Bilinçsiz tüketim alışkanlıklarımızı sürdürdüğümüz sürece gelecek kuşaklara 'çöpten bir dünya' mirası bırakacağız. Varolabilemeniz için ne kadar alana ihtiyacınız var?
Dünya Fonu'na göre bir şehrin yıllık ihtiyaçlarını karşılamak ve kişisel çöplerini gömebilmek için 2.3 hektar, yani yaklaşık üç futbol sahası büyüklüğünde bir alana ihtiyacı var. Ancak bu alan, şimdiden bir kişi için ayrılabilecek alandan yüzde 40 daha fazla. Yani bunun anlamı her yıl bir önceki yıla oranla bir hektar daha fazla alana ihtiyaç duyuyoruz. Eğer Avrupa'da yaşıyorsanız bu rakamları ikiye, Amerika'da iseniz 25'e veya Bangladeş'te ikamet ediyorsanız bunun üçte birine ihtiyacınız var.
Colors dergisinde yayımlanan bir araştırmada çevriye ne denli hor kullandığımıza ve günlük hayatımızı kolaylaştıran nesnelerin nelerden yapıldığına ve çevreye ne kadar zararlı olduğuna ilişkin veriler yer alıyor. İşte dergide yayımlanan arşıtramadan çarpıcı bölümler:
Güney Afrika, Sadece dört ülke nüfusu için yeterli yiyecek üretebiliyordu. Güney Afrika, Zambiya, Zimbabwe, Malawi... Bunun yanı sıra İngiltere'de yapılan bir araştırmada her yıl 350 milyon paund değerindeki süpermarket yiyeceği çöpe dökülüyor. Ancak bu yiyeceklerle 270 bin insanın doyurulabileceği belirtiliyor. Amerika Hükümeti'nin çalışmalarına göre, çöpe dökülen yiyeceğin 4 katı Amerika'da üretiliyor ancak tüketilmiyor. Çünkü bu yiyeceklerin çoğu nasıl ve ne için üretileceği konusunda düşünülürken çoktan ziyan edilmiş oluyor. 7 ton hububat, 23 milyon litre su, bir ton et üretmek için kullanılıyor. Bunun yanı sıra 230 bin litre su, bir ton tahılın yetiştirilmesi için harcanıyor. Ne yiyebiliriz? Çevreciler tavuk yemeyi öneriyor. Çünkü et üretmek demek çevreye büyük zarar veriyor. Ya da et yemeyi tümden bırakın. Eğer dünyada bir kişi et yemezse, 4 bin metrekareden daha fazla bir ormanlık alanın kurtulmasını sağlıyor.
AMPUL DEYİP GEÇMEYİN
Kullandığınız ampullerin çevre için ne gibi bir zararının olduğunu düşündünüz mü? Akkor ışık kullandığınızda elektrik enerjisinin sadece yüzde ikisi kullanılmış oluyor. Geri kalan enerji ise ısınmak için kullanılıyor. Florasan lambanın ise daha az enerji harcamak için kullanıldığı biliniyor. Ancak her iki aydınlatma aracının, çevreye ne kadar zararlı olduğu konusu biraz karanlıkta kalmış. Örneğin, bir ampul kırıldığında zehirli metalin çevreye zararı ölçülemiyor bile. Amerika'da ampuller kırılarak asfaltla karıştırılıyor ve kaldırımlar yapılıyor. Zimbabwe'de ise kırılan ampuller, metal bölümleri ayrılarak cam bölümü gazyağı ile doldurulduğunda tekrar ışık veriyor.
11 yaşındaki Shobha More, çöp tarlaları içinde cam parçaları yüzünden vücudunda kesik ve çiziklerin oluştuğunu söylüyor. More, Hindistan'da çöp toplayarak yaşamını ikame ettiriyor. Çöp yığınları içerisinde zaman zaman şırınga bulduğunu ve bunun plastik bölümünü sakladığını söylüyor. Hastane atıkları, çöp toplayıcıları için büyük risk oluşturuyor. Hastane atıkları birçok zararlı virüs ve gaz içerdiği için görünür bir tehlike teşkil ediyor.
PİL:ZEHİR
Çin'de her yıl 10 milyon pil atığı oluşuyor. Bunlardan bir çoğu ise çöp içerisinde. Amerika'da her yıl 3.5 milyon pil üretiliyor, bunlardan sadece yüzde 10'u şarj edilebilir özellikte. Kullanılmış pil, zehirli bir metal aynı zamanda. Yakıldığında zehirli gazların yayıldığı kullanılmış pil, içindeki gaz sızdığında ise yeraltı sularına karışıyor.
PLASTİK POŞET YASAĞI
Plastik poşetlerin daha ince yapılması tartışılıyor Güney Afrika'da. Hükümet Sözcüsü kalın poşetlerin çöp toplayıcıları tarafından toplanmadığını belirterek, "Naylon poşet kullanımını yasakladığımızda eğer yasağı delen biri olursa bin 460 dolar para cezası alacak ya da bir yıl hapis cezası" diyor. Çin'de naylon poşetleri atmak için 50 bin tane özel çöp kutusu bulunuyor.
Hindistan'da plastik poşet satılamıyor. Çünkü, birçok inek sokaklara atılan plastik poşetleri yiyerek çoktan telef olmuş. Plastik poşet üreticileri yasağın ülke ekonomileri için büyük zarar getireceğini belirtiyor ve 90 fabrikanın kapatılması halinde 15 bin kişinin işsiz kalacağı yönünde hükümetleri uyarıyor.
Dünya'da her yıl milyonlarca bilgisayar eskidiği için çöpe atılıyor. Sadece bilgisayar değil çöpe atılan, CD'ler ve disketler de eskidikleri için çöpe atılıyor. Ancak bunların çevre kirliliğine büyük bir katkısı bulunuyor. Örneğin disketler doğaya atıldığında asid yağmurlarına ve zehirli gaz üretilmesine yardımcı oluyor. Ancak Alman araştırmacılar bilgisayarların o kadar da kötü olmadığını belirtiyor. İnsanlar bilgisayarlar sayesinde evlerinde çalışabiliyor ve daha az çevre kirletiyor!
GERİ DÖNÜŞÜMÜ YOK
Bir araba düşünün. Yüzde 66'sı demir, alüminyum ve diğer metallerden; 60 farklı plastikten oluşuyor ve tüm plastiklerin toplamı 100 kg. Yani otomobil sektörü her yıl dünyadaki alüminyumun yüzde 8'ini, 40 milyon plastiğini, çeliğin yüzde 9'unu kullanıyor. Birçok maddenin kullanılarak yapıldığı otomobilleri toplamak ise bir hayli zor. Bir de tekerlekleri düşünürseniz. Her yıl 300 milyon tekerlek atılıyor ki, bunların geri dönüşümü yok, yakılamıyor da... Çevre içinçok büyük bir tehdit unsuru...
Dünya Fonu'na göre bir şehrin yıllık ihtiyaçlarını karşılamak ve kişisel çöplerini gömebilmek için 2.3 hektar, yani yaklaşık üç futbol sahası büyüklüğünde bir alana ihtiyacı var. Ancak bu alan, şimdiden bir kişi için ayrılabilecek alandan yüzde 40 daha fazla. Yani bunun anlamı her yıl bir önceki yıla oranla bir hektar daha fazla alana ihtiyaç duyuyoruz. Eğer Avrupa'da yaşıyorsanız bu rakamları ikiye, Amerika'da iseniz 25'e veya Bangladeş'te ikamet ediyorsanız bunun üçte birine ihtiyacınız var.
Colors dergisinde yayımlanan bir araştırmada çevriye ne denli hor kullandığımıza ve günlük hayatımızı kolaylaştıran nesnelerin nelerden yapıldığına ve çevreye ne kadar zararlı olduğuna ilişkin veriler yer alıyor. İşte dergide yayımlanan arşıtramadan çarpıcı bölümler:
Güney Afrika, Sadece dört ülke nüfusu için yeterli yiyecek üretebiliyordu. Güney Afrika, Zambiya, Zimbabwe, Malawi... Bunun yanı sıra İngiltere'de yapılan bir araştırmada her yıl 350 milyon paund değerindeki süpermarket yiyeceği çöpe dökülüyor. Ancak bu yiyeceklerle 270 bin insanın doyurulabileceği belirtiliyor. Amerika Hükümeti'nin çalışmalarına göre, çöpe dökülen yiyeceğin 4 katı Amerika'da üretiliyor ancak tüketilmiyor. Çünkü bu yiyeceklerin çoğu nasıl ve ne için üretileceği konusunda düşünülürken çoktan ziyan edilmiş oluyor. 7 ton hububat, 23 milyon litre su, bir ton et üretmek için kullanılıyor. Bunun yanı sıra 230 bin litre su, bir ton tahılın yetiştirilmesi için harcanıyor. Ne yiyebiliriz? Çevreciler tavuk yemeyi öneriyor. Çünkü et üretmek demek çevreye büyük zarar veriyor. Ya da et yemeyi tümden bırakın. Eğer dünyada bir kişi et yemezse, 4 bin metrekareden daha fazla bir ormanlık alanın kurtulmasını sağlıyor.
AMPUL DEYİP GEÇMEYİN
Kullandığınız ampullerin çevre için ne gibi bir zararının olduğunu düşündünüz mü? Akkor ışık kullandığınızda elektrik enerjisinin sadece yüzde ikisi kullanılmış oluyor. Geri kalan enerji ise ısınmak için kullanılıyor. Florasan lambanın ise daha az enerji harcamak için kullanıldığı biliniyor. Ancak her iki aydınlatma aracının, çevreye ne kadar zararlı olduğu konusu biraz karanlıkta kalmış. Örneğin, bir ampul kırıldığında zehirli metalin çevreye zararı ölçülemiyor bile. Amerika'da ampuller kırılarak asfaltla karıştırılıyor ve kaldırımlar yapılıyor. Zimbabwe'de ise kırılan ampuller, metal bölümleri ayrılarak cam bölümü gazyağı ile doldurulduğunda tekrar ışık veriyor.
11 yaşındaki Shobha More, çöp tarlaları içinde cam parçaları yüzünden vücudunda kesik ve çiziklerin oluştuğunu söylüyor. More, Hindistan'da çöp toplayarak yaşamını ikame ettiriyor. Çöp yığınları içerisinde zaman zaman şırınga bulduğunu ve bunun plastik bölümünü sakladığını söylüyor. Hastane atıkları, çöp toplayıcıları için büyük risk oluşturuyor. Hastane atıkları birçok zararlı virüs ve gaz içerdiği için görünür bir tehlike teşkil ediyor.
PİL:ZEHİR
Çin'de her yıl 10 milyon pil atığı oluşuyor. Bunlardan bir çoğu ise çöp içerisinde. Amerika'da her yıl 3.5 milyon pil üretiliyor, bunlardan sadece yüzde 10'u şarj edilebilir özellikte. Kullanılmış pil, zehirli bir metal aynı zamanda. Yakıldığında zehirli gazların yayıldığı kullanılmış pil, içindeki gaz sızdığında ise yeraltı sularına karışıyor.
PLASTİK POŞET YASAĞI
Plastik poşetlerin daha ince yapılması tartışılıyor Güney Afrika'da. Hükümet Sözcüsü kalın poşetlerin çöp toplayıcıları tarafından toplanmadığını belirterek, "Naylon poşet kullanımını yasakladığımızda eğer yasağı delen biri olursa bin 460 dolar para cezası alacak ya da bir yıl hapis cezası" diyor. Çin'de naylon poşetleri atmak için 50 bin tane özel çöp kutusu bulunuyor.
Hindistan'da plastik poşet satılamıyor. Çünkü, birçok inek sokaklara atılan plastik poşetleri yiyerek çoktan telef olmuş. Plastik poşet üreticileri yasağın ülke ekonomileri için büyük zarar getireceğini belirtiyor ve 90 fabrikanın kapatılması halinde 15 bin kişinin işsiz kalacağı yönünde hükümetleri uyarıyor.
Dünya'da her yıl milyonlarca bilgisayar eskidiği için çöpe atılıyor. Sadece bilgisayar değil çöpe atılan, CD'ler ve disketler de eskidikleri için çöpe atılıyor. Ancak bunların çevre kirliliğine büyük bir katkısı bulunuyor. Örneğin disketler doğaya atıldığında asid yağmurlarına ve zehirli gaz üretilmesine yardımcı oluyor. Ancak Alman araştırmacılar bilgisayarların o kadar da kötü olmadığını belirtiyor. İnsanlar bilgisayarlar sayesinde evlerinde çalışabiliyor ve daha az çevre kirletiyor!
GERİ DÖNÜŞÜMÜ YOK
Bir araba düşünün. Yüzde 66'sı demir, alüminyum ve diğer metallerden; 60 farklı plastikten oluşuyor ve tüm plastiklerin toplamı 100 kg. Yani otomobil sektörü her yıl dünyadaki alüminyumun yüzde 8'ini, 40 milyon plastiğini, çeliğin yüzde 9'unu kullanıyor. Birçok maddenin kullanılarak yapıldığı otomobilleri toplamak ise bir hayli zor. Bir de tekerlekleri düşünürseniz. Her yıl 300 milyon tekerlek atılıyor ki, bunların geri dönüşümü yok, yakılamıyor da... Çevre içinçok büyük bir tehdit unsuru...