Nutuk Oku

Yahya Galip (Kargı) (1874 - 1942)

78868,yahyagalipkargijpg.png
Kurtuluş Savaşı yıllarında Ankara'da defterdarlık, Ankara Vali Vekilliği görevlerinde bulundu. TBMM'nin I., II. Ve III. Dönemlerinde Kırşehir milletvekilliği yaptı.
 
Yahya Kaptan (1890 - 1919)

Kuvayi Milliye komutanlarındandır. İstanbul'da Bekirağa Bölüğü'nü basarak Halil Paşa, Şadi Bey ve Talat Bey'in kaçırılmasını sağladı. Fakat İstanbul Hükümetine bağlı birliklerce kuşatıldı. Teslim alındıktan sonra 9 Ocak 1920'de şehit edildi.
 
Yörük Ali Efe (1896 - 1957)

78869,yorukalipefejpg.png
1919'da kurduğu çete ile Batı Cephesi'nde Yunanlılarla savaştı. Büyük hizmetlerinden dolayı kendisine "Milis Albaylığı" rütbesi verildi. Aydın'da Milli Alay Komutanlığı yaptı. Kurtuluş Savaşı sonuna kadar ordu emrinde çalıştı.
 
Yunus Nadi Bey (Abalıoğlu) (1878 - 1945)

Cumhuriyet gazetesi kurucusudur. Yirmi yaşında Malumat Gazetesi'nde yazı yazmaya başladı. Baskı yönetimi aleyhine gizli dernek kurmak suçuyla üç yıl hapse mahkum edildi. Sonra İkdam ve Tasvir-i Efkar gazetelerinde yazılar yazdı. 10 Ağustos 1920'de Anadolu'da Yeni Gün gazetesini çıkardı. TBMM'nin I. Döneminde Muğla milletvekilliği yaptı. Altı dönem milletvekillik yaptı. "Ankara'nın İlk Günleri", "Ali Galip Hadisesi" gibi eserleri vardır.
 
Yusuf Kemal (Tengirşenk) (1878 - 1969)

78870,yusufkemaltengirsenkjpg.png
TBMM'nin I. ve II. Dönemlerinde Kastamonu ve Sinop milletvekilliği yaptı. Dışişleri Bakanlığı görevinde bulundu. Türkiye - Rusya arasındaki Moskova Antlaşması'nı ve Türkiye - Fransa arasındaki Ankara Antlaşması'nı imzaladı. 1924'de Londra Büyükelçisi oldu.
 
Ziya Hurşit (1890 - 1926)

78871,ziyahursitjpg.png
TBMM'nin I. Döneminde Rize milletvekilliği yaptı. Yozgat İstiklal Mahkemesi üyeliği görevinde bulundu. Mustafa Kemal Paşa'ya İzmir'de suikast girişiminde bulunmak suçundan İstiklal Mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı.
 
Harita

İç Ayaklanmalar

İstanbul’da Damat Ferit Paşa, ivedi olarak yeniden işbaşına getirildi.

Damat Ferit Paşa, Hükümeti ve İstanbul’da bütün yıkıcı ve hain örgütlerin kurduğu birlik ve bu birliğin Anadolu içindeki bütün ayaklanma örgütleri ve bütün düşmanlar ve Yunan ordusu,elbirliği ile bize karşı çalışmaya başladılar. Bu ortak siyasanın yönergesi de Padişah ve Halifenin, içinde düşman uçakları da bulunan her türlü araçlarla yurda yağdırdığı “Padişaha Karşı Ayaklanma” fetvası idi.

Baylar, 1919 yılı içinde, ulusal girişimlerimize karşı başlayan iç ayaklanmalar hızla ülkenin her yerine yayıldı. Tutuşan kargaşa ateşleri bütün ülkeyi yakıyor, hainlik, bilisizlik, düşmanlık ve bağnazlık dumanları bütün yurt göklerini yoğun karanlıklar içinde bırakıyordu.

78872,icayaklanmalarjpg.jpg

 
Birinci İnönü Zaferi


Baylar, Ethem kuvvetlerini kovalayan birliklerimiz, 5 Ocak 1921 günü Gediz’i ele geçirerek o bölgede toplandılar.

Düşman üç tümenle Eskişehir üzerine doğru yürüdü. Bizim Gediz’de bulunan önemli kuvvetlerimiz, Eskişehir üzerinden bu düşman tümenlerini karşılamak zorundaydı. Karşıladı, yendi; devrim tarihimize Birinci İnönü Utkusu’nu yazdı

78873,1inonujpg.jpg

 
İkinci İnönü Zaferi

Yunan ordusunun Bursa ve Uşak grupları, 23 Mart 1921 günü ilerlemeye başladılar. Düşman, 26 Mart akşamı İsmet Paşa’nın, birliklerine tutturduğu dayanmaların sağ kanadı ilerisine yanaştı. Ertesi günü bütün cephede karşılaşmalar oldu. Düşman 28’de sağ kanadımıza saldırdı. 29’da her iki kanattan saldırdı. Düşman yerel önemli başarılar elde ediyordu.

30 Mart günü sert çarpışmalarla geçti. Bu çarpışmalar da düşman yararına sonuçlandı. Bundan sonra da sıra bize geliyordu. İsmet Paşa 31 Mart günü karşı saldırıya geçti ve düşmanı yenerek 31 Martı 1 Nisana bağlayan gece, geri çekilmek zorunda bıraktı. Böylece devrim tarihimizin bir sayfası, İkinci İnönü utkusuyla yazıldı.


78874,2inonu4jpg.jpg

 
Kütahya-Eskişehir Savaşları

10 Temmuz 1921 gününde, Yunan ordusu yeniden cephemize karşı, genel saldırıya geçti.

Yunanlıların bu saldırısı üzerine yapılan ve Kütahya - Eskişehir savaşları adıyla anılan bir sıra savaşlar vardır. On beş gün sürmüştür. Ordumuz, 25 Temmuz 1921 akşamı büyük kısmıyla Sakarya doğusuna çekilmişti.


78875,kutahyajpg.jpg
 
Sakarya Meydan Savaşı

Düşman ordusu, 23 Ağutos 1921 günü, gerçekten cephemize doğru ilerlemeye ve saldırıya başladı.

Savunma hatlarımız yer yer kırılıyordu. Ama, kırılan yerin hemen en yakınında çarçabuk yeni bir savunma hattı kurduruluyordu.

Dedim ki:
Savunma hattı yoktur. Savunma alanı vardır. O alan bütün yurttur. Yurdun her karış toprağı, yurttaşın kanıyla ıslanmadıkça düşmana bırakılamaz. Onun için, küçük büyük her birlik bulunduğu dayangadan atılabilir; ama küçük büyük her birlik ilk durabildiği noktada yeniden düşmana karşı cephe kurup savaşı sürdürür. Yanındaki birliğin çekilmek zorunda kaldığını gören birlikler ona uyamaz. Bulunduğu dayangada sonuna dek dayanmak ve direnmekle yükümlüdür.

Ordumuzun her bireyi bu kurala göre düşmanın bütün kuvvetlerini yok ederek, yıpratarak sonunda onu, saldırıyı sürdürme gücünden ve yeteneğinden yoksun bir duruma getirdi. Savaşın durumunun bu evresini sezinler sezinlemez hemen, özellikle sağ kanadımızı, Sakarya ırmağı doğusunda düşman ordusunun sol kanadına ve daha sonra cephenin önemli yerlerinde karşı saldırıya geçtik. Yunan ordusu yenildi ve geri çekilmek zorunda kaldı.


 
Kronoloji

Atatürk'ün Hayatı ve İnkılapları

1881 - 1914

19 Mayıs 1881 Atatürk'ün Selanik'te doğuşu.

1893 Mustafa'nın Selanik Rüştiyesi'ne yazılması ve öğretmeni Mustafa Efendi'nin kendisine "KEMAL" adını takması.

1896 Mustafa Kemal'in Selanik Askeri Rüştiyesi'ni bitirerek Manastır Akeri İdadisi'ne girişi.

13 Mart 1899 Mustafa Kemal'in Manastır Askeri İdadisi'ni bitirerek, İstanbul'da Harp Okuluna girişi.

10 Şubat 1902 Mustafa Kemal'in Harp Okulu'nu teğmen rütbesi ile bitirerek, Harp Akademisine geçişi.

11 Ocak 1905 Mustafa Kemal'in Kurmay Yüzbaşı olarak Harp Akademisi'nden mezun oluşu ve merkezi Şam'da bulunan 5. Ordu emrine verilmesi.

Ekim 1906 Mustafa Kemal'in bazı arkadaşlarıyla birlikte Şam'da gizli "Vatan ve Hürriyet" cemiyetini kurması.

20 Haziran 1907 Mustafa Kemal'in rütbesinin (Kolağası)lığına kıdemli Yüzbaşı'lığına yükseltilmesi.

13 Ekim 1907 Mustafa Kemal'in Selanik'teki III. Orduya atanması.

15-16 Nisan 1909 Mustafa Kemal'in 31 Mart (13 Nisan) ayaklanması üzerine Hareket Ordusunun Kurmay Başkanı olarak İstanbul'a hareket etmesi.

6 Eylül 1909 Mustafa Kemal'in Selanik'te III. Ordu Piyade Subay Talimgahı Komutanı olması (Aynı yıl içinde Kolağası rütbesiyle 38. Piyade Alayı Komutanı olmuştur.)

Mayıs 1910 Mustafa Kemal'in Mahmut Şevket Paşa'nın Kurmay Başkanı olarak Arnavutluk hareketlerinde bulunması.

Eylül 1910 Fransa'da yapılan manevralara Türk Ordusu Temsilcisi olarak katılması.

13 Eylül 1911 Mustafa Kemal'in İstanbul'da Genelkurmay'a nakledilmesi.

27 Kasım 1911 Mustafa Kemal'in İtalyan-Osmanlı Trablus Savaşı'nda Tobruk taaruzunu başarıyla idare etmesi.

25 Kasım 1912 Mustafa Kemal'in Bahrisefd Boğazı (Çanakkale) Kuvay-ı Mürettebesi Hareket Şubesi Müdürlüğüne atanması.

27 Ekim 1913 Mustafa Kemal'in Sofya Ataşemiliteri olması.

1 Mart 1914 Mustafa Kemal'in Yarbay'lığa yükselmesi.



 
1915

2 Şubat 1915 Mustafa Kemal'in Tekirdağ'da 19. Tümen'i kurmaya başlaması. (25 Şubat 1915)te Tümen'in kuruluşunu tamamlayarak Maydos'a gelmiştir.

25 Nisan 1915 İtilaf Devletleri'nin, Arıburnu'na asker çıkarmaları üzerine Mustafa Kemal'in Tümeniyle düşmanı önleyerek durdurması.

1 Haziran 1915 Mustafa Kemal'in Albay'lığa yükselmesi.

8-9 Ağustos 1915 Mustafa Kemal'in Anafartalar Grubu Komutanlığına atanması.

10 Ağustos 1915 Mustafa Kemal'in bizzat idare ettiği taaruzla Anafartalar cephesi'nde düşmanı geri atması.

17 Ağustos 1915 Mustafa Kemal'in Kireçtepe'de zafer kazanması.

21 Ağustos 1915 Mustafa Kemal'in İkinci Anafartalar Zaferi'ni kazanması.
 
1916

14 Ocak 1916 Mustafa Kemal'in Edirne'de XVI. Kolordu Komutanlığına başlaması.

1 Nisan 1916 Mustafa Kemal'in Mirliva'lığa (Tuğgeneral) yükselmesi.

7-8 Ağustos 1916 Mustafa Kemal'in Bitlis ve Muş'u düşman elinden geri alması.
 
1917

7 Mart 1917 Mustafa Kemal'in Diyarbakır'daki II. Ordu Komutanı vekilliğine atanması.

16 Mart 1917 Mustafa Kemal'in Diyarbakır'daki II. Ordu Komutanlığına asil olarak atanması.

5 Temmuz 1917 Mustafa Kemal'in Halep'teki VII. Ordu Komutanı sıfatıyla, memleketin, Ordunun durumunu açıklayan tarihi raporunu göndermesi.

15 Ekim 1917 Mustafa Kemal'in VII. Ordu komutanlığından ayrılarak İstanbul'a dönmesi.

15 Aralık 1917 Mustafa Kemal'in Veliaht Vahdettin ile Almanya'ya gitmesi.

16 Aralık 1917 Mustafa Kemal'e "Birinci rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı" verilmesi.
 
1918

4 Ocak 1918 Almanya gezisinden dönmesi.

7 Ağustos 1918 Mustafa Kemal'in Filistin'de bulunan VII. Ordu Komutanlığına ikinci defa tayin edilmesi.

26 Ekim 1918 Mustafa Kemal'in komuta ettiği VII. Ordu Birlikleri tarafından düşman taarruzunun Halep'in kuzeyinde bugünkü sınırlarımız üzerinde durdurulması.

31 Ekim 1918 Mustafa Kemal'in YILDIRIM ORDULARI GRUBU Komutanı olması.

13 Kasım 1918 Mustafa Kemal'in Yıldırım Orduları grubu Komutanlığının lağvı üzerine İstanbul'a gelmesi.
 
1919

30 Nisan 1919 Mustafa Kemal'in IX Ordu Müfettişi olması.

15 Mayıs 1919 Mustafa Kemal'in Padişah vahdettin ile görüşmesi.

16 Mayıs 1919 Mustafa Kemal'in Samsun'a gitmek üzere Bandırma vapuru ile İstanbul'dan ayrılması.

19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkması.

21/22 Haziran 1919 Mustafa Kemal'in, Amasya'dan gönderdiği genelge ile, milli kuvvetleri bir gaye ve bir teşkilat çevresinde toplamak amacıyla Sivas Kongresi'ni toplamaya çağırması.

26 Haziran 1919 Amasya'dan Sivas'a hareketi.

28 Haziran 1919 Balıkesir'de civar vilayetlerin murahhaslarından mürekkep, Kuvay-ı Milliye Kongresi'nin toplanması.

3 Temmuz 1919 Mustafa Kemal'in kongre için Erzurum'a ilk gelişi.

8-9 Temmuz 1919 Mustafa Kemal'in resmi görevinden (Ordu Müfettişliğinden) istifası.

23 Temmuz 1919 Erzurum Kongresi'nin toplanması ve Mustafa Kemal'in Sivas Kongresi'ne Başkan seçilmesi.

11 Eylül 1919 Mustafa Kemal'in, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi Başkanlığına seçilmesi.

12 Eylül 1919 Anadolu ve İstanbul irtibatlarının kesilmesi.

7 Ekim 1919 Mebus intibahatına (milletvekili seçimine) başlanacağının ilanı.

10 Ekim 1919 İkinci reddi ilhak kongresinin Balıkesir'de toplanması.

20-22 Ekim 1919 Mustafa Kemal'in, İstanbul'dan gelen Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Amasya'da görüşmesi ve Amasya Protokolünün imzalanması.

7 Kasım 1919 Mustafa Kemal'in İstanbul'da toplanması kararlaştırılan Osmanlı Meclisi için Erzurum'dan milletvekili seçilmesi. (TBMM'nin Birinci Dönemi için yapılacak seçimde ve ondan sonraki seçimlerde Ankara'dan milletvekili seçilmiştir)

27 Aralık 1919 Mustafa Kemal'in, Heyeti Temsiliye ile birlikte Ankara'ya gelmesi.
 
1920

10 Ocak 1920 Ankara Hakimiyeti Milli Gazetesinin yayına başlaması.

12 Ocak 1920 İstanbul'da Meclis-i Mebusan'ın açılması.

28 Ocak 1920 Misak-ı Milli'nin İstanbul Meclis-i Mebusan tarafından kabulü.

10 Şubat 1920 İstanbul Meclis-i Mebusanan'ın "Felahi Vatan" Grubunun teşekkülü.

11 Şubat 1920 Maraş'ın Fransızlar tarafından tahliyesi.

3 Mart 1920 Yunanlılar'ın ileri harekata başlaması.

16 Mart 1920 İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgali üzerine, Mustafa Kemal'in durumu bütün devletlere ve millet meclislerine protesto etmesi ve Ankara'da yeni bir Millet Meclisi toplama teşebbüsüne geçmesi.

19 Mart 1920 Ankara'da fevkalade selahiyeti haiz bir Millet meclisi'nin toplanması hakkında Vilayetlere tebliğ.

18 Nisan 1920 İstanbul'da Hilafet Ordusu teşkiline başlanması.

23 Nisan 1920 T.B.M. Meclisi'nin Ankara'da açılması.

24 Nisan 1920 T.B.M.M'nin Mustafa Kemal'i Başkanlığa seçmesi.

29 Nisan 1920 Hiyanet-i Vatan Kanunu'nun TBMM'de kabulü.

2 Mayıs 1920 TBMM'nce Bakanların seçimine dair kanunun kabulü.

4 Mayıs 1920 Bakanlar kurulu toplantısı.

11 Mayıs 1920 Mustafa Kemal'in İstanbul Hükümeti'nce ölüm cezasına çarptırılması. (Bu karar 24 Mayıs 1920'de Padişah tarafından onaylanmıştır.)

10 Ağustos 1920 Sevr Muahedesinin akti.

29 Kasım 1920 İstiklal Madalyası ihdası hakkındaki kanunun TBMM'de kabulü.
 
1921

9-10 Ocak 1921 I. İnönü Muharebesi.

20 Ocak 1921 İlk Anayasa Kanunu'nun esas maddelerinin kabulü.

12 Mart 1921 İstiklal Marşı'nın TBMM'ce kabulü.

10 Mayıs 1921 Mustafa Kemal tarafından TBMM'ne Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubunun kurulmasıve kendisinin Grup başkanlığına seçilmesi.

13 Haziran 1921 Mustafa Kemal'in Fransız Elçisi F. Bouillion ile Ankara'da görüşmesi.

5 Ağustos 1921 Büyük Millet Meclisi tarafından Mustafa Kemal'e Başkomutanlık görevinin verilmesi.

15 Ağustos 1921 Sakarya Meydan Muharebesi'nin başlaması (13 Eylül 1921'e kadar)

23 Ağustos 1921 Mustafa kemal'in 22 gün 22 gece süren Sakarya Meydan Muharebesini idareye başlaması.

26 Ağustos 1921 Afyon cephesinde Büyük Taaruzun başlaması.

30 Ağustos 1921 Dumlupınar'da Başkumandanlık Meydan Muharebesinin kazanılması.

13 Eylül 1921 Mustafa Kemal'in Sakarya zaferini kazanması.

19 Eylül 1921 Mustafa Kemal'e TBMM tarafından Müşirlik (Mareşallik) rütbesinin ve Gazi ünvanının verilmesi.

 
1922

26 Ağustos 1922 Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taaruzu idareye başlaması.

30 Ağustos 1922 Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar'da Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı kazanması.

1 Eylül 1922 "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!" emrinin verilmesi.

2 Eylül 1922 Yunan Başkumandanı General Trikopis ile diğer kumandanlarının esir alınması.

9 Eylül 1922 Türk Ordu'sunun İzmir'e girişi.

10 Eylül 1922 Gazi Mustafa kemal'in İzmir'e girişi.

18 Eylül 1922 Batı Anadolu'nun Yunan Ordusundan tamamiyle temizlenmesi.

3 Ekim 1922 Mudanya Konferansı'nın açılması.

11 Ekim 1922 Mudanya Mütarekesi'nin akdi.

1 Kasım 1922 Gazi Mustafa kemal'in teklif ve müdafaası üzerine TBMM'nin saltanatın kaldırılmasına karar vermesi.

17 Kasım 1922 Vahdettin'in bir İngiliz gemisi ile İstanbul'dan kaçışı.

18 Kasım 1922 Abdülmecit Efendi'nin Halife seçilmesi.

20 Kasım 1922 Lozan Konferansı'nın açılması.

25 Kasım 1922 Edirne'de milli idarenin kurulması.

6 Aralık 1922 Halk Fırkası'nın kurulacağının ilanı.
 
X