Bizler sebepleri bulup istifadeye sunan, kadim bilgi mirasçılarının bilgilerini, yeni şeyler de ekleyerek aktarmakla yükümlüyüz.
Kadın hastalıklarında, her millete özgü, o milletin sınırlarında yetişen birçok şifa var.. Toprak ananın, hemcinsi kadınları kollamak üzere sunduğu bu özel bitkiler, daha çok kadın hastalıklarında kullanılması sebebiyle, kadınlarla özdeşleşmiştir.
Hayıt, ülkemizde namus agtacı, iffet agacı, keşiş çalısı, ayıt, acı ayıt, beşparmakotu, rahip biberi isimleriylede bilinir. Meyveleri karabibere benzediği için İngilizce de biberle ilgili adlar verilmiştir.
Latince adı Vitex agnus-castus’tur. (Vitex: Bağlamak, ilmek, düğüm / Agnus: Döllenme önleyici – Castus: Cinsel istek azaltıcı) İsminin anlamından anlaşılacağı üzere, cinsel isteği baskılayan bir bitki olduğu görülür. Ancak bu etki erkekler için söz konusudur. Kadınlarda istek arttırıcı olarak bilinir. Ortaçağda Rahiplerin cinsel güdülerini baskılamak amacıyla hayıtı kullandıkları ve bu sebeple Manastır bahçelerine mutlaka hayıt dikildiği kayıtlıdır. Homeros’un İlyada destanında namus sembolü olarak görülmüştür. Erkeklerin isteklerini bastırıp namuslarını koruduklarını düşünmelerine atfen böyle bir isimle anıldığını söyleyebiliriz.
Hayıt bitkisi, mineçiçeğigiller (Verbenaceae) ailesine ait bir türdür. 2-3 m boylanabilen, kışın yapraklarını döken, sık dallı, çok yıllık çalı veya yarı ağaçsı bir bitki olarak tanımlayabiliriz. Yapraklar karşılıklı veya birleşik aya tipindedir. Çiçekler açık leylak, mor veya beyaz renkli olup kasım ayı ortalarına kadar açmaya devam eder. Meyve etli, küre biçimli olup kirli siyah renklidir. Ticarette bu meyveler hayıt tohumu olarak bilinir.
Türkiye’de iki; dünyada 60 türü yetişir.
(şahsi fikrim : hayıt tohumu 4-7 ay arasında kullanıldıgı zaman cok fazla işe yarıyor adet düzensizliği , yumurtalık kalitesi ve çatlamasını sağlıyor)