kardes kiskancligi

Benimkiler hem birbirlerini cok severler hemde cok kiskanirlar.

bende bu yazıya şunları eklemek istiyorum,bilgilendirme açısından:
Çocuklar bir kardeşlerinin olmasını isterler, ancak kardeş doğumu ile de yoğun bir kıskançlık yaşamaya ve anne babaları zorlamaya başlarlar. Önceleri sürekli kardeş isteyen bir çocuğun bu isteği gerçekleştikten sonra neden kardeşini kıskandığı, hatta ona düşman gibi davrandığını anlamak zor olmalı. Oysa bu çocukların süreklilik göstermeyen, değişken olan isteklerini yansıtan, dolayısıyla onların doğasıyla ilgili ipucu veren bir özellikleridir. Bu nedenle çocuk için diğer önemli kararlarda olduğu gibi kardeş isteğinin gerekliliğine de anne ve babanın karar vermesi gerekmektedir. Annenin beden ve ruh sağlığı, ailenin ekonomik gücü, doğacak çocuğun bakımına ilişkin sorumlulukların paylaşılması bu kararı belirleyecektir.

Kardeş kıskançlığına gelince; kıskançlık insanoğlunun en doğal, en evrensel duygularından birisidir. Kıskançlık sevilen kişinin başkasıyla paylaşılmasına katlanamamak olduğuna göre, sevginin bulunduğu her yere girer. Sevgililer arasında belirli bir ölçüyü aşmadığı sürece, sevgi gülünün dikeni sayılır. Ancak bu doğal duygu insanı kemiren bir tutku olmaya başlayınca, sevgiyi gözeten bir duygu olmaktan çıkar, sevgiyi yok eder. Çocuk için en değerli varlık anne olduğuna göre onu başkalarıyla paylaşmak kolay, dayanılır bir duygu değildir. Sevgilisini başkasının kolunda gören bir erkekle, annesini, kucağında "yabancı" bir çocukla gören kardeşin duyguları pek ayrılık göstermez. Anne sevgisini yitirme korkusu, daha yeni bir kardeş geleceğini öğrendiği anda içini sızlatmaya başlar.

Kardeş doğumu bu ve diğer nedenlerle çocuk için zorlayıcı bir yaşam olayıdır. Gebeliğin ve yenidoğan çocuğun annede oluşturduğu bedensel güçlükler ve yorgunluklar, çalışan annenin zamanının önemli bir bölümünü çocuk bakımına ayırması gibi nedenler eve gelen bu yabancı yüzündendir. Gelen çocuğun cinsiyetinin farklı olması, beceriksizliği, yoğun bir ilgi ve bakıma gereksinimi olması onun daha çok sevildiği şeklinde yorumlanmakta ve kıskançlık artmaktadır. Annenin yenidoğan bebekle birlikte oluşacak güçlüklerini hafifletebilmek için çocuğun kreşe verilmesi ya da odasının ayrılması gibi değişiklikler de bu duyguyu artıracak, yeni uyum sorunlarına neden olacaktır.

Çocukla kardeşi arasındaki yaş farkı ne kadar azsa kıskançlık o denli büyük olmaktadır.Henüz anneye gereksinimin sürdüğü 3 yaşından küçük çocuklarda anne ilgisinin azalması sonucu yeni kardeşe tepkisi büyük olacaktır. İkinci ya da üçüncü kardeşi kabullenme daha kolay olmaktadır.

Kardeş kıskançlığı doğal bir duygudur, sevgi ve kıskançlık-nefret ara ara yoğunlaşarak zaman içinde yoğunluğunu kaybeder. Kardeşini sevmek zorunda değildir. Olumsuz duygular anlayışla karşılanmalı ve bu duyguları belirtmesi yüreklendirilmelidir (beni de uğraştırıyor, arasıra ben de kızıyorum, beceriksizliği yüzünden ona çok zaman harcıyorum, seni sevmediğimi düşünme, eskisi kadar seviyorum, ben de kardeşim doğduğunda kıskanmış, böyle düşünmüştüm). Anne-baba bebeği, çocuğun önünde gösterişli bir biçimde okşayıp sevmekten kaçınmalıdır.

Çocuklar eve gelen yabancıya farklı tutumlar sergileyebilir;
-sevgi gösterilerinde bulunabilir (annenin kendisinden tümüyle uzaklaşmaması için onun yanında yer alır)
-abartılı sevgi gösterileri (alttaki duyguları ele veren davranışlarla birliktedir; kardeşinin yanağını okşarken biraz fazla sıkar, ağlatacak ölçüde kucaklar, kaza ile yere düşürür)
-etkilenmemiş gibi davranma (bebekle ilgili görünmeyen huysuzluklar, hırçınlıklar, tutturmalar, isteği yapılmadığında ağlama, tepinme)

Kardeş kardeşin kumasıdır…

Pedag. Adem Güneş

Birçok anne babaya yaka silktiren konudur kardeş kıskançlığı… Kimi zaman öylesine işin içinden çıkılmaz hal alır ki, evin için savaş alanına dönüverir hiç umulmadık bir anda… bir yanda birbirine yan gözle bakan iki kardeş, bir yanda onları ayırt etmek için trafik polisi gibi çırpınan anne-babanın çaresizliği gözlerden okunuverir…

Peki nedir kardeşi kardeşe düşüren, anne babayı çaresiz bırakan kardeş kıskançlığının aslı? Kardeş kardeşi neden kıskanır? Kıskançlık çocuğun karakteri midir,sonradan mı gelişir?

“Kıskançlık onun kanında var…”
Birçok anne-baba, çocuklarının kıskançlığını tarif ederken, “taa çocukluğundan beri böyle. Kardeşi ile bir türlü anlaşamaz. Kıskançlık onun damarlarında var” derken acaba ne kadar doğru söylemektedir? Gerçekten kıskançlık duygusu, kişinin genleri vasıtası ile nesilden nesle mi aktarılmaktadır?

Bu soruya hemen cevap vermek gerekirse, diyebiliriz ki; kıskançlık insanın yaradılışında hazır bulunan bir mayadır. Allah her insanı yaratırken, bu insanın hayatını devam ettirebilmesi için, duygu dünyasının hamuruna, “kıskançlık” mayasını da yerleştirmiştir.

Nasıl ki, “öfke” duygusu yaradılış gereği her insanda vardır ki, o insan kendisine zarar verebilecek ellere karşı kendini koruyabilsin… tıpkı bunun gibi, kıskançlık duygusu da her insanda yaratılış itibari ile vardır ki, insan kendi elinde olan değerlere sahip çıkabilsin…

Tahrip edilen duygular kıskançlığı başlatır
Madem insanın mayasında kıskançlık duygusu vardır, o halde neden bazı insanlar, cinnet noktasında kıskançlık krizlerine kapılır da, bazılarının umurunda bile olmaz, kıskanması gerekli olan şeylere el uzatılması?

Bu soruya pedagojik açıdan vereceğimiz ana cevap; “çocuk terbiyesinde izlenilen yanlış metotlardır” diyebiliriz. Yanlış metodoloji, bir insanın sahip olabileceği en masum duygu olan kıskançlık duygusunu ya aşırı derecede tetiklemekte, ya da tamamen öldürülmesine neden olabilmektedir.

Birçok anne-baba, çocuklarının kıskançlıklarını onların karakterinin bir parçası olarak görseler de, o parçayı, karakter haline getiren asıl etken, çocuğun duygu dünyasının tahrip ediliyor olmasından kaynaklanmaktadır.

Çocuklara eşit davranmak, kıskançlığı körükler…
Pratik tecrübelerimize dayanarak söylemek gerekir ise, günümüzde kardeşler arasında oluşan kıskançlığın ana nedenlerinden bir tanesi, anne-babaların çocuklarına karşı eşit davranma heyecanından kaynaklandığını görmekteyiz.
Zira, hiçbir çocuk bir diğeri ile eşit değildir. Gerek karakter yapısı itibari ile, gerek önce veya sonra doğuşu itibari ile her bir kardeş bir diğer kardeşten farklıdır. Bu farklılıkları gözetmeden bir anne-baba şefkati ile çocukları eşitlemeye çalışmak, eşitlik çizgisinin ilerisinde bulunan çocuğu ezmek anlamına da gelmektir.

Düşünün lütfen; yaşları birbirine yakın iki çocuğunuz var. İkisinin de aynı kabahati işlediklerini düşünün. Eğer bu çocuklarınıza ceza vermeniz icap ediyorsa, bir çocuğunuza farklı, diğerine farklı mı ceza vermeyi tercih edersiniz, yoksa ikisinin de suçu aynı olduğu için ikisine de aynı cezayı mı verirsiniz?

Birçok anne-babaya yönelttiğim bu soruya, “aynı suçu işlemişlerse ikisine de aynı cezayı veririm” cevabını alıyorum çoğu defa…

Halbuki, aynı suçu işlemiş iki kardeşe aynı cezayı vermek, görünüşte “eşit”lik ilkesine dayansa da, çocuk terbiyesinde böylesi bir eşitlik “adaletsizliğin” doğurur.

Yine aynı örneği devam ettirirsek; düşünün ki, aynı kabahati işleyen bu iki çocuğunuzdan birisi çok duygusal, diğeri ise vurdumduymaz olsun… siz duygusal olan çocuğunuza –belki- “öte git” deseniz, kalbi kırılabilir ve bir hafta sizin yüzünüze bakamayabilir… vurdumduymaz olan çocuğunuza, “öte git deseniz” umurunda bile olmayabilir ve hatta ertesi gün aynı kabahati fazlası ile işleyebilecek cesareti kendinden bulabilir.

Bu durumda, siz her ne kadar kendinizi çocuklarınıza karşı eşit davranıyor sansanız da, çocuklarınızın iç dünyasında uyandırdığınız duygular itibari ile bu eşitlik adaletsizliği barındırmaktadır.

Adaletsizlik, kıskançlık doğurur
Anne babalar çocukları ile kurdukları iletişimde eşitlik ilkesine sadık kalayım diye uğraşırlarken, bir yandan da çocuklarının duygu dünyasının röntgenini çekmeyi ihmal etmemelidirler.

Örneğin, anne baba olarak çarşıya çıktığınız bir gün çocuklarınıza hediye almayı planladınız ve aynı yaştaki iki erkek çocuğunuza, -birbirleri ile kavga etmesin diye- aynı hediyeyi aldınız. Acaba doğru yaptınız mı? Çocuklarınızdan birisi, sosyal yönlü oyuncaklar seviyor, bir diğeri matematiksel oyunlar seviyorsa, aldığınız aynı oyuncak her iki çocuğunuzda da aynı sevinci uyandırdı mı? Yoksa kardeşlerden biri çok sevindi de diğeri kenara geçti mahzun mahzun mu bakıyor? Ve hatta, kenarda üzgün bekleyen çocuğunuz, “zaten en güzel oyuncağı hep kardeşime alıyorsunuz…” diye içindeki duyguları size aktardığında, “Ama ikinize de aynı oyuncağı aldım” diye mi karşılık veriyorsunuz? Halbuki bu durumda çocuğun anlatmak istediği şeyin, “hep kardeşimin sevineceği oyuncakları tercih ediyorsunuz, aynı oyuncağı bana alsanız da ben bu oyuncaktan hoşlanmıyorum ki” manasına gelebileceğini de düşünmek gerekmez mi?

İşte çocuklar ile anne-baba arasında daha çocukluk yıllarında başlayan bu “adaletsizlik”, çocuğun doğuştan var olan kıskançlık duygularının alev almasını sağlar.

Adaletsizlik, güvensizliği, güvensizlik kıskançlığı tetikler…
Halbuki, çocuk terbiyesinin en can alıcı noktası adalet duygusudur. Eğer çocuk o yada bu sebeple kendisine haksızlık yapıldığı, anne babasının kendisine adil davranmadığı hissine kapılırsa, bunun sonucu, güven bunalımıdır. Çocuk anne babasına bir defa güvensizlik hissettiğinde, artık kıskançlığın ikinci tetikçisi de harekete geçmiştir bile…

Statü kaybı ve kıskançlık
Çocuklara yönelik adil olmayan davranışlar, çocuklar arasındaki statü kaybına da neden olmaktadır. Statü kaybı ise, kıskançlığı körükleyen en önemli sebeplerden biridir.

Örneğin, çocuklardan biri bir diğerine göre büyük ise, bu büyük olma statüsüne dikkat edilmeden her bir çocuğa eşit davranacağım mantığı, büyük çocuğun statü kaybına yol açacağı için kıskançlık duygusunu harekete geçirebilir.

Veya, eve yeni gelen en küçük kardeşe olan aşırı ilgi ve alaka, büyük kardeşi rahatsız edebilir. Kendisi daha önceden evin tek hakimi iken birden bu hakimiyetin kaybolduğu hissine kapılabilir. Sevgiyi tek başına kazanıyorken, anne babasının tek sahibi kendisi iken, elinde tuttuğu bu statüyü birden kaybetmek, çocuğu paniklettirebilir.

Böylesi durumlarda, anne babanın yapacağı şey, büyük çocuğuna büyümüş çocuk muamelesi yapmak, yeni kardeşe de bebek muamelesi yapmak olmalıdır. Büyük kardeşin daha önceden sahip olduğu hiçbir statünün kaybolmadığını ve hatta abi olmakla daha evde daha da önemli bir pozisyona geldiği ona hissettirilmelidir.

Özetle,
Diyebiliriz ki, çocuk terbiyesinde izlenilen yanlış metotlar gayet doğal ve insani duygu olan kıskançlık hissini tahrik etmekte ve körüklemektedir. Anne babalar, çocuklarının iç dünyalarını tanıyarak ve çocukların aile içindeki konumlarını dikkate alarak onlarla iletişime geçmelidirler. Çocuk ile anne-baba arasında yürütülen ilişki, eşitlik temeline göre değil, adalet anlayışına göre şekillenmelidir. Çocuk aile içinde her zaman güven ve huzur içinde hissetmeli,duygularının kırıldığı hissine kapılmamalıdır.

Unutmayın ki, kardeş kardeşin kumasıdır… oturuşunuz, duruşunuz konuşmanız, en ufak kaş-göz işaretiniz çocuklarınız tarafından yanlış anlaşılabilir ve o evin atmosferi birden bire aleyhinize çevirebilir…

Ne yaparsanız hem kıskanırlar hem birbiri olmadan yapamazlar.Doğa kanunu gibi bişey önemli olan taraf olmamak dokunmak ve sevmek eşit olarak...Temas sevgiyi gösterir diye algılıyorlar yaşları kaç olursa olsun....