- 22 Eylül 2006
- 318
- 2
Çocukta Aşı ve Aşı Takvimi
Günümüzde ileri teknoloji
ile üretilen aşıların yan etkileri yok denecek kadar azaltılmıştır.Görülen yan etkiler aşı yerinde ağrı kızarıklık ve ateşten ibarettir.Bu yan etkiler genelde kısa süreli olup tedavi gerektirmez.Tüm aşı reaksiyonları hastalığın oluşması ile ortaya çıkan ağır sonuçlardan çok daha önemsiz ve hafiftir.
Memorial Hastanesi Pediatri Bölümü hekimlerinden Dr.Hülya Caner aşıların yararları ve uygulanan aşı çeşitleri için şunları söylüyor: ‘Bazı durumlar aşı yapılmasına engel olmadığı halde yanlış bilgilerle aşılanma ertelenmektedir. Hafif ateşli veya ateşsiz üst solunum yolu enfeksiyonları, ishal, antibiotik kullanımı,önceki aşılamada görülen orta şiddette reaksiyonlar gibi hafif hastalıklar sırasında aşının yapılması o aşının güvenirliğini ve etkinliğini azaltmaz.
Aşılarda anlaşılması gereken diğer bir konuda oluşması beklenen bağışıklık her zaman kesin değildir.Yani kişi aşılanmış olmasına rağmen hasta olabilir.Bunun olmaması için bazı özelliklerin bilinmesi gerekmektedir.Her aşının kendi özelliğinden veya üretim teknolojisinden gelen bir koruyuculuk yüzdesi vardır.Bazı aşılarda %100 yakın koruyuculuk olduğu halde bazılarında bu %60 civarındadır.Maksimum sonuç alabilmek için aşıların uygun doz,uygun teknik ve saklama koşullarında uygulanması gerekmekte ve aşılar üretimden uygulamaya kadar geçen sürede soğuk zincir sistemi korunarak saklanmalıdır.
Yine aşıların istenilen etkinliği sağlaması için belirli bir program doğrultusunda yapılması gerekir.Aşı programının herhengi bir nedenle aksaması halinde kalınan yerden devam edilmeli, tekrar baştan aşılamaya gerek yoktur.Eskiden belirli süreler aşıldığında yapılan aşılar yok sayılıp tekrar başlanmakta idi fakat bugünki anlayış aşılamanın aksaması arzu edilmemekle beraber kalan yerden devam edilmesi yönündedir.
Eskiden beri uygulanan difteri boğmaca tetanoz ,çocuk felci ,verem ve kızamık kızamıkcık kabakulak ve hepatit B aşıları yanında son yıllarda uygulamaya başlanan HİB ,hepatit A,su çiçeği,zatürre, grip aşıları ve gerektiğinde uygulanan kuduz aşısı en çok uygulanan aşılardır.
HİB aşışı Hemofilus influenza B bakterisi ile meydana gelen özellikle iki yaşın altındaki çocuklarda sık görülen enfeksiyona karşı koruyan bir aşıdır.Bu bakteri menenjit zatürre orta kulak iltihabı vb. enfeksiyonlara neden olmaktadır .HİB'in neden olduğu menenjitler en uygun şekilde tedavi edilse dahi 30%lara varan oranda sakatlık ve 10% oranlara varan ölüme yol açmaktadır.Hastalık en çok iki yaşın altındaki çocuklarda görüldüğü ve bağışıklık sistemi henüz güçlenmemiş bu çocuklarda ciddi seyrettiği için prematürelerde dahil olmak üzere çocuklara iki aylıktan itibaren ikişer ay ara ile üç doz uygulanmakta ve 18. ayda hatırlatma dozu yapılmaktadır.Koruyuculuğu 90%-95% olarak bilinmektedir.HİB aşısı tek veya dörtlü ,beşli kombine aşılar şeklinde bulunmaktadır.
Su çiçeği aşısı hastalığı geçirmemiş ve aşı yapılmasında sakınca olmayan bir yaşından büyük çocuk ve erişkinlere önerilmektedir.1-13 yaş arası tek doz 13 yaşın üstündekilere birer ay ara ile iki doz şeklinde uygulanır .Su çiçeği geçiren kişi ile karşılasıldığında hastalığın bulaşma ihtimali 90% in üzerindedir.Karşılaşmadan sonra ilk üç gün (beş güne kadar uzayabilir) içinde aşı yapılırsa hastalık önlenebilir veya hafif geçmesi sağlanabilir.
Hepatit A aşısı iki yaşından büyük çocuklara 6-12 ay ara ile iki doz olarak önerilmektedir.Koruyuculugu 100%dür.
Zatürre aşısı pnomokokların neden olduğu zatürre,orta kulak iltihabı üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan bir aşıdır.İki yaşından sonra tek doz şeklinde uygulanıyor ve beş yıl koruma sağlıyor.Etkinliği 75-84% olup iki yaş üstü tüm çocuklara ve erişkinlere önerilmekte ,dalağı alınmış veya bağışıklık sistemi baskılanan kişilere kesinlikle yapılması gerekmektedir.
Grip aşısı her yıl uygulanması gereken bir aşıdır.Nedeni grip virusunun hemen her yıl genetik yapısını değiştirmesi ve farklı bir virus olarak ortaya çıkmasındandır.Altı ay üstü risk grubundaki herkese uygulanabilir.Etkinliği dolaşımdaki virus tipleri ile uyumu ve kişinin sağlık durumu ile 70-90% arasında değişmektedir.Eylul Ekim ve Kasım ayları en uygun uygulama zamanıdır.
Her biyolojik üründe olduğu gibi aşıların uygulanmasından sonra allerjik reaksiyonlar görülebilir.aşılar her zaman teşekküllü sağlık merkezinde veya hekim kontrolünde yapılmalıdır.’
AŞI TAKVİMİ
Bebek doğduğunda: Hepatit B 1. Doz
- 1. Ay : Hepatit B 2. Doz
- 2. Ay : 5’li karma aşı (Difteri-Tetanoz-Boğmaca-Çocuk felci-HI 1. Doz
- 3. Ay : BCG (Tüberküloz aşısı)
- 3. veya 4. Ay : 5’li karma aşı 2. Doz
- 4. veya 6. Ay : 5’li karma aşı 3. doz + Hepatit B 3. Doz
- 9. Ay : Kızamık aşısı*
- 12. Ay : 3’lü karma aşı (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) (MMR) + Hepatit A aşısı 1. Doz
- 15. Ay : Su çiçeği aşısı (Varisella)
- 18. Ay : 5’li karma aşı 4. Doz + Hepatit A aşısı 2. Doz
Günümüzde ileri teknoloji
ile üretilen aşıların yan etkileri yok denecek kadar azaltılmıştır.Görülen yan etkiler aşı yerinde ağrı kızarıklık ve ateşten ibarettir.Bu yan etkiler genelde kısa süreli olup tedavi gerektirmez.Tüm aşı reaksiyonları hastalığın oluşması ile ortaya çıkan ağır sonuçlardan çok daha önemsiz ve hafiftir.
Memorial Hastanesi Pediatri Bölümü hekimlerinden Dr.Hülya Caner aşıların yararları ve uygulanan aşı çeşitleri için şunları söylüyor: ‘Bazı durumlar aşı yapılmasına engel olmadığı halde yanlış bilgilerle aşılanma ertelenmektedir. Hafif ateşli veya ateşsiz üst solunum yolu enfeksiyonları, ishal, antibiotik kullanımı,önceki aşılamada görülen orta şiddette reaksiyonlar gibi hafif hastalıklar sırasında aşının yapılması o aşının güvenirliğini ve etkinliğini azaltmaz.
Aşılarda anlaşılması gereken diğer bir konuda oluşması beklenen bağışıklık her zaman kesin değildir.Yani kişi aşılanmış olmasına rağmen hasta olabilir.Bunun olmaması için bazı özelliklerin bilinmesi gerekmektedir.Her aşının kendi özelliğinden veya üretim teknolojisinden gelen bir koruyuculuk yüzdesi vardır.Bazı aşılarda %100 yakın koruyuculuk olduğu halde bazılarında bu %60 civarındadır.Maksimum sonuç alabilmek için aşıların uygun doz,uygun teknik ve saklama koşullarında uygulanması gerekmekte ve aşılar üretimden uygulamaya kadar geçen sürede soğuk zincir sistemi korunarak saklanmalıdır.
Yine aşıların istenilen etkinliği sağlaması için belirli bir program doğrultusunda yapılması gerekir.Aşı programının herhengi bir nedenle aksaması halinde kalınan yerden devam edilmeli, tekrar baştan aşılamaya gerek yoktur.Eskiden belirli süreler aşıldığında yapılan aşılar yok sayılıp tekrar başlanmakta idi fakat bugünki anlayış aşılamanın aksaması arzu edilmemekle beraber kalan yerden devam edilmesi yönündedir.
Eskiden beri uygulanan difteri boğmaca tetanoz ,çocuk felci ,verem ve kızamık kızamıkcık kabakulak ve hepatit B aşıları yanında son yıllarda uygulamaya başlanan HİB ,hepatit A,su çiçeği,zatürre, grip aşıları ve gerektiğinde uygulanan kuduz aşısı en çok uygulanan aşılardır.
HİB aşışı Hemofilus influenza B bakterisi ile meydana gelen özellikle iki yaşın altındaki çocuklarda sık görülen enfeksiyona karşı koruyan bir aşıdır.Bu bakteri menenjit zatürre orta kulak iltihabı vb. enfeksiyonlara neden olmaktadır .HİB'in neden olduğu menenjitler en uygun şekilde tedavi edilse dahi 30%lara varan oranda sakatlık ve 10% oranlara varan ölüme yol açmaktadır.Hastalık en çok iki yaşın altındaki çocuklarda görüldüğü ve bağışıklık sistemi henüz güçlenmemiş bu çocuklarda ciddi seyrettiği için prematürelerde dahil olmak üzere çocuklara iki aylıktan itibaren ikişer ay ara ile üç doz uygulanmakta ve 18. ayda hatırlatma dozu yapılmaktadır.Koruyuculuğu 90%-95% olarak bilinmektedir.HİB aşısı tek veya dörtlü ,beşli kombine aşılar şeklinde bulunmaktadır.
Su çiçeği aşısı hastalığı geçirmemiş ve aşı yapılmasında sakınca olmayan bir yaşından büyük çocuk ve erişkinlere önerilmektedir.1-13 yaş arası tek doz 13 yaşın üstündekilere birer ay ara ile iki doz şeklinde uygulanır .Su çiçeği geçiren kişi ile karşılasıldığında hastalığın bulaşma ihtimali 90% in üzerindedir.Karşılaşmadan sonra ilk üç gün (beş güne kadar uzayabilir) içinde aşı yapılırsa hastalık önlenebilir veya hafif geçmesi sağlanabilir.
Hepatit A aşısı iki yaşından büyük çocuklara 6-12 ay ara ile iki doz olarak önerilmektedir.Koruyuculugu 100%dür.
Zatürre aşısı pnomokokların neden olduğu zatürre,orta kulak iltihabı üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan bir aşıdır.İki yaşından sonra tek doz şeklinde uygulanıyor ve beş yıl koruma sağlıyor.Etkinliği 75-84% olup iki yaş üstü tüm çocuklara ve erişkinlere önerilmekte ,dalağı alınmış veya bağışıklık sistemi baskılanan kişilere kesinlikle yapılması gerekmektedir.
Grip aşısı her yıl uygulanması gereken bir aşıdır.Nedeni grip virusunun hemen her yıl genetik yapısını değiştirmesi ve farklı bir virus olarak ortaya çıkmasındandır.Altı ay üstü risk grubundaki herkese uygulanabilir.Etkinliği dolaşımdaki virus tipleri ile uyumu ve kişinin sağlık durumu ile 70-90% arasında değişmektedir.Eylul Ekim ve Kasım ayları en uygun uygulama zamanıdır.
Her biyolojik üründe olduğu gibi aşıların uygulanmasından sonra allerjik reaksiyonlar görülebilir.aşılar her zaman teşekküllü sağlık merkezinde veya hekim kontrolünde yapılmalıdır.’
AŞI TAKVİMİ
Bebek doğduğunda: Hepatit B 1. Doz
- 1. Ay : Hepatit B 2. Doz
- 2. Ay : 5’li karma aşı (Difteri-Tetanoz-Boğmaca-Çocuk felci-HI 1. Doz
- 3. Ay : BCG (Tüberküloz aşısı)
- 3. veya 4. Ay : 5’li karma aşı 2. Doz
- 4. veya 6. Ay : 5’li karma aşı 3. doz + Hepatit B 3. Doz
- 9. Ay : Kızamık aşısı*
- 12. Ay : 3’lü karma aşı (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) (MMR) + Hepatit A aşısı 1. Doz
- 15. Ay : Su çiçeği aşısı (Varisella)
- 18. Ay : 5’li karma aşı 4. Doz + Hepatit A aşısı 2. Doz
