkar. 15 yaşın altında ve 50 yaşın üstünde nadiren görülür.
Kadınlar
Kadınlar erkeklere göre daha fazla oranda MS’e yakalanırlar. MS hamilelikle ilgili değildir (MS’li hanımlar çocuk sahibi olabilirler). Ilıman iklim kuşağında oturan insanlar
MS 40-60 derece güney ve kuzey enlemleri arasında sık görülür. Bir bölge Ekvator’a ne kadar yakınsa MS vakası da o kadar azdır.
Sağlık şartlarının iyi olduğu bölgelerde yaşayan insanlar
Bu bölgelerde MS vakası sık görülür. Muhtemelen bu bölgede yaşayan çocuklar MS’e karşı bağışıklık sağlayacak bazı faktörlere maruz kalmamaktadırlar.
MS’in belirtileri çok çeşitlidir.
• Kişiden kişiye değişir
• Aynı kişide zaman zaman değişebilir.
1) Multipl Skleroz Nedir?
MS, iki önemli bölümden, beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemine ait bir hastalıktır. Merkezi sinir sisteminde sinir liflerini çevreleyen ve koruyan miyelin isimli yağlı bir doku vardır ve bu doku sinir liflerinin elektrik uyarılarını iletmelerine yardımcı olmaktadır. MS'de miyelin skleroz adı verilen nedbeler bırakarak birçok bölgede yok olur. Hasar gören bu bölgeler plaklar veya lezyonlar olarak da bilinmektedir. Miyelin sadece sinir liflerini korumakla kalmayıp, görevlerini yerine getirmelerini de sağlar. Miyelin yok olduğunda veya hasar gördüğünde, sinirlerin beyine giden veya beyinden gelen elektrik uyarılarını iletebilme kapasiteleri kesintiye uğramakta ve bu durum çeşitli MS belirtilerini (semptomlarını) ortaya çıkarmaktadır. MS bulaşıcı değildir. Ailenizde hiç kimse sizden bu hastalığı almayacaktır.
2) Bu Hastalığın Nedenleri Nelerdir?
MS'in kesin nedeni bilinmese de, birçok araştırmacı miyelin hasarının vücudun immün sisteminin (bağışıklık sisteminin) anormal bir yanıtından kaynaklandığına inanmaktadır. Normal koşullarda, immün sistem virüsler veya bakteriler gibi yabancı ''istilacılara'' karşı vücudu korur. Otoimmün hastalıklarda vücut istemeyerek kendi dokularına saldırır. MS'de ise, saldırılan madde miyelindir. Bilim adamları miyeline saldırması için immün sistemi tetikleyenin ne olduğunu henüz bilmemektedir. Birçoğu çok sayıda faktörün devreye girdiğini düşünmektedir.
3) MS Belirtileri (Semptomları) Nelerdir?
Belirtiler merkezi sinir sisteminin hangi bölgelerinin etkilendiğine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Herkes aynı şekilde etkilenmez. Belirtiler sadece kişiden kişiye değişiklik göstermekle kalmayıp, aynı kişide zaman içinde de değişiklik göstermektedir. Bu belirtiler ciddiyet ve süre açısından da çeşitlidir. MS'i olan bir kişi genellikle birden fazla belirti yaşar ancak bu belirtilerin hepsi herkesde görülmez. Belirtiler, halsizlik, karıncalanma, hissizlik veya doku zayıflaması, koordinasyon zayıflığı, yorgunluk, denge problemleri, görme bozuklukları, istemsiz hızlı göz hareketi (nistagmus da denir), titremeler, spastisite veya kas sertleşmesi, bozuk konuşma, bağırsak veya mesane problemleri, yalpalayarak yürüme (ataksi), cinsel işlev sorunları, ısıya hassasiyet ve kısa süreli bellek sorunları, hüküm veya muhakeme problemlerinden (kognitif problemleri) oluşmaktadır. Ciddi durumlarda MS kısmi veya tam felce neden olabilmektedir. MS'i olan kişilerin çoğunda bu belirtilerin tamamının görülmediğini unutmayalım.
4) MS Tanısı Nasıl Konmaktadır?
Tek başına hiçbir test MS tanısı koyamadığı için çeşitli test ve yöntemlere gerek duyulmaktadır. Bu testler şunlar olabilir;
* Doktorun geçmiş belirti ve bulguların varlığını araştıracağı tıbbi öykü
* Ayrıntılı bir nörolojik muayene
* Beyin ve omuriliğin kesin ve oldukça detaylı görüntülerini veren ve görece yeni bir görüntüleme biçimi olan MRG (manyetik rezonans görüntüleme)
* ''Uyarılmış potansiyeller'' adı verilen ve merkezi sinir sisteminin belli bir uyarıya verdiği yanıtı ölçen çalışmadır.
* Daha az kullanılan ancak tanının olağandan daha zor olduğu durumlarda faydalı olan diğer bir inceleme de spinal kanalı çevreleyen sıvının (serebrospinal sıvı veya SSS ) bileşimini araştıran beyin omurilik sıvısı incelemesidir.
5) Tanıyı Doğrulamak İçin - İkinci Görüşleri - Almak İyi Bir Fikir mi?
Eğer sadece bir doktorla görüştüyseniz, hiç kuşkusuz ikinci bir görüş almak mantıklı olur. Tanınızı doğrulatmak istemeniz ilk doktorunuzu kırmayacak veya üzmeyecektir.
Alıntı
Beyin ve omuriliğin (merkezi sinir sisteminin) bir hastalığıdır.
MS beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonlar üzerindeki kontrol
kabiliyetini bozar.
“Multipl” denmesinin nedeni:
• Beyin ve omuriliğin bir çok farklı alanı etkilenir.
• Belirtileri hafif ya da ağır olabilir. Aniden ortaya çıkabilir ya da
kaybolabilir.
“Skleroz” denmesinin nedeni:
• Hastalık beyin ve omuriliğin hasarlı alanlarında sklerozan plaklar,
yani sertleşmiş dokular oluşturur.
• Bir akıl hastalığı değildir.
• Bulaşıcı değildir.
• Henüz önlenebilir ya da tamamen tedavi edilebilir değildir.
Multipl Skleroz hakkında bilinmesi gereken en önemli şey nedir?
Merkezi sinir sisteminin gençler arasında görülen yaygın bir hastalığıdır.
MS’lilerin aileleri ve yakınlarından oluşan çok daha fazla sayıda kişi ise duygusal, maddi ve fiziksel zorluklarla karşı karşıyadır.
Genç erişkinler MS’e yakalanma olasılığı en yüksek olanlardır; hem de hayatlarının en verimli yıllarında...
Her yıl araştırma için dünyada milyonlarca dolar harcanmaktadır.
En az bir o kadarı da yardım ve destek için harcanmaktadır. Hastalık nedeniyle kaybolan işgücü değeri ise faturayı ayrıca kabartmaktadır.MS’i daha yakından tanımakla MS’lilerin hayattan daha çok tad almalarını ve MS’ten daha az etkilenmelerini sağlayabilirsiniz.
MS merkezi sinir sistemini nasıl etkiler?
Merkezi sinir sistemi sinirler boyunca vücudun çeşitli bölgelerine
elektriksel mesajlar gönderen bir telefon santralına benzer. Bu mesajlar bilinçli ve bilinçsiz tüm hareketlerimizi kontrol eder.
Multipl Skleroz mesajların düzgün bir şekilde iletilmesini bozar.
Sağlıklı sinir liflerinin çoğu mesajların iletilmesini kolaylaştıran
miyelin denen yağlı bir madde ile çevrelenmiştir.
MS’de miyelin parçalanır ve miyelinin yerini nedbeleşmiş (sertleşmiş) doku alır. Bu da mesajın geçişini saptırır ya da tümden bloke eder.
Vücut fonksiyonları kontrol edilemez hale gelir, çünkü:
• Mesajlar gerektiği gibi iletilemez
• Mesajlar yanlış bölgeye gider
Multipl Skleroz’a yol açan nedir?
Bu, tıbbın en büyük sırlarından biridir.
• Sebep bilinmemektedir
• Bir tedavi bulunamamıştır
• Kimin MS’ye yakalanacağını önceden bilmek mümkün değildir.
Bu konuda üç yaygın teori vardır:
I- Virüs Saldırısı
• Virüsler vücuda girdiklerinde vücut hücreleri içinde hızla
çoğalırlar. Çoğu virüsler hızla bazı hastalık belirtilerine yol açar.
Yavaş etkileyen belirli bazı virüsler ise daha sonra tekrar ortaya
çıkarak yeni belirtilere yol açarlar. Diğer bazı yavaş etkili virüsler
ise vücutta herhangi bir hastalığa yol açmadan önce aylar hatta
yıllarca gizli kalabilirler.
• MS bazı yavaş etkili virüsler tarafından meydana getirilebilir
ya da bilinen bir virüse karşı gösterilen gecikmiş bir reaksiyon
olabilir.
II- Bağışıklık reaksiyonu
• Vücudumuz, virüsler ve bakteriler gibi hastalık etmenlerini yok eden ve doğuştan gelen bir savunma sistemine sahiptir.
• Savunma sistemi geri tepebilir ve vücudun kendi hücrelerine
saldırabilir. Buna “Oto-immun reaksiyon” denir.
• MS, vücudun yanlışlıkla kendi dokusuna saldırdığı bir oto-immun
reaksiyon sonucunda ortaya çıkmış olabilir.
III- Kombinasyon
Hem virüsler hem de bağışıklık sistemi reaksiyonu MS’e yol açabilir.
• Virüsler vücuda girdiğinde hücreler içinde gelişmeye başlarlar.
• Vücudun savunma mekanizması hem virüslere karşı hemde vücudun kendi hücrelerine karşı tahrip edici olabilir.
Kimler MS’e yakalanır?
MS hakkında bilmediğimiz o kadar çok şey vardır ki, kimin MS’e
yakalanacağını tahmin edemeyiz.
Gene de kimlerin MS’e yakalanma olasılığının daha yüksek olması
hakkında şöyle bir tablo çizilebilir:
Genç erişkinler
Belirtiler genellikle 20-40 yaşları arasında ortaya çıkar. 15 yaşın altında ve 50 yaşın üstünde nadiren görülür.
Kadınlar
Kadınlar erkeklere göre daha fazla oranda MS’e yakalanırlar. MS hamilelikle ilgili değildir (MS’li hanımlar çocuk sahibi olabilirler). Ilıman iklim kuşağında oturan insanlar
MS 40-60 derece güney ve kuzey enlemleri arasında sık görülür. Bir bölge Ekvator’a ne kadar yakınsa MS vakası da o kadar azdır.
Sağlık şartlarının iyi olduğu bölgelerde yaşayan insanlar
Bu bölgelerde MS vakası sık görülür. Muhtemelen bu bölgede yaşayan çocuklar MS’e karşı bağışıklık sağlayacak bazı faktörlere maruz kalmamaktadırlar.
MS’in belirtileri çok çeşitlidir.
• Kişiden kişiye değişir
• Aynı kişide zaman zaman değişebilir.
1) Multipl Skleroz Nedir?
MS, iki önemli bölümden, beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemine ait bir hastalıktır. Merkezi sinir sisteminde sinir liflerini çevreleyen ve koruyan miyelin isimli yağlı bir doku vardır ve bu doku sinir liflerinin elektrik uyarılarını iletmelerine yardımcı olmaktadır. MS'de miyelin skleroz adı verilen nedbeler bırakarak birçok bölgede yok olur. Hasar gören bu bölgeler plaklar veya lezyonlar olarak da bilinmektedir. Miyelin sadece sinir liflerini korumakla kalmayıp, görevlerini yerine getirmelerini de sağlar. Miyelin yok olduğunda veya hasar gördüğünde, sinirlerin beyine giden veya beyinden gelen elektrik uyarılarını iletebilme kapasiteleri kesintiye uğramakta ve bu durum çeşitli MS belirtilerini (semptomlarını) ortaya çıkarmaktadır. MS bulaşıcı değildir. Ailenizde hiç kimse sizden bu hastalığı almayacaktır.
2) Bu Hastalığın Nedenleri Nelerdir?
MS'in kesin nedeni bilinmese de, birçok araştırmacı miyelin hasarının vücudun immün sisteminin (bağışıklık sisteminin) anormal bir yanıtından kaynaklandığına inanmaktadır. Normal koşullarda, immün sistem virüsler veya bakteriler gibi yabancı ''istilacılara'' karşı vücudu korur. Otoimmün hastalıklarda vücut istemeyerek kendi dokularına saldırır. MS'de ise, saldırılan madde miyelindir. Bilim adamları miyeline saldırması için immün sistemi tetikleyenin ne olduğunu henüz bilmemektedir. Birçoğu çok sayıda faktörün devreye girdiğini düşünmektedir.
3) MS Belirtileri (Semptomları) Nelerdir?
Belirtiler merkezi sinir sisteminin hangi bölgelerinin etkilendiğine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Herkes aynı şekilde etkilenmez. Belirtiler sadece kişiden kişiye değişiklik göstermekle kalmayıp, aynı kişide zaman içinde de değişiklik göstermektedir. Bu belirtiler ciddiyet ve süre açısından da çeşitlidir. MS'i olan bir kişi genellikle birden fazla belirti yaşar ancak bu belirtilerin hepsi herkesde görülmez. Belirtiler, halsizlik, karıncalanma, hissizlik veya doku zayıflaması, koordinasyon zayıflığı, yorgunluk, denge problemleri, görme bozuklukları, istemsiz hızlı göz hareketi (nistagmus da denir), titremeler, spastisite veya kas sertleşmesi, bozuk konuşma, bağırsak veya mesane problemleri, yalpalayarak yürüme (ataksi), cinsel işlev sorunları, ısıya hassasiyet ve kısa süreli bellek sorunları, hüküm veya muhakeme problemlerinden (kognitif problemleri) oluşmaktadır. Ciddi durumlarda MS kısmi veya tam felce neden olabilmektedir. MS'i olan kişilerin çoğunda bu belirtilerin tamamının görülmediğini unutmayalım.
4) MS Tanısı Nasıl Konmaktadır?
Tek başına hiçbir test MS tanısı koyamadığı için çeşitli test ve yöntemlere gerek duyulmaktadır. Bu testler şunlar olabilir;
* Doktorun geçmiş belirti ve bulguların varlığını araştıracağı tıbbi öykü
* Ayrıntılı bir nörolojik muayene
* Beyin ve omuriliğin kesin ve oldukça detaylı görüntülerini veren ve görece yeni bir görüntüleme biçimi olan MRG (manyetik rezonans görüntüleme)
* ''Uyarılmış potansiyeller'' adı verilen ve merkezi sinir sisteminin belli bir uyarıya verdiği yanıtı ölçen çalışmadır.
* Daha az kullanılan ancak tanının olağandan daha zor olduğu durumlarda faydalı olan diğer bir inceleme de spinal kanalı çevreleyen sıvının (serebrospinal sıvı veya SSS ) bileşimini araştıran beyin omurilik sıvısı incelemesidir.
5) Tanıyı Doğrulamak İçin - İkinci Görüşleri - Almak İyi Bir Fikir mi?
Eğer sadece bir doktorla görüştüyseniz, hiç kuşkusuz ikinci bir görüş almak mantıklı olur. Tanınızı doğrulatmak istemeniz ilk doktorunuzu kırmayacak veya üzmeyecektir.
Alıntı