- 12 Temmuz 2006
- 35.019
- 30.376
- 60
Saksı bitkileri yetiştiriciliğinde Önemli türler Asparagus plumosus (Tül kuşkonmaz) ve As-paragus sprengeri (batıcı kuşkonmaz) dır. A.sprengerİ dona maruz olmayan yerlerde, açıkta yetiştirilebilir.
Tül Kuşkonmaz (Asparagus plumosus):
Anavatanı Batı ve Güney Afrika’dır. Ev ve iş yerlerinde iç mekan süs bitkisi olarak yetiştirilirler. Görünürdeki yaprakları çok ince tül şeklinde, iğnemsi zariftirler. Gerçek yaprakları çok küçük daha az, boğumlar çerçevesinde; çiçekleri küçük, beyaz renklidir. Bitkinin yaprakları çiçekçilikte buket hazırlamakta da kullanılır. Meyveleri kırmızı ve yuvarlak, sarılıcı formda süs bitkileridir.Tabiatta yaklaşık olarak 300 türü bulunan Asparagus cinsinin, süs bitkileri yetiştiriliciliğinde önemli olan diğer türleri A.falcatus, A.medeolides ve A.sprengeri’dir.
İklim İstekleri: Kış aylarında tülkuşkonmaz en az 7 C sıcaklık istemektedir. Bu sıcaklığın altına düşmemelidir.Yüksek orantılı nem yani %75-80 nem ister. Aydınlık, doğrudan güneş ışığı almayan yerleri sever.Yoğun gölge yerlerde bulundurdukları taktirde dallanmayan uzun sürgünler oluşur.
Toprak İstekleri: John Innes saksı kompostu No.2’ de iyi gelişir. Ayrıca, hacim olarak 2 kısım tınlı toprağa 1 kısım turba, yaprak çürüntüsü ve kumun eklenmesiyle elde edilen harç da kullanılabilir.
Üretimi: Tül kuşkonmaz bitkisinin üretimi tohum ve ayırma yöntemi ile yapılır. Tohumlar herhangi bir tohum kompostuna Nisan ayında ekilerek 16 C’de tutulur. Gelişen fideler John Innes saksı kompostu No.1 ‘e şaşırtılırlar. Ayırma işlemi Mart-Nisan aylarında yapılır.Çürümeleri önlemek için kesilen yerler odun kömürü tozu ile muamele edilmelidir.
Gübreleme: Her 2 yılda bir Mart-Nisan aylarında yapılır. Mayıs-Eylül ayları arası 2 haftada bir kez 1 g/1 kompoze gübre verilir.
Sulama: Kuşkonmaz yazın yüksek orantılı nemin yanı sıra bol miktarda suya gereksinim gösteren bir bitkidir. Optimum nem miktarının çok düşük olduğu sıcak havalarda saksının altına içine su bulunan bir altlık konulmalı ve yapraklara sık sık su püskürtülmelidir. Aksi halde sürgün uçlarında kurumalar olur. Kış aylarında ise, bitkilere az miktarda su verilmelidir. Ancak sıcak yerlerde bulundurulmaları halinde daha fazla su verilmelidir. Kışın soğuk yerlerde saksı toprağı gereğinden çok nemli tutulursa yapraklarda sararmalar görülür.
Budama: Olgun yapraklar saramaya başladığında yeni sürgünlerin oluşumunu teşvik etmek amacıyla dipten kesilip uzaklaştırılmalıdır. Ancak yapraklar kesilirken yara açılmamasına dikkat edilmeli bitkiye zarar verilmemelidir.
Hastalık ve Zararlıları: Önemli hastalığı Kök Kanseri, zararları ise Kırmızı
Örümcekler, Thrips’ler ve Kabuklu Bitler’dir. Kök Kanseri, süs bitkilerinin toprak yüzeyine yakın kalın kökleri ve kök boğazında başlangıçta küçük, yumuşak, zamanla irileşen urlar oluşturur.
*Doğrudan güneş ışığı istemeyen bu bitki dolaylı ışıklardan da yararlanabilir.
*Çok fazla soğuk ve sıcak havada bırakma çiçeğin yapraklarına fayda sağlamaz.
*Hava akımlarından kolay etkilenen kuşkonmaz bitkisi bu etkiden korunmalıdır.
*Her bitki gibi zamanla topraktaki vitamin ve mineralleri tüketen bitkiye yılda en az bir kere vitamin ve mineral desteği sağlanmalıdır.
*Kuşkonmaz bitkisi bulunduğu ortamda başka cisimlerle temasta bulunmamalıdır.
Kesme çiçekçilikte ve iç mekân yetiştiriciliğinde en fazla Asparagus plumosus türü kullanılmaktadır. İç mekan yetiştiriciliğinde A. ‘’densiflorus’’ sprengeri (çıtır) daha sert, iğne gibi batıcı yaprakları olan türdür. A. meyeri ise batıcı yaprakların salkım formunda dizilmesiyle oluşmuş dekoratif görünümlü bitkilerdir.
Click the image to open in full size.
Asparagus meyeri
Asparagus densiflorus "sprengeri " (Çıtır, Kuşkonmaz)
Herdem yeşil otsu bir bitkidir. Sürünücü veya tırmanıcı olup, dalları 1-2 m uzunluğundadır. Küçük çengel şeklinde dikenleri vardır. Çiçekleri çok küçük, gösterişli ve beyaz pembemsi renktedir. 1 cm çapındaki çileksi meyveler parlak kırmızıdır. Çiçeklenme mevsimi yaz başlarıdır. Anavatanı Güney Afrika'dır. Direkt ışığı sevmez, ancak, bol dolu ışık ihtiyacı vardır. Ortamda iyi bir hava sirkülasyonunun bulunması da gereklidir. Kuru, geçirgen ve zengin toprakları sever. Düzenli bir sulama yapılmalıdır. Bir iç mekan bitkisi olarak duvar saksılarında veya sıcak iklimlerde duvar örtücü olarak kullanılır. İlkbaharda kök ayırmasıyla veya tohumla üretilir.
Kuşkonmazın büyümesi ve gelişmesi: Kökten yukarı doğru uzayan sürgünleri uzadıkça ince ince dallanır budaklanır. Her bir sürgünün büyüme sınırı vardır. Genelde, ilkbaharda çıkmaya başlayan sürgünlerden oluşan dantelimsi güzellikleri her bir sürgünde daha geniş alan kaplar, daha uzun olur. Sırayla her çıkan sürgün bir öncesinden daha gösterişli olur. Sarılıcı türü zamanla iki metre kadar yükselebilir.
Ortam: Evlerde bulundurulacağı ortamın ışıklandırılmasına göre güzelliği değişir. Güneşten ve bol aydınlıktan mahrum kalması sarımsı bir görünüm almasına sebep olur. Yani bu bitki bol aydınlık ve az güneş ister. Yarı gölgeli bir ortamda bulunması gerekiyor. Bol aydınlık ve %25 güneş alması idealdir. Kışın fazla soğuk yerlerde ölebilir.
Sulama: Yazın bol nem ister. Yapraklarına su püskürtülmelidir. Toprağını kurutmayın, sulamaya dikkat edin.
Kışın ise bol sulamamalısınız. Toprağını arada sırada kabartın havalandırın. Nemi biraz azalınca sulayın. Kışın fazla sulama yaprakları sarartır.
Toprak ve gıda: Gübre istemez. Yaprak çürüntülü kaliteli bahçe toprağı veya funda toprağı veya yaprak çürüntüsü karıştırılmış kireçsiz kumlu toprak kuşkonmaz için iyidir.
Sulamasında ve ışıklandırmasındaki dengesizlikler, aşırılıklar yapraklarının sararıp bozulmasına sebep olur. Yazın nem ve su eksikliği sürgünlerin kurumasına yol açar. O zaman yapacak şey öncelikle dengeyi sağlamak ve bozulan sapları dipten keserek yeni sürgünlerin çıkmasını beklemektir.
Kuşkonmazların ilkbahar bakımı: Kış sonunda eski dallardan sağlıksızları ve kuruyanları dipten kesilir, saksısı değiştirilir. Baharda yeni sürgünleriyle tekrar büyümeye başlar.
Yazın bakımı: Sıcağı sevdiğinden yazın hızlı büyür. Fazla nem sağlamak gerekir. Yapraklarına su püskürtmelisiniz ki daha uzaması serpilmesi gereken uç kısımları kurumasın. Fazla gür büyüyorsa gıda takviyesine ihtiyaç duyar. O zaman yaprağı için yetiştirilen süs bitkileri için hazırlanmış bitki besini verebilirsiniz. Su ile karıştırılan türden olanları tercih edin.
Çoğaltılması: Tohumla ve kökten ayırmayla olur. Tohumla çoğaltmak için fazla dikkat göstermelidir, büyümesi de zaman alır ama uğraşmaya değer. Kökten ayırma ile çoğaltma ise hem daha kolaydır hem bu şekilde yeni kuşkonmazlar daha hızlı büyür. İlkbaharda veya sonbaharda kökten ayrılacak kısım kökleri zedelenmeden toprağıyla ayrılmalıdır.
Tül Kuşkonmaz (Asparagus plumosus):
Anavatanı Batı ve Güney Afrika’dır. Ev ve iş yerlerinde iç mekan süs bitkisi olarak yetiştirilirler. Görünürdeki yaprakları çok ince tül şeklinde, iğnemsi zariftirler. Gerçek yaprakları çok küçük daha az, boğumlar çerçevesinde; çiçekleri küçük, beyaz renklidir. Bitkinin yaprakları çiçekçilikte buket hazırlamakta da kullanılır. Meyveleri kırmızı ve yuvarlak, sarılıcı formda süs bitkileridir.Tabiatta yaklaşık olarak 300 türü bulunan Asparagus cinsinin, süs bitkileri yetiştiriliciliğinde önemli olan diğer türleri A.falcatus, A.medeolides ve A.sprengeri’dir.
İklim İstekleri: Kış aylarında tülkuşkonmaz en az 7 C sıcaklık istemektedir. Bu sıcaklığın altına düşmemelidir.Yüksek orantılı nem yani %75-80 nem ister. Aydınlık, doğrudan güneş ışığı almayan yerleri sever.Yoğun gölge yerlerde bulundurdukları taktirde dallanmayan uzun sürgünler oluşur.
Toprak İstekleri: John Innes saksı kompostu No.2’ de iyi gelişir. Ayrıca, hacim olarak 2 kısım tınlı toprağa 1 kısım turba, yaprak çürüntüsü ve kumun eklenmesiyle elde edilen harç da kullanılabilir.
Üretimi: Tül kuşkonmaz bitkisinin üretimi tohum ve ayırma yöntemi ile yapılır. Tohumlar herhangi bir tohum kompostuna Nisan ayında ekilerek 16 C’de tutulur. Gelişen fideler John Innes saksı kompostu No.1 ‘e şaşırtılırlar. Ayırma işlemi Mart-Nisan aylarında yapılır.Çürümeleri önlemek için kesilen yerler odun kömürü tozu ile muamele edilmelidir.
Gübreleme: Her 2 yılda bir Mart-Nisan aylarında yapılır. Mayıs-Eylül ayları arası 2 haftada bir kez 1 g/1 kompoze gübre verilir.
Sulama: Kuşkonmaz yazın yüksek orantılı nemin yanı sıra bol miktarda suya gereksinim gösteren bir bitkidir. Optimum nem miktarının çok düşük olduğu sıcak havalarda saksının altına içine su bulunan bir altlık konulmalı ve yapraklara sık sık su püskürtülmelidir. Aksi halde sürgün uçlarında kurumalar olur. Kış aylarında ise, bitkilere az miktarda su verilmelidir. Ancak sıcak yerlerde bulundurulmaları halinde daha fazla su verilmelidir. Kışın soğuk yerlerde saksı toprağı gereğinden çok nemli tutulursa yapraklarda sararmalar görülür.
Budama: Olgun yapraklar saramaya başladığında yeni sürgünlerin oluşumunu teşvik etmek amacıyla dipten kesilip uzaklaştırılmalıdır. Ancak yapraklar kesilirken yara açılmamasına dikkat edilmeli bitkiye zarar verilmemelidir.
Hastalık ve Zararlıları: Önemli hastalığı Kök Kanseri, zararları ise Kırmızı
Örümcekler, Thrips’ler ve Kabuklu Bitler’dir. Kök Kanseri, süs bitkilerinin toprak yüzeyine yakın kalın kökleri ve kök boğazında başlangıçta küçük, yumuşak, zamanla irileşen urlar oluşturur.
*Doğrudan güneş ışığı istemeyen bu bitki dolaylı ışıklardan da yararlanabilir.
*Çok fazla soğuk ve sıcak havada bırakma çiçeğin yapraklarına fayda sağlamaz.
*Hava akımlarından kolay etkilenen kuşkonmaz bitkisi bu etkiden korunmalıdır.
*Her bitki gibi zamanla topraktaki vitamin ve mineralleri tüketen bitkiye yılda en az bir kere vitamin ve mineral desteği sağlanmalıdır.
*Kuşkonmaz bitkisi bulunduğu ortamda başka cisimlerle temasta bulunmamalıdır.
Kesme çiçekçilikte ve iç mekân yetiştiriciliğinde en fazla Asparagus plumosus türü kullanılmaktadır. İç mekan yetiştiriciliğinde A. ‘’densiflorus’’ sprengeri (çıtır) daha sert, iğne gibi batıcı yaprakları olan türdür. A. meyeri ise batıcı yaprakların salkım formunda dizilmesiyle oluşmuş dekoratif görünümlü bitkilerdir.
Click the image to open in full size.
Asparagus meyeri
Asparagus densiflorus "sprengeri " (Çıtır, Kuşkonmaz)
Herdem yeşil otsu bir bitkidir. Sürünücü veya tırmanıcı olup, dalları 1-2 m uzunluğundadır. Küçük çengel şeklinde dikenleri vardır. Çiçekleri çok küçük, gösterişli ve beyaz pembemsi renktedir. 1 cm çapındaki çileksi meyveler parlak kırmızıdır. Çiçeklenme mevsimi yaz başlarıdır. Anavatanı Güney Afrika'dır. Direkt ışığı sevmez, ancak, bol dolu ışık ihtiyacı vardır. Ortamda iyi bir hava sirkülasyonunun bulunması da gereklidir. Kuru, geçirgen ve zengin toprakları sever. Düzenli bir sulama yapılmalıdır. Bir iç mekan bitkisi olarak duvar saksılarında veya sıcak iklimlerde duvar örtücü olarak kullanılır. İlkbaharda kök ayırmasıyla veya tohumla üretilir.
Kuşkonmazın büyümesi ve gelişmesi: Kökten yukarı doğru uzayan sürgünleri uzadıkça ince ince dallanır budaklanır. Her bir sürgünün büyüme sınırı vardır. Genelde, ilkbaharda çıkmaya başlayan sürgünlerden oluşan dantelimsi güzellikleri her bir sürgünde daha geniş alan kaplar, daha uzun olur. Sırayla her çıkan sürgün bir öncesinden daha gösterişli olur. Sarılıcı türü zamanla iki metre kadar yükselebilir.
Ortam: Evlerde bulundurulacağı ortamın ışıklandırılmasına göre güzelliği değişir. Güneşten ve bol aydınlıktan mahrum kalması sarımsı bir görünüm almasına sebep olur. Yani bu bitki bol aydınlık ve az güneş ister. Yarı gölgeli bir ortamda bulunması gerekiyor. Bol aydınlık ve %25 güneş alması idealdir. Kışın fazla soğuk yerlerde ölebilir.
Sulama: Yazın bol nem ister. Yapraklarına su püskürtülmelidir. Toprağını kurutmayın, sulamaya dikkat edin.
Kışın ise bol sulamamalısınız. Toprağını arada sırada kabartın havalandırın. Nemi biraz azalınca sulayın. Kışın fazla sulama yaprakları sarartır.
Toprak ve gıda: Gübre istemez. Yaprak çürüntülü kaliteli bahçe toprağı veya funda toprağı veya yaprak çürüntüsü karıştırılmış kireçsiz kumlu toprak kuşkonmaz için iyidir.
Sulamasında ve ışıklandırmasındaki dengesizlikler, aşırılıklar yapraklarının sararıp bozulmasına sebep olur. Yazın nem ve su eksikliği sürgünlerin kurumasına yol açar. O zaman yapacak şey öncelikle dengeyi sağlamak ve bozulan sapları dipten keserek yeni sürgünlerin çıkmasını beklemektir.
Kuşkonmazların ilkbahar bakımı: Kış sonunda eski dallardan sağlıksızları ve kuruyanları dipten kesilir, saksısı değiştirilir. Baharda yeni sürgünleriyle tekrar büyümeye başlar.
Yazın bakımı: Sıcağı sevdiğinden yazın hızlı büyür. Fazla nem sağlamak gerekir. Yapraklarına su püskürtmelisiniz ki daha uzaması serpilmesi gereken uç kısımları kurumasın. Fazla gür büyüyorsa gıda takviyesine ihtiyaç duyar. O zaman yaprağı için yetiştirilen süs bitkileri için hazırlanmış bitki besini verebilirsiniz. Su ile karıştırılan türden olanları tercih edin.
Çoğaltılması: Tohumla ve kökten ayırmayla olur. Tohumla çoğaltmak için fazla dikkat göstermelidir, büyümesi de zaman alır ama uğraşmaya değer. Kökten ayırma ile çoğaltma ise hem daha kolaydır hem bu şekilde yeni kuşkonmazlar daha hızlı büyür. İlkbaharda veya sonbaharda kökten ayrılacak kısım kökleri zedelenmeden toprağıyla ayrılmalıdır.
