- 6 Mart 2012
- 17.734
- 27.909
- 49
Bebeğin beyin gelişimi daha doğmadan anne karnında başlar ve 10 yaşına kadar süren hızlı bir yolculuğa başlar. Döllenmeyi takip eden 3. haftadan itibaren beyin hücreleri gelişmeye başlar. 5 aylık fetus 5 duyudan dokunma ve duyma yetisine sahiptir. 7. ayda fetus, hayatı boyunca sahip olacağı 100 milyar beyin hücresinden hemen hemen tamamını edinir. Bu da anne karnının beyin gelişimi sırasında olağanüstü bir sistem olduğunu kanıtlar.
Çocuk beyni aktif ve büyüyen bir dinamodur. Bebeğinizin beyin hücreleri daha döllenmeyi izleyen 3. haftadan itibaren gelişmeye başlar ve diğer tüm hücrelerden daha hızlı çoğalırlar. Beynin fiziksel yapısının ya da bağlantılarının gelişmesinin büyük bölümü bu dönemde başlar ve karmaşık bir genetik program çerçevesinde yol alır.
Nöronlar, yani geleceğin “düşünen hücreleri”, bol miktarda üretilir. Bunların çoğu, beynin belli bölgelerine göç ederek, gelecekte refleksleri, iradi beden hareketlerini, algılamayı, dil ve düşünmeyi yönetecek alt sistemleri oluştururlar. Bir kısmı belli bir sistemle birleşmeyi başaramaz ve yok olur. Bu nöronların nereye gideceklerini nasıl bildikleri ve bazılarının bu konuda neden başarısız olduğu şu ana kadar anlaşılabilmiş değildir. Ancak, bu olağanüstü sürecin belli aralıklarla gerçekleşerek ilerlediği bilinmektedir. Doğum öncesi dönemdeki hücre farklılaşması ve göçü, beynin gelecekteki yapılanmasını belirler.
Beyin hücrelerinin oluşumu hamileliğin ikinci 3 ayı ile başlar ve doğumdan sonraki ilk yıl boyunca devam eder. Bu arada, nöronları besleyen ve onları bir tür tutkal işlevi görerek bir arada tutan destek dokusu hücreleri (gliyal hücreler) oluşmaya başlar. Tüm bu hücre sistemleri yaşam boyu kullanılacak zekanın hammaddelerini oluşturdukları için, anne adayının kendisine iyi bakması en önemli önceliktir. Tüm kadınlar, pozitif olmanın ve her yerde bulunan çok sayıda toksinden korunmanın önemi konusunda bilinçlenmelidir.
ANNENİN DUYGUSAL DURUMU BEBEĞİN ZEKASINI ETKİLİYOR
Bazı araştırmalar, aşırı korku, öfke ve hatta iş stresi altında geçen hamileliklerin bebeklerde aşırı hassaslığa yol açabildiğini göstermektedir. Yoğun duygular, annenin karnından bebeğin dolaşım sistemine geçen ve beynin işlevlerini etkileyen bazı kimyasal maddelerin salgılanmasına yol açar. Yapılan bilimsel araştırmalar, depresif annelerin çocuklarında biraz değişik beyinsel faaliyet kalıpları bulunduğunu ve bunların çocukları gelecekte depresyon açısından daha riskli kıldığını göstermektedir.
ANNE KARNINDAKİ BEBEĞİN BEYNİ
• Serebral Kortex: Beynin yüzeyindeki ince kabuktur.
• Oksipital Lob: Kafanın arka tarafında yer alır ve görme işlevi ile ilgilidir.
• Temporal Lob: Tabanda yer alır. Duyma, konuşma ve dil gelişimi ile ilgilidir.
• Parietal Lob: Yanlarda yer alır. Duyusal uyaranlar ile ilgilidir.
• Frontal Lob: Alın kısmında yer alır. Konuları değerlendirme ve problem çözme işlevi burada yapılır.
• Limbik Sistem: Duyguları ve uzun vadeli belleği kontrol eder.
• Beyincik: Otomatik hareketleri ve dengeyi kontrol eder.
5 aylık fetus 5 duyudan dokunma ve duyma yetisine sahiptir. Bu dönemde kafatasında her dakika 50 bin yeni hücre oluşmaktadır. Beyin, o kadar hızlı gelişir ki kafatasına sığabilmek için kıvrımlanmaya 6. ayda başlar. 7. ayda fetus, hayatı boyunca sahip olacağı 100 milyar beyin hücresinden hemen hemen tamamını edinir. Her bebek bu 100 milyar beyin sinir hücresi ile doğar ve daha sonra bu hücrelere yenileri eklenmez. Bu nedenledir ki gebelikte özellikle bebeğin gelişimini olumsuz etkileyecek her türlü etki engellenmelidir.
BEBEK NE ZAMAN DUYMAYA VE GÖRMEYE BAŞLAR?
Özellikle görme ve duyma yetileri bebekliğin ilk 8. ayında şekillenir. Bu nedenle yapılan araştırmalar ilk aylarda görme ve duyma ile ilgili deneyimlerin daha sonraki hayata etki ettiğini göstermektedir. 10-18. ayda ise duygular gelişir. Bu gelişme de uzun süreli bellek için büyük önem taşır.
HAMİLELİKTEKİ BESLENME BEBEĞİN ZEKA GELİŞİMİNİ ETKİLER Mİ?
Düzenli ve dengeli beslenme sonucunda bebeklerde haftasına uygun ağırlığın sağlanması, annenin genel sağlığı ve doğum sonrası anne sütü ile beslenme, bebeğin zeka gelişimini genetik faktörlerin izin verdiği en üst düzeye çıkaracaktır. Zeka çok faktörlü bir kavram olduğundan yalnız beslenme, yalnız genetik ya da ortamla oluşturulamaz. Doğum sonrası bakım ve sevgi ortamı, emzirme, anne ve babanın bebeğe bağlılığı da zekanın gelişimini olumlu ya da olumsuz etkileyebilen faktörlerdir.
YETERLİ DEMİR, FOLİK ASİT VE KALSİYUM ALIN
Demir gebelikte en çok eksikliği saptanan mineraldir. Demir kan yapımında kullanıldığı için hem annedeki kan volümünü karşılamak hem de bebeğin ihtiyacı için çok gereklidir. Anne adayları günde 20 mg demir almalıdır. Demir eksikliği bebeğin anne karnında hem fiziksel hem de zihinsel gelişimini kötü etkileyebileceğinden bu konuda kontrollerin yapılması önemlidir.
Folik asit eksikliğinde sinir sistemi gelişiminde geri kalmalar, nöral tüp defekti adı verilen anomaliler ortaya çıkabilir. Bu nedenle özellikle gebelik öncesi folik asit alımı yeterli olmalıdır.
Çocuk sahibi olmayı planlayan kadınların gıdalarını folik asitten zengin hale getirmeleri veya folik asit tabletlerini hamilelik öncesi 4-8 hafta boyunca kullanmaları önerilir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, tüm tahıllar ve kuru baklagillerde folik asit bulunur. Ancak ışık, ısı ve gıda işleme onu kolayca yok edebilir. Dolayısıyla, azami yararı sağlayabilmek için sebze ve meyveleri taze olarak veya mümkün olduğu kadar az pişirilmiş şekilde tüketmek en iyisidir. Fasulye, fındık, ceviz, yumurta sarısı, portakal da folik asit bulunan gıdalar arasındadır. Bebekteki kalsiyum ihtiyacı için anne günlük gıdasına ek 500 mg kalsiyum almalıdır. Bu ekstra bir bardak süt ya da eşdeğer süt ürünleri ile karşılanabilir.
