Newfoundland Köpeği
Tarihçe bölümünde görüleceği gibi Kanada'nın Newfoundland kıyılarında gelişmiş, iri cesametli bir iş köpeğidir.
Etimoloji
Newfoundland, Kanada'nın doğusunda, 404517 kilometre kare ve 575000 nüfuslu büyük bir ildir. İlin 112299 kilometre karelik bölümü adadır. Bu yazımızda incelediğimiz köpek türü Newfoundland ilinin kıyılarında gelişmiş bir hayvandır ve adını da bu coğrafi bölgeden almaktadır.
Tarihçe
Kategori olarak, çoban köpeği niteliğindeki bir iş köpeği olan Newfoundland’ın menşei hakkındaki tartışmalar, Newfoundland adının vurgulanması dolayı sile fazla uzatılmamaktadır. Ancak, birçok araştırmacı, kati bir delil olmamasına rağmen, bu köpeğin menşeinin Tibet Mastifleri olduğunu iddia etmektedir. Onlara göre, Tibet Mastifleri, bir tarihte, Avrupa'ya getirilip, Pirene dağlarında yetiştirilmişlerdir. Daha sonraları da, yaklaşık 1660 lı yıllarda, Basklı balıkçılar tarafından Newfoundland’a getirilmişlerdir. Burada Husky’ler ile, English Retriever’ler ve English Setter’lerle eşleştirilmişlerdir. Newfoundland’ın müstakil bir cins olarak tanınması, 1779 yılına rastlamaktadır. Kendisini, daha ziyade deniz kurtarma operasyonları ile tanıtmıştır. Balıkçıların ağlarını çekmelerine yardımcı olarak kullanılmaktadırlar. Rahatlıkla çok soğuk sularda yüzebilmektedir. Newfoundland havalisini ziyaret eden Avrupalılar, bu köpeğin denizde ne kadar başarılı olduğunu gördüklerinden Avrupa'ya ithalatına başlamışlardır. Bu arada da Newfoundland’ta birden fazla köpek beslemeyi yasaklayan bir kanun çıkartılmıştır. Bu kanun ve biraz da ihracat dolayı sile Kuzey Amerika'da, Newfoundland köpeklerinin nesli körlenmeye başlamıştır. Buna mukabil Newfoundland’ların İngiltere'de üretilmesine devam edilmiştir. Kanada, ikinci dünya savaşını takip eden yıllarda bu hatayı görüp yeniden geniş çaplı bir çoğaltılma olanağını sağlamıştır. Son olarak, Newfoundland köpeği nüfusunun Kuzey Amerika'da yine en ileri safhaya geçtiği görülmektedir.
Bu köpeğe ait tarihçenin enteresan bir safhası da bir ressam sayesinde başlamıştır. Hayvan resimleri yapmakla ünlenmiş olan, Kraliyet Akademisi mensuplarından meşhur İngiliz Ressamı, Sir Edvin Landseer’in ( 1802 -1873 ), yapmış olduğu bir resim dolayı sile bu köpek dünya üzerinde büyük ilgi toplamış ve hatta bir süre, ressamın ismi ile “Landseer” olarak anılmıştır.
Newfoundland’lar, halen dev köpek türlerinin en popülerleri arasında yer almaktadırlar. Uzun yıllar İngiliz gemiciler, bu köpeği gemi köpeği olarak yanlarında taşımışlardır.
“Peter Pan” in yaratıcısı Sir James Barrie’nin ( 1860 – 1937 ) bir Newfoundland köpeği vardı. Bu köpeği “Nana” adı ile, Peter Pan hikayelerine dahil ederek İngiliz Çocuk edebiyatına da mal etmiştir.
Karakter Özellikleri
Newfounland’ın en önemli özelliği karakterinin yumuşaklığı ve tatlılığıdır. Çok sakin, nazik, sevimli, sadık ve sabırlıdır. İnsanlar için gerçek bir dosttur. Sahiplerini, herhangi bir tehdit karşısında cansiperane savunur. Ancak hiçbir şekilde saldırgan değildir, normalde, yabancı kişilere ve köpeklere dostça yaklaşır. Başka ev hayvanları ile iyi geçinir, çok sevecendir. Kolaylıkla eğitilebilir. Bekçi köpekliği yapabilir, korumacılık gücü oldukça yüksektir. Büyük cüssesine rağmen çocuklarla çok iyi geçinir. Soğuğa karşı dayanıklılığı yüksektir, ancak sıcağa hiç tahammül edemez.
Bakım
Bu çok uysal köpek, formunu korumak için her gün egzersiz yapmak ihtiyacındadır. Hafif yürüyüşler, atlayıp zıplama ve koşmalar onlar için çok iyi gelir. Yüzmeyi çok sever. Sıcak havalarda açık havaya çıkartılmamalıdır. Bahçeli bir evde, o da kısmen içeride, kısmen dışarıda yaşaması onu mutlu kılar. Ancak ev içerisinde rahatça uzanabileceği geniş bir yere sahip olması gerekir.
Tüyleri haftada en aşağı iki defa taranmalıdır. Tüy dökme mevsiminde tarama ihtiyacı haftada iki defa ile giderilemez. Hemen söyleyelim ki ağız yapısı dolayı sile salyaları akar ve su içerken etrafı biraz berbat eder.
Sağlık
Önemli Sorunlar:
- SAS-Pulmonic Stenosis – Kalbindeki,sol karıncık ile aort arasındaki bağlantı,anormal derecede dardır ve bu durum kalp kifayetsizliğine sebep olabilmektedir.Teşhis için özel inceleme yapılması gerekir.
- Elbow Displasia – Dirsek Çıkığı.
- CHD – Canine Hip Displasia - Kalça çıkığı.
- Gasrtic Tortion – Midenin,mide muhtevasını ve gazları hapsedecek şekilde bükülmesi.
Küçük Sorunlar :
- OCD- Osteochondritis Dissecans –Eklem yerlerindeki kemik dokusu dejenerasyonu.
- Entropion – Göz kapağının içe doğru kıvrılması.Gözü tahriş eder.
- Extropion - Göz kapağının dışa doğru kıvrılması.Gözü tahriş eder.
- vWD – von Willebrand Hastalığı – Kanda pıhtılaşmaya yardımcı olan eleman kifayetsizliği sonucu aşırı kanamalar olması.
- Cataract - Gözde katarakt teşekkülü.
Nadir Görülen Sorunlar .
- Epilepsy – Sara
Önerilen Testler - Kalça, dirsek, kalp, damar ve göz.
Yaşam Süresi : 8 – 10 yıl.
Dikkat Edilecek Hususlar: Sıcağa dayanamaz, bazıları anesteziye karşı hassastır.
Form ve Fonksiyon
Newfoundland, cüsseli, iri kemikli, çok güçlü bir köpektir. O kadar kuvvetlidir ki boğulmakta olan bir insanı sert bir havada azgın dalgalar arasından çekip çıkartabilir. Yüksekliğine nazaran uzunluğu daha fazladır.Yürüyüşü, adeta hiç güç sarf etmeden yürüyormuş hissi verir. Adımları uzun ve muntazamdır. Postu iki kademeli olup, sık ve yumuşak tüylerden müteşekkil bir iç tabakaya ve uzunca, düz ve sert tüylerden oluşmuş bir dış tabakaya sahiptir.
Görünüşü yumuşak ve duruşu, bakışı mağrurdur. Geniş iri bir kafa yapısına sahiptir. Gözleri derinde ve küçüktür. Kulakları nispeten küçük üçgen şeklinde ve uçları kıvrıktır. Sakinken kuyruğu aşağı doğru uzanır, kuyruğunu hiçbir zaman sırt seviyesinin üstüne kaldırmaz.
Renkleri, tam siyah, gri veya kahverengidir, bazılarında, çene altında, göğüste, ayak parmaklarında beyaz yamalara rastlanır.
Erkeklerde yükseklik 71 santim, dişilerde 66 santimdir. Ağırlıkları 50 – 75 kg. arasında değişir.
Newfoundland Sizin İçin İyi Bir Seçim midir ?
Bu son derecede mağrur ve güzel, hoş köpek, yumuşak karakterli, sadık ve koruyucu vasfı ile herkesin sahip olmayı isteyebileceği bir köpektir, ancak sizin dünyanın neresinde yaşadığınız bu seçimde çok önemli bir faktördür. Hiçbir şekilde sıcağa tahammülü olmayan bu köpeği sıcak iklimlerde sahiplenmeye kalkmak bu hayvana karşı haksızlık olur.
Soğuk iklimlerde yaşayanlar için de aldığınız yavrunun kısa zamanda dev bir köpek olacağını ve ona göre bina içinde ve dışında geniş bir sahaya sahip olmanız gerekeceğini hatırdan çıkartmamak gerekir. Böyle bir yavruyu asla güreşmeye, sert hareketlere alıştırmamak gerekir zira hiçbir zaman kendi cesametinin ve gücünün farkında olmadan hareket eder. Böyle bir köpeğe sahip olmak isteyenler ayrıca bakım bölümünde işaret etmiş olduğumuz hususları da göz önünde bulundurmalıdırlar.
Çok iyi bir yüzücü ve denizle barışıktır, denizcilere ve balıkçılara yardımcı olan bir iş köpeğidir. Bazı ülkelerde deniz kıyılarında ve büyük havuzlarda can kurtaran köpeği olarak kullanılırlar. Bu taktirde de görevini o kadar benimser ki bazen endişelenip kendi halinde yüzmekte olan bir insanı veya çocuğu tutup sudan çıkartabilir. Karada, çocukları küçük arabalarda gezdirebilir veya kızak çekebilir.
Derleyen
Süreyya Somer
Kaynaklar
- Encyclopedia of Dog Breeds - D.Caroline Coile ,Ph.D.
- The Ultimate Dog Book - David Taylor
- The Perfect Match –A Dog Buyer’s Guide - Chris Walkowitz
- Ana Britannica