- 30 Nisan 2007
- 9.109
- 59
- 55
Fitokimyasal denen bitkilerdeki bu yararli mikro elementlerin kesfiyle sebze ve meyveler artan onem kazanmistir. Bu mantiktan yola cikarak saglik faydalarini artirmak adina sebze ve meyvelerin onerilen miktarlari gunde en az 5 porsiyona yukseltilmis ve cesitlilik saglanmasi gereginin alti cizilmistir.
Eski caglara baktigimizda o donemlerde 800 farkli cesitte sebze ve meyvenin tuketildigine dair kanitlar vardir. Cografi farkliliklara bagli olarak ornegin havuclar Hindistan`da kirmizi iken biz de turuncudur, ya da bezelyenin dunya uzerinde 150 degisik turu vardir gibi. `En onemli kural diyetimizde cesitlilik ve renklilik saglamaktir cunku sebze ve meyvelere o essiz rengi veren pigmentlerin her biri sagligimiz icin farkli yarar saglar` diyen UCLA`in degerli profesorlerinden cok sevgili hocamiz David Heber besinleri 7 renk grubuna ayirmistir.
Kirmizi grup (domates, domates suyu. Pembe greyfurt, karpuz)
Bu grup genlerimizi tahrip eden serbest radikalleri vucuttan supurur. Sebze ve meyvelere kirmizi rengini veren likopen pigmenti prostat kanseri basta olmak uzere, kalp ve akciger hastaliklarina karsi da koruyucudur. Isil islem ve yag eklenmesi pigmentin emilimini hizlandirir, 1 bardak domates suyu gunluk onerilen miktarlarin yarisinin karsilanmasini saglar.
Sari/Yesil grup (ispanak, hardal otu, salgam otu, semizotu, marul, misir, bezelye, avokado, kavun, asma yapragi)
Bu grup lutein ve zeaksantin karotenoidlerinden zengindir. Yasa bagli makuladaki dejenerasyon ve katarak riskini azalttigi dusunulmektedir. Lutein gozun arkasinda bulunan sari-yesil renkte bir maddedir. Ayrica aterosiklerozu azalttigi da gorusler arasindadir.
Turuncu grup (Havuc, mango, kayisi, kabak, kis kabagi, tatli patates)
Bu grup alfa karoten icerigi ile kansere karsi koruyucudur. Ayrica iceriklerindeki Beta Karoten vucutta A vitaminine donusturulmektedir. Derinin serbest radikallerden korunmasini ve DNA`nin onarilmasini saglar. Beta-karoten ayni zamanda gece korlugu icin de iyidir.
Turuncu/yesil grup (ananas, portakal suyu, portakal, mandalina, seftali, papaya, nektarin)
Bu grup hucreler arasi iletisimi kuvvetlendiren ve kalp hastaliklarina karsi koruyucu ozelligi olan beta kryptothanksin`den zengindir. Ayni zamanda turuncgiller C vitamini icin de iyi bir kaynaktir. Portakal kabugunda bolca bulunan koruyucu yag doku ise hayvan ve insanlarda kanser hucrelerini oldurucu rol oynamaktadir.
Kirmizi/mor grup (pancar, patlican, mor uzum, kirmizi sarap, uzum suyu, kuru erik, kizilcik, yaban mersini, cilek, kirmizi elma)
Bu grup kalp hastaliklarina karsi en guclu silahlar olarak bilinen ve pihtilasmayi onlemesiyle degerine deger katan cok kuvvetli antioksidanlardan sayilan antosiyaninler`den zengindir. Ayrica hucre olumlerini de engellemekte, Alzheimer hastaligini geciktiricidir.
Yesil grup (brokoli, bruksel lahanasi, lahana, Cin lahanasi, kivircik lahana)
Bu grup karsinojenleri inhibe ederek anti-karsinojenik etki gosteren sulforafan, Isosiyanat ve indol turevlerinden zengindir. Sulfurlu bilesikler olarak bilinen lahanagiller ozellikle vucuttan toksinleri atici etkisiyle detox diyetlerinin ve zayiflama diyetlerinin vazgecilmez sebzeleridir.
Bu besinler piserken yaydiklari kotu kokular nedeniyle pek tercih edilmezler, daha leziz sonuclar icin pisme suyuna birkac damla sirke ve zerdecal eklemek yardimci olabilir.
Beyaz/yesil grup (pirasa, taze sogan, sarimsak, sogan, kereviz, armut, beyaz sarap, Cin sarimsagi)
Bu grup alisin icerikleri ile tumor onleyici ozelliklere sahiptir. Bu fitokimyasallar disinda kuersetin ve kaemferol isimli flavonoidlerin de onemi yadsinamaz saglik faydalari vardir.
Gokkusagi diyeti
David Heber`in calismalarinin da isik tuttugu cok renkli, cesitli ve dogal beslenmeye dayanan Gokkusagi diyeti olarak nitelendirilen, kisilere saglikli kilo kaybi, enerji ve genclik vadeden bu diyet Amerika`da gelisen en son trendlerden biridir. Insanlarin bitmek tukenmek bilmeyen zayiflama ugraslari her donem farkli akimlarin baslamasina, ayri bir moda ve sektor olusmasina neden olmustur. Amerika, pazarin cok hareketli oldugu bir ulke olarak bugune kadar dogru yanlis pek cok farkli uygulamaya sahne olmustur. Ancak yasaklar icermeyen, dogalliktan yana bu diyet ?5 A Day` gibi cesitli calismalarla da desteklenmekte, wellness kavrami ile ortusmektedir.
Kirmizi/mavi ve mor grup
Bu gruba rengini veren sebze ve meyvelerdeki pigmentlerin saglik faydalari yukaridaki skalada detaylica aciklandi ancak peki ya diger yararli besinler. Ornegin kirmizi renkli cok lezzetli mercan baligi omega 3 yaglarindan cok zengindir, yine pek cok elzem yag asitlerini iceren yagsiz kirmizi et de gereksinim kadar tuketilmelidir. Kusburnu, bogurtlen, tarcin gibi kirmizi caylar tuketilmeli, istah kapatici etki gosteren kirmizi biber yemeklere cesni verici olarak kullanilmalidir. Mor fox glove cicegi cignenmeli, yuksukotu ozellikle kalp carpintisi olanlar tarafindan tuketilmelidir. Gunun stresinden arinmak icin de icin saat cicegi cayi yatmadan once 1 bardak icilmelidir.
Sari/turuncu grup
Sebze ve meyvelere altin rengini ve degeri katan karotenoidler skalada sayilan pek cok fayda disinda ayni zamanda Echinacea bitkisi gibi immun sistemi guclendiren etkiye de sahiptir. Beta karoten ve A vitamininden zengin portakal, kabak gibi sebze ve meyveler ayni zamanda keratolitik enzimlerini de fazlaca ihtiva ederler ve cilt guzelligi icin onemli 100`den fazla bilesik icerirler. Bu gruptaki sebze ve meyveler disinda iyi bir protein kaynagi olan acik denizlerde yetismis somon baligi da cok iyi bir diger omega 3 kaynagidir. Zerdecal, safran vucudun yaslanmasinda ve pek cok kronik hastaligin olusmasindan sorumlu tutulan inflasmasyonu geciktirici ve antioksidan etkisiyle yara iyilestirici, sindirime yardimci, kalp ve akciger fonksiyonlarinda koruma saglayan degerli bir bitkidir. Kan sekerini dengeliyi tarcin ise bu onemli gorevi disinda mideyi de koruyucudur. Sari renkli baharatlar arasinda en faydalilari arasinda sindirime yardimci kimyon ve mide bulantisini iyilestiren zencefil gelmektedir. Okaliptus, limon, portakal, kayisi, seftali ve mandalina caylari C vitamini, selenyum kaynaklaridir antioksidasyona yardimci guzel secimlerdir. Bunlari bir veya birkacinin beraber tuketimi de harmoni yaratabilir.
Yesil grup
Klorofilden zengin bu sebzeler detoksifiye edici ve kansere karsi koruyucudur. Ne kadar cok o kadar iy denebilecek bir besin grubudur. Klorofil disinda karotenoidler, bioflavanoidler, vitamin-mineraller ve daha kesfedilmeyen pek cok degerli mikroelementler de yer almaktadir. Ornegin yesil uzumun antiviral oldugu, gunde 2-3 kivinin bazi kisilerde kan damarlarinda pihtilasmayi onleyici aspirin gibi etki yaptigi gozlenmistir. Yesil baharatlardan feslegen, tarhun, dereotu geleneksel olarak anti-kanserojen ve gaz giderici olarak kullanilabilir. Yesil cay da pek cok hastalikla mucadelede etkili ajanlar icerir. Yasemin, nane ve papatya da diger onemli caylardandir.
Eski caglara baktigimizda o donemlerde 800 farkli cesitte sebze ve meyvenin tuketildigine dair kanitlar vardir. Cografi farkliliklara bagli olarak ornegin havuclar Hindistan`da kirmizi iken biz de turuncudur, ya da bezelyenin dunya uzerinde 150 degisik turu vardir gibi. `En onemli kural diyetimizde cesitlilik ve renklilik saglamaktir cunku sebze ve meyvelere o essiz rengi veren pigmentlerin her biri sagligimiz icin farkli yarar saglar` diyen UCLA`in degerli profesorlerinden cok sevgili hocamiz David Heber besinleri 7 renk grubuna ayirmistir.
Kirmizi grup (domates, domates suyu. Pembe greyfurt, karpuz)
Bu grup genlerimizi tahrip eden serbest radikalleri vucuttan supurur. Sebze ve meyvelere kirmizi rengini veren likopen pigmenti prostat kanseri basta olmak uzere, kalp ve akciger hastaliklarina karsi da koruyucudur. Isil islem ve yag eklenmesi pigmentin emilimini hizlandirir, 1 bardak domates suyu gunluk onerilen miktarlarin yarisinin karsilanmasini saglar.
Sari/Yesil grup (ispanak, hardal otu, salgam otu, semizotu, marul, misir, bezelye, avokado, kavun, asma yapragi)
Bu grup lutein ve zeaksantin karotenoidlerinden zengindir. Yasa bagli makuladaki dejenerasyon ve katarak riskini azalttigi dusunulmektedir. Lutein gozun arkasinda bulunan sari-yesil renkte bir maddedir. Ayrica aterosiklerozu azalttigi da gorusler arasindadir.
Turuncu grup (Havuc, mango, kayisi, kabak, kis kabagi, tatli patates)
Bu grup alfa karoten icerigi ile kansere karsi koruyucudur. Ayrica iceriklerindeki Beta Karoten vucutta A vitaminine donusturulmektedir. Derinin serbest radikallerden korunmasini ve DNA`nin onarilmasini saglar. Beta-karoten ayni zamanda gece korlugu icin de iyidir.
Turuncu/yesil grup (ananas, portakal suyu, portakal, mandalina, seftali, papaya, nektarin)
Bu grup hucreler arasi iletisimi kuvvetlendiren ve kalp hastaliklarina karsi koruyucu ozelligi olan beta kryptothanksin`den zengindir. Ayni zamanda turuncgiller C vitamini icin de iyi bir kaynaktir. Portakal kabugunda bolca bulunan koruyucu yag doku ise hayvan ve insanlarda kanser hucrelerini oldurucu rol oynamaktadir.
Kirmizi/mor grup (pancar, patlican, mor uzum, kirmizi sarap, uzum suyu, kuru erik, kizilcik, yaban mersini, cilek, kirmizi elma)
Bu grup kalp hastaliklarina karsi en guclu silahlar olarak bilinen ve pihtilasmayi onlemesiyle degerine deger katan cok kuvvetli antioksidanlardan sayilan antosiyaninler`den zengindir. Ayrica hucre olumlerini de engellemekte, Alzheimer hastaligini geciktiricidir.
Yesil grup (brokoli, bruksel lahanasi, lahana, Cin lahanasi, kivircik lahana)
Bu grup karsinojenleri inhibe ederek anti-karsinojenik etki gosteren sulforafan, Isosiyanat ve indol turevlerinden zengindir. Sulfurlu bilesikler olarak bilinen lahanagiller ozellikle vucuttan toksinleri atici etkisiyle detox diyetlerinin ve zayiflama diyetlerinin vazgecilmez sebzeleridir.
Bu besinler piserken yaydiklari kotu kokular nedeniyle pek tercih edilmezler, daha leziz sonuclar icin pisme suyuna birkac damla sirke ve zerdecal eklemek yardimci olabilir.
Beyaz/yesil grup (pirasa, taze sogan, sarimsak, sogan, kereviz, armut, beyaz sarap, Cin sarimsagi)
Bu grup alisin icerikleri ile tumor onleyici ozelliklere sahiptir. Bu fitokimyasallar disinda kuersetin ve kaemferol isimli flavonoidlerin de onemi yadsinamaz saglik faydalari vardir.
Gokkusagi diyeti
David Heber`in calismalarinin da isik tuttugu cok renkli, cesitli ve dogal beslenmeye dayanan Gokkusagi diyeti olarak nitelendirilen, kisilere saglikli kilo kaybi, enerji ve genclik vadeden bu diyet Amerika`da gelisen en son trendlerden biridir. Insanlarin bitmek tukenmek bilmeyen zayiflama ugraslari her donem farkli akimlarin baslamasina, ayri bir moda ve sektor olusmasina neden olmustur. Amerika, pazarin cok hareketli oldugu bir ulke olarak bugune kadar dogru yanlis pek cok farkli uygulamaya sahne olmustur. Ancak yasaklar icermeyen, dogalliktan yana bu diyet ?5 A Day` gibi cesitli calismalarla da desteklenmekte, wellness kavrami ile ortusmektedir.
Kirmizi/mavi ve mor grup
Bu gruba rengini veren sebze ve meyvelerdeki pigmentlerin saglik faydalari yukaridaki skalada detaylica aciklandi ancak peki ya diger yararli besinler. Ornegin kirmizi renkli cok lezzetli mercan baligi omega 3 yaglarindan cok zengindir, yine pek cok elzem yag asitlerini iceren yagsiz kirmizi et de gereksinim kadar tuketilmelidir. Kusburnu, bogurtlen, tarcin gibi kirmizi caylar tuketilmeli, istah kapatici etki gosteren kirmizi biber yemeklere cesni verici olarak kullanilmalidir. Mor fox glove cicegi cignenmeli, yuksukotu ozellikle kalp carpintisi olanlar tarafindan tuketilmelidir. Gunun stresinden arinmak icin de icin saat cicegi cayi yatmadan once 1 bardak icilmelidir.
Sari/turuncu grup
Sebze ve meyvelere altin rengini ve degeri katan karotenoidler skalada sayilan pek cok fayda disinda ayni zamanda Echinacea bitkisi gibi immun sistemi guclendiren etkiye de sahiptir. Beta karoten ve A vitamininden zengin portakal, kabak gibi sebze ve meyveler ayni zamanda keratolitik enzimlerini de fazlaca ihtiva ederler ve cilt guzelligi icin onemli 100`den fazla bilesik icerirler. Bu gruptaki sebze ve meyveler disinda iyi bir protein kaynagi olan acik denizlerde yetismis somon baligi da cok iyi bir diger omega 3 kaynagidir. Zerdecal, safran vucudun yaslanmasinda ve pek cok kronik hastaligin olusmasindan sorumlu tutulan inflasmasyonu geciktirici ve antioksidan etkisiyle yara iyilestirici, sindirime yardimci, kalp ve akciger fonksiyonlarinda koruma saglayan degerli bir bitkidir. Kan sekerini dengeliyi tarcin ise bu onemli gorevi disinda mideyi de koruyucudur. Sari renkli baharatlar arasinda en faydalilari arasinda sindirime yardimci kimyon ve mide bulantisini iyilestiren zencefil gelmektedir. Okaliptus, limon, portakal, kayisi, seftali ve mandalina caylari C vitamini, selenyum kaynaklaridir antioksidasyona yardimci guzel secimlerdir. Bunlari bir veya birkacinin beraber tuketimi de harmoni yaratabilir.
Yesil grup
Klorofilden zengin bu sebzeler detoksifiye edici ve kansere karsi koruyucudur. Ne kadar cok o kadar iy denebilecek bir besin grubudur. Klorofil disinda karotenoidler, bioflavanoidler, vitamin-mineraller ve daha kesfedilmeyen pek cok degerli mikroelementler de yer almaktadir. Ornegin yesil uzumun antiviral oldugu, gunde 2-3 kivinin bazi kisilerde kan damarlarinda pihtilasmayi onleyici aspirin gibi etki yaptigi gozlenmistir. Yesil baharatlardan feslegen, tarhun, dereotu geleneksel olarak anti-kanserojen ve gaz giderici olarak kullanilabilir. Yesil cay da pek cok hastalikla mucadelede etkili ajanlar icerir. Yasemin, nane ve papatya da diger onemli caylardandir.
