ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARI
Çocukların yetişme sürecinde çevre ve özellikle baba ile kurduğu ilişkilerden çıkardığı sonuçlarla davranışlarını biçimlendirir.
Çocuk ihmali; çocuğun ruhsal ve bedensel gelişimi için gerekli olan ihtiyaçların karşılanmamasıdır.
Çocuk istismarı ise çocuğun bedensel ve ruhsal olarak gelişimini engelleyecek şekilde ebeveyn, diğer yetişkinler devlet ve toplum tarafından kasıtlı olarak ve olmayarak geliştirilen davranışlar bütünüdür.
Çocuk İhmali Davranışları Nelerdir?
1-Bakım ve beslenme ihtiyaçlarının karşılanmaması.
2-Gerekli tıbbi müdahalelerin yapılmaması
3-Çocukların terk edilmesi ve yalnız bırakılması
4-Eğitim kurumlarına devamının engellenmesi ve devletin bu konuda takip yetersizliği
İhmal Türleri
1-Çocuğa sosyal imkânların sağlanmaması: eğitim, kurslar, sosyal, kültürel ve sportif aktiviteler, oyun, kendi yaşıtları ile bir arada olmasının engellenmesi, aşırı korumacılık
2-Cinsel anlamda çevre ve kişilere karşı korunmaması; pornografik yayınlar, cinsel eğitim ve gelişime ilişkin bilgi verilmemesi
3-Çocukla sevgi, saygı, güven gibi duygusal yakınlık kurulmaması, kişilerle ilişkilerinde yalnız bırakılması
4-Çocuğun bebeklik yıllarından 18 yaş dönemine kadar olan süreçte fiziksel, ruhsal ve tıbbi ihtiyaçlarının karşılanmamasıdır.
Çocuk İstismarı Davranışları Nelerdir?
Çocuk ebeveyn veya diğer yetişkinlerden gelecek olan kasti olan veya olmayan davranışları neticesinde zarar görmesidir. (Kaza durumu hariç)
Çocuk ebeveyn veya yetişkin davranışlarından ötürü mutlaka zarar görür
İstismar Türleri
1-Şiddet; aileden, öğretmenlerden, yetişkinlerden kaynaklanır. Ülkemizde çocukların %65,72 si ebeveynleri tarafından fiziksel istismara uğramaktadır.
2-Çıkar amaçlı kullanma; suç işleme kastı ile kullanma, maddi çıkar sağlama amacı ile çocuğun çalıştırılması, dilencilik ve fiziksel güç gerektirecek işler yaptırılması ve televizyon ve sinema filmlerinde gelişimin olumsuz etkileyecek şekilde ve çocuğun fiziksel ve ruhsal yapısını etki edecek rollerde ve uzun süreler oyuncu olarak çalıştırılması
3-Cinsel istismar; çocuğu kullanmak ve kullanılmasına izin vermek. Yoğun olarak aile ve akrabalar arasında gerçekleşir.
4-Duygusal istismar; aile tarafından dışlanma, eleştirilme, beğenilmeme, başka çocuklarla karşılaştırılma.
5-Uyuşturucu madde kullandırılması
Bağımlılık yapan maddelere çocukların ulaşma şekilleri
Boyalar, temizleyiciler, ayakkabı ve deri fabrikaları, emaye, muşamba ve gübre imalatında kullanılan kimyasallar, yapıştırıcılar, basımevi ve boyahanelerde mobilya ve oyuncak imalatında kullanılan kimyasallar. Bu tür fabrika, atölye gibi yerlerde çalıştırılan çocuklar bu kimyasal maddelere çok kolay ulaşabilmektedir.
Bu maddelerin etkileri; konuşma algılama bozuklukları, bilinç kaybı, karaciğer yetmezliği, tümör, böbrek ve akciğer kanseri, lösemi ve ölüm.
Tehlike Altında Olan Çocuklar
1-Bir yetişkinin koruma ve bakımı altında olmayan çocuklar
—;anne babası ölmüş çocuklar
—;anne baba tarafından terkedilmiş çocuklar
2-İhmal edilen ve toplumsal tehlikelere, suça ve kötü alışkanlıklara karşı korumasız bırakılan çocuklar
—;sokak çocukları
—;suç örgütlerince kullanılan ve fuhuşa sürüklenen çocuklar
3-İstismar edilen çocuklar
4-Savaş ve terör ortamında bulunan çocuklar
5-Hayatta kalabilmesi için gerekli ihtiyaçların karşılanmasından yoksun bırakılan çocuklar (sağlık, eğitim, bakım ve barınma)
6-İşkence, zulüm ve insan onuruna aykırı davranışlara maruz kalan çocuklar
7-Yaşamakta olduğu ülkede yasal ve idari engel bulunan azınlıklara mensup çocuklar
8-Mülteci çocuklar
Çocuğu İstismar Edenlerin Hukuki Sorumluluğu
Türk Ceza Yasası, Çocuk Koruma Yasası ve Ailenin Korunması Hakkında Yasalarının ilgili hükümlerince cezalandırılırlar.
İstismar veya ihmal eden kişiler çocuğun vasisi ise vesayeti velisi ise velayeti kaldırılır.
Çocuğa her ne şekilde olursa olsun zarar veren tazminat ödemekle yükümlüdür.
Zamanaşımı; çocuğun 18 yaşını bitirdiği gün başlar
İhmal veya istismara uğrayan çocuk için yapılması gerekenler
—;Cumhuriyet Savcılıklarına, adli kolluğa
—;SHÇEK, valilikler ve baroların çocuk hakları merkezlerine durum bildirilmelidir.
TCY’;na göre 12 yaşın altındaki çocukların cezai ehliyetleri yoktur ve bu çocuklarla ilgili olarak sanık veya şüpheli sıfatı ile yargılama yapılamaz.
12–;18 yaş arasında çocuklar ise Çocuk Mahkemeleri tarafından yargılanırlar.
Bunun yanında tüm çocuklara mağdur, şikayetçi, şüpheli veya sanık olmaları durumunda barolar tarafından bir avukat (
Hukuki.NET Avukat Arama) atanır.
Kaynak:1-Derya Kurtay-Sosyal Hizmet Uzmanı
2-İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi