Bundan 4 milyar 600 milyon yil once, dunya, eriyik bir kitleydi. Bagrindan koptugu anasinin yorungesinde, alevler icerisinde dolanip duruyordu. Azicik sogumasi ve kendine gelebilmesi icin
800 milyon yil gecti. Havada kesif bir amonyak, metan kokusuyla
1 milyar yili devirdi. Ve... Nereden geldigi bilinmez bir konugu oldu; bir canli (bir bakteri) cyanobacteria... Artik uzerinde hayat vardi. Bu bakteriler, milyarlarca yil surecek hayatlarini fotosentezle cogalan kitlelere donusturduler. Zaman, su gibi akip gidiyordu. Gunumuze 2 milyar 600 milyon yil kala karalar da olusmaya baslamisti.
800 milyon yil daha... Artik sahnede Eukaryotic hucreler de vardi. Hani su hayvanlari, bitkileri, mantarlari olusturan hucreler...
1 milyar 300 milyon yil daha geciverdi. Cok hucreli hayvanlar, deniz yaratiklari boy gostermeye basladi. Gunumuze 434 milyon yil kalmisti. Kocaman tek bir super kita vardi; "Goldwana..." Kuzey yarimkure tamamen okyanustu. Goldwana, kuzeye dogru hareket edince, ?lk darbe olutsu ve muazzam buzullar olustu. Deniz suyu seviyesi dustu, canlilarin yuzde 60'i telef oldu. Gunumuze 400 milyon yil kala hava sicakliklari mevsim normallerine geldi. Denizler yukseldi ve ilk cenesiz baliklar ortaya cikti. Tohumlu bitkiler, ormanciklar da gorulmeye basladiginda, gunumuze daha
354 milyon yil vardi. Derken tum canlilarin yuzde 70'inin telef oldugu ikinci buyuk darbe geldi catti. Dunyaya freni patlamis bir asteroit, carpmisti.
100 milyon yil daha... Yeni bir buzul cagi... Bu gunlere , 250 milyon yil kadar kalmisken; gunumuzdeki St. Helens Yanardagi'nin patlamasindan 1 milyon misli gucte patlamalarla gunes gorunmez oldu. Kapkara yeryuzu seraya dondu. Ve canlilarin yuzde 90'i yok oldu. Bu badireyi atlatanlardan yeni turler, yeni bitkiler, yeni surungenler gelisti. Ve 213 milyon yil once muhtesem bir donem basladi; "Jurassic donemi..." Cesit cesit dinozorlarin, dev deniz mahluklarinin, dev kuslarin birbirini yedigi efsane donem olarak Spielberg bilimkurgu filmlerindeki yerini aldi. Cesit cesit bocekler, cicekli bitkiler, modern memeliler ortaya cikarken, bir darbe daha geldi.
10 kilometre capinda bir asteroit, Meksika'nin Yucatan Korfezi dolaylarina carpti. Buharlasan kayalar, sok dalgalariyla dunyanin diger tarafinda harekete gecen volkanlar, havalanan toz ve kil tabakasiyla kaplaniveren atmosfer, kararan-soguyan dunya... Sonuc: Guzelim dinozorlarin sonu... Gunumuze 66 milyon yil kala memeliler, cesit cesit bitkiler, ilk atlar, Moby Dick'in atalari, artik yasam sahnesindeydiler. Ve gelindi...
1 milyon 800 bin yil oncesine... Dunyanin gunese gore astronomik pozisyonunun degismesiyle korkunc bir buzul cagi donemi baslamisti. Yillik sicaklik ortalamalari sifir derecenin cok altlarindaydi. Ara sira ilik donemler de olmuyor degildi; ama buzul donemleri 100 bin yil suruyorsa, ilik donemler sadece 10 bin yilcik suruyordu. Artik ilkel insan da ortaya cikmisti. Henuz modern degildi. Gunumuze 10 bin yil kala, son buzul donemi bitip ilik Holocene basladiginda, yeryuzu asteroitten beter bir belayla, insanin evrimlesmisi ile tanisti; "Homosapiens..." Ve medeniyet basladi. Gerisini biliyorsunuz. iki buzul donemi arasindaki 10 bin yillik kisacik ilik donemin sonlarindayiz. Havalar gene sapitti. Buzullar eriyor, oynuyor.
guneri civaoglu-milliyet.
( Dr. Yalcin Ergir'in "Dus Hekimi" kitabindan alintilar
800 milyon yil gecti. Havada kesif bir amonyak, metan kokusuyla
1 milyar yili devirdi. Ve... Nereden geldigi bilinmez bir konugu oldu; bir canli (bir bakteri) cyanobacteria... Artik uzerinde hayat vardi. Bu bakteriler, milyarlarca yil surecek hayatlarini fotosentezle cogalan kitlelere donusturduler. Zaman, su gibi akip gidiyordu. Gunumuze 2 milyar 600 milyon yil kala karalar da olusmaya baslamisti.
800 milyon yil daha... Artik sahnede Eukaryotic hucreler de vardi. Hani su hayvanlari, bitkileri, mantarlari olusturan hucreler...
1 milyar 300 milyon yil daha geciverdi. Cok hucreli hayvanlar, deniz yaratiklari boy gostermeye basladi. Gunumuze 434 milyon yil kalmisti. Kocaman tek bir super kita vardi; "Goldwana..." Kuzey yarimkure tamamen okyanustu. Goldwana, kuzeye dogru hareket edince, ?lk darbe olutsu ve muazzam buzullar olustu. Deniz suyu seviyesi dustu, canlilarin yuzde 60'i telef oldu. Gunumuze 400 milyon yil kala hava sicakliklari mevsim normallerine geldi. Denizler yukseldi ve ilk cenesiz baliklar ortaya cikti. Tohumlu bitkiler, ormanciklar da gorulmeye basladiginda, gunumuze daha
354 milyon yil vardi. Derken tum canlilarin yuzde 70'inin telef oldugu ikinci buyuk darbe geldi catti. Dunyaya freni patlamis bir asteroit, carpmisti.
100 milyon yil daha... Yeni bir buzul cagi... Bu gunlere , 250 milyon yil kadar kalmisken; gunumuzdeki St. Helens Yanardagi'nin patlamasindan 1 milyon misli gucte patlamalarla gunes gorunmez oldu. Kapkara yeryuzu seraya dondu. Ve canlilarin yuzde 90'i yok oldu. Bu badireyi atlatanlardan yeni turler, yeni bitkiler, yeni surungenler gelisti. Ve 213 milyon yil once muhtesem bir donem basladi; "Jurassic donemi..." Cesit cesit dinozorlarin, dev deniz mahluklarinin, dev kuslarin birbirini yedigi efsane donem olarak Spielberg bilimkurgu filmlerindeki yerini aldi. Cesit cesit bocekler, cicekli bitkiler, modern memeliler ortaya cikarken, bir darbe daha geldi.
10 kilometre capinda bir asteroit, Meksika'nin Yucatan Korfezi dolaylarina carpti. Buharlasan kayalar, sok dalgalariyla dunyanin diger tarafinda harekete gecen volkanlar, havalanan toz ve kil tabakasiyla kaplaniveren atmosfer, kararan-soguyan dunya... Sonuc: Guzelim dinozorlarin sonu... Gunumuze 66 milyon yil kala memeliler, cesit cesit bitkiler, ilk atlar, Moby Dick'in atalari, artik yasam sahnesindeydiler. Ve gelindi...
1 milyon 800 bin yil oncesine... Dunyanin gunese gore astronomik pozisyonunun degismesiyle korkunc bir buzul cagi donemi baslamisti. Yillik sicaklik ortalamalari sifir derecenin cok altlarindaydi. Ara sira ilik donemler de olmuyor degildi; ama buzul donemleri 100 bin yil suruyorsa, ilik donemler sadece 10 bin yilcik suruyordu. Artik ilkel insan da ortaya cikmisti. Henuz modern degildi. Gunumuze 10 bin yil kala, son buzul donemi bitip ilik Holocene basladiginda, yeryuzu asteroitten beter bir belayla, insanin evrimlesmisi ile tanisti; "Homosapiens..." Ve medeniyet basladi. Gerisini biliyorsunuz. iki buzul donemi arasindaki 10 bin yillik kisacik ilik donemin sonlarindayiz. Havalar gene sapitti. Buzullar eriyor, oynuyor.
guneri civaoglu-milliyet.
( Dr. Yalcin Ergir'in "Dus Hekimi" kitabindan alintilar
