Akdeniz Diyeti Dikkat Eksikliği ve Hiperaktiviteden Korur Mu?

Dünya çapında çocuk ve ergenlerin yaklaşık %3-4 ünü etkileyen bir bozukluk Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB). Çocuklarda en yaygın bozukluklardan biri ve yetişkinlikte de etkilerinin devam ettiği kabul ediliyor Erkeklerde kızlara oranla daha fazla tanılanan DEHB nin temel belirtileri dikkat eksikliği, dürtüsellik ve hiperaktivite. Dehb li kız çocuklarda yıkıcı belirtiler ve davranış sorunları daha az gözlenip dikkat sorunları, depresyon ve kaygı gibi içsel sorunlar daha sık saptanırken, DEHB li erkek çocuklarda ise yıkıcı davranışlar, hareketlilik gibi dışsal sorunlar ön planda bulunmakta. DEHB nin kesin sebebi de bilinmiyor, kesin bir tedavisi de yok, bu konuda tartışmalar sürse de çoğunlukla psikiyatr, çocuk psikologu ve eğitim psikologu/psikolojik danışmanın ortak çalışmasının yani ilaç tedavisi+psikolojik destek+eğitim danışmanlığının belirtileri azaltmada ve çocuğun hayatını kolaylaştırmada en etkili müdahale yöntemi olduğu görüşü yaygın.

Beslenme biçimi ve DEHB ilişkisi ile ilgili yapılan araştırmalara son zamanlarda artıyor. Geçtiğimiz günlerde Akdeniz diyeti ve DEHB ilişkisini inceleyen ilk bilimsel araştırma yayınlandı. Araştırma bazı sağlıksız beslenme alışkanlıklarının bu bozukluğun gelişiminde rol oynayabileceğini söylüyor. Dengesiz bir beslenme modelinin bilişsel ve fiziksel büyüme için temel besin maddelerinde (Demir, çinko, magnezyum, omega-3 yağ asitleri vb.) eksikliklere neden olabileceği ve bu eksikliklerin DEHB de rol oynayabileceği düşünülmekte.


Araştırmacılar, sağlıksız bir diyet ile DEHB arasındaki ilişkinin ters nedenselliğin bir örneği olabileceğini düşünüyor. Bu çocuklar sağlıksız diyet yüzünden DEHB belirtileri gösteriyor olabilir ya da dürtüselliklerini dengelemek ve duygusal olarak rahatlamak için fazla miktarda yağ ve şeker yeme ihtiyacı içinde olabilir. DEHB olan çocukların dürtüleri onların sağlıksız beslenmelerine neden oluyor ve bu nedenle ihtiyaç duydukları besin maddelerini yemiyorlar ve semptomları kötüleştiriyorlar. Kızım çikolata yediğinde davranışlarının nasıl değiştiğini, yerinde duramadığını, huysuz ve agresif olduğunu çok sık gözlemlediğim için bu besin maddelerinin DEHB belirtilerine neden olacağını ya da bu zararlı besinleri fazla tüketen ve olumsuz davranışları artan çocuklara hatalı olarak DEHB teşhisi konulabileceğini düşünüyorum.

Araştırmanın sonuçlarına göre fast food tarzı beslenen, kahvaltıyı atlayan, şeker, şekerleme, şekerli içecekler, kola tüketen, yağlı balık tüketimi az olan çocuk ve ergenlerde DEHB daha yaygın görülmekte.

Elbette araştırma Akdeniz diyetinin DEHB’yi engellediğini söylemiyor ancak meyve, sebze ve sağlıklı yağlar bakımından zengin Akdeniz diyeti, çocuğa vücudunun ve beyninin düzgün gelişmesi için ihtiyacı olan besinlerin çocuğun doğru oranda sağladığı için DEHB belirtilerinin azalması da son derece mantıklı.

İsviçre Göteborg Üniversitesi’nde 2008 yılında yapılan bir araştırma her gün belli miktarda Omega3 verilen DEHB’li çocukların %47’sinin, 6 ay sonra DEHB belirtilerinde anlamlı azalma görüldüğünü ortaya koyuyor.

Benzer bir araştırma da demir eksikliği ile DEHB belirtileri ve bilişsel yetersizlikler arasında yüksek ilişki olduğunu öne sürmekte. Araştırmada en yüksek oranda demir eksikliği olan çocukların en dikkatsiz, dürtüsel ve aktif oldukları bulunmuş.


Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, çocuğunuza ek gıdaya geçtiği andan itibaren meyve, sebze, yağlı balıklar, baklagiller, yüksek proteinli gıdalar sunarak ve onu beyaz un, şeker, şekerleme, işlenmiş gıdalar, kafein, asitli içecekler, renklendiricili gıdalardan uzak tutarak sağlıklı beden ve zihin gelişimi için gerekli temeli sağlamış olursunuz.