Durdurun Dünyayı 'Başım Dönüyor'

Halk arasında baş dönmesi olarak bilinen ‘Meniere Hastalığı’ iç kulak hastalığıdır. Sebebi tam olarak bilinmese de iç kulakta bir bölmedeki sıvının yüksek basınca ulaşmasından oluştuğu düşünülmektedir. ENT Tıp Merkezi KBB uzmanlarından Op. Dr. Mert Bilgili konu hakkında bilgi verdi.

İç kulaktan kaynaklanan baş dönmesinin en sık sebeplerinden birisi ‘Meniere Hastalığı’ dır. Çoğu vakada tek kulak etkilenir fakat %15 vakada iki kulak da etkilenmiş olarak ortaya çıkabilir. Bu hastalık tipik olarak 20 ile 50 yaşları arasında başlar. Erkek ve kadında eşit oranda görülür.

Ne Tür Rahatsızlıklar Verir?
1. Ara ara şiddetli baş dönmesi (bir şeyin etrafında çevriliyormuş gibi)
2. İşitme kaybı
3. Kulak çınlaması (kulakta gürültü, vızıltı veya zil sesi)
4. Etkilenen kulakta dolgunluk hissi
Meniere hastalığının en kötü rahatsızlığı baş dönmesidir. Bir hareket olmadığı halde hareket varmış gibi algılanır. Baş dönmesi sıklıkla iç kulak rahatsızlığından ortaya çıksa da merkezi sinir sistemi bozukluklarından da kaynaklanabilir.
Menieredeki baş dönmesi ataklar halinde olur. Dengesizlik hissi, bulantı ile kusma buna eşlik eder. Baş dönmesi 20 dakikadan 2 saate kadar sürebilir hatta bazen daha uzun olabilir. Ataklar esnasında kişi günlük işlerini yapamayacak duruma gelir. Sonrasında uyku bastırır ve sersemlik hissi günlerce sürebilir.
Hastalığın başlangıcında, özellikle pes (kalın) tonları tutan bir işitme kaybı olabilir fakat genellikle zaman içerisinde bütün tonları tutan işitme kaybı gelişir. Yüksek tondaki sesler kişiye rahatsızlık verir ve normal olarak algılanmayabilir.
Meniere hastalığındaki "çınlama" ve "kulakta dolgunluk hissi" değişkendir, işitme kaybı ile birlikte veya devamlı, ataklar sırasında-öncesinde ortaya çıkabilir.
Bu hastalığın verdiği rahatsızlık çok az olabileceği gibi kişinin günlük işlerini yapmasına izin vermeyecek kadar özellikle şiddetli baş dönmeleri şeklinde de olabilir.

Nasıl Teşhis Konur?
Hekiminiz şikayetleriniz hakkında detaylı bilgi alacaktır. Atakların sıklığı, şiddeti, süresi, işitme kaybınız, kulak dolgunluğunuz araştırılacaktır. Frengi, kabakulak veya geçmişte geçirmiş olduğunuz hastalıklar göz iltihabı, alerji veya geçmişte kulak operasyonu geçirip geçirmediğiniz sorulabilir. Genel sağlık şeker hastalığı, kan kolesterol düzeyi, tiroid bezi, sinir sistemi ve duygu durumunuz ile ilgili sorular sorulacaktır. Bu durumları araştırmak için testler istenebilir. Ataklar olmadığı zaman kulak, baş ve boyun muayeneniz normaldir.
İşitme testinizde etkilenen kulakta tipik olarak "sinirsel tip işitme kaybı" ortaya çıkar. Bu kulakta işitilenlerin anlaşılma yüzdesi azalmıştır. Denge testleriniz yapılabilir. Hastaların yaklaşık %50'sinde etkilenen kulaktaki denge fonksiyonu azalmıştır.
İç kulak basınç testleri, işitme yollarının testleri, bilgisayarlı tomografiniz veya manyetik rezonans filmleriniz işitme ve denge yollarında bir tümör olup olmadığının araştırılması için istenebilir. Bu tür tümörler nadirdir fakat meniere hastalığındaki gibi şikayetlere sebep olabilirler.

Hekiminiz Ne Tür Tedavi Uygular?

Diyet ve İlaç:
Bazı hastalarda tuzsuz diyet ve idrar söktürücü ilaçlar atakların sıklığını azaltabilirler. İdrar söktürücülerden tam randıman alabilmek için ilacınızı düzenli almanız ve tuz kısıtlaması yapmanız önemlidir. Baş dönmesi için kullanılan ilaçlar geçici bir rahatlık sağlayabilir. Bazen "bulantı" için ilaç verilebilir. Bulantı ve baş dönmesi için kullanılan ilaçlar uyku hâli verebilirler.

Lokal ilaç tedavisi:
Son zamanlarda cerrahi tedaviyi oldukça azaltan orta kulağa kortizon, gentamisin gibi ilaçlar damlatılarak iç kulaktaki ödemi azaltmaya veya öncelikle denge organını tahrip etmeye yönelik tedaviler iyi sonuçlar vermektedir.

Yaşam Biçimi:
Kafein, alkol ve sigaradan kaçınınız. Düzenli uyku ve yemek alışkanlığı edininiz. Aşırı yorgunluktan kaçınarak hareketli bir yaşam tarzı edininiz. "Stres" baş dönmesini ve çınlamayı artırabilir. Stresten kaçınmak ve psikoterapi önerilebilir.

Tedbirler:
Önceden bir uyarı vermeden baş dönmeniz oluyorsa, araba kullanmayınız. Merdiven çıkma, yüzme gibi durumlarda tedbirli olunuz.

Ne Zaman Operasyon Önerilir?

Baş dönmesi atakları gerekli tedbirler ve ilaçlarla önlenemiyorsa aşağıdaki operasyonlardan biri önerilebilir:

1-İç kulaktaki belli bir bölgenin açılması ile basıncın düşürülmesi operasyonu, çoğunlukla işitmeyi engellemeyen bir operasyon türüdür. Baş dönmesi atakları vakaların yarısı ile üçte ikisinde kontrol altına alınır fakat her vakada kontrol edilemeyebilir. Bu işlemden sonraki kendine gelme süresi diğer işlemlere göre daha kısadır.
2-Denge siniri iç kulağı terk ettiği yerde kesilebilir. Bu operasyonda baş dönmesi atakları çoğunlukla önlenebilir ve işitme korunur.
3-Etkilenen kulakta hem işitme hem de denge sinirleri harap edilebilir. Bu operasyon kişide zaten hastalıktan dolayı işitme azalmışsa yapılır. Baş dönmesi ataklarının kontrolünde en yüksek başarı oranını verir.
Bazı durumlarda diğer operasyonlar ve tedavi yöntemleri önerilebilir. Şayet operasyon gerekiyorsa bunun riskleri ve faydaları kişi ile iyice konuşulur. Meniere hastalığında tedavi olmasa bile baş dönmesi atakları hemen hemen bütün vakalarda kontrol altına alınabilir.