“Yapacak çok şey ama onları yapmak için çok az zaman var… Ama eğer geç yatar ve erken kalkarsam, günden daha iyi faydalanabilirim.” Kaç kez uyku saatlerinizden çaldınız? Evet başta her şey yolundadır fakat birkaç gün sonra tükenirsiniz. Konsantre olamazsınız, unutkanlık yaşarsınız ve hatta cildiniz bile buruş buruş görünür. Nedenini anlamazsınız. Aslında sandığınızın aksine, uyumakla geçen zaman iyi geçirilmiş zamandır.
Neden uyuruz?
Uyanık kaldığınız saatlerden sonra uykuya geçmek doğal ve döngüsel bir süreçtir, bu sırada hormon salınımı, metabolizma, kalp-damar sistemi, solunum yolu ve ısı düzenleyici fonksiyonlarda değişim olur. Uyku, gece boyunca değişen beş değişik evreden oluşur.
Uyku evreleri
1) Uyuklama hali
Bu ilk evre sadece birkaç dakika sürer. Uykuya dalmak üzere olduğunuz evredir ama herhangi bir gürültü, ne kadar sessiz olursa olsun, bizi uyandırabilir. Vücut gevşemeye başlar ve yavaş, aralıklı, göz hareketleri başlayabilir.
2) Hafif uyku
Uykunun en tuhaf evrelerinden birisidir çünkü insanlar sizinle konuşurken cevap verebilirsiniz ve ertesi gün neler olduğunu hatırlamazsınız. Vücut gevşemeye devam eder.
3-4) Yavaş veya derin uyku
Evre 3 ve 4 yavaş veya derin uykudur, kas tonusu azalır, nefes alma sıklığı azalır, kan basıncı düzenlenir, kalp atışları yavaşlar. Mide ve bağırsak hareketleri artar. Uykunun bu evresinde büyüme hormonlarının salınımı artar (özellikle ergenlik çağında), ayrıca gonadotropin hormonlarının (FSH ve LH) da üretimi artar, bu hormonlar sırasıyla yumurtlama ve sperm oluşumundan sorumludurlar. Yani bu evreler sırasında uyanmamanız çok önemlidir.
5) REM uykusu
Bu evre hızlı göz hareketleri ve orta kulakta kasların kasılması ile karakterizedir. Rüyaların görüldüğü evredir. Beyin aktivitesi yüksektir, kalp ve solunum sistemi hızlanır, vücut ısısı düşer ve prolaktin (progesteronu etkiler) seviyesinde artış olur, penis ereksiyonu ve klitoris sertleşmesi olur.
Görebileceğiniz gibi her uyku evresi günlük aktivite sonrası vücudun dinlenmesi ve kendini toparlaması için gereklidir. Bu süreçte salgılanan hormonlar genel durumumuzda belirgin değişiklikler yaratırlar, sindirim işleminin zirve yapması ise besinlerin enerji için emilimini sağlar.
Kaç saat uyumalısınız?
Kaç saat uyumanız gerektiği yaşa göre değişir ama pek çok çalışmaya göre, yenidoğanlar ve küçük çocuklar haricinde, ertesi gün maksimum potansiyelini kullanabilmesi için kişinin 8 saat uyuması gerekmektedir. Çeşitli uyku bozuklukları mevcuttur ama insanlar genelde sonuçları ciddi hale gelene dek iyi uyku uyumamaya önem vermezler.
Yeterince uyumamanın sonuçları:
Tükenmişlik
Yeterince uyumamak tükenmişliğe yol açar, stres seviyesini ve toksin birikimini arttırır. Vücudunuz ertesi gün ihtiyaçlarınıza cevap veremeyecektir. Yorgun, yavaş ve uykulu hissedersiniz.
Hastalık
Uyku eksikliği sağlıklı insanları yakalayan metabolik hastalıklara yol açar. Hepsinden en endişe verici olanı, hipertansiyon, diyabet ve kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskini arttırmasıdır.
Hafıza ve yaratıcılık
Yeterince uyumamak, beynin gün boyunca topladığı bilgileri kayıt ve organize etmesini engeller. Bu da hafıza bozukluklarına, duygudurum değişikliklerine, kötü hissetmeye, huzursuzluğa, reflekslerde azalmaya, davranış ve öğrenme sorunlarına ve depresyona yol açmasının nedenidir. Uzmanlara göre, eğer iyi dinlenirseniz yeni ve yenilikçi fikirler üretirsiniz.
Enfeksiyonlar
Yeterince uyumamak bağışıklık sistemini baskılayabilir, sizi bakteri ve virüslere karşı zayıf hale getirir.
Estetik
Dinlenme eksikliği cilde yansır, hücreler tam olarak yenilenmediği için buruşuk ve soluk görünür.
Gözler
Gözlerinizi dinlendirmek için uyumanız gerekir, aksi halde gözleriniz kızarır, gözaltı torbaları oluşur ve görme problemleri ortaya çıkar.
Nefes Alma
Uykusuzluk, hücresel oksijenlenmeyi etkiler.
Zayıflama
Vücut yeterince dinlenmediğinde özellikle karın bölgesinde yağları biriktirmeye eğilim gösterir. İyi dinlenmiş bir vücut ideal kilosunu korur ve hatta iştah ve besin emilimini etkilediğinden zayıflamayı sağlar.
Her zaman kendinize dikkat edin
Unutmayın ki tavsiye edildiği gibi 8 saat uyumak sayısız faydalar getirecektir. Sadece dinlenmekle kalmayacaksınız, ayrıca:
- Gün içinde ihtiyacınız olan enerji seviyesini elde edeceksiniz.
- Mide ve bağırsağınıza kan akımı artacak, böylece sindiriminiz düzenlenecek.
- Stresiniz azalacak ve beyin hücreleriniz yenilenecek. Bu da sizi ertesi gün daha uyanık yapacak, öğrenme ve hafıza kapasitenizi geliştirecek.
- Toksik maddelerin atılımı kolaylaşacak.
- Bağışıklık sisteminiz aktive olacak ve antikor üretimi artacak. Diğer bir deyişle daha az hastalanacaksınız.
- Cinsel hücre üretimi uyarılacak.
- Dokularınız yenilenecek, özellikle cilt dokularınız.
Eğer uzun ve sağlıklı bir yaşam istiyorsanız her gün yeteri kadar uyumak, fiziksel egzersiz yapmak ve dengeli beslenmekten daha iyi bir şey yoktur. Uzmanlara göre işin sırrı budur.
