Çocuklarda Kulak İltihabı Tehlikeli Olabilir!

Çocuklarda özellikle üç yaşa kadar en sık teşhis edilen hastalık orta kulak iltihabıdır. Çocukların yaklaşık üçte birinde görülen rahatsızlık aynı zamanda işitme kaybının en sık görülen sebebidir. ENT Tıp Merkezi KBB ve Baş-Boyun Cerrahisi uzmanlarından Op. Dr. Hamdi Yakut konu hakkında bilgi verdi.

Orta Kulak İltihabı Nedir?
Kulak zarı ve kemikçiklerinden oluşan orta kulak bölümünün mikrobik iltihabına verilen isimdir. Bir veya iki kulakta birden olabilir. Çocuklarda sık görülmesine rağmen yetişkinlerde de görülebilir. Sıklıkla kış ve ilkbahar başlangıcında görülür.

Önemli bir hastalık mıdır?
İyi tedavi edilmezse oluşturduğu işitme kaybı çocukta öğrenme kapasitesi azalmasına ve konuşma gecikmesine yol açacağı için önemlidir. Şiddetli kulak ağrısı özellikle kulak kemiği ve baştaki diğer bölgelere yayılabileceği için de ayrıca önem taşır. Buna karşın gerekli ve düzenli bir tedavi uygulanırsa hastalık hızla iyileşir, ağrı çabuk geçer, işitme çoğunlukla hemen düzelir. Bu nedenle orta kulak iltihabının teşhis edilmesi ve tedavinin hemen başlaması çok önemlidir.

Orta Kulak Nasıl Çalışır?
Orta kulak; dış kulak yolundan, kağıt inceliğindeki kulak zarıyla ayrılan ve bezelye büyüklüğünde içi hava dolu olan bir boşluktur. Orta kulakta kulak zarı ile iç kulak arasındaki üç kemikçik bir tür köprü oluşturur. Ses dalgaları kulak zarına çarptığı zaman zarla birlikte bu üç kemikçik de titreşir ve iç kulağa yansıyan dalgalar burada beyine gönderilen sinir uyarılarına dönüşür. Sağlıklı orta kulakta kulak dışındaki (atmosferik) basınç kadar basınca sahip hava bulunur. Böylece zar ve kemikçikler serbestçe titreşebilir. Burun arkası boşluktan (geniz) orta kulağa uzanan ve "östaki borusu" diye isimlendirilen bir boru vasıtası ile orta kulak havalanır. Esnediğiniz veya yutkunduğunuz zaman kulağınızda "çıt" şeklinde bir hava sesi duyarsınız bu; hava basınçlarını eşitlemek için bu borudan orta kulağa bir hava geçiş olduğu anlamına gelir. Bu olay her gün binden fazla kez kendiliğinden tekrarlanır.

Orta Kulak İltihabının Sebebi Nedir?
Sıklıkla ağız veya burundan giren östaki borusu vasıtasıyla orta kulağa ulaşan mikroplar iltihaba yol açar. Grip, nezle, alerji, sinüzit veya soğuk algınlığı gibi durumlarda östaki borusu şişer ve tıkanır. Bu durumda orta kulağa hava geçemediği için orta kulak temizlenemez. İltihap sırasında kulak ağrısı, kızarık kulak zarı, zarın arkasında iltihaplı sıvı toplanması görülür. Bazen kulak zarı delinir ve iltihap kulak dışına akar. Çoğunlukla rastlanan ise östaki borusu açılamadığı için kulak akıntısı orta kulakta birikmesidir. Buna "orta kulakta sıvı birikimi"denir ve sıklıkla sürekli bir hâl alır. Ağrılı, ateşli orta kulak iltihabı geçtikten sonra bu sıvı burada haftalar, aylar hatta yıllar boyu kalabilir. Daha da kötüsü sıvının varlığı mikropların burada rahatça çoğalmalarına yol açarak orta kulak iltihabına da sebep olur.

Orta Kulak İltihabının Şikayetleri Nelerdir?
En sık şikayet şiddetli kulak ağrısıdır. Kişi kulakta basınç, tıkanıklık hisseder. Kulak ağrısını tarif edemeyen çocuklar etkilenen kulaklarını çeker veya kaşırlar. Özellikle çocuklarda ağrı ile birlikte ateş de olur. İşitme çoğunlukla azalmıştır. Bu olay orta kulaktaki sıvının kemikçiklerin titreşimlerini azaltmasından kaynaklanır. Uygun tedaviyle sıvı kaybolur ve işitme eski hâline döner. Uygun tedavi edilmediği takdirde sürekli bir işitme kaybı gelişebilir.

Kulak-Burun-Boğaz Muayenesi Niçin Gereklidir?
Muayene sırasında kulak-burun-boğaz hekimi kulak zarını, rengini, akıntı varsa bunun karakterini değerlendirir. Muayene ile tespit edilemeyen bulguların ortaya konması için iki test yapılabilir. Bunlardan biri işitme testidir (odyometri). Bu testte kulağa değişik şiddet ve tonda sesler verilerek ne kadar işittiği tespit edilir. Diğer test ise orta kulak basıncını ölçen bir testtir (timpanometri). Bu testle östaki borusunun ne kadar çalıştığı anlaşılır. Bu iki test hekime hastalığın boyutu ve uygun tedavinin seçimi hakkında yardımcı olur.

İlaçların Tedavideki Önemi Nedir?
Hekim çocuğunuz için bir veya birden fazla ilaç reçete edebilir. Bunlardan biri mikroplara karşı savaşan antibiyotik olabilir. Antibiyotik, iltihabın azalmasını sağlayarak kulak ağrısına iyi gelse de iltihabın tam olarak geçmesi uzun zaman alabilir. Uygun tedavi 10 ile 14 gün olabilir bu yüzden çocuğunuzun tam olarak tedavi aldığından emin olunuz. İlacın kullanma tarifini tam olarak anlayınız. Hekim yardımcı ilaçlar da yazabilir, bunlar birbirini destekleyerek daha çabuk iyileşme sağlar. İlaçlar hakkında en ufak bir şüphe duyarsanız veya şikayetler yeterli zamanda geçmezse lütfen hemen doktorunuzu arayınız.

Diğer Hangi Tedaviler Gerekli Olabilir?
Çoğu orta kulak iltihabı uygun ilaç tedavisi ile düzelir. Bazı durumlarda hekim, diğer tedavileri de öngörebilir. Mesela, kulak zarı çizilerek iltihap dışarı akıtılabilir. Bu hem ağrının hemen azalmasına hem de iyileşmenin çabuk olmasına yardımcı olur. Delik birkaç gün içerisinde kendiliğinden kapanır. Yine de iltihap tam geçmeden kulak zarı kapanacağı için sıvı tekrar birikebilir. Bunun üstesinden gelmek için kulak-burun-boğaz hekimi kulak zarına çok ufak bir havalandırma tüpü takabilir. Bu tüp orta kulak basıncı ile hava basıncını eşitleyerek kişinin işitmesine yardımcı olur. Kulak-burun-boğaz hekimi orta kulak iltihabı ve östaki borusu iyileşinceye kadar zarda kalacak bir havalandırma tüpü seçer. Bu süre haftalar hatta aylar olabilir. Tüp hiçbir şikayete sebep olmaz, çocuğun işitmesinde belirgin bir artış olur ve orta kulak iltihabının sıklığı oldukça azalır. Orta kulak iltihabı sürekli olarak mikrop barındıran bir geniz eti ve bademcik sebebi ile tekrarlayabilir. Şayet böyle olursa hekim geniz eti ve bademcik operasyonu da önerebilir ve bu operasyonu havalandırma tüpü takarken de yapabilir. Alerjiler varsa bunun tedavi ve takibi de iyi yapılmalıdır.


Unutmayın...
Orta kulak iltihabı uygun şekilde tedavi edildiği zaman endişe verici değildir. Hekiminizin yardımı ile çocuğunuzun daha iyi duymasını ve iyileşmesini sağlayabilirsiniz. Hekiminiz çocuğunuzun tamamen iyileştiğini söyleyinceye kadar tedavi planını iyi takip ettiğinizden emin olunuz.