- Konu Sahibi ProfDrBulentTiras
Tüp bebek tedavisi, kısırlık sorunu yaşayan çiftlerin bebek sahibi olmalarına yardımcı olan tedavi yöntemlerinden bir tanesidir. Tüp bebek, etkili bir tedavi yöntemi olmakla birlikte çiftlerin ihtiyaçlarına göre kişisel olarak planlanan bir tedavi olduğu için maliyetli olabilmektedir. Bu da çiftlerin kaç deneme yapmaları gerektiği konusunda kafa karışıklığı yaşamalarına yol açabilmektedir.
Tüp bebeğin kaç denemede tutacağı ya da başarılı olup olmayacağı kişiden kişiye farklılık gösteren bir durumdur. Yaş, kısırlığa neden olan sorunlar, yumurta ve sperm kalitesi ve hastanın genel sağlığı gibi faktörler, tüp bebek başarısını etkilemektedir. Bu nedenle bazı çiftler yalnızca bir denemede başarıya ulaşırken bazı çiftlerde ise birden fazla deneme yapılması gerekebilmektedir.
Tüp bebek kaç denemede tutar, ilk tüp bebek denemesi başarısız olursa ne yapmalı, tüp bebek başarısını etkileyen faktörler ve tedavinin riskleri nelerdir gibi soruların cevaplarını bu yazıda okuyabilirsiniz.
Tüp bebek başarısı, her tüp bebek denemesinde artış gösterme eğilimindedir. Ancak her hasta için başarıyı garantileyen bir deneme sayısından bahsetmek mümkün değildir. Bununla birlikte başarılı bir gebelik elde etmeden önce çiftlerin birden fazla tüp bebek denemesi sık karşılaşılan bir durumdur.
Tüp bebek kliniklerinin çoğu, alternatif tedavilere yönelmeden önce tüp bebeğin birden fazla kez denenmesini tavsiye etmektedir. Ancak tedavinin kaç kez deneneceğinin kararı kişilerin şartlarına ve tercihlerine bağlıdır. Bu nedenle başarısız olan tüp bebek döngüsü sonrası tekrar deneme yapıp yapmama kararını doktorunuzla birlikte kararlaştırmanız gerekir.
Tüp bebeğin maksimum kaç defa denenebileceğine dair bir sınırlama bulunmamakla birlikte yaşlanmanın, tüp bebek başarısı üzerinde önemli bir etkisi olduğunu unutmamalısınız. Özellikle kadının yaşının ilerlemesi, gebelik şansını azaltan bir faktör olduğu için başarısızlıkla sonuçlanan bir tüp bebek denemesi sonrası uzun süre ara vermek, yaşın ilerlemesiyle birlikte sonraki denemelerde elde edilecek başarı şansının azalmasına neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra üst üste başarısız denemeler yaşamak da psikolojik ve maddi açıdan yorucu olabileceği için kaç deneme yapabileceğinize eşinizle birlikte düşünerek ve doktorunuza danışarak karar vermelisiniz.
İlk tüp bebek denemeniz başarısız olduysa sonraki denemenizde başarı şansınızı arttırmak için neler yapabileceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. Tüp bebek, karmaşık bir tedavi olduğundan dolayı ikinci denemenizden önce doktorunuzla konuşmalı ve başarısızlığa yol açan faktörlerin neler olabileceği hakkında bilgi sahibi olmalısınız.
Doğurganlıkla ilgili sorunlarda erkek kısırlığı gözden kaçırılan faktörlerden biri olabilmektedir. Tüp bebek başarısı hesaplanırken genelde kadının yaşı göz önünde bulundurulsa da erkek kısırlığı da önemlidir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi gören çiftlerde erkeğin durumu da değerlendirilmekte ve sperm analizi yapılmaktadır. Bununla birlikte sperm analizinin yeterli olmadığı bazı durumlar da olduğu için ilk tüp bebek denemesinden sonra erkek kaynaklı kısırlık sorunlarının daha detaylı bir şekilde araştırılması gerekebilmektedir.
Bunların yanı sıra bazı araştırmalara göre yaşam tarzında iyileştirmeler yapmak da hamile kalma ihtimalinin arttırılmasına yardımcı olabilmektedir. Bu nedenle başarısızlıkla sonuçlanan ilk döngü sonrası hem erkeğin hem de kadının hayatında sigarayı bırakmak, alkolü azaltmak, daha fazla egzersiz yapmak, daha sağlıklı beslenmek, stres yönetimi yapmak gibi olumlu değişiklikler yapması, sonraki denemelerde başarı şansının daha fazla olmasını sağlayabilmektedir.
Tüp bebek başarısını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu nedenle tüp bebekle gebelik elde edilebilmesi için genelde birden fazla deneme yapılması gerekmektedir.
Tüp bebek başarısını etkileyebilen ve birden fazla deneme yapılmasını gerektirebilen faktörlerden bazıları şu şekildedir:
Yaş
Yaş, tüp bebek başarısını etkileyen en önemli faktördür. Bu nedenle tedavide en yüksek başarı oranlarına 35 yaş öncesinde rastlanmaktadır. Kadının yaşı ilerledikçe, tüp bebek tedavisinin başarı oranı azalmaktadır. Bunun nedeni, yaşın ilerlemesiyle birlikte kadınının yumurtalarının sayısının ve kalitesinin azalmasından kaynaklanmaktadır. Yaş konusu erkek doğurganlığı açısından da önemli olup yaşın ilerlemesiyle birlikte sperm sayısında ve kalitesinde azalma meydana gelmektedir.
Kısırlığın nedeni
Tüp bebek, pek çok kısırlık sorununda başarı elde edilmesini sağlayan bir tedavidir. Endometriozis, fallop tüplerinde tıkanıklık ve polikistik over sendromu (PKOS) gibi sağlık sorunları yaşayan kadınlar, tüp bebek için ideal adaylardır. Düşük sperm sayısına sahip ya da sperm hareketliliğinde ve şeklinde sorunlar olan erkekler de genelde tüp bebek tedavisinden fayda görmektedir. Kadınlarda kısırlığa neden olabilen rahim anomalileri, miyomlar ve yumurtalıklarda fonksiyon bozuklukları olması halinde ise tek başına tüp bebek tedavisi ile gebelik elde edilemeyebilir.
Geçmişteki düşükler, tedaviler ve doğumlar
Kadının daha önce gebe kalmış olması ve doğumun gerçekleşmiş olması, tüp bebekte başarı şansını arttırmaktadır. Geçmişte tekrarlayan düşükler yaşamış kadınlar, daha önce düşük yapmamış kadınlara göre tüp bebekte daha fazla zorluk çekebilir. Daha önce tüp bebek tedavisi görmüş kadınlar da gebe kalmakta zorluk yaşayabilir.
Yaşam tarzı
Yaşam tarzı ve alışkanlıklar, hem doğal yolla hem de tüp bebekle gebe kalma ihtimalini etkileyebilir. Örneğin aşırı sigara ya da alkol tüketimi hem yumurta hem de sperm kalitesinin azalmasına neden olabilir. Bu nedenle hamile kalan ya da hamile kalmak isteyen kişilerin sigara ve alkolden uzak durmaları önemlidir.
Kilo
Kilo, tüp bebek başarısını etkileyen en önemli faktörlerden bir diğeridir. Aşırı kilolu ya da zayıf olan kadınlarda tüp bebek başarısı, Vücut Kitle İndeksi (VKİ) normal olan kadınlara göre daha düşüktür. Bu nedenle meyve ve sebzeler açısından zengin, fazla işlenmiş gıda içermeyen bir beslenme düzenine ve egzersiz programına sahip olmak, tüp bebek başarısını arttırmaya yardımcı olabilir.
Tüp Bebek Riskleri
Çiftlerin kaç defa tüp bebek denemeleri gerektiğine dair bir üst sınır olmamakla birlikte tedavinin kendine özgü bazı riskleri bulunmaktadır. Bu nedenle tüp bebek tedavisi görmeden önce bu riskleri göz önünde bulundurmalısınız.
Tüp bebek tedavisi görmenin risklerinden bazıları şu şekildedir:
İlaçların yan etkileri
Tüp bebekte yumurtlamayı desteklemek ve rahim astarını gebeliğe hazırlamak gibi nedenlerden dolayı ilaç kullanımı gerekli olmaktadır. Tedavide kullanılan ilaçlar sıcak basması, sinirlilik, baş ağrısı, huzursuzluk ve yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu gibi yan etkilere neden olabilmektedir. Tedavi sırasında ciddi yan etkiler yaşamanız halinde doktorunuzla iletişime geçmeniz önemlidir.
Çoğul gebelik
Tüp bebekte rahme birden fazla embriyo transfer edilmesi çoğul gebeliğe neden olabilmektedir. Çoğul gebelik hem anne hem de bebek açısından komplikasyonlara neden olabileceği için istenen bir durum değildir. Bu nedenle birden fazla embriyo transferi genelde yalnızca 40 yaş üzeri kadınlar için tavsiye edilmektedir.
Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu (OHSS)
Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu ya da kısaca OHSS, tüp bebekte nadir olarak görülen bir komplikasyondur. OHSS, yumurtalıklarda çok fazla yumurta üretilmesine neden olarak yumurtalıkların büyümesine yol açabilmektedir. OHSS tehlikeli komplikasyonlara neden olabileceği için karnınızda şişlik ve ağrı, nefes darlığı ve kendini kötü hissetme gibi belirtileriniz olursa bir an önce doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
Dış gebelik
Tüp bebek tedavisi, dış gebelik riskinin az da olsa artmasına neden olabilir. Dış gebelikte embriyo genelde fallop tüpleri başta olmak üzere rahim dışında bir yere tutunur. Rahim dışında bebeğin gelişmesi mümkün olmadığı için dış gebelik için bir an önce tedavi görmek önemlidir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi gördükten sonra vajinal kanama ve karın ağrısı gibi belirtileriniz olursa doktorunuza bir an önce haber vermeniz önemlidir.
Tüp bebeğin kaç denemede tutacağı ya da başarılı olup olmayacağı kişiden kişiye farklılık gösteren bir durumdur. Yaş, kısırlığa neden olan sorunlar, yumurta ve sperm kalitesi ve hastanın genel sağlığı gibi faktörler, tüp bebek başarısını etkilemektedir. Bu nedenle bazı çiftler yalnızca bir denemede başarıya ulaşırken bazı çiftlerde ise birden fazla deneme yapılması gerekebilmektedir.
Tüp bebek kaç denemede tutar, ilk tüp bebek denemesi başarısız olursa ne yapmalı, tüp bebek başarısını etkileyen faktörler ve tedavinin riskleri nelerdir gibi soruların cevaplarını bu yazıda okuyabilirsiniz.
Tüp Bebek Kaç Defa Denenmeli?
Tüp bebek başarısı, her tüp bebek denemesinde artış gösterme eğilimindedir. Ancak her hasta için başarıyı garantileyen bir deneme sayısından bahsetmek mümkün değildir. Bununla birlikte başarılı bir gebelik elde etmeden önce çiftlerin birden fazla tüp bebek denemesi sık karşılaşılan bir durumdur.
Tüp bebek kliniklerinin çoğu, alternatif tedavilere yönelmeden önce tüp bebeğin birden fazla kez denenmesini tavsiye etmektedir. Ancak tedavinin kaç kez deneneceğinin kararı kişilerin şartlarına ve tercihlerine bağlıdır. Bu nedenle başarısız olan tüp bebek döngüsü sonrası tekrar deneme yapıp yapmama kararını doktorunuzla birlikte kararlaştırmanız gerekir.
Tüp bebeğin maksimum kaç defa denenebileceğine dair bir sınırlama bulunmamakla birlikte yaşlanmanın, tüp bebek başarısı üzerinde önemli bir etkisi olduğunu unutmamalısınız. Özellikle kadının yaşının ilerlemesi, gebelik şansını azaltan bir faktör olduğu için başarısızlıkla sonuçlanan bir tüp bebek denemesi sonrası uzun süre ara vermek, yaşın ilerlemesiyle birlikte sonraki denemelerde elde edilecek başarı şansının azalmasına neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra üst üste başarısız denemeler yaşamak da psikolojik ve maddi açıdan yorucu olabileceği için kaç deneme yapabileceğinize eşinizle birlikte düşünerek ve doktorunuza danışarak karar vermelisiniz.
İlk Tüp Bebek Denemesi Başarısız Olursa Ne Yapmalı?
İlk tüp bebek denemeniz başarısız olduysa sonraki denemenizde başarı şansınızı arttırmak için neler yapabileceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. Tüp bebek, karmaşık bir tedavi olduğundan dolayı ikinci denemenizden önce doktorunuzla konuşmalı ve başarısızlığa yol açan faktörlerin neler olabileceği hakkında bilgi sahibi olmalısınız.
Doğurganlıkla ilgili sorunlarda erkek kısırlığı gözden kaçırılan faktörlerden biri olabilmektedir. Tüp bebek başarısı hesaplanırken genelde kadının yaşı göz önünde bulundurulsa da erkek kısırlığı da önemlidir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi gören çiftlerde erkeğin durumu da değerlendirilmekte ve sperm analizi yapılmaktadır. Bununla birlikte sperm analizinin yeterli olmadığı bazı durumlar da olduğu için ilk tüp bebek denemesinden sonra erkek kaynaklı kısırlık sorunlarının daha detaylı bir şekilde araştırılması gerekebilmektedir.
Bunların yanı sıra bazı araştırmalara göre yaşam tarzında iyileştirmeler yapmak da hamile kalma ihtimalinin arttırılmasına yardımcı olabilmektedir. Bu nedenle başarısızlıkla sonuçlanan ilk döngü sonrası hem erkeğin hem de kadının hayatında sigarayı bırakmak, alkolü azaltmak, daha fazla egzersiz yapmak, daha sağlıklı beslenmek, stres yönetimi yapmak gibi olumlu değişiklikler yapması, sonraki denemelerde başarı şansının daha fazla olmasını sağlayabilmektedir.
Tüp Bebek Başarısını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Tüp bebek başarısını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu nedenle tüp bebekle gebelik elde edilebilmesi için genelde birden fazla deneme yapılması gerekmektedir.
Tüp bebek başarısını etkileyebilen ve birden fazla deneme yapılmasını gerektirebilen faktörlerden bazıları şu şekildedir:
Yaş
Yaş, tüp bebek başarısını etkileyen en önemli faktördür. Bu nedenle tedavide en yüksek başarı oranlarına 35 yaş öncesinde rastlanmaktadır. Kadının yaşı ilerledikçe, tüp bebek tedavisinin başarı oranı azalmaktadır. Bunun nedeni, yaşın ilerlemesiyle birlikte kadınının yumurtalarının sayısının ve kalitesinin azalmasından kaynaklanmaktadır. Yaş konusu erkek doğurganlığı açısından da önemli olup yaşın ilerlemesiyle birlikte sperm sayısında ve kalitesinde azalma meydana gelmektedir.
Kısırlığın nedeni
Tüp bebek, pek çok kısırlık sorununda başarı elde edilmesini sağlayan bir tedavidir. Endometriozis, fallop tüplerinde tıkanıklık ve polikistik over sendromu (PKOS) gibi sağlık sorunları yaşayan kadınlar, tüp bebek için ideal adaylardır. Düşük sperm sayısına sahip ya da sperm hareketliliğinde ve şeklinde sorunlar olan erkekler de genelde tüp bebek tedavisinden fayda görmektedir. Kadınlarda kısırlığa neden olabilen rahim anomalileri, miyomlar ve yumurtalıklarda fonksiyon bozuklukları olması halinde ise tek başına tüp bebek tedavisi ile gebelik elde edilemeyebilir.
Geçmişteki düşükler, tedaviler ve doğumlar
Kadının daha önce gebe kalmış olması ve doğumun gerçekleşmiş olması, tüp bebekte başarı şansını arttırmaktadır. Geçmişte tekrarlayan düşükler yaşamış kadınlar, daha önce düşük yapmamış kadınlara göre tüp bebekte daha fazla zorluk çekebilir. Daha önce tüp bebek tedavisi görmüş kadınlar da gebe kalmakta zorluk yaşayabilir.
Yaşam tarzı
Yaşam tarzı ve alışkanlıklar, hem doğal yolla hem de tüp bebekle gebe kalma ihtimalini etkileyebilir. Örneğin aşırı sigara ya da alkol tüketimi hem yumurta hem de sperm kalitesinin azalmasına neden olabilir. Bu nedenle hamile kalan ya da hamile kalmak isteyen kişilerin sigara ve alkolden uzak durmaları önemlidir.
Kilo
Kilo, tüp bebek başarısını etkileyen en önemli faktörlerden bir diğeridir. Aşırı kilolu ya da zayıf olan kadınlarda tüp bebek başarısı, Vücut Kitle İndeksi (VKİ) normal olan kadınlara göre daha düşüktür. Bu nedenle meyve ve sebzeler açısından zengin, fazla işlenmiş gıda içermeyen bir beslenme düzenine ve egzersiz programına sahip olmak, tüp bebek başarısını arttırmaya yardımcı olabilir.
Tüp Bebek Riskleri
Çiftlerin kaç defa tüp bebek denemeleri gerektiğine dair bir üst sınır olmamakla birlikte tedavinin kendine özgü bazı riskleri bulunmaktadır. Bu nedenle tüp bebek tedavisi görmeden önce bu riskleri göz önünde bulundurmalısınız.
Tüp bebek tedavisi görmenin risklerinden bazıları şu şekildedir:
İlaçların yan etkileri
Tüp bebekte yumurtlamayı desteklemek ve rahim astarını gebeliğe hazırlamak gibi nedenlerden dolayı ilaç kullanımı gerekli olmaktadır. Tedavide kullanılan ilaçlar sıcak basması, sinirlilik, baş ağrısı, huzursuzluk ve yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu gibi yan etkilere neden olabilmektedir. Tedavi sırasında ciddi yan etkiler yaşamanız halinde doktorunuzla iletişime geçmeniz önemlidir.
Çoğul gebelik
Tüp bebekte rahme birden fazla embriyo transfer edilmesi çoğul gebeliğe neden olabilmektedir. Çoğul gebelik hem anne hem de bebek açısından komplikasyonlara neden olabileceği için istenen bir durum değildir. Bu nedenle birden fazla embriyo transferi genelde yalnızca 40 yaş üzeri kadınlar için tavsiye edilmektedir.
Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu (OHSS)
Yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu ya da kısaca OHSS, tüp bebekte nadir olarak görülen bir komplikasyondur. OHSS, yumurtalıklarda çok fazla yumurta üretilmesine neden olarak yumurtalıkların büyümesine yol açabilmektedir. OHSS tehlikeli komplikasyonlara neden olabileceği için karnınızda şişlik ve ağrı, nefes darlığı ve kendini kötü hissetme gibi belirtileriniz olursa bir an önce doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
Dış gebelik
Tüp bebek tedavisi, dış gebelik riskinin az da olsa artmasına neden olabilir. Dış gebelikte embriyo genelde fallop tüpleri başta olmak üzere rahim dışında bir yere tutunur. Rahim dışında bebeğin gelişmesi mümkün olmadığı için dış gebelik için bir an önce tedavi görmek önemlidir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi gördükten sonra vajinal kanama ve karın ağrısı gibi belirtileriniz olursa doktorunuza bir an önce haber vermeniz önemlidir.
