- 28 Mart 2007
- 961
- 332
- 43
Evlilik sosyal bir kurum olup tüm sorunları paylaşma adına erkek ve kadının sözlü anlaşarak aynı çatı altında yaşamalarıdır. Evliliğin devamında erkek ve kadının
Evlilik sosyal bir kurum olup tüm sorunları paylaşma adına erkek ve kadının sözlü anlaşarak aynı çatı altında yaşamalarıdır. Evliliğin devamında erkek ve kadının paylaşımlarını artırmak amacıyla çocuk sahibi olma duygusu önemli bir rol oynar.
Memleketimizde henüz yeni evli çiftlere bile “Çocuk ne zaman?” sorusu sıklıkla sorulur. Bu sorular çiftleri baskı altına alır ve çocuk oluncaya kadar devam eder. Anne ve baba olmak gerçekten cesur bir adımdır. Sorumlulukları oldukça ağır olan bir süreçtir. Sağlıklı bir yaşam tarzı siz ve bebeğiniz üzerinde büyük etkilere sahiptir. Önleyici hekimlik kavramının gelişmesiyle birlikte insanların evlilik öncesi ve gebelik öncesi danışmanlık istemeleri daha yaygınlaşmıştır. Evlilik ve gebelik öncesi danışmanlığın asıl amacı çiftleri birlikteliğin, anne baba olmanın getirebileceği sorumluluklar konusunda bilinçlendirmek, sağlıklı bir gebelikten önce ve bebeğin doğumundan sonra yapılması gerekenlerin tartışmaktır.
Kadın doğum hekimliğimiz boyunca bebek isteyen çok az kadının “gebe kalmadan önce neler yapmalıyım” diye doktora başvurduğunu gözlemledik. Ama gebelik, planlanması gereken bir olgudur.
Gebeliğin planlanması, ileride oluşacak olaylara sizi ve ailenizi hazırlamaya yardımcı olacak ve alınacak önlemler konusunda yol gösterici olacaktır. Bu bireysel faydalarının yanı sıra toplumsal olarak da doğru zamanda ve doğru koşullarda doğacak çocuklarla sağlıklı nesillerin oluşmasını sağlar. Aile planlaması konusunda anlattığımız gibi doğru zamanda doğacak çocuklar için aile planlaması konusunda danışmanlık alınmalı ve bireysel olarak kendine özel koşullara uygun aile planlaması yöntemi seçilmeli ve böylece gebelik planlanmalıdır. Gebelikten önce ve gebelik boyunca sağlığınızın iyi olması gebeliğin her durumda oluşturabileceği sosyal, psikolojik ve tıbbi sorunları ve stresleri yenmenizde size yardımcı olabilir. Bu amaçla gebelik öncesi genel olarak sağlık kontrollerinden geçmeniz gereklidir. Tedavilerin, aşıların, hazırlıkların yapılması bütün gebelik boyunca size yardımcı olacaktır. Gebelik bazen zaten bir problemdir, bu yüzden problemlerinizi çözdükten sonra gebeliğe başlamak daha akılcıdır. Sağlıklı bir bebeği kucağınıza aldıktan sonra nasıl olsa bir çok şeyi unutacaksınız. Ama sağlıklı bir gebelik ve bebekten önce kendiniz için, özellikle önleyici hekimlik kuralları içerisinde hekiminizle görüşmelisiniz. Bu görüşmede ;
Aile hayatınız
Tıbbi geçmişiniz
Evlilik süreniz
Aldığınız ilaçlar
Genetik sorunlar, gerekirse danışmanlık
BMI , beslenme durumunuz (vejeteryan) gibi özellikleriniz
Geçirdiğiniz gebelikler
Kan grubunuz
Dis bakımınız
Aşılarınız sorgulanmalıdır.
Daha sonra gebelik sırasında sorun yaratabilecek hepatit, kızamıkçık,CMV gibi hastalıkların testleri yapılmalı eğer bağışıklık gelişmemişse bu hastalıklara karşı aşılar yapılmalı, bağışıklık geliştikten sonra gebelik planlanmalıdır.Bazen kolayca çözülebilen problemler gebelik sırasında tedavisi zor hastalıklara yol açabilir. Ailenizdeki bazı hastalıkların da sizde olabilme olasılığı nedeniyle hekiminizle bunları tartışmalısınız. Ailenizde veya sizde şeker hastalığı,kalp hastalığı, böbrek hastalığı, sara nöbetleri, yüksek tansiyon, zeka geriliği olan bebek doğurmuş olma (Down Send vb)gibi sorunlar varsa bunları hekiminize anlatmalı ya da hekiminizin bunları sormasına olanak sağlamalısınız. Kalıtımsal hastalıklar konusu gebeliğin planlanmasında sorgulanması gereken diğer bir şıktır. Ailede bu tip kalıtımsal hastalıklar varsa bir genetik uzmanınca genetik açıdan danışmanlık gereklidir ve ayrıntılı bir aile öyküsü sonucunda, muayene ve bazı laboratuar testleri yapılabilir. Bu tür ailesel hastalıklardan özellikle yurdumuzda da sık görülenlerin bir kısmı aşağıda sıralanmıştır:
Talasemi
Tay-Sachs Hastalığı
Orak hücreli anemi
Hemofili
Kas distrofisi
Kistik fibrosis
Hungtington korea
Kırılgan-x
Daha önce gebelik yaşadıysanız bunların seyri ve nasıl sonlandıkları, geçirilen hastalıklar önemlidir. Daha önce yaşadıklarınızın aynısı bu gebelikte de ortaya çıkması mutlak değilse de bilimsel çalışmalar riskli gebeliklerin daha yakından takip edilmesini önermektedirler. Erken doğum, tekrarlayan düşüklerin sebepleri tartışılmalı ve her gebelikte göz önünde tutulmalıdır. Gebelik sırasında oluşan kanamalar , kansızlık, kan şekerinin veya basıncının yükselmesi, idrarda albumin çıkması gibi yaşanmış sorunlar hekim tarafından bilinmelidir. Ayrıca;
Kullandığınız ilaçlar
Sigara içip içmediğiniz
Alkol, uyuşturucu kullanıp kullanmadığınız
Herhangi bir hastalık nedeniyle gördüğünüz tedaviler sorgulanmalıdır.
Sorgulanan ve zararlı olduğu bilinen ilaçlar ve kötü alışkanlıklar gebelik öncesi (sigara, alkolun,uyuşturucular) bırakılmalıdır.Bir çocuğun gereksinimleri büyüme hızına ve genetik veya metabolik farklılıklara bağlı olarak değişir. Çocuğun büyüme ve gelişmesi için sadece belirgin besin yetersizliklerinin önlenmesi yeterli değildir. Kısa ve uzun vadeli bütün hastalıkların önlenmesi ve ruhsal tam bir iyilik halinin sağlanması ancak uygun bir beslenme ile mümkündür. Bunun için su, protein, yağ, karbonhidrat, makromineraller, mikromineraller, vitaminler ve flavonoidler gibi bütün gıda unsurlarının yeterince (minimal değil!) diyette bulunması ve bu durumun sürdürülebilmesi şarttır. Yeterli güneşlenme, temiz hava ve uygun beslenmeyi tamamlayan unsurlardır.
Gebelik öncesi (body mass index= BMI, vücut kitle katsayısı) indeksiniz düzenlenmelidir. Sağlıklı bir kadında BMI 20-25 arasında olmalıdır. Uygun bir kilonun sağlanması sağlıklı bir yaşam için önemli bir şarttır. Gebe iken ya da gebeliği düşündüğünüz sıralarda kilo vermeye çalışmak doğru bir yöntem değildir. Kilo verdirici bir diyet sizin ve bebeğinizin ihtiyaç duyduğu gıdalardan yoksun kalmasına neden olabilir. Gebe kalmadan önce sağlıklı bir kiloda olmak daha akılcı olacaktır.
Egzersiz
Yaşamanızın hangi döneminde olursanız olun sağlıklı beslenmek ve hareket gereklidir. Zamanla dozun azaltıldığı egzersiz veya fiziksel aktiviteler yaşamın her döneminde gereklidir. Gebelik sırasında ne tür spor yapacağınız konusunda gebelikte egzersiz bölümünü okuyunuz. Kadın yaşamının en stresli dönemlerinin başında gebelik gelmektedir. Gebelik kadında fiziksel, metabolik ve psikolojik bir çok değişikliğin meydana geldiği bir dönemdir. Egzersiz gebelik dışında yaşamımızın bir parçası, bir yaşam şekli olmalıdır ama siz yine de gebelik öncesi egzersiz yapmıyorsanız, gebelikte kendi başınıza egzersizlere başlamamalısınız.
Çevre
Çevremizdeki bir takım maddeler hem kadında hem de erkekte bazı problemler ortaya çıkartarak gebe kalmayı önler .Herhangi bir işte çalışıyorsanız işteki artık maddeler veya ham maddelerin zararları hakkında bir üst makamdan yazılı açıkla isteyin yada kendinizde bilgi çağında yaşadığımız bu dönemde araştırınız.
Çalıştığı ortamda radyasyona maruz kalan bir kadın gebe kalmadan önce ayda ne kadar radyasyona maruz kaldığını tespit ettirmeli ve bu dozun gebelikte fetusa zararları tartışılmalıdır.
Çalıştığımız ve yaşadığımız ortamdaki ağır metaller(cıva, kurşun), kimyasal maddeler, aşırı sıcaklık gebeliği olumsuz etkileyebilir.
Enfeksiyonlar
Enfeksiyonlar hem anneye hemde fetusa zarar verebilirler. Gebelik sırasında gelişen bazı enfeksiyonlar fetusta ciddi problemlere yol açabilir. Bu tablolar gebelikte virutik hastalıklar bölümünde anlatılmıştır. Çocukluk döneminde bu hastalıkları geçirmemiş, aşılanmamış veya aşılanmış olsanız bile şu anda bunlara karşı bağışıklığınız olmayabilir. Hekiminize danışarak olası enfeksiyon hastalıklarına karşı bazı testler yaptırarak bağışıklığınız yoksa aşılanmalı ve gebeliği bağışıklık kazandıktan sonraya bırakmanız daha doğru olacaktır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar gebe kalmanızı engelleyebilir gebelik sırasında ise fetusa zarar verebilir. Gebe kalmaya çalışan bir kadın doğum kontrol yöntemi kullanmayacağı için özellikle prezervatif cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riski daha yüksektir. Cinsel ilişki ile geçen bir hastalığa yakalandığınız düşünüyorsanız mutlaka hekiminizle görüşerek önlem alınız. Bu durumda eşinizin de tedavi olması gerekir ve tedavi bitinceye kadar cinsel ilişkide bulunmamanız gereklidir.
Gebenin yaşı önemli olup 18 yalından küçük ve 35 yaşından büyük olan gebelerde;
Anne ve bebek kayıpları
Düşük tartılı bebek doğumu
Gebelik ve doğumda sorunlar daha sık görülür.
Bu yüzden bu gebeler daha sıkı ve uzman hekim tarafından takip edilmelidir.
Gebelik açısından geç sayılan bir yaşta evlenip gebe kalmayı düşünüyorsanız bu yaşlarda gebe kalmanın güç olabileceğini gerekli olursa hekiminize danısrak en azından FSH ve E2 hormonlarına baktırarak gebelik açısından acele edip etmeyeceğinizi danışmanızda fayda vardır. Zira adetinizin 3. günü FSH değeri 8-10 mIU/ml ve üzerinde saptanan anne adaylarında gebelik elde etme şansı azalmaktadır. Kadın yaşlandıkça bazı sağlık ve doğumla ilgili problemler artabilir. Yine bu yaşlarda doğumsal anomali oluşturma riski artmaktadır. İleri yaştaki kadınlar normal doğum yapma ve sağlıklı bir bebeğe sahip olma şansları elbette vardır ama önemli olan riskleri bilmeniz ve doktorunuzla bir risk değerlendirmesi yaparsanız kötü deneyimleri daha az yaşarsınız.
Evlilik sosyal bir kurum olup tüm sorunları paylaşma adına erkek ve kadının sözlü anlaşarak aynı çatı altında yaşamalarıdır. Evliliğin devamında erkek ve kadının paylaşımlarını artırmak amacıyla çocuk sahibi olma duygusu önemli bir rol oynar.
Memleketimizde henüz yeni evli çiftlere bile “Çocuk ne zaman?” sorusu sıklıkla sorulur. Bu sorular çiftleri baskı altına alır ve çocuk oluncaya kadar devam eder. Anne ve baba olmak gerçekten cesur bir adımdır. Sorumlulukları oldukça ağır olan bir süreçtir. Sağlıklı bir yaşam tarzı siz ve bebeğiniz üzerinde büyük etkilere sahiptir. Önleyici hekimlik kavramının gelişmesiyle birlikte insanların evlilik öncesi ve gebelik öncesi danışmanlık istemeleri daha yaygınlaşmıştır. Evlilik ve gebelik öncesi danışmanlığın asıl amacı çiftleri birlikteliğin, anne baba olmanın getirebileceği sorumluluklar konusunda bilinçlendirmek, sağlıklı bir gebelikten önce ve bebeğin doğumundan sonra yapılması gerekenlerin tartışmaktır.
Kadın doğum hekimliğimiz boyunca bebek isteyen çok az kadının “gebe kalmadan önce neler yapmalıyım” diye doktora başvurduğunu gözlemledik. Ama gebelik, planlanması gereken bir olgudur.
Gebeliğin planlanması, ileride oluşacak olaylara sizi ve ailenizi hazırlamaya yardımcı olacak ve alınacak önlemler konusunda yol gösterici olacaktır. Bu bireysel faydalarının yanı sıra toplumsal olarak da doğru zamanda ve doğru koşullarda doğacak çocuklarla sağlıklı nesillerin oluşmasını sağlar. Aile planlaması konusunda anlattığımız gibi doğru zamanda doğacak çocuklar için aile planlaması konusunda danışmanlık alınmalı ve bireysel olarak kendine özel koşullara uygun aile planlaması yöntemi seçilmeli ve böylece gebelik planlanmalıdır. Gebelikten önce ve gebelik boyunca sağlığınızın iyi olması gebeliğin her durumda oluşturabileceği sosyal, psikolojik ve tıbbi sorunları ve stresleri yenmenizde size yardımcı olabilir. Bu amaçla gebelik öncesi genel olarak sağlık kontrollerinden geçmeniz gereklidir. Tedavilerin, aşıların, hazırlıkların yapılması bütün gebelik boyunca size yardımcı olacaktır. Gebelik bazen zaten bir problemdir, bu yüzden problemlerinizi çözdükten sonra gebeliğe başlamak daha akılcıdır. Sağlıklı bir bebeği kucağınıza aldıktan sonra nasıl olsa bir çok şeyi unutacaksınız. Ama sağlıklı bir gebelik ve bebekten önce kendiniz için, özellikle önleyici hekimlik kuralları içerisinde hekiminizle görüşmelisiniz. Bu görüşmede ;
Aile hayatınız
Tıbbi geçmişiniz
Evlilik süreniz
Aldığınız ilaçlar
Genetik sorunlar, gerekirse danışmanlık
BMI , beslenme durumunuz (vejeteryan) gibi özellikleriniz
Geçirdiğiniz gebelikler
Kan grubunuz
Dis bakımınız
Aşılarınız sorgulanmalıdır.
Daha sonra gebelik sırasında sorun yaratabilecek hepatit, kızamıkçık,CMV gibi hastalıkların testleri yapılmalı eğer bağışıklık gelişmemişse bu hastalıklara karşı aşılar yapılmalı, bağışıklık geliştikten sonra gebelik planlanmalıdır.Bazen kolayca çözülebilen problemler gebelik sırasında tedavisi zor hastalıklara yol açabilir. Ailenizdeki bazı hastalıkların da sizde olabilme olasılığı nedeniyle hekiminizle bunları tartışmalısınız. Ailenizde veya sizde şeker hastalığı,kalp hastalığı, böbrek hastalığı, sara nöbetleri, yüksek tansiyon, zeka geriliği olan bebek doğurmuş olma (Down Send vb)gibi sorunlar varsa bunları hekiminize anlatmalı ya da hekiminizin bunları sormasına olanak sağlamalısınız. Kalıtımsal hastalıklar konusu gebeliğin planlanmasında sorgulanması gereken diğer bir şıktır. Ailede bu tip kalıtımsal hastalıklar varsa bir genetik uzmanınca genetik açıdan danışmanlık gereklidir ve ayrıntılı bir aile öyküsü sonucunda, muayene ve bazı laboratuar testleri yapılabilir. Bu tür ailesel hastalıklardan özellikle yurdumuzda da sık görülenlerin bir kısmı aşağıda sıralanmıştır:
Talasemi
Tay-Sachs Hastalığı
Orak hücreli anemi
Hemofili
Kas distrofisi
Kistik fibrosis
Hungtington korea
Kırılgan-x
Daha önce gebelik yaşadıysanız bunların seyri ve nasıl sonlandıkları, geçirilen hastalıklar önemlidir. Daha önce yaşadıklarınızın aynısı bu gebelikte de ortaya çıkması mutlak değilse de bilimsel çalışmalar riskli gebeliklerin daha yakından takip edilmesini önermektedirler. Erken doğum, tekrarlayan düşüklerin sebepleri tartışılmalı ve her gebelikte göz önünde tutulmalıdır. Gebelik sırasında oluşan kanamalar , kansızlık, kan şekerinin veya basıncının yükselmesi, idrarda albumin çıkması gibi yaşanmış sorunlar hekim tarafından bilinmelidir. Ayrıca;
Kullandığınız ilaçlar
Sigara içip içmediğiniz
Alkol, uyuşturucu kullanıp kullanmadığınız
Herhangi bir hastalık nedeniyle gördüğünüz tedaviler sorgulanmalıdır.
Sorgulanan ve zararlı olduğu bilinen ilaçlar ve kötü alışkanlıklar gebelik öncesi (sigara, alkolun,uyuşturucular) bırakılmalıdır.Bir çocuğun gereksinimleri büyüme hızına ve genetik veya metabolik farklılıklara bağlı olarak değişir. Çocuğun büyüme ve gelişmesi için sadece belirgin besin yetersizliklerinin önlenmesi yeterli değildir. Kısa ve uzun vadeli bütün hastalıkların önlenmesi ve ruhsal tam bir iyilik halinin sağlanması ancak uygun bir beslenme ile mümkündür. Bunun için su, protein, yağ, karbonhidrat, makromineraller, mikromineraller, vitaminler ve flavonoidler gibi bütün gıda unsurlarının yeterince (minimal değil!) diyette bulunması ve bu durumun sürdürülebilmesi şarttır. Yeterli güneşlenme, temiz hava ve uygun beslenmeyi tamamlayan unsurlardır.
Gebelik öncesi (body mass index= BMI, vücut kitle katsayısı) indeksiniz düzenlenmelidir. Sağlıklı bir kadında BMI 20-25 arasında olmalıdır. Uygun bir kilonun sağlanması sağlıklı bir yaşam için önemli bir şarttır. Gebe iken ya da gebeliği düşündüğünüz sıralarda kilo vermeye çalışmak doğru bir yöntem değildir. Kilo verdirici bir diyet sizin ve bebeğinizin ihtiyaç duyduğu gıdalardan yoksun kalmasına neden olabilir. Gebe kalmadan önce sağlıklı bir kiloda olmak daha akılcı olacaktır.
Egzersiz
Yaşamanızın hangi döneminde olursanız olun sağlıklı beslenmek ve hareket gereklidir. Zamanla dozun azaltıldığı egzersiz veya fiziksel aktiviteler yaşamın her döneminde gereklidir. Gebelik sırasında ne tür spor yapacağınız konusunda gebelikte egzersiz bölümünü okuyunuz. Kadın yaşamının en stresli dönemlerinin başında gebelik gelmektedir. Gebelik kadında fiziksel, metabolik ve psikolojik bir çok değişikliğin meydana geldiği bir dönemdir. Egzersiz gebelik dışında yaşamımızın bir parçası, bir yaşam şekli olmalıdır ama siz yine de gebelik öncesi egzersiz yapmıyorsanız, gebelikte kendi başınıza egzersizlere başlamamalısınız.
Çevre
Çevremizdeki bir takım maddeler hem kadında hem de erkekte bazı problemler ortaya çıkartarak gebe kalmayı önler .Herhangi bir işte çalışıyorsanız işteki artık maddeler veya ham maddelerin zararları hakkında bir üst makamdan yazılı açıkla isteyin yada kendinizde bilgi çağında yaşadığımız bu dönemde araştırınız.
Çalıştığı ortamda radyasyona maruz kalan bir kadın gebe kalmadan önce ayda ne kadar radyasyona maruz kaldığını tespit ettirmeli ve bu dozun gebelikte fetusa zararları tartışılmalıdır.
Çalıştığımız ve yaşadığımız ortamdaki ağır metaller(cıva, kurşun), kimyasal maddeler, aşırı sıcaklık gebeliği olumsuz etkileyebilir.
Enfeksiyonlar
Enfeksiyonlar hem anneye hemde fetusa zarar verebilirler. Gebelik sırasında gelişen bazı enfeksiyonlar fetusta ciddi problemlere yol açabilir. Bu tablolar gebelikte virutik hastalıklar bölümünde anlatılmıştır. Çocukluk döneminde bu hastalıkları geçirmemiş, aşılanmamış veya aşılanmış olsanız bile şu anda bunlara karşı bağışıklığınız olmayabilir. Hekiminize danışarak olası enfeksiyon hastalıklarına karşı bazı testler yaptırarak bağışıklığınız yoksa aşılanmalı ve gebeliği bağışıklık kazandıktan sonraya bırakmanız daha doğru olacaktır.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar gebe kalmanızı engelleyebilir gebelik sırasında ise fetusa zarar verebilir. Gebe kalmaya çalışan bir kadın doğum kontrol yöntemi kullanmayacağı için özellikle prezervatif cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riski daha yüksektir. Cinsel ilişki ile geçen bir hastalığa yakalandığınız düşünüyorsanız mutlaka hekiminizle görüşerek önlem alınız. Bu durumda eşinizin de tedavi olması gerekir ve tedavi bitinceye kadar cinsel ilişkide bulunmamanız gereklidir.
Gebenin yaşı önemli olup 18 yalından küçük ve 35 yaşından büyük olan gebelerde;
Anne ve bebek kayıpları
Düşük tartılı bebek doğumu
Gebelik ve doğumda sorunlar daha sık görülür.
Bu yüzden bu gebeler daha sıkı ve uzman hekim tarafından takip edilmelidir.
Gebelik açısından geç sayılan bir yaşta evlenip gebe kalmayı düşünüyorsanız bu yaşlarda gebe kalmanın güç olabileceğini gerekli olursa hekiminize danısrak en azından FSH ve E2 hormonlarına baktırarak gebelik açısından acele edip etmeyeceğinizi danışmanızda fayda vardır. Zira adetinizin 3. günü FSH değeri 8-10 mIU/ml ve üzerinde saptanan anne adaylarında gebelik elde etme şansı azalmaktadır. Kadın yaşlandıkça bazı sağlık ve doğumla ilgili problemler artabilir. Yine bu yaşlarda doğumsal anomali oluşturma riski artmaktadır. İleri yaştaki kadınlar normal doğum yapma ve sağlıklı bir bebeğe sahip olma şansları elbette vardır ama önemli olan riskleri bilmeniz ve doktorunuzla bir risk değerlendirmesi yaparsanız kötü deneyimleri daha az yaşarsınız.
