İnternet ve sokağa pranga vurarak 2023’te ‘dünya lideri Türkiye’ hedefi hayal
http://www.diken.com.tr/internet-ve-sokaga-pranga-vurarak-2023te-dunya-lideri-turkiye-hedefi-hayal/
BURÇAK ÜNSAL*
27 Mart 2015’in ilk saatlerinde TBMM Genel Kurulu’nda yine birbiriyle ilgili ilgisiz birçok mevzuatta yer alan birçok hükmü değiştiren bir torba yasa daha kabul edildi.
Hayatlarımızın temeli olan mali, cezai, sosyal ve temel hak ve hürriyetler konularının aynı anda onlarca farklı kanunda yer alan hükümlerle değiştiren torba asalarla düzenlenmesini hepimiz artık iyice kanıksadık. Parlamenter sisteme, yasamanın ciddiyetine ve önemine, devletin temelini ve bireyi doğrudan etkileyen önemli mevzuatlara verdiği zararlar sebebiyle torba yasalar her zaman tehlikeli görülen, eleştirilen ve kınanan bir yasama yöntemi.
Bu seferki torba yasadan da hayatımızın merkezine oturan iç güvenlik hükümleri ve internet yasakları çıktı.
Ülkemiz için bir de sürpriz vardı! Son anda içişleri bakanı tarafından verilen teklifle ‘Cumhurbaşkanı’na kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, devletin milli güvenliği için örtülü ödenek’ olanağı veren önerge kabul edildi ve torba yasa içinde kanunlaştı.
İç güvenliğe ilişkin sıkıyönetim hükümlerini ayrıca tartışmaya gerek yok. Yalın biçimde ortaya koymak gerekirse bundan sonra polis hakim kararı olmadan ve hakim önüne çıkarmadan 48 saate kadar bireyi göz altına alabilecek, hakim kararı olmadan 48 saate kadar telefon dinlemesi yapabilecek, ‘şüpheli’ görerek durdurduğu bireyi ‘soyabilecek’, hakim kararı olmadan durdurma-arama uygulamaları yapabilecek. En korkunç hükümlerden biri de şu ki yüzünü kısmen de olsa kapatan biri dört yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecek.
İnternete ve internet kullanıcılarına boyunduruk!
İnternet erişimi Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği tarafından temel bir hak olarak kabul edilmekte. Ancak ülkemiz, doğrudan doğruya bu hakkın ihlali sebebiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından kınanmış olsa da ve bu durum Anayasa Mahkemesi’nin içtihatlarında da yer bulmuş olsa da, hükumetin internet yasaklarını, emsali ancak radikal rejimlerinde görülebilecek boyutlara vardırdı.
Torba yasanın 16. maddesi, halk arasında ‘İnternet Yasası’ olarak bilinen 5651 sayılı kanunun 8. maddesine getirdiği ek hükümlerle;
– başbakan veya ilgili bakanın ‘milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlemesini önlemek, genel sağlık’ gibi sebeplerle bir web sitesine içerik çıkarma ve/veya erişimi engelleme talebi Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nca (TİB) en geç dört saat içinde uygulanacak;
– başkanlık içerik çıkarma ve/veya erişimi engelleme kararını 24 saat içinde Sulh Ceza Hakimi onayına sunacak ve hakim 48 saat içinde karar verecek.
– İçerik çıkarılması ve/veya içeriğe erişimin engellenmesi teknik olarak yapılamaz ise içeriğin yer aldığı hizmet (örneğin YouTube veya Twitter hizmetinin tamamı) tamamen engellenecek.
– Suç olduğu değerlendirilen içeriği yayanlar (yani retweet veya Facebook’tan share edenler) hakkında, içeriği oluşturanlar gibi suç duyurusunda bulunulacak.
Bu düzenlemeler Anayasa’ya ve hukuka aykırı!
2014’ün başından büyük eleştirilere, protesto gösterilerine maruz kalan, bu torba yasayla yeni bir boyut kazanan internet yasakları Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na, ceza hukukumuzun temel prensiplerine, Türkiye bakımından bağlayıcı İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yerleşik içtihatlarına aykırı.
Bir içeriği, bir tweet’i veya bir Facebook postunu herhangi bir vatandaşımız paylaşırken suç olup olmadığını nereden bilsin? Kişinin hürriyeti en temel ve en kutsal hakkıdır. Hukuk öngörülebilirliği, güvenliği olmazsa devletin varlık sebebi ortadan kalkar. Devlet vatandaşını sindirmek, pusturmak ve hapsetmek için değil, özgür kılmak, fikri, vicdani zenginliğini geliştirmek, korumak ve gönendirmek için vardır.
Bakan, polis ya da savcı değildir
Başbakan veya ilgili bakan kendisini bir hakim veya bir mahkeme heyeti yerine koyarak nasıl bir içeriğin milli güvenliğe, kamu düzenine, kamu sağlığına aykırı olduğuna karar veremez. Bu hususların hepsi yargılamayı gerektirir. Başbakan veya herhangi bir bakan polis değildir, savcı değildir. Kendisini polis, savcı, hakim yerine koyarak bir suç işlendiğinden, işlenmekte olduğundan veya işleneceğinden emin olarak bir içeriği kaldırtıp erişimi engelleyemez.
Veya milyarlarca farklı içeriği barındıran web hizmetlerine (forumlar, Twitter, YouTube, Facebook, Ekşi Sözlük vb) erişim, hukuka aykırı olduğu iddia edilen tek bir içerik yüzünden engellenemez.
İdari emir yargı kararı yerine geçemez
Başbakanlık veya bakanlık talepleri kanunda ‘idari emir’mahiyetinde düzenlenmiştir. İdari emir yargı kararı yerine geçemez. Sulh Ceza Mahkemesi’nden aranacak onay da, ilgili sulh ceza mahkemesinin adeta bir ihtisas mahkemesi gibi özel olarak HSYK tarafından belirlenecek olması sebebiyle ağır töhmet altındadır.
Ağzından ‘hukukun üstünlüğü’ ve ‘demokrasi’ lakırdılarını düşürmeyen siyasetçilerimizden tek dileğim, ülkemizin hem insani hem de ekonomik kalkınması için, dünya liderliği için, önümüzü tıkayan bu yasama faaliyetlerinden ve uygulamalardan vazgeçmeleri.
*Avukat
http://www.diken.com.tr/internet-ve-sokaga-pranga-vurarak-2023te-dunya-lideri-turkiye-hedefi-hayal/
BURÇAK ÜNSAL*
27 Mart 2015’in ilk saatlerinde TBMM Genel Kurulu’nda yine birbiriyle ilgili ilgisiz birçok mevzuatta yer alan birçok hükmü değiştiren bir torba yasa daha kabul edildi.
Hayatlarımızın temeli olan mali, cezai, sosyal ve temel hak ve hürriyetler konularının aynı anda onlarca farklı kanunda yer alan hükümlerle değiştiren torba asalarla düzenlenmesini hepimiz artık iyice kanıksadık. Parlamenter sisteme, yasamanın ciddiyetine ve önemine, devletin temelini ve bireyi doğrudan etkileyen önemli mevzuatlara verdiği zararlar sebebiyle torba yasalar her zaman tehlikeli görülen, eleştirilen ve kınanan bir yasama yöntemi.
Bu seferki torba yasadan da hayatımızın merkezine oturan iç güvenlik hükümleri ve internet yasakları çıktı.
Ülkemiz için bir de sürpriz vardı! Son anda içişleri bakanı tarafından verilen teklifle ‘Cumhurbaşkanı’na kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, devletin milli güvenliği için örtülü ödenek’ olanağı veren önerge kabul edildi ve torba yasa içinde kanunlaştı.
İç güvenliğe ilişkin sıkıyönetim hükümlerini ayrıca tartışmaya gerek yok. Yalın biçimde ortaya koymak gerekirse bundan sonra polis hakim kararı olmadan ve hakim önüne çıkarmadan 48 saate kadar bireyi göz altına alabilecek, hakim kararı olmadan 48 saate kadar telefon dinlemesi yapabilecek, ‘şüpheli’ görerek durdurduğu bireyi ‘soyabilecek’, hakim kararı olmadan durdurma-arama uygulamaları yapabilecek. En korkunç hükümlerden biri de şu ki yüzünü kısmen de olsa kapatan biri dört yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecek.
İnternete ve internet kullanıcılarına boyunduruk!
İnternet erişimi Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği tarafından temel bir hak olarak kabul edilmekte. Ancak ülkemiz, doğrudan doğruya bu hakkın ihlali sebebiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından kınanmış olsa da ve bu durum Anayasa Mahkemesi’nin içtihatlarında da yer bulmuş olsa da, hükumetin internet yasaklarını, emsali ancak radikal rejimlerinde görülebilecek boyutlara vardırdı.
Torba yasanın 16. maddesi, halk arasında ‘İnternet Yasası’ olarak bilinen 5651 sayılı kanunun 8. maddesine getirdiği ek hükümlerle;
– başbakan veya ilgili bakanın ‘milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlemesini önlemek, genel sağlık’ gibi sebeplerle bir web sitesine içerik çıkarma ve/veya erişimi engelleme talebi Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nca (TİB) en geç dört saat içinde uygulanacak;
– başkanlık içerik çıkarma ve/veya erişimi engelleme kararını 24 saat içinde Sulh Ceza Hakimi onayına sunacak ve hakim 48 saat içinde karar verecek.
– İçerik çıkarılması ve/veya içeriğe erişimin engellenmesi teknik olarak yapılamaz ise içeriğin yer aldığı hizmet (örneğin YouTube veya Twitter hizmetinin tamamı) tamamen engellenecek.
– Suç olduğu değerlendirilen içeriği yayanlar (yani retweet veya Facebook’tan share edenler) hakkında, içeriği oluşturanlar gibi suç duyurusunda bulunulacak.
Bu düzenlemeler Anayasa’ya ve hukuka aykırı!
2014’ün başından büyük eleştirilere, protesto gösterilerine maruz kalan, bu torba yasayla yeni bir boyut kazanan internet yasakları Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na, ceza hukukumuzun temel prensiplerine, Türkiye bakımından bağlayıcı İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yerleşik içtihatlarına aykırı.
Bir içeriği, bir tweet’i veya bir Facebook postunu herhangi bir vatandaşımız paylaşırken suç olup olmadığını nereden bilsin? Kişinin hürriyeti en temel ve en kutsal hakkıdır. Hukuk öngörülebilirliği, güvenliği olmazsa devletin varlık sebebi ortadan kalkar. Devlet vatandaşını sindirmek, pusturmak ve hapsetmek için değil, özgür kılmak, fikri, vicdani zenginliğini geliştirmek, korumak ve gönendirmek için vardır.
Bakan, polis ya da savcı değildir
Başbakan veya ilgili bakan kendisini bir hakim veya bir mahkeme heyeti yerine koyarak nasıl bir içeriğin milli güvenliğe, kamu düzenine, kamu sağlığına aykırı olduğuna karar veremez. Bu hususların hepsi yargılamayı gerektirir. Başbakan veya herhangi bir bakan polis değildir, savcı değildir. Kendisini polis, savcı, hakim yerine koyarak bir suç işlendiğinden, işlenmekte olduğundan veya işleneceğinden emin olarak bir içeriği kaldırtıp erişimi engelleyemez.
Veya milyarlarca farklı içeriği barındıran web hizmetlerine (forumlar, Twitter, YouTube, Facebook, Ekşi Sözlük vb) erişim, hukuka aykırı olduğu iddia edilen tek bir içerik yüzünden engellenemez.
İdari emir yargı kararı yerine geçemez
Başbakanlık veya bakanlık talepleri kanunda ‘idari emir’mahiyetinde düzenlenmiştir. İdari emir yargı kararı yerine geçemez. Sulh Ceza Mahkemesi’nden aranacak onay da, ilgili sulh ceza mahkemesinin adeta bir ihtisas mahkemesi gibi özel olarak HSYK tarafından belirlenecek olması sebebiyle ağır töhmet altındadır.
Ağzından ‘hukukun üstünlüğü’ ve ‘demokrasi’ lakırdılarını düşürmeyen siyasetçilerimizden tek dileğim, ülkemizin hem insani hem de ekonomik kalkınması için, dünya liderliği için, önümüzü tıkayan bu yasama faaliyetlerinden ve uygulamalardan vazgeçmeleri.
*Avukat
