Son kullanma tarihi geçmiş, bayatlamış bir tarayıcı kullanıyorsanız. Mercedes kullanmak yerine tosbaya binmek gibi... Websiteleri düzgün görüntüleyemiyorsanız eh, bi zahmet tarayıcınızı güncelleyiniz. Modern Web standartlarını karşılayan bir tarayıcı alternatifine göz atın.
Atatürk günlüğü - Tarihte bu gün Atatürk ne yapmış? ( Güncellenecektir )
Cumhurbaşkanı Atatürk, Trakya manevralarında (Ağustos 1937)
1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda 8. Uluslararası İzmir Fuarı'nın açılışından dönen Başbakan Celâl Bayar'ı kabulü.
1936 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda -3.Türk Dil Kurultayı'na gelen- yabancı dil bilginlerini kabulü ve söyledikleri: "Dünya dil âlimlerinin Türk âlimleriyle beraber çalışmaları, dil biliminin şimdiye kadar çözemediği birçok güçlüklerin çözümünü kolaylaştıracaktır. Bundan, büyük gerçekler de meydana çıkacaktır."
1935 - Uluslararası 5. İzmir Fuarı'nın açılışında, Ekonomi Bakanı Celâl Bayar'ın, Atatürk'ün devletçilik ilkesini açıklayan mesajını okuması: "Türkiye'nin uyguladığı devletçilik sistemi, ondokuzuncu yüzyıldan beri sosyalizm nazariyecilerinin ileri sürdükleri fikirlerden alınarak tercüme edilmiş bir sistem değildir. Bu, Türkiye'nin ihtiyaçlarından doğmuş, Türkiye'ye özgü bir sistemdir."
1934 - Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda 2. Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.
1933 - Atatürk'ün, akşamüzeri Rasim Ferit (Talay) Bey'in evine gidişi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1929 - Atatürk'ün, Bursa'dan hareketle Yalova'ya gelişi, akşam İstanbul'a dönüşü.
1928 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Yüksek Askerî Şûra üyelerinden Yakup Şevki (Subaşı) ve Cevat (Çobanlı) Paşaları kabulü.
1926 - Atatürk'ün, saat 16.00'da Çankaya'da Vali başkanlığındaki Bolu Heyeti'ni kabulü.
1924 - Ankara'da Muallimler (Öğretmenler) Kongresi toplandı.
1922 - Büyük Türk Taarruzunun başlaması.
Anadolu'daki Yunanistan'ın Küçük Asya Ordusu komutanı Hacıanesti'nin görevden alınarak yerine Trikopis'in atanması. (Trikopis bu atamayı Türklere esir düştükten sonra, 3 Eylül 1922 günü Mustafa Kemal Paşa'dan öğrenmiştir.)
1921 - Yunanlılar saldırıya geçmek üzere hazırlık yaptı. Türk ordusu yarma harekatını engellemek için cephe savaşı konumunu koruyor.
Ankara herşeyi cephenin emrine vermek için var-gücüyle çalışıyor. Cepheye her taraftan erzak ve malzeme taşınıyor.
Anadolu'da birçok şehir ve kasabada yapılan mitinglerde ordu için dualar edildi.
1919 - Atatürk'ün, Erzurum'dan, İstanbul Rum Patrikhanesi'nde kurulan "Mavri Mira Heyeti" ve memleketteki menfi faaliyetleri hakkında genelgesi.
1918 - Atatürk'ün, Halep'e gitmek üzere İstanbul'dan trenle hareketi.
1915 - 2. Anafartalar Zaferi.
Mareşal Liman von Sanders'in, sabah, tekrar Çamlıtekke'de Anafartalar Grubu Komutanlığı Karargâhı'na gelişi ve Atatürk'le görüşmesi.
İngilizlerin, sabah, Kayacıkağılı dolaylarındaki Türk mevzilerine art arda taarruzu; bu taarruzların, Anafartalar Grubu birlikleri tarafından karşı taarruzlarla ağır kayıplar verdirilerek püskürtülmesi, düşmanın ancak küçük bir mevzi parçasına el geçirişi.
Atatürk'ün, 5. Ordu Komutanlığı'na raporu: "...Bugün yaptığım gözlemlere göre İngilizlerin kayıpları çok fazladır. Buradaki İngiliz kuvvetinden bundan sonra etkili olacak bir hareket beklemiyorum."
Atatürk'ün, 7. ve 9. Tümen cephelerinde incelemelerde bulunması. [Kocatürk]
Aynı günlerde şapkasıyla Kastamonu’da... Ağustos 1925 www.tsk.mil.tr/anitkabir/ataturk59.html 1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Başbakan Celâl Bayar, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Araş ve Maliye Bakanı Fuat Ağralı'yı kabulü.
1934 - Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda 2. Türk Dil Kurultayı'nın son gün çalışmalarını izlemesi.
1931 - Atatürk'ün, liseler için tarih kitapları yazılırken, Türk Tarih Kurumu'na gönderdiği mektup: "...Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa, değişmeyen hakikat, insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır."
1930 - Atatürk'ün, Yalova'da gece sofrada söyledikleri: "...Biz bu müesseseyi (cumhuriyeti) hacılara, hocalara terk etmek için meydana getirmedik. Tarihi, Octave'a bırakamayız. ...Cumhuriyet müessesesinin bir müstebit eline geçeceğini mezarımda bile duysam, millete karşı haykırmak isterim. ..Cumhuriyetin milletin kalbinde kök saldığını görmek, yegâne emelimdir."
1928 - Gazi Mustafa Kemal'in Tekirdağı'nda yeni harfler üzerine konuşması ve memurları sınava çekmesi.
Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile İstanbul'dan Tekirdağ'a gelişi, şehirde ziyaretleri, yeni harflerle ilgili olarak halkla görüşmesi. (Öğleden sonra saat 13.00 sıralarında yatla tekrar İstanbul'a hareket etmiştir).
Atatürk'ün, Tekirdağ dönüşü İstanbul'da Anadolu Ajansı muhabirine yeni Türk harfleri ile ilgili demeci: "...Az zaman sonra, yeni Türk harfleriyle, gözler kamaştırıcı Türk manevî gelişiminin erişebileceği kudret ve itibarın milletlerarası seviyesini gözlerimi kapayarak şimdiden o kadar parlak görüyorum ki, bu manzara beni kendimden geçiriyor!" [Kocatürk]
1925 - Mustafa Kemal Paşa mareşal üniforması ile Kastamonu gezisine çıktı.
Gazi Mustafa Kemal'in, Kastamonu'da ilk defa şapka giymesi. Atatürk'ün, panama şapkasıyla sabah otomobille Ankara'dan Kastamonu'ya hareketi ve öğleyin Çankırı'ya gelişi.
Atatürk'ün, öğle yemeğinden sonra Çankırı'dan hareketle akşam Kastamonu'ya gelişi ve halk tarafından coşkun şekilde karşılanışı. (Atatürk'ün Ankara'dan hareketi ve Kastamonu'ya geliş tarihi, bazı kaynaklarda, yanlış olarak 24 Ağustos 1925 gösterilmiştir). [Kocatürk]
1923 - Meclis Lozan Barış Antlaşması'm onayladı. Antlaşma 14'e karşı 213 oyla onaylandı. Antlaşmaya göre onay tarihinden itibaren İstanbul ve Boğazlar 6 hafta içinde boşaltılacak.
1923 - Lausanne Peace Treaty signed.
The Treaty of Lausanne marks the international recognization of the sovereignty and independence of the new Republic of Turkey. The Treaty of Lausanne (July 24, 1923) was a peace treaty that settled a part of the partitioning of the Ottoman Empire that reflected the consequences of the Turkish Independence War between Allies of World War I and Turkish national movement,
1922 - Yunanlıları şaşırtmak amacıyla Bilecik'in doğusundan Rumköy'e gece baskını düzenlendi. Bu baskında Türk kuvvetlerinden kaçan bir erin yapılacak taarruz hakkında Yunanlılara bilgi vermesi üzerine Yunan ordusunun istihbaratı önlem almaya başladı.
Ankara Komutanı Fuat (Bulca) Bey'in, Atatürk'e telgrafı: "Valide iyidir. Dün pek neşeli olarak vakit geçirildi. Pek memnundurlar, dua etmekte ve "Selânik'e ne vakit gideceğiz?" diye sual sormaktadır. Fikriye Hanım da iyidir, hürmetlerini iletmektedir. Başarınıza, hanımların ellerinde Kuran dua etmekteyiz." [Kocatürk]
1921 - Yunan ordusunun taarruzu ve Sakarya Meydan Muharebesi'nin başlaması (22 gün 22 gece devam etmiştir).
Mustafa Kemal'in 22 gün 22 gece süren Sakarya Meydan Muharebesini idareye başlaması.
1921 - Yunan ordusunun taarruzu ve Sakarya Meydan Savaşı'nın başlaması.
Yunanlılar Papulas komutasında, Sakarya'nın doğusunda konuşlanmış Türk mevzilerine karşı genel saldırıya geçti. Kötü hava koşulları savaşın kaderini değiştirdi. Mangal Dağı düştü, ordunun Üçüncü Grubu'nun ileri mevzileri Yunanlıların eline geçti. Top sesleri Ankara'dan duyulmaya başladı.
1921 - Battle of Sakarya, led by Mustafa Kemal.
1920 - Atatürk'ün, Kastamonu Valisi Cemal Bey'e, İnebolu'da emekli topçu yüzbaşısı, tüccarlardan Saffet Harun Bey'e -İnebolu Kaymakamı aracılığıyla- makine başında ulaştırılmasını istediği telgrafı: "Saffet Harun Beye, validemin ve kız kardeşimle eşinin emin bir şekilde İstanbul'dan kurtarılması ile Anadolu'ya geçirilmesini rica ederim."
Kastamonu Valisi Cemal Bey'in, Atatürk'ün telgrafına cevabı: "Yüksek emirlerinizi Saffet Harun Bey'e bildirdim. Yanımdadır. Muhterem annelerini, İnebolu'ya mı yoksa Samsun'a mı çıkarmak uygun olduğunu soruyorlar efendim."
Atatürk'ün, Kastamonu Valisi Cemal Bey'in telgrafına cevabı: "Annemin, kız kardeşimle eşinin İnebolu'ya çıkarılarak buraya bilgi verilmesinin, Saffet Harun Bey'e bildirilmesini rica ederim." (Bu girişim, ya Zübeyde Hanım'ın yolculuğa imkân vermeyecek derecede rahatsızlığı ya da diğer bir sebeple gerçekleşememiştir. Zübeyde Hanımla kızı Makbule Hanım, ancak 13 Haziran 1922 günü İstanbul'dan Adapazarı'na gelebilmiş ve 14 Haziran günü burada Atatürk'le görüşmüşlerdir. Zübeyde Hanım, Atatürk'le beraber 24 Haziran 1922 günü Ankara'ya gelmiş, Makbule Hanım ise İstanbul'a dönmüştür). [Kocatürk]
1919 - İstanbul hükümetinin dahiliye nazırı Adil Bey, Sivas valisi Reşit Bey'den kongrenin engellenmesini istedi.
1917 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Halep'e gelişi. (Atatürk'ün Halep'ten İstanbul'a ilk yazısı 24 Ağustos 1917 tarihini taşıdığına göre Halep'e geliş tarihinin bundan bir veya birkaç gün önce olması gerekmektedir). [Kocatürk]
1916 - Rusların, Bitlis ve Muş bölgelerinde 16. Kolordu birliklerine karşı yeniden taarruza başlaması.
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz'a karar verdiği günlerde (1922)
24 Ağustos 1936 III. Türk Dil Kurultayı'na katılan şair Abdülhak Hamit'le görüşürken
1936 - Üçüncü Türk Dili Kurultayı İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda çalışmalarına başladı. Bu kurultayda alınan karara göre Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin adı Türk Dil Kurumu olarak değiştirildi.
Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda "Üçüncü Türk Dil Kurultayı"nın açılış törenini ve çalışmalarını izlemesi (Kurultay, 31 Ağustos 1936 günü kapanmıştır).
1933 - Eski Fransız Başbakanı Herriot'un, İstanbul'dan ayrılırken Havas Ajansı muhabirine demeci: "Cumhurbaşkanı olarak Gazi Mustafa Kemal ile mülakatların en faydalısını ve en dikkate değer olanını yapmakla övünüyorum. Ciddiyeti ve zekâsının genişliği bende derin bir izlenim bıraktı. Asker, kelimenin bütün kuvvetli manasıyla bir hükümet adamı olmuştur. Gazinin eseri, çeşitli yönleri içindeki yekpareliği ile şayan-ı hayrettir. O, Türkiye'ye gerçek bir Cumhuriyet verdi. Yüzeysel görüşler ve iftiralar onun eserinin başarısını örtemez!"
1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri Yalova'da Baltacı Çiftliği'ne, buradan da Sakarya motoru ile Sultanhisar'a gelişi, saat 20.00'de Yalova'ya dönüşü.
1929 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile İstanbul'dan tekrar Yalova'ya gelişi.
1927 - Atatürk'ün, Üsküdar yangınında açıkta kalanlara yardım olmak üzere 5.000 lira bağışta bulunması.
Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Millî Savunma Bakanı Recep (Peker) Beyi kabulü.
1925 - Atatürk'ün, üzerinde Mareşal üniforması olduğu halde Kastamonu Kışlası'nı ziyareti ve burada bir sözü: "Bir Türk dünyaya bedeldir!"
Atatürk'ün, Kastamonu Memleket Hastanesi'ni, Şehir Kitaplığı'nı, Belediye'yi ziyareti ve Belediye salonunda konuşması: "Uygarlık öyle kuvvetli bir ateştir ki, ona yabancı kalanları yakar, mahveder! İçinde bulunduğumuz uygarlık ailesinde lâyık olduğumuz yeri bulacak, onu koruyacak ve yükselteceğiz. Refah, mutluluk ve insanlık bundadır." [Kocatürk]
1924 - As part of Turkey's modernization, Gazi Mustafa Kemal wears a hat at Sarayburnu in Istanbul.
1922 - Atatürk'ün, Konya'dan otomobille tekrar Akşehir'e gidişi.
Başkomutanlık ve Batı Cephesi Karargâhlarının Akşehir'den, cephe gerisinde Şuhut kasabasına nakledilmesi.
1921 - Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Mangal Dağı'nı koruyamayan yarbay Kenan Bey görevden alındı. Türk ordusu kayıplar vererek geri çekildi.
Trabzon'da bir miting yapılarak, bütün milletin savaşmaya hazır olduğu dile getirildi.
1920 - 2. Milli Aşiret Ayaklanması çıktı. (Bastırılması 8 Eylül 1920)
Ulusal harekete yardım etmek üzere İstanbul'da gizli olarak kurulan Hamza Grubunun faaliyete geçmesi.
Atatürk'ün, Bitlis'te Küfrevîzade Şeyh Abdülbaki Efendi'ye. girişilen mücadele hakkında halkı aydınlatmada yardımcı olmasını isteyen mektubu: "...Yakında Müslümanların, Avrupalı müstevlilerden kurtuluşu hususundaki başarı haberlerini size inşallah bildiririm." [Kocatürk]
1919 - Mustafa kemal paşa'nın Sivas'a gitmek üzere Erzurum'dan ayrılışı.
"Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" tüzüğünün, resmî işlemin tamamlanması için, Mustafa Kemal imzasıyla Erzurum Vilâyet Makamı'na verilmesi. (Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin resmen kuruluşu).
Atatürk'ün, Erzurum'dan, Alaşehir Kongresi Başkanlığı'na telgrafı: "Alaşehir'deki toplantı, bütün doğu illeri halkı üzerinde pek samimî bir tesir uyandırmaktadır. Esasan İzmir için kalbi kan ağlayan bura halkı, bu girişime bütün ruh ve mevcudiyetiyle yardımcıdır. Hissiyatımızın adı geçen heyete iletilmesine yüksek aracılığınızı rica ederiz." [Kocatürk]
1917 - Atatürk'ün, Halep'ten İstanbul'da bulunan Yıldırım Orduları Grubu Komutanı Mareşal Falkenhayn'a telgrafı: "Menzil Baş Müfettişi General Kresman'ın, Gazze'nin Fetan aşireti Şeyhi Hacim ile bir sözleşme yaptığını gördüm. Bu anlaşma, amaç ve iç politika itibariyle doğru olmaktan pek uzaktır" (Atatürk, bu telgrafın bir suretini de Başkomutanlık Vekâleti'ne göndermiştir). [Kocatürk]
1916 - Atatürk'ün, Taşlıtepe'ye çıkarak 7. Tümen cephesinde incelemeler yapması, 7. Tümen Komutanı ve 20. Alay Komutanı'nın değiştirilmesi.
1915 - Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Kocaçimen bölgesinde bazı incelemeler yaptıktan sonra Başkomutanlık Genelkurmay Başkan Vekili Bronzart ve 5. Ordu Komutanı Liman von Sanders'le beraber, Çamlıtekke'deki Anafartalar Grubu Karargâhı'na gelişi ve kendisine harita üzerinde bilgi verilişi.
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz'a karar verdiği günlerde (1922)
25 Ağustos 1928 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, yeni Türk harfleri konusunda verilen konferansı dinlerken
1936 - Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda 3. Türk Dil Kurultayı'nın çalışmalarını izlemesi.
1935 - Atatürk'ün, Florya'da denize girişi.
1931 - Atatürk'ün, Yalova'dan Ertuğrul yatı ile İstanbul'a dönüşü.
1929 - Atatürk'ün, Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.
1928 - Ankara'da IV. Muallimler Birliği Kongre'sinde öğretmenlerin yeni harfleri öğreteceklerine dair ant içmeleri.
Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı salonunda İbrahim Necmi (Dilmen) Bey'in yeni Türk harfleri ve okunuşu ile ilgili tartışmalı konferansını izlemesi (Bu konferansı 150 kadar milletvekili de izlemiştir).
1927 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Kâzım (Özalp) Paşayı kabulü.
1925 - Atatürk'ün, öğleye doğru Kastamonu'dan İnebolu'ya hareketi, Ecevit ve Küre'den geçerek İnebolu'ya gelişi.
1924 - Atatürk'ün, Ankara'da Öğretmenler Birliği Kongresi üyelerine verilen çayda konuşması: "...Öğretmenler! Yeni kuşağı Cumhuriyetin fedakâr öğretmen ve eğitimcileri, sizler yetiştireceksiniz, yeni kuşak sizin eseriniz olacaktır!" [Kocatürk]
Atatürk, 25 Ağustos 1924’te, Ankara’da, toplanan Muallimler Birliği Kongresi’ne katılan üyelere, yeni Türkiye’nin biçimlenmesinde ve yeni nesillerin yetiştirilmesinde en önemli görevin öğretmenlere düştüğünü aşağıdaki sözlerle açıklamıştır :
“Muallimler,
Yeni nesli, Cumhuriyetin fedakâr muallim ve mürebbileri, sizler yetiştireceksiniz. Yeni nesil sizin eseriniz olacaktır. Eserin kıymeti, sizin maharetiniz ve fedakârlığınız derecesiyle mütenasip (orantılı) bulunacaktır. Cumhuriyet; fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek seciyeli muhafızlar ister. Yeni nesli bu evsâf ve kabiliyette yetiştirmek sizin elinizdedir. Mümtaz vazifenizin ifasına âli himmetlerle hasr-ı mevcudiyet edeceğinize asla şüphe etmem.”
*** Mualimler Birliği Kongresi üyelerine, Millî Eğitim Bakanı Vasıf Çınar tarafından Şehir Lokantasında verilen çay ziyafetinde söylenmiştir:
Saygıdeğer Efendiler! Öncelikle bu toplantıyı düzenleyen Vasıf Beyefendi’ye huzurunuzda birkaç söz söylemek fırsatını verdiklerinden dolayı özellikle teşekkür ederim.
Hanımlar, Beyler! Seçkin meclisinizin içinde bulunmaktan dolayı sevinçliyim. Türkiye Mualimler Birliği’nin Ankara’da kararlaştırıldığı ilk kongresini çok büyük mutlulukla karşıladım. Memleketimiz ve cumhuriyetimiz için, sizler gibi kıymetli öğretmen hanım ve beylerinin burada toplanması çok verimli sonuçların ortaya çıkmasına yardımcı olacaktır.
Hanımlar, Beyler! Türkiye Muallimler Birliği’nin bütün memlekette şekillenmesini, Konya’yı olduğu gibi Van’ı ve Hakkari’yi de teşkîlâtı içine almasını ve her köyde üyeye sahip olmasını derin bir ilgi ile bekleyeceğim.
Öğretmenler! Yeni nesli, Cumhuriyet’in özverili öğretmen ve eğitmenleri, sizler yetiştireceksiniz; yeni nesil, sizin eseriniz olacaktır. Eserin kıymeti, sizin yeteneğiniz ve özveriniz derecesiyle uygun olacaktır. Cumhuriyet; fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek karakterli koruyucular ister. Yeni nesli, bu kalite ve yetenekte yetiştirmek sizin elinizdedir. Sizlerin, seçkin görevinizin yerine getirilmesine büyük özveriyle varlığınızı vereceğinize hiç şüphe etmem.
Ben millî öğretim ve millî eğitimimiz hakkındaki görüşlerimi çeşitli zamanlarda ve çeşitli nedenlerle söyledim. Fakat bu görüşlerimi birkaç kelimede toplayarak tekrar etmeyi faydasız görmüyorum.
Öğretmenler! Erkek ve kız çocuklarımızın, aynı şekilde bütün ilim derecelerindeki öğrenim ve eğitimlerinin uygulamalı olması önemlidir. Memleket çocuğu, her öğrenim derecesinde ekonomik hayatta istekli, eser sahibi ve başarılı olacak şekilde donanımlı olmalıdır. Millî ahlâkımız, uygar ilkelerle ve hür düşüncelerle arttırılmalıdır. Bu çok önemlidir, özellikle dikkatinizi çekerim. Göz korkutma ilkesine dayanan ahlâk, bir erdem olmadığı gibi güvene de uygun değildir.
Efendiler! Bu görüşümde sizin tamamen benimle beraber olduğunuza şüphe etmiyorum. Genel öğrenim ve eğitim programımız da bu temelleri içine alır. Fakat biliyorsunuz ki, görüşlerin, programların kesin ve açık olması çok önemli olmakla birlikte verim ve eser verebilmesi, onların becerikli, anlayışlı ve özverili öğretmenlerimiz tarafından okullarımızda çok büyük dikkat ve gayretle uygulamasına bağlıdır. İşte özellikle sizden rica edeceğim konu budur. Sizin başarınız, cumhuriyetin başarısı olacaktır. Arkadaşlar, yeni Türkiye’nin birkaç yıla sığdırdığı askerî, siyasî, idariî inkılâplar sizin, saygıdeğer öğretmenler, sosyal ve fikrî inkılâptaki başarılarınızla desteklenecektir. Hiçbir zaman hatırlarınızdan çıkmasın ki, “Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller ister.”
Hâkimiyet-i Milliye: 26.08.1924
1922 - Başkomutanlık, Genelkurmay ve Batı Cephesi Karargâhlarının Şuhut'tan, muharebenin idare edileceği Kocatepe'nin güneybatısında çadırlı ordugâha nakledilmesi.
Batı Cephesi'nde son hazırlıklar yapıldı. Mustafa Kemal Kocatepe'ye çıkarak birlikleri gözden geçirdi. Başkomutanlık karargâhı Kocatepe'nin güneydoğusundaki çadırlı ordugâha nakledildi.
Mustafa Kemal, şifreyle Ankara'da başvekâlete yarın taarruzun başlayacağını bildirdi. Ayrıca emir üzerine Anadolu'nun dış dünyayla tüm haberleşmesi durduruldu.
1922 (25-26) - Atatürk'ün, cepheden İcra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf Bey'e telgrafı: "...Ağustos'un 26. günü düşmana taarruz başlayacaktır."
1921 - Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Yunan Kralı Konstantin'in, Eskişehir'de "Daily Telegraph"; gazetesi muhabirine demeci: "...Mustafa Kemal bu defa savaşı kabul ederse, ordusunu yok edeceğiz ya da ordusunun büyük kısmını esir edeceğiz(!) Ankara'ya girmeyi umuyoruz(!)"
1919 (16-25) - Alaşehir Millî Kongresi
Yunan işgaline karşı Türk topraklarında millî direnmeyi kurmak, işgali protesto etmek, kurulmuş olan Redd-i İlhak ve Redd-i İşgal heyetlerini birleştirmek için Batı Anadolu kasabalarından gelen delegelerin katılmasıyla Alaşehir'de toplanan bir millî kongre. Karesi (Balıkesir) delegesi Hacim Muhiddin Çarıklı'nm başkanlığında toplanan kongrede padişah, sadrazam ve düşman temsilcilerine telgraflar çekilerek beyannameler yayımlandı. Sivas kongresine katılma, Millî Kuvvetler kadro ve ikmalleri kararlan alındı. Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü 1918-2000
1916 - Doğu cephesinde 2. Ordu'nun, üç kolordusu ile karşı taarruza geçmesi ve Rus birliklerini geriletmeleri.
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz'u yönetiyor (26-30 Ağustos 1922)
1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Florya'dan hareketle Kılıç Ali ve Salih Bozok'un evlerine uğrayışı, gece Florya Köşkü'ne dönüşü.
1936 - Atatürk'ün, Türkiye İş Bankası'nın 12. kuruluş yıldönümü nedeniyle demeci: "İş Bankası, Cumhuriyet tarihinde ekonomi bakımından başlıbaşına yer alacaktır. Bu kurum, çok küçük bir servetin bile ekonomik hayatta fert çıkarlarına ayrılmayıp ulus çıkarlarına ayrılmasından çıkabilecek olan büyük sonuçları, az bir zamanda ve özellikle yepyeni bir devlet kuruluşunun türlü inkılâp güçlükleri içinde dünya çapında göstermiştir."
Atatürk'ün, gece Taksim Bahçesi'nde Türkiye İş Bankası'nın 12. kuruluş yıldönümü nedeniyle düzenlenen ziyafeti şereflendirmesi.
Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda 3. Türk Dil Kurultayı'nın çalışmalarını izlemesi.
1934 - Atatürk'ün, akşam Türkiye İş Bankası'nın 10. kuruluş yıldönümü nedeniyle düzenlenen vapur gezintisini şereflendirmesi.
1933 - Atatürk'ün, Türkiye İş Bankası'nın 9. kuruluş yıldönümü nedeniyle Yalova'da, İş Bankası Heyeti'ni kabulü ve demeci: "İş Bankası mütevazı bir sermaye ile işe başlamıştır, mütevazı olan maddî sermayesi idi, fakat manevî sermayesi çok büyüktü, çünkü işin başında gayet kıymetli, iyi ahlâklı, sebatlı Celâl (Bayar) Bey ve onun yanında birkaç kişiyi geçmeyen güzide arkadaşlar bulunuyordu. Bu maddî sermayenin yüzlerce misli ile işe başlamış ve hiçbir başarı göstermeden batmış nice kurumlar tanırız. Demek ki bir kurumun yaşaması, gelişmesi, başarı kazanması o kurumun başına geçenlerin ahlâklı, dürüst, imanlı kişiler olmasına bağlıdır, İş Bankası, memleketimizin iktisadiyatına çok yararlı hizmetler yapmıştır. Bence bütün bu hizmetlerin üstünde daha mühim olan bir hizmeti de bankacılıkta gençlerimizi yetiştirmiş olmasıdır. En çok bununla iftihar ederim"
1931 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Ertuğrul yatı ile Zonguldak'a gelişi, maden ocaklarında incelemeleri. (Aynı gün akşamüzeri tekrar İstanbul'a hareket etmiştir).
1927 - Atatürk'ün, saat 17.00'de Dolmabahçe Sarayı'nda içişleri Bakanı Cemil (Uybadin), Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati, Bayındırlık Bakanı Behiç (Erkin), Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü (Araş), Ticaret Bakanı Rahmi (Köken) ve Ziraat Bakanı Sabri (Toprak) Beyleri kabulü.
1926 - Ankara İstiklal Mahkemesi suikast davasında dört idam kararı verdi. Cavit Bey'le birlikte yine eski İttihatçılardan Dr. Nazım, Yenibahçeli Nail ve Filibeli Hilmi idama mahkum edildi. İdam kararları aynı günün gecesi yerine getirildi. 26 sanık ise beraat etti.
1925 - Atatürk'ün, İnebolu'da Mareşal Atatürk'ün, saat 18.00'de İnebolu çarşısında sivil elbise ve elinde panama şapkasıyla dolaşması.
Atatürk'ün, gece İnebolu'da denizcilerin ve kayıkçıların, kaldığı evin önünde millî gösteriler yapması üzerine, onlara hitabı: "...Ben şimdiye kadar millet ve memleket hayrına ne gibi hamleler, inkılâplar yapmış isem hep böyle halkımızla temas ederek, onların ilgi ve sevgilerinden, gösterdikleri samimiyetten kuvvet ve ilham alarak yaptım!" [Kocatürk]
1924 - Ankara'da Türkiye İş Bankası kuruldu. Kuruluş için gerekli olan sermaye Hint Müslümanlarının Kurtuluş Savaşı için gönderdikleri yardımdan arta kalan ve Mustafa Kemal'in banka hesabında yatan paradan sağlandı. Bankanın ilk genel müdürlüğüne Celal Bey (Bayar) getirildi.
Atatürk'ün, akşam, sohbet esnasında Türkiye İş Bankası idare Meclisi üyelerine söyledikleri: "Sermayenin azlığına bakarak cesaretiniz kırılmasın! Böyle kurumlar için en kuvvetli sermaye, zekâ, dikkat, iffettir; teknik ve metodik çalışmasını bilmektir. Bu inançla işe sarılınız, mutlaka başarırsınız! ..Bu işte başarı kazanmayı, eğer şahsî bir onur meselesinden daha ileri, millî bir gurur, millî bir onur meselesi yaparsanız çalışmak için, amacınıza ulaşmak ve daha yükselmek için muhtaç olduğunuz ateşi, enerjiyi bol bol yüreklerinizde bulacaksınız!" [Kocatürk]
1924 - İş Bank of Turkey is established in Ankara.
1922 - Sabah saat 5.30'da Kocatepe'den topçu ateşiyle Büyük Türk Taarruzu'nun başlaması. (Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer, 26 Ağustos - 9 Eylül 1922). 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Büyük Taarruz'dan sonra Yunan Ordusunun müstahkem mevzilerinin düşürülmesi ve düşmanın çekilmeye başlaması.
Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruzu idareye başlaması. Büyük Taarruz şafak sökerken saat 05.30'da top atışlarıyla başladı. Türk kuvvetlerinin öncü tümenleri süngü hücumuyla önce Tınaztepe'yi, ardından da Belentepe'yi aldı.
Ankara'da ordunun zaferi için dua okundu.
İznik'in kurtuluşu.
1921 - Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Atatürk'ün, birliklere emri: "Savunma hattı yoktur, savunma yüzeyi vardır. O yüzey bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı, vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz!"
Afyon cephesinde Büyük Taarruzun başlaması.
Şiddetli çarpışmalar sonucunda Kara İlyas tepeleri Yunanlıların eline geçti. Türk cephesinde bozulmalar başladı. Yunanlılar bazı mevzileri ellerine geçirdi. Süngü çatışmaları başladı.
1919 - Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum Merkez Heyeti'nin, Atatürk'e Erzurum hemşeriliğini teklif yazısı: "Bu ülkenin tarihinde şehrimizin nasıl nurlu bir yeri varsa, Erzurum tarihinde de yüksek vatansever şahsınız öyle bir özel yer almıştır. Doğum yeriniz istilâ altında bulunduğundan, burada yerleşmekle hemşehriliğimizi kabul buyurmanızı rica ederiz."
1918 - Atatürk'ün, İstanbul'dan Halep'e gelişi.
1896 - Osmanlı Bankası Olayı.
26 Ağustos 2002 Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Muzesi Anıtkabır'de açılıyor
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz'u yönetiyor (26-30 Ağustos 1922)
27 Ağustos 1925 Şapka İnkılabı gezisinde İnebolu'da
Atatürk ve Afet Hanım İzmir Vapuru'nda dans ederken (27 Ağustos 1934)
1936 - Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda 3. Türk Dil Kurultayı'nın çalışmalarını izlemesi.
1935 - Atatürk'ün, Florya'da denize girişi.
1928 - Atatürk'ün, Söğütlü yatıyla İstanbul'dan Mudanya'ya, Mudanya'dan da otomobille Bursa'ya gelişi, il Genel Meclisi salonunda memurları yeni harflerden imtihan edişi, akşam tekrar Mudanya üzerinden İstanbul'a hareketi.
Atatürk'ün, Ertuğrul yatıyla Mudanya'dan İstanbul'a dönerken harf inkılâbı hakkında söyledikleri: "...Türk milleti yaptığını şuurla ve bunca bin yılların hayatında açtığı devasız yaraları acele tedavi etmek acısıyla, gerçek denilen cevheri bulmuş olduğuna inanarak uzun adımlarla kurtuluş aramaya karar vermiştir. Bunun önüne set çekmek isteyeceklerin sonu, Türkün kuvvetli ayakları altında ezilmektir."
Atatürk'ün, gece Dolmabahçe Sarayı'nda -Türk Tayyare Cemiyeti tarafından hazırlanan- İstiklâl Savaşı ile ilgili bir filmi izlemesi.
1925 - Atatürk Kastamonu ve İnebolu'da giyim devrimini tanıtılışlının yıldönümü.
Mustafa Kemal, sivil giysisi ve Panama şapkasıyla İnebolu Türkocağı'nda ünlü söylevini verdi: "Açık söylemek isterim, bu serpuşun adına 'şapka' derler."
Atatürk'ün, sivil elbise ve elinde panama şapkası ile İnebolu Türkocağı'na gelişi ve ünlü şapka nutkunu söylemesi: "...Bunu açık söylemek isterim! Bu serpuşun ismine şapka denir! Redingot gibi, bonjur gibi, smokin gibi, frak gibi, işte şapkamız!"
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül). 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Büyük Taarruz'dan sonra Yunan Ordusunun müstahkem mevzilerinin düşürülmesi ve düşmanın çekilmeye başlaması.
Sabaha karşı saldırıya geçen Türk birlikleri Yunan mevzilerini ele geçirmeye başladı. Telaşlanan Trikopis, Afyon'un boşaltılmasını emretti, Yunanlılar malzemelerini imha ederek Afyon'u terketti. Türk birlikleri Afyon'a girdi.
Atatürk'ün, cepheden Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na harekât hakkında telgrafı: "...Türkiye Büyük Millet Meclisi ordularının müstesna kıymet ve kabiliyeti sebebiyle yüksek Meclis'i tebrik ederim. Komutanlarımızın sevk ve idarede düşman komuta heyetine üstünlüğü belirgin bir surette görünmektedir." [Kocatürk]
1921 - Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Sakarya'da çarpışmalar bütün şiddetiyle devam etti. Yunanlılar bazı mevkileri ele geçirdi. Türk süvari birlikleri Yunan başkomutanı Papulas'ın karargâhını bastı, Papulas zor kurtuldu.
1921 (26-27) - Atatürk'ün, bir kısım mevzilerin terke mecbur kalmışı üzerine Ankara'da bulunan Millî Müdafaa Vekili Refet Paşa'ya telgrafı: "Meydan muharebesinin Ankara'ya kadar uzanması ihtimal dahiline girmiştir. ...Meclis ve hükümetin ilk aşama olarak Keskin'e, ondan sonra zorunluluk halinde Kayseri'ye nakli lâzımdır. Nakil 29 Ağustos akşamına kadar sonlanmalıdır." [Kocatürk]
Mustafa Kemal, karargâhtan yayınladığı emirde "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır" diyerek herkesi vatan için savaşmaya çağırdı.
1921 - Greeks thrown back at Battle of Sakarya, led by Mustafa Kemal.
1920 - Atatürk'ün, bayramlaşmak ve Batı cephesini denetlemek üzere Fevzi (Çakmak) Paşa ve Albay İsmet (İnönü) Bey'le beraber Ankara'dan Eskişehir'e gelişi.
Atatürk'ün, Eskişehir'den bayram nedeniyle ordu mensuplarına genelgesi: "...Tedbirli ve kararlı çalışmanın teşekküre değer bir sonucu olmak üzere meydana getirilen bu ordunun, şimdiye kadar en olağanüstü fedakârlıklar ve zaferlerle dolu olan tarih ve geleneklerine lâyık fedakârcasına ve gayretle vuruşması çok gereklidir." [Kocatürk]
1919 - Atatürk'ün, teklif edilen Erzurum hemşeriliğini kabul ettiğini bildiren mektubu: "Tarihî olan Erzurum'un, bu erler yatağının hemşehrileri arasında bulunmak âcizleri için en büyük saadettir."
Atatürk'ün, Erzurum'da gece, arkadaşlarına söyledikleri: "...İstanbul, bir Amerikan mandasıdır tutturmuş gidiyor. Bu olmayacaktır. Türkiye bağımsızlık bütünlüğüne sahip olacaktır. Bunu istemekte devam edeceğiz. ...Manda yok! Ya bağımsızlık ya ölüm var! Amerikan mandası diye çırpınanlar, düşman işgali altında bulunan sinirleri ve zaafları ile bu millete ve bize inanmayanlardır. Bizim hayal ve macera peşinde koştuğumuzu sananlardır. Eğer, bunlar Anadolu'nun ve Türk milletinin gerçek hissiyatını bilseler, bizim çalışmamızın hedefini kavrayabilseler, Erzurum Kongresi'nin kararlarının nasıl bir millî vicdan ürünü olduğunu takdir edebilseler, bu yanlış fikirlerinden dolayı utanç duyarlar. Bunlar, ümitsizlik ve bozgunluk içinde, gerçeklerden uzak olarak yaşayan ve ne yapacaklarını, ne yapılmakta olduğunu bilmeyen insanlardır. Kongre, hissiyatını açıkça belirtmiştir. Heyet-i Temsiliye kararını vermiştir. Millî irade, bilinç ve yönünü bulmuştur. Davamız yürümektedir ve yürüyecektir. Muvaffak olmamak için hiçbir sebep yoktur. Hiçbir olumsuz kararı tanımayacağız. Millî egemenlik esasını ve Millî Meclis kararını ifadelendirmeyen hiçbir anlaşmayı, hiçbir sözleşmeyi kabul etmeyecek ve tanımayacağız."
Atatürk'ün, Erzurum'dan, İstanbul'da bulunan annesi Zübeyde Hanım'a mektubu: "Bu mektubumu getirecek olan kişi, size benim hakkımda istediğiniz kadar bilgi verecektir. Kendisi ile bana bazı elbiselerimi gönderiniz. Hemşiremin sağlığı nasıldır? Eve herhangi bir taraftan saldırıda bulunuldu mu? Hâlâ orada mısınız? Çocuklar ne yapıyor, büyüdüler mi? Ben birkaç güne kadar bir kongre için Sivas'a gideceğim. Her işittiğinize önem vermeyiniz. Pekâlâ bilirsiniz ki, ben yaptığımı bilirim. Netice görmeseydim, başlamazdım. Saygıyla ellerinizden, hemşiremin gözlerinden öperim." (Atatürk bu mektubu, bir adamı vasıtasıyla elden göndermiştir). [Kocatürk]
Atatürk'ün, Sinop mutasarrıfı Mazhar Tevfik Bey'e teşekkür telgrafı: "Vatanî ve millî durumumuzda sizin gibi kıymetli arkadaşlara sahip olmakla iftihar ediyorum."
1918 - Atatürk'ün, Halep'ten Dr. Rasim Ferit (Talay) Bey'e mektubu: "Dün akşamüzeri Halep'e geldim ve geceyi burada geçirdim."
Atatürk'ün, öğleden evvel, Halep Valisi Atıf Bey'i ziyareti.
Atatürk, Nablus’a gelmeden önce Yıldırım Orduları Grubu Karargâhı’nın bulunduğu Nasıra’ya uğramıştır.
Atatürk'ün, akşam Halep'ten Nablus'a hareketi. (Atatürk, Nablus'a gelmeden önce Yıldırım Orduları Grubu Karargâhı'nın bulunduğu Nasıra'ya uğramıştır). [Kocatürk]
1915 - İngilizlerin, Anafartalar cephesinde Kayacıkağılı bölgesindeki siperlerimize topçu ateşiyle başlayan şiddetli taarruzu ve muharebeler esnasında Atatürk'ün 7. Tümen Komutanı Albay Ali Remzi (Alçıtepe) Bey'e emri: "Ben şu haberi bekliyorum: Siperlere giren düşman mahvedilmiş, düşman siperlerine askerimiz girmiştir. Bundan başka hiçbir haber bence önemli değildir!" (7. Tümen cephesine yönelen bugünkü taarruz sonucu, düşmanın bazı siperlerimize girmeye muvaffak oluşu, Tümen'in yedek kuvvetlerinin tam zamanında siperlere yetiştirilememesi ve düşmanın da işgal ettiği siperlere iyice yerleşmesi nedeniyle karşı taarruzdan tam bir sonuç alınamamıştır). [Kocatürk]
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz'u yönetiyor (26-30 Ağustos 1922)
1938 - Atatürk'ün, Doğu Manevraları'nın bitişi nedeniyle Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ın telgrafına cevabı: "Türk ordusunun yarattığı zaferin bu yıldönümü günlerinde kalbim orduya karşı takdir ve şükran hisleriyle doludur. Sizin ve tercüman olduğunuz aziz silâh arkadaşlarımın hakkımda gösterdikleri samimî ve asil duygular, o günlerdeki hatıralarımı canlandırdı, heyecanlarımı artırdı."
Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Sabiha Gökçen'i kabulü ve söyledikleri: "30 Ağustos'u bensiz kutlayacaklar! Oysa o kadar isterdim ki törene katılmayı.. Çocuklarımızı görmeyi, modern araç ve gereçlerle donanan ordumuzun geçişini görmeyi.. Biliyor musun Gökçen, bayrağımızı da özledim; onun şöyle anlı şanlı dalgalanışını, göklerle bütünleşmesini."
1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Florya'dan Dolmabahçe Sarayı'na gelişi, Başbakan İsmet İnönü ve Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ı kabulü, tekrar Florya'ya dönüşü.
1936 - Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda 3. Türk Dil Kurultayı'nın çalışmalarını izlemesi.
1935 - Atatürk'ün, Florya'da denize girişi, sandalla bir gezinti yapması.
1934 - Atatürk'ün, akşam motorla Büyükada Yat Kulübü'ne gelişi, buradan gece Ertuğrul yatıyla Yalova'ya gidişi.
1930 - Edirne'de hükümetin kuruluşuna izin vermediği Türk Cumhuriyet Amele ve Çiftçi Partisi girişimi sonuçsuz kaldı.
1929 - Atatürk'ün, akşama doğru Ertuğrul yatı ile İstanbul'dan Yalova'ya gidişi.
Genelkurmay Başkanı Fevzi (Çakmak) Paşa'nın 30 Ağustos Zaferi'nin 7. yıldönümü nedeniyle Atatürk'e tebrik telgrafı: "Yüksek dehalarının ve mucizeler yaratan isabetli ve kudretli irade ve idarelerinin yadigârı olan Zafer Bayramı'nı, bütün silâh arkadaşlarım adına tebrik eder, Cumhuriyet ordusunun sonsuz bağlılık ve saygılarını arz ederim."
Atatürk'ün, Yalova'dan Ertuğrul yatı ile İstanbul'a dönüşü.
1928 - Atatürk'ün, öğretmenlerin yeni yazıyı öğrenme ve öğretmedeki fedakâr çalışmaları nedeniyle Millî Eğitim Bakanı Mustafa Necati Bey'e telgrafı: "Yeni Türk yazısını öğrenmek ve öğretmek hususunda memleketin her tarafında sarf edilen ateşli faaliyet ve çalışmaları derin bir haz ve memnuniyetle görüyorum. Öğretmenlere teşekkür ve selâmlarımın iletilmesini rica ederim." [Kocatürk]
1927 - Atatürk'ün başkanlığında, Dolmabahçe Sarayı'nda Bakanlar Kurulu toplantısı. (Seçim işleri görüşülmüştür).
1925 - Atatürk'ün, elinde panama şapkası ile sabah, İnebolu'dan Devrekani'ye gelişi, öğle yemeğinden sonra tekrar Kastamonu'ya dönüşü.
Atatürk'ün, saat 15.00'te Kastamonu'dan Taşköprü'ye hareketi, burada Belediye ve Hükümet dairelerini ziyareti, tekrar Kastamonu'ya dönüşü.
1924 - İş Bankasının tesisi.
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül). 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Yunan ordusu büyük kayıplar vererek geri çekilmeye başladı. Yunan kuvvetleri yarıldı, İzmir'e giden mevziler Türk birliklerinin eline geçmeye başladı.
Atatürk'ün, İcra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf Bey'e telgrafı: "...Askerlerimiz pek keyiflidir. Yorulmak bilmiyorlar. Bu gece Afyonkarahisar'dayım, halk şenlik yapıyor."
Atatürk'ün, cepheden, annesi Zübeyde Hanım ve Fikriye Hanım'a telgrafı: "Buraya geldikten sonra düşmanı kovmak gerektiğinden taarruz ederek Allah'ın lütfuyla attık. Afyonkarahisar'ı aldık. Bu nedenle daha birkaç gün buralarda kalmak lâzım gelecektir. Siz müsterih olunuz! İnşallah duanız berekâtıyla bütün memleketimizi düşmandan kurtarmak nasip olacaktır." [Kocatürk]
Atatürk'ün, akşam Afyonkarahisar'a gelişi.
1921 - Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
1920 - Yunan kuvvetlerinin Elvan bölgesinde taarruzu.
Atatürk'ün, Fevzi (Çakmak) Paşa, İsmet (İnönü) ve Salih (Omurtak) Beylerle Eskişehir'den Afyon'a gelişi, Uşak cephesinin durumu hakkında Fahrettin (Altay) Bey'le görüşmesi ve Yunan taarruzuna karşı strateji tespiti. [Kocatürk]
1910 - Karadağ, Osmanlı devletinden bağımsızlığını ilan etti.
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz'u yönetiyor (26-30 Ağustos 1922)
1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Elâzığ'dan İstanbul'a dönen Başbakan Celâl Bayar'ı kabulü. Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Millî Savunma Bakanı Kâzım Özalp'i kabulü Atatürk'ün, İtalya Büyükelçisi Ottavio de Peppo'nun güven mektubunu kabulü.
1936 - Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda 3. Türk Dil Kurultayı'nın çalışmalarını izlemesi.
1935 - Atatürk'ün, Florya'da denize girişi.
1934 - Atatürk'ün, Uluslararası 4. İzmir Fuarı'nın açılışı nedeniyle Başbakan İsmet Paşa'nın telgrafına cevabı: "...26 Ağustos Türk budunu için her yıl yepyeni kazançlar verimi olacaktır."
Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile Yalova'dan Tuzla'ya hareketi.
1932 - Atatürk'ün, Türk dilini özleştirme çalışmaları nedeniyle Millî Türk Talebe Birliği'nin çektiği saygı ve bağlılık telgrafına cevabı: "Dilimiz çok zengindir, güzeldir. Bunu ortaya çıkaracaklar sizin gibi duygusu derin, yorulmaz Türk gençleridir. Türkçemizi günün en ileri bilgi dili yapmak değerli araştırmacılarınızdan beklenir. Sizlere uğurlar dilerim."
Yalova'da gece sofrada, Atatürk'le İsmet Paşa arasında bir tartışma olması. (Bu tartışma, 'dizbağı nişanı olayı' olarak bilinmektedir).
1928 - Atatürk'ün huzurunda, Dolmabahçe Sarayı salonunda yeni Türk harflerinin okunuş ve yazılışı ile ilgili tartışmalı konferans ve Atatürk'ün tahtaya yazılan bir notu: "Milleti bilgisizlikten kurtarmak için kendi diline uymayan Arap harflerini terk edip Lâtin esasından Türk harflerini kabul etmekten başka çare yoktur!"
Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda şair ve yazarlardan oluşan sofrada Halit Fahri (Ozansoy) Bey'e hitaben yazdırdıkları: "...Şiirlerin şen, neşeli, faal Türk milletinin sevinç, neşe, faaliyet, his ve hareketlerini şakıyacaktır. Buna mevcudiyetini hasredeceksin!" [Kocatürk]
1927 - Atatürk'ün, milletvekili seçimi nedeniyle Cumhuriyet Halk Partisi programındaki esasları açıklayan seçim bildirgesi: "...Türk Cumhuriyeti'ne ve aziz vatanımıza gelecekte daha büyük hizmetler yapabileceğimize tam güvenim vardır. Türk milletinin geleceği, bugünkü evlâtlarının görüş isabeti ve yorulmak eğiliminde olmayan çalışma gayretiyle büyük ve parlak olacaktır."
Atatürk'ün, milletvekillerinin uyacağı esaslar hakkında genelgesi: "...Cumhuriyet Halk Partisi'ne mensup milletvekillerinin, milletvekili sıfatını özel iktisadî hayatları için değerden düşürmemelerine Parti Genel Başkanlığı da özel dikkat gösterecektir." [Kocatürk]
1926 - Atatürk'ün, saat 16.00'da Çankaya'da Vali başkanlığındaki Kayseri Heyeti'ni kabulü.
1925 - Atatürk'ün, Kastamonu Kışlası'nda öğleyin şerefine verilen ziyafette konuşması: "Milleti sevk ve idare edenlerin dayanağı ordu olmuştur. Diğer milletlerde ordu ile millet daima yekdiğeri ile karşı karşıyadır. Halbuki, bizde tamamiyle tersinedir, ikinci Meşrutiyet'i kahraman subaylarımız ilân ettikleri gibi, bu inkılâpları da yine bunların fedakârlığına borçluyuz. Bundan sonraki yükselme ve ilerleme de sizin şuurlu kuvvetinizle olacaktır."
Atatürk'ün, saat 14.00'te Kastamonu'dan Daday'a hareketi, Hükümet ve Belediye'yi ziyaretleri ve Belediye'de Dadayhlara hitabı. [Kocatürk]
1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber Ankara'dan trenle Dumlupınar'a hareketi.
1923 - İngiltere Hükümeti Türkiye ile savaş nedeniyle sürdürdüğü ticaret yasağını kaldırdı.
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül). 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Dördüncü gün de ilerleme devam etti. Geri çekilmeye başlayan Yunan kuvvetlerinin izlenmesi emredildi. Afyon ve Kütahya'nın bazı ilçeleri kurtarıldı.
1922 (29-30) - Atatürk'ün, gece, Afyon Belediye binasının bir odasında Fevzi ve İsmet Paşalarla harp vaziyetini gözden geçirişi. (Atatürk der ki: "Üçümüz vaziyeti bir defa daha gözden geçirdik ve kesinlikle anladık ki, Türkün hakikî kurtuluş güneşi, 30 Ağustos sabahı bütün parlaklığıyla doğacaktır." [Kocatürk]
Yunan kuvvetleri şiddetli çatışmalardan sonra Uşak'ı ele geçirdi.
Demirci Mehmet Efe Yunan birliklerine karşı başarılı saldırılar düzenledi.
Cemal Paşa'nın, Taşkent'ten Atatürk'e mektubu: "...Bugün Afganistan'a gitmek üzere hareket ediyorum."
1919 - Atatürk'ün, Sivas'a gitmek üzere Erzurum'dan ayrılışı. Mustafa Kemal ve arkadaşları Sivas Kongresi'ne katılmak üzere Erzurum'dan yola çıktı.
1917 - Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, -Atatürk'ün Mareşal Falkenhayn'a gönderdiği 24.7.1917 tarihli telgrafın bir suretini de kendine göndermesi nedeniyle- Atatürk'e telgrafı: "...Bu konuda gerekenlerden bizzat iyice soruşturma yapılmasıyla bu kişinin gerçek durumunun ne olduğunun ve kendisinin şu suretle ödüllendirilmesi emsallerinin bir çeşit rekabetini davet etmek gibi bir sakınca doğurup doğurmayacağının görüşlerinizle beraber açıkça ve ayrıntılı olarak bildirilmesi rica olunur."
1916 - 16. Kolordu'ya bağlı 7. ve 8. Tümenlerin, sabahleyin Rus kuvvetlerine taarruzu ve düşmanın Buğlan Gediği yönünde çekilmesi. (16. Kolordu'nun taarruzu, 30 Ağustos 1916 günü de devam etmiştir).
1915 - Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın -Gelibolu'da incelemelerde bulunuşunu takiben- İstanbul'a döndükten sonra 5. Ordu Komutanı Mareşal Liman von Sanders'e telgraf emri: "...Anafartalar Grubu'ndaki altı tümenin bir komuta altında sevk ve idaresinin mümkün olmayacağını gördüm. Arıburnu ile Anafarta'nın esasen birbirine bağlı olması nedeniyle bu tümenlerden birbiri yanında iki veya üç kolordu oluşturulmasını ve kolorduların doğrudan size bağlanmalarını tabiî ve gerekli görüyorum."
Mareşal Liman von Sanders'in -Enver Paşa'nın isteği üzerine- Anafartalar Grubu'nda yaptığı yeni düzenlemeyi Enver Paşa'nın görüşüne sunması (Bu düzenlemeye göre Anafartalar Grubu'ndaki tümenlerden, 2. ve 15. Kolordular oluşturulmuştur).
Mareşal Liman von Sanders'in, Anafartalar Grubu'ndaki tümenlerden -2. ve 15. Kolordu olmak üzere- iki kolordu oluşturulduğuna dair Anafartalar Grubu Komutanı Atatürk'e yazısı: "...Her iki kolordu, her iki bölgedeki harekâtın birbiriyle pek ilişkili bulunması sebebiyle sizin emrinize verilmiştir." [Kocatürk]
30 Ağustos 1922 Başkomutan Meydan Savaşı'nın kazanılması
1922 Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruz'a karar verdiği günlerde
2008
30 Ağustos Zafer Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü
Atatürk, Cumhuriyet'i TSK'ya emanet etti Tıklayınız
1922 - Büyük Zafer. Başkomutanlık Meydan Muharebesi. Yunan ordusunun, tamamen sarılması ve imha edilmesi suretiyle "Dumlupınar Meydan Muharebesi"nin kazanılması.
Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Atatürk'ün yönettiği Büyük Zafer: 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Yunan birlikleri Çalköy'de toplandı. Mustafa Kemal ve kurmayları düşmanın sarılmaya uygun olduğunu ve vakit kaybetmemek gerektiği konusunda karara vardı. Saat 06.30'da talimat verildi. Kütahya'ya bağlı Dumlupınar'ın alınması ve Yunanlıların teslim olmaya mecbur edilmesi planlandı. Mustafa Kemal, harekâtı bizzat yönetmek için tepeye çıktı. Saat 14.00'da başlayan savaş bütün şiddetiyle akşama kadar sürdü. Yunan birlikleri kaçamadı, bağlantıları koptu. Bazı tümenleri Batıya çekilmek zorunda kaldı. Dumlupınar Meydan Muharebesi Türk birliklerinin zaferiyle sonuçlandı.
30 Ağustos 1924 Dumlupınar Anıtının temel atma töreninde
30 Ağustos 1924 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Dumlupınar'da "Şehit Asker" için yapılacak anıtın temelini atmaya giderken
30 Ağustos 1924 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Büyük Zaferin ikinci yıl dönümü töreni için Dumlupınar'a giderken
30 Ağustos 1925 Kastamonu'da şapka devrimi konuşmasını yaparken
30 Ağustos 1925 Kıyafet İnkılabı gezisinde Kastamonu Kışlası'nda subaylarla
30 Ağustos 1924 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Dumlupınar'da "Şehit Asker" anıtı temel atma töreninde İsmet Paşa ile birlikte
30 Ağustos 1924 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Dumlupınar'da yapılacak "Şehit Asker" anıtı hakkında düşüncelerini söylerken
1938 - 30 Ağustos Zaferi'nin 16. yıldönümünün bütün yurtta coşku ile kutlanması.
Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Başbakan Celâl Bayar'ı kabulü ve İstanbul'da yapılan 30 Ağustos töreni hakkında bilgi alışı.
Atatürk'ün, Sabiha Gökçen'i kabulü, bugünkü tüm gazetelerde yer alan 30 Ağustosla ilgili yazıları okutarak dinlemesi. [Kocatürk]
1934 - Atatürk'ün, öğleden sonra Ertuğrul yatı ile Tuzla'dan Dolmabahçe Sarayı'na gelişi.
Atatürk'ün, gece Dolmabahçe Sarayı'nda Tevfik Rüştü (Araş) Bey'in kızının düğününü şereflendirmesi.
1933 - Atatürk'ün, Yalova'da Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak'ı kabulü.
1932 - Yalova'da, gece sofrada Atatürk'ün, İsmet Paşa'ya dönerek söyledikleri: "Hatırlar mısın, Rayak Bölgesi Komutanı olarak vazifem başına giderken Şam'daki karargâhında sana uğradığım o karlı geceyi? Sırtında kaputunla bir masanın başına oturmuş, bir gaz lâmbasının ışığında önüne serdiğin haritayı tetkik ediyordun! "Vaziyeti nasıl görüyorsun?" diye sormuştum. "Kötü, çok kötü" demiştin, "Düşmanın tipiden istifade ederek gün ağarmadan bir baskın yapması beklenebilir." Ben "Şu halde ne duruyorsun? Bir an evvel geriye çekilmek kararını versene!" deyince, sen buna karşılık vaziyeti Grup Komutanlığı'na bildirdiğini, henüz cevap alamadığını ve kendiliğinden bir karar veremeyeceğini söylemiştin. Ben de "Emir mi bekliyorsun?" demiştim, "O emri Rayak Bölgesi Komutanı yetkime dayanarak ve bütün mesuliyeti üstüme alarak sana ben veriyorum!" Atatürk'ün bu sözleri üzerine İsmet Paşa'nın cevabı: "Nasıl hatırlamam, nasıl unutabilirim o geceyi! Sen benim imdadıma Hızır gibi erişmiştin. Nitekim, senin emrini yerine getirdikten birkaç saat sonra düşman kuvvetleri mevzilerimizi işgal etmişti; biraz daha bekleseydim, korktuğum felâkete uğramaktan beni hiçbir mucize kurtaramayacaktı!" (Alıntı yaptığımız kaynakta, Atatürk'ün o günkü görevi, gerekse kuvvetleriyle Şam'a gelen 3. Kolordu Komutanı Albay İsmet (İnönü) Bey'in karargâh yeri yanlış gösterilmiştir. Biz, metindeki bu anımsama yanlışını doğrusuyla düzelttik. Atatürk'ün, İsmet Paşa'ya anımsattığı olayla ilgili olarak İzzettin Çalışlar, 27 Eylül 1918 tarihli günlüğüne şunları yazmıştır: "..4. Ordu büyük kısmıyla Maan'a gelmiş. Ordu karargâhı da Maan'da. 20. Kolordu (Ali Fuat Paşa) da çekiliyor. 3. Kolordu (İsmet Paşa)'dan haber yok! 22. Kolordu (Refet Bele) esir! Cevat (Çobanlı) ve Mustafa Kemal Paşalar Dera'ya gelmişler, inşallah bu haber de yanlış çıkar! İsmet Bey'in akıbeti şüpheli, Allah korusun!" [Kocatürk]
1929 - Temeli 30 Ağustos 1924 günü atılan Dumlupınar'daki Meçhul Asker Anıtı'nın, törenle açılışı.
1928 - Atatürk'ün, 30 Ağustos Zaferi'nin 6. yıldönümü nedeniyle basın temsilcilerine demeci: "30 Ağustos'ta yönettiğim muharebe, Türk milletinin yanımda bulunduğu halde idare ettiğim ilk ve son muharebedir. Bir insan, kendisini milletle beraber hissettiği zaman, ne kadar kuvvetli buluyor bilir misiniz? Bunu tarif müşküldür."
1926 - Atatürk'ün, saat 18.30'da Çankaya'da Malatya Heyeti'ni kabulü.
1925 - Atatürk, Kastamonu’da 30 Ağustos 1925’te söylediği bir nutukta türbelerin, tekkelerin ve zaviyelerin kapatılmasının ve tarikatların kaldırılmasının işaretini vermiştir; “Ölülerden medet ummak, medeni bir cemiyet için, şindir(lekedir). Efendiler ve ey millet, biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler ve meczuplar memleketi olamaz. En doğru en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır.”
Atatürk'ün, Kastamonu Türkocağı'nı ziyaretten sonra Cumhuriyet Halk Partisi Merkezi'ne gelişi ve konuşması: "...Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz! En doğru ve en gerçek tarikat, uygarlık tarikatıdır!"
1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber Eskişehir-Afyon üzerinden Dumlupınar'a gelişi.
Atatürk'ün Dumlupınar'da Meçhul Asker Anıtı'nın temelini atması ve "Başkomutan Meydan Muharebesinin ikinci yıl dönümü nedeniyle yapılan törende konuşması: "...Hiç şüphe etmemelidir ki yeni Türk Devleti'nin, genç Türk Cumhuriyeti'nin temeli burada sağlamlaştırırı; ebedî hayatı burada taçlandırıldı. ...Bu anıt Türk vatanına göz dikeceklere, Türk'ün 30 Ağustos günündeki ateşini, süngüsünü, hücumunu, kudret ve iradesindeki şiddeti hatırlatacaktır!" (Atatürk, törende Fevzi (Çakmak) Paşa'nın, Darülfünun Rektörü İsmail Hakkı Bey'in, basın adına Ahmet Ağaoğlu'nun, Türkocakları adına Hamdullah Suphi Bey'in, Öğretmenler Birliği adına Nüzhet Haşim Bey'in, Barolar adına Muhiddin Baha Bey'in, Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı adına Ali Sami Bey'in, Kızılay adına Dr. Âkil Muhtar Bey'in, T.B.M.M. adına Fethi (Okyar) Bey'in konuşmalarını dinlemiş, daha sonra kendisi kürsüye gelmiştir). [Kocatürk]
Atatürk'ün, Dumlupınar'da 30 Ağustos törenini takiben askerî geçit törenini izlemesi.
Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber akşam Dumlupınar'dan Bursa'ya hareketi.
1922 - Büyük Zafer. Yunan ordusunun, tamamen sarılması ve imha edilmesi suretiyle "Dumlupınar Meydan Muharebesi"nin kazanılması.
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi. Sakarya Zaferi: 23 Ağustos-13 Eylül 1921.
1920 - Düzce ayaklanması bastırıldı. Meclis Adapazarı ve Düzce'de ayaklanmaya katılanlar için af ilan etti.
1919 - Atatürk'ün, Erzurum'dan Erzincan'a gelişi ve Mutasarrıfın Belediye'de şerefine akşam yemeği vermesi.
Sivas'ta yapılacak kongreyi dağıtmak üzere İstanbul hükümeti Elazığ valisi Ali Galip Bey'i Sivas valiliği ile 3. Kolordu Kumandanlığına atadı. Ali Galip Bey bunun için rütbesinin yükseltilmesini ve tazminat ödenmesini istedi.
1917 - Yıldırım Orduları Grubu Komutanı Mareşal Falkenhayn'ın, tarihli yazısına cevabı: "Başmüfettişliğin Arap şeyhleriyle yaptığı sözleşmenin, gerçekten politikamıza uymayan bir sonuç verip vermeyeceğini, sizin düşüncelerinizi de dikkate alarak inceleyeceğim. Yıldırım Orduları Grubu'nun bölgesindeki bir meselenin, Başkomutanlık Vekâleti'ne de bildirilmesinin hangi talimata dayandığının bildirilmesi (!)" [Kocatürk]
1916 - Doğu cephesinde 2. Kolordu Komutanı Faik Paşa'nın şehit oluşu.
2. Ordu Kurmay Başkanı Albay İsmet (İnönü) Bey'in, 2. Kolordu Komutan Vekilliğine atanması.
2. Ordu Komutanlığı'nın, bağlı kolordulara, yorulan askerin dinlendirilmesi ve birliklerin kendilerine çekidüzen vermeleri amacıyla 31 Ağustos 1916'da, bulundukları hatta durmaları emri.
1909 - Atatürk'ün, kolağası rütbesiyle, Cumalı Karargâhı'ndaki askerî manevraya katılışı. (Atatürk, tatbikatı denetlemek üzere Selanik'ten gelen 3. Ordu Kurmay Başkanı Ali Rıza Paşa'nın yanında bulunmuştur). [Kocatürk]
İstiklâl Marşı
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır parlayacak! O benimdir, o benim milletimindir ancak!
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül... ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal. Hakkıdır, Hakk'a tapan milletimin istiklal.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım; Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar. Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imânı boğar, 'Medeniyyet!' dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın, Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.
Bastığın yerleri 'toprak' diyerek geçme, tanı! Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı. Verme, dünyâları alsan da bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Hudâ, Etmesin tek vatanımdan beni dünyâda cüdâ.
Rûhumun senden İlahî, şudur ancak emeli: Değmesin ma' bedimin göğsüne nâ-mahrem eli! Bu ezanlar-ki şehâdetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım. Her cerîhamdan, İlâhî, boşanıp kanlı yaşım; Fışkırır rûh-ı mücerred gibi yerden na'şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım!
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet, Hakkıdır, Hakk'a tapan milletimin istiklâl!
Cumhurbaşkanı Atatürk, Trakya manevralarında (Ağustos 1937)
1935 - Atatürk'ün, Florya'da denize girişi.
1932 - Atatürk'ün, Yalova'dan Ertuğrul yatı ile İstanbul'a hareketi ve Dolmabahçe Sarayı'na gelişi.
1931 - Atatürk'ün, akşam İstanbul'dan Yalova'ya hareketi.
1930 - Vilayet ve şehremanetinin birleştirilmesi hakkındaki kanun uygulamaya konuldu. Buna göre, vali aynı zamanda belediye başkanı oldu.
1929 - Atatürk'ün, 30 Ağustos Zaferi'nin 7. yıldönümü nedeniyle Genelkurmay Başkanı Fevzi (Çakmak) Paşa'nın tebrik telgrafına cevabı: "...Bu büyük günde kudretli ordumuzun subaylarına ve asker arkadaşlarıma hürmet ve sevgilerimin ulaştırılmasına aracılığınızı rica ederim."
Atatürk'ün, Avrupa'da tedavi görmekte olan Sabiha (Gökçen) Hanım'a mektubu: "Semmering'ten gönderdiğin mektubu aldım. Tamamen iyileştiğine memnun oldum. ..Gözlerinden öperim kızım."
Atatürk'ün, gece yatla Kadıköy ve Fenerbahçe sahillerinde ve Boğaziçi'nde bir gezinti yapması.
1925 - Atatürk'ün, Ankara'ya dönmek üzere Kastamonu'dan otomobille hareketi ve uğurlamaya gelen halka veda konuşması.
Atatürk'ün, Kastamonu dönüşü Çankırı'ya gelişi, Hükümet konağında heyetleri kabulü ve söyledikleri: "...Tekkeler mutlaka kapanmalıdır. Türkiye Cumhuriyeti, her alanda uyarıda bulunacak kudrete sahiptir. Hiçbirimiz tekkelerin uyarmasına muhtaç değiliz. Biz uygarlıktan, bilim ve fenden kuvvet alıyoruz ve ona göre yürüyoruz, başka bir şey tanımayız. Doğru yoldan ayrılmışların amacı, halkı kendinden geçmiş ve aptal yapmaktır. Halbuki halkımız aptal ve kendinden geçmiş olmamaya karar vermiştir. Bunlar basit bir durum gibi görünür; fakat önemi vardır. Biz cihan ailesi içinde uygarız. Her görüş açısından uygarlığın gereklerini uygulayacağız." [Kocatürk]
1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber Dumlupınar'dan Afyon-Eskişehir yoluyla Bursa'ya gelişi.
26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Kütahya'nın kurtuluşu.
Çivril'in kurtuluşu.
İzmir'e doğru büyük takip başladı. Yunanlılar geçtikleri yerleri yakıp, yıkıyor, harab ediyor.
Türk Ordusunun İzmir yönünde Yunan kuvvetlerini izlemesi.
Atatürk'ün, sabah Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa, I. Ordu Komutanı Nurettin Paşa ile beraber Adatepe bölgesine giderek muharebe meydanını gezmeleri. (Savaş alanını gezen Mustafa Kemal, yerde yatan ölüleri göstererek, "buna meşru müdafaa için mecbur olduk" dedi. Yerdeki bir Yunan bayrağını da "bir milletin istiklâl alametidir" diyerek yerden kaldırdı).
1921 - Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
1919 - Atatürk'ün, Erzincan'dan Sivas'a hareketi.
1917 - Atatürk'ün, Mareşal Falkenhayn'ın 30 Ağustos 1917 tarihli telgrafına cevabı: "...Haberleşmede izlenen yolun usule uygun olduğu Genel Karargâh'ça da doğrulanmaktadır. Başkomutanlık, gerekli önlemlerin alınması ve sonucun iletilmesini bildirmiştir. Böylece, ordu dürüst hareket etmiştir. Eğer bu konuda sizin en küçük bir üzüntünüz olmuşsa ben daha çok üzüntü duyarım." [Kocatürk]
1916 - Rusların, sabah 16. Kolordu birliklerine taarruzu, 7. ve 8. Tümenlerin asıl mevzileri olan Masalla deresi batısına çekilişi, burada savunmaya devam edişi, bu mevziye yapılan bir düşman taarruzunun başarıyla püskürtülmesi.
Atatürk'ün. 2. Ordu Komutanlığı'na raporu: "...Masalla deresi batısında asıl mevziin sol nefese kadar savunulacağı!"
1915 (Ağustos) - Atatürk'ün, Anafartalar'dan, Madam Corinne'e kartı: "Bana göndermek lütfunda bulunduğunuz kitapları ve hediyeleri aldım. Bunun, beni ne kadar sevindirdiğini tasavvur edemezsiniz." [Kocatürk]
1 Eylül 1928'de harp sahalarını gezen Atatürk Çanakkale'de şehitlerimize yakışır bir anıt yapılmasını istemiş
1 Eylül 1924 - Bursa
1 Eylül 1925 Şapka ve kıyafet devrimi konuşmalarını yaptığı Kastamonu seyahati dönüşü Çubuk’ta karşılayanlarla www.tsk.mil.tr/anitkabir/ataturk60.html
1 Eylül 1925 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Kastamonu'dan Ankara'ya dönüşünde kendisini karşılayanlarla
1 Eylül 1925 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Kastamonu'dan Ankara'ya dönüşünde kendisini karşılayanlarla
1 Eylül 1925 Şapka İnkılabının sonrasında İstanbullu gazeteciler ile birlikte
1 Eylül 1925 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Kastamonu'dan dönüşünde Ankara'da
1937 - Atatürk'ün, akşam Sarıyer'de Canlıbalık Gazinosu'na gelişi ve yemeği burada yemesi.
1933 - Denizyolları İşletmeleri, devlet tekeline alındı.
Atatürk'ün, akşamüzeri Yalova'dan motorla Büyükada Yat Kulübüne gelişi, gece tekrar Yalova'ya dönüsü.
1930 - Atatürk'ün, demiryolunun Sivas'a ulaşması nedeniyle Başbakan İsmet (İnönü) Paşa'ya telgrafı: "...Demiryolu ağının Sivas'a ulaşması münasebetiyle bu sahada da elde edilen parlak başarı, milletin yüksek anlayış ve kabiliyetinin ve başkanı bulunduğunuz Hükûmet'in takdire değer çalışmasının eseridir."
1929 - Okullarda Arapça ve Farsça dersleri Maarif Vekaleti tarafından kaldırıldı.
1928 - Atatürk'ün, Dolmabahçe'den Ertuğrul yatı ile Çanakkale'ye gelişi, Vilâyet ve Belediye'yi ziyaret ederek yeni harfler hakkında halkla konuşmaları.
Atatürk'ün, saat 16.00'da Maydos (Eceabat)'a hareket ederek Arıburnu, Conkbayırı ve Anafartalar bölgelerini ziyareti.
1925 - Atatürk'ün, Kastamonu gezisinden Ankara'ya dönüşü, devlet büyükleri tarafından ellerinde şapka olduğu halde karşılanışı ve karşılayıcıları şapkasıyla selâmlaması.
Birinci Tıp Kongresi Ankara'da toplandı.
1924 - Ankara Devlet Konservatuarı'nın temelini oluşturan Musiki Muallim Mektebi Ankara'da açıldı.
1922 - Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın kazanılması üzerine emrini verdi: Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz'dir, İleri!
Başkumandanlık Meydan Muharebesi, Afyon'a bağlı Dumlupınar köyü yakınında 30 Ağustos 1922'de Türk ve Yunan orduları arasında meydana gelen çatışma. Diğer adı Dumlupınar Meydan Muharebesidir. Başkumandan Mustafa Kemal Paşa tarafından şahsen yönetildiği için Başkumandanlık Meydan Muharebesi olarak anılır. Kurtuluş Savaşı'nın kesin bir Türk zaferiyle sonuçlanmasını sağlayan bu çarpışmanın yıldönümü Türkiye'de ulusal bayram olarak kutlanmaktadır.
Kurtuluş Savaşı'nın son evresi 26 Ağustos 1922'de başlayan Büyük Taarruz ile açılmış ve 9 Eylül 1922'de İzmir'in Yunan işgalinden kurtarılmasıyla sonuçlanmıştır.
1922 - Büyük Taarruz'un yedinci gününde Mustafa Kemal emrini verdi: "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir! İleri!.."
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'nın Türk Ordusu'na beyannamesi:
"Bütün arkadaşlarımın Anadolu'da daha başka meydan muharebeleri verileceğini göz önüne alarak ilerlemesini ve herkesin zihinsel güçlerini, kahramanlık ve vatanseverlik kaynaklarını yarışırcasına göstermeye devam etmesini isterim. ORDULAR! İLK HEDEFİNİZ AKDENİZDİR. İLERİ!"
Atatürk'ün, Türk milletine bildirgesi: "Zalim ve mağrur düşman ordusunun esas unsurları, akıllara dehşet verecek kesinlikle imha edildi. Milletin rey ve iradesine dayanan her işin sonucu, millet için hayır ve mutluluk olduğu açıktır."
Atatürk'ün, ordu hakkındaki sevgi ve güvenini bildiren Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne cevabı: "...Bu selâm ve güvenden duygulanan ve en kıdemsiz erden komutanlarına kadar en yüksek azim ve imanla savaşan ordunun, bağımsızlığımızın savunulması uğrunda namus gereğini yerine getireceğini temin ederim."
Türkiye Büyük Millet Meclisi 2. Başkanı Adnan (Adıvar) Bey'in, cephede bulunan Atatürk'e telgrafı: "Bu telgrafı Valide Hanımefendi'nin yatağının yanında yazıyorum. Kendileriyle beraber hepimiz mesuduz. Sağlıkları, kazandığınız zaferden bir kat daha iyileşmiştir. Milletin derdine çare bulucu olurken, bu muhterem kadının hastalığına da çare oluyorsunuz." [Kocatürk]
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921).
Türk birlikleri Çaldağı'nı ele geçirdi ama Yunanlılar karşı saldırıyla kaybettikleri mevzileri geri aldı. Türk kuvvetleri Polatlı yakınlarına doğru çekildi.
Mustafa Kemal hükümet merkezinin Kayseri'ye taşınmasını emretti.
Urfa'nın Suruç ilçesinde yapılan mitingde Kürtlerin ordunun zaferi için herşeyi yapabilecekleri dile getirildi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'nın, Atatürk'e, Meclis'in orduya güvenini ve teşekkürlerini bildiren telgrafı. [Kocatürk]
Atatürk'ün, Sakarya cephesinden Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne telgrafı: "...En yüksek azim ve imanla muharebe eden ordunun, bağımsızlığımızın savunulması uğrunda namus gereğini yerine getireceğini temin ederim."
1921 - Greeks thrown back at Battle of Sakarya. Battle of Sakarya, led by Mustafa Kemal.
1920 - Bakü'de Doğu Hakları Kurultayının toplanması. (Sona erişi: 7 Eylül 1920)
Doğu Milletleri Kurultayı Azerbaycan'ın Baku kentinde başladı. Ankara hükümeti adına İbrahim Tali Bey'in temsilci olarak katıldığı kurultayda Üçüncü Enternasyonal'in sekreteri Zinovyev konuşmasında, emperyalistlere karşı savaştığı için Mustafa Kemal'e ve Ankara hükümetine yardım edeceklerini söyledi.
1918 - Atatürk'ün, Nablus'taki 7. Ordu Karargâhı'na gelerek komutayı ele alması.
1915 - Atatürk'e, Anafartalar Grubu Komutanlığı'ndaki üstün başarılar nedeniyle "Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası" verilişi. Atatürk'ün Aldığı Madalyonlar
2 Eylül 1936 Beylerbeyi Sarayı'nda düzenlenen Balkan Festivali'nde dans ederken
2-3 Eylül 1936 Cumhurbaşkanı Atatürk, Beylerbeyi Sarayı'nda düzenlenen Balkan Festivali'nde
1938 - Bağımsız Hatay Devleti Millet Meclisi'nin ilk toplantısının yapılması. Hatay Millet Meclisi açıldı, cumhurbaşkanlığına Tayfur Sökmen seçildi.
1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Acar motoruyla Florya'dan hareketle Büyükada'da Anadolu Kulübü'ne gelişi, gece Florya'ya dönüşü.
1936 - Atatürk'ün, gece Beylerbeyi Sarayı'nda düzenlenen Balkan Festivali'ni şereflendirmesi.
Atatürk'ün, Beylerbeyi Sarayı'ndaki Balkan Festivali'nde General Kâzım Dirik'e yazdırıp okuttuğu nottan: "...Beşeriyette saadet, işte böyle insanoğullarının birbirine yaklaşması, insanların birbirini sevmesi, hepsinin temiz his ve düşüncelerini birleştirmesiyle olacaktır. Bu geceki birleşik vaziyetimiz, bu insancıl idealin yüksek işaretidir, işte bunun için ev sahibi olarak bütün kıymetli misafirlerimize derin sevinçlerimi ifade ederim."
Atatürk'ün, Beylerbeyi Sarayı'ndaki Balkan Festivali'nde bir Türk çocuğuna yazdırıp okuttuğu nottan: "...Bir millet çok şeyde inkılâp yapabilir ve bunların hepsinde de başarı kazanabilir. Fakat musiki inkılâbıdır ki milletin yüksek gelişiminin belgesidir." [Kocatürk]
1932 - Atatürk'ün, Keriman Halis'in saygı ve teşekkür telgrafına cevabı: "...Donanmış olduğunuz maddî ve manevî kıymet ve fazilet içinde mutlu olmanızı dilerim, kızım!"
1931 - Kelkit Irmağı üzerindeki Akçağıl Köprüsü’nün yapımı tamamlandı.
1930 - Atatürk'ün, Prof. Sadri Maksudi (Arsal) Bey'in "Türk Dili için" adlı kitabına yazdıkları: "Millî his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin millî ve zengin olması, millî hissin gelişmesinde başlıca etkendir. Türk dili, dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil, şuurla işlensin. Ülkesini, yüksek bağımsızlığını korumasını bilen Türk milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır!"
1929 - Cumhuriyet gazetesi tarafından düzenlenen Güzellik Yarışması'nda Feriha Tevfik Hanını Türkiye Güzeli seçildi.
1928 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile Çanakkale'den Gelibolu'ya gelişi, Hükümet Konağı ve Belediye'de yeni harfler hakkında halkla konuşması.
Atatürk'ün, deniz manevraları nedeniyle Donanma Komu*tanı Fahri (Engin) Bey'e tebrik telgrafı: "...Donanmamızın bugün görmüş olduğum düzen ve mükemmeliyetinden çok memnunum ve övünüyorum."
Atatürk'ün, akşam Çanakkale'den İstanbul'a dönüşü.
1925 - Tekke ve zaviyelerin kapatılması ve memurların şapka giymesine karar verildi.
Türbelerin, tekke ve zaviyelerin seddipilmiye sınıfı ve devlet memurları kıyafeti kararnamelerinin ilanı. Tekke ve zaviyelerin kapanması ve tarikatların yasaklanması, din görevlilerinin kıyafetlerinin düzenlenmesini ve memurların şapka giymesini düzenleyen hükümet kararı yayınlanarak, yürürlüğe girdi.
Atatürk'ün, Çankaya'da "Birinci Millî Türk Tıp Kongresi" adına kendisini ziyaret eden heyeti kabulü. Atatürk'ün, öğleden sonra Mecliste Birinci Millî Türk Tıp Kongresi'ne katılan doktorları, ayrı ayrı tanışarak, kabulü.
Atatürk'ün, öğleden sonra, kabine toplantısına başkanlık edişi.
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül) 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Yunan Hükümeti'nin Türkiye ile mütareke yapılabilmesi için İngiltere'ye aracılık önerisi.
Yunan Ordusu Başkumandanı General Trikopis ile II. Yunan Kolordusu Komutanı General Diyenis ve bazı yüksek rütbeli subayların esir alınması. Türk kuvvetleri Eskişehir ve Dursunbey'e girdi. İzmir'deki ABD konsolosu Yunan ordusunun bitmiş olduğunu, yeniden kurtarılmasının mümkün olmayacağını hükümetine bildirdi.
Atatürk'ün, bugün esir alınan Yunan Generali Trikopis'in kılıcını Kâzım (Özalp) Paşa'ya armağan edişi ve yazısı: "General Trikopis'in eşyası arasında ganimet olarak alınan kılıcını, siz kardeşime takdim ediyorum." [Kocatürk]
Atatürk'ün, İcra Vekilleri Heyeti'ne telgrafı: "...Eskişehir ve Uşak'ın düşmesi haberini bekliyorum."
Eskişehir ve Uşak'ın kurtuluşu.
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921).
Ahmet İzzet Paşa'nın, Atatürk'e telgrafı: "Görüşlerinizi bize anlatmak üzere yetkili bir temsilcinizi İstanbul'a göndermenizi rica ederim."
1920 - Simav'ın Yunanlılar tarafından işgali.
Nizip'in Fransızlar tarafından işgali.
1919 - Atatürk'ün, Sivas'a gelişi, candan gösterilerle karşılanması. Erzurum'dan kongre için hareket eden Mustafa Kemal ve arkadaşları halkın sevgi gösterileri arasında Sivas'a vardı.
1915 - Atatürk'ün, Gelibolu savaşlarında yaralanan ve sakatlanan Osmanlı askerleri için para toplayarak gönderen -Alman*ya'nın İstanbul Elçiliği görevlilerinden- Dr. Ernest Jackh'a teşekkür mektubu: "...Kaderin savurduğu her haşin darbeye bizimle katlanmakla kalmayıp bundan doğan ıstırapları da hafifletmek için akla gelen her yardımı esirgemeyen siz sadık dosta, Fevzi (Çakmak) Bey de selâmlarını ve teşekkürlerini yollar."
Atatürk'ün komuta ettiği Anafartalar Grubu Komutanlığı'nın Kurmay Başkanı Binbaşı İzzettin (Çalışlar) Bey'in, 16. Ko*lordu Kurmay Başkanlığı'na atanması. [Kocatürk]
2-3 Eylül 1936 Cumhurbaşkanı Atatürk, Beylerbeyi Sarayı'nda düzenlenen Balkan Festivali'nde
1939 - Ankara Radyo Gazetesi'nin ilk sayısı çıktı.
1938 - Atatürk'ün, Hatay Millet Meclisi'nin açılması ve Devlet Başkanı'nın seçilmesi üzerine Başbakan Celâl Bayar'a telgrafı: "...Cumhuriyet hükümetinin bu başarısını tebrik ederim."
Atatürk'ün, Trans-İran demiryolunun açılış töreni nedeniy*le İran Şahı Rıza Pehlevi'ye tebrik telgrafı.
1935 - Atatürk'ün, akşamüzeri motorla Florya'dan Heybeliada'ya gelerek İsmet İnönü'nün köşküne uğraması, gece Florya'ya dönüşü.
1933 - Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla, Karadeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayan demiryolu tamamlandı.
Atatürk'ün, Yalova'dan motorla Heybeliada'da Kenetlettin Samı Paşa'nın köşküne gelişi, bir süre istirahatten sonra araba ile adada bir gezintiyi takiben tekrar Yalova'ya dönüşü.
1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri motorla Boğaz'da bir gezinti yapması.
1929 - Atatürk'ün, Ertuğrul yatı ile Dolmabahçe'den Yalova'ya geçişi, gece Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül)
Türk Ordusu ilerlemesini sürdürüyor. Emet, Tavşanlı, Kula, Eşme, Sındırgı, Bayramiç ve Burhaniye kurtarıldı.
Yunanlılar Alaşehir yönüne doğru takip edildi.
Selendi'nin kurtuluşu.
Pire'de savaş aleyhtarı miting yapıldı. Hükümetin istifası istendi.
Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa'nın Müşir (Mareşal), Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa'nın Feril (Korgeneral) rütbesine yükselişi.
Atatürk'ün, akşam Uşak'a gelişi.
Esir alınan Yunan komutanları General Trikopis ile General Diyenisin, Uşak'ta Başkomutan Atatürk'ün huzuruna getirilişi ve Atatürk'ün General Trikopis'e söyledikleri: "Vicdanınıza karşı vazifenizi yaptığınıza kani iseniz, içiniz rahat olabilirsiniz! En büyük komutanların bile esir oldukları tarihlerde yazılıdır. Meselâ size Napolyon'u gösterebilirim." [Kocatürk]
Atatürk'ün, icra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf Bey'e telgrafı: "...Esir alman generallerle görüştüm. Kendilerini teselli ve misafir ettim. Alilerine sağlık haberlerini bildirmelerine müsaade ettim."
Batı Cephesi Komutanlığı tarafından, 30 Ağustos 1922'de kazanılan Dumlupınar Muharebesi'ne "Başkomutan Muharebesi" adı verildiğinin bildirilmesi.
Ankara Hükûmeti'nin Paris Temsilcisi Ferit (Tek) Bey'in, 30 Ağustos Zaferi nedeniyle Başkomutan Atatürk'e tebrik telgrafı: "Türkiye'nin Büyük Çocuğu! Azmin, vatanı esaretten kurtardı!"
1921 - Sakarya Savaşı'nda sessiz bir gün. Yunanlılar ilk günden beri 15 kilometre ilerleyebildi. Yer yer süngü savaşları yapıldı.
1920 - Simav, Yunanlılar tarafından işgal edildi.
Nizip işgal edildi.
1919 - Mustafa Kemal'in, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi Başkanlığına seçilmesi.
Dahiliye Nazırı Adil Bey ile Harbiye Nazırı Süleyman Şefik Paşa'nın, Elazığ Valisi Ali Galip'e, Mustafa Kemal Paşa'nın tutuklanması ve Sivas Kongresi'nin engellenmesi hakkında emri.
Atatürk'ün, Harbiye Nezareti tarafından görevinden alınan Ali Fuat Paşa'ya Sivas'tan telgrafı: "Komutayı asla terk etmeyiniz!"
Dahiliye Nazırı Adil Bey'le Harbiye Nazırı Süleyman Şefik Paşa'nın, Ali Galip'e "Derhal Elaziz (Elazığ)'den Sivas'a hareketle Atatürk'ün tutuklanması ve Sivas Kongresi'ne mani olunması hakkında" telgrafı.
İstanbul hükümeti Ali Galip Bey'den aşiretlerden oluşacak bir silahlı birlik kurarak kongreyi basıp, dağıtmasını ve orada bulunanları tutuklayıp, İstanbul'a göndermesini istedi. Ancak bu emri ihtiva eden telgraf Sivas'ta Mustafa Kemal tarafından öğrenildi.
1917 - Almanlar'ın Riga'ya girişi.
Guynemer'in ölümü.
1916 - Almanlar'ın Darüsselam'da teslim olması.
Müttefiklerin Makedonya'ya saldırması.
İngiliz tanklarının ilk kez Flers'de kullanılması.
1914 - Ruslar'ın Lvov'u alması. Marne savaşı
Falkenhayn, Moltke'nin yerine geçti.
Almanlar'ın Flanders'a saldırıya geçmeleri (Course a la mer).
Papa Puis X'in ölümü, yerine Benedictus XV. seçilmesi.
1908 - Türkiye'deki ilk haftalık mizah dergisi Kalem yayımlanmaya başlandı.
4 Eylül 1936 İngiltere Kralı VIII. Edward' ı Dolmabahçe Sarayı rıhtımında karşılarken
4 Eylül 1936 Cumhurbaşkanı Atatürk, İngiltere Kralı Edward ile Dolmabahçe Sarayı'ndan içeri girerken
1939 - Tüm gıda maddelerine ihraç yasağı kondu.
1938 - Atatürk'ün, Hatay Devlet Başkanlığı'na seçilen Tayfur Sökmen'e tebrik telgrafı: "Hatay'daki çalışmalarınızda başarınızı temenni eder ve Hatay'ın yeni idare altında pek çok saadet ve refahlar görmesini yürekten temenni ederim."
1936 - İngiltere Kral'ı Edward VIII'in İstanbul'da Atatürk'ü ziyareti. Atatürk'ün, İstanbul'a gelen İngiliz Kralı VIII. Edward'ı Tophane rıhtımında karşılayışı.
Atatürk'ün, öğleden sonra Dolmabahçe Sarayı'nda İngiliz Kralı VIII. Edward'ı kabulü (Kabul ve görüşme esnasında İngiltere Büyükelçisi Percy Loraine de hazır bulunmuştur). [Kocatürk]
Atatürk'ün, saat 18.30'da beraberinde İsmet İnönü, Tevfik Rüştü Araş, Londra Büyükelçisi Fethi Okyar ve Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Cevat Açıkalın olmak üzeri İngiltere Kralı VIII. Edward'ın yatında verilen kokteyl'e gidişi.
1935 - İstanbul telefon şirketi hükümet adına işletilmeye başlandı.
1934 - Atatürk'ün, Almanya Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi nedeniyle Adolf Hitler'e tebrik telgrafı.
1932 - Dünya Barış Konferansı Viyana'da toplandı.
Atatürk'ün, akşamüzeri Dolmabahçe Sarayı'nda Başbakan İsmet Paşa ve Meclis Başkanı Kâzım (Özalp) Paşa'yı kabulü.
1929 - Atatürk'ün, Söğütlü yatı ile Boğaziçi'nde bir gezinti yapması.
1928 - Atatürk'ün, Galatasaray Kulübü Başkanı Necmettin (Sadak) Bey'e mektubu: "Mektubunuzu aldım. Türk gençliğinin spor sahasında gösterdiği kabiliyet ve faydalı faaliyeti takdirle görüyor ve izliyorum."
1927 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Kâzım (Özalp) Paşa'yı kabulü.
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül). 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Türk Ordusu İzmir yolunda hızla ilerliyor, İsmet Paşa, İzmir'in kesinlikle tahrip edilmeden kurtarılmasını emretti.
Yunan birlikleri Alaşehir'i yaktı, geri çekilme devam ediyor. Yunan 13. Tümeni Salihli'ye vardı.
İcra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf Bey'in, cephede bulunan Başkomutan Atatürk'e, İstanbul'daki İtilâf Devletleri temsilcilerinin mütareke isteğini bildiren telgrafı.
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921)
1920 - Cami Bey'in (Baykut) Ankara Hükümeti'nin Roma temsilciliğine atanması (1922 yılında ayrılmıştır)
Dahiliye vekilliğine Tokat mebusu Nazım Bey seçildi. Bakü'deki Doğu Halkları Kurultayı'nda Ankara'nın temsilcisi İbrahim Tali Bey bir konuşma yaparak Anadolu'daki milli hareketin bir burjuva hareketi olmadığını belirtti. Kurultayda Enver Paşa'nın bildirisi de okundu.
1919 - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Sivas Kongresi'ni açtı. Sivas Kongresi'nin toplanması. Atatürk'ün Sivas Kongresi Başkanlığı'na seçilmesi.
"Ya istiklal, ya ölüm."
Milletin ve önayak olan kararlığı bütün dünyaya yüksek sesle ilan edilir: "Ya istiklal, ya ölüm."
Sivas Kongresi'nin, Atatürk'ün konuşması ile açılışı: "...Vatan ve milletin kurtuluşunu amaçlayan zorlayıcı sebepler, sizleri bunca zahmet ve engel karşısında Sivas'ta topladı. Yiğitçesine azminizi tebrik ve hoş geldiniz demekle bahtiyarlığımı sunarım. Millî Meclisin henüz toplanmamış olduğu bir sırada baskı altına alınmış ve bağımsızlığını kaybetmiş olan Hükümet Merkezi'nin kendi başına kanunsuz bir kararı veyahut millî emellere aykırı bazı dış tekliflere boyun eğme gibi olupbittilerin ihtimaline karşı Erzurum ve Sivas Kongrelerinin millî ruhu temsilen ve birbirini izleyerek toplanması, şüphesiz ki, kurtuluşa götüren iyi bir işarettir."
İlk gün 28 delegenin bulunduğu toplantıda kongre reisliğine seçilen Mustafa Kemal, işgallere karşı çıkmayan hükümeti kınayarak milli güçlerin biraraya gelmesini istedi. 4-11 Eylül tarihleri arasında Sivas Kongresi vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.
Kongre ile ilgili haberler sansür nedeniyle İstanbul basınında yer almadı.
Demirci Mehmet Efe'nin Aydın ve havalisinin Kuvay-ı Milliye kumandanı oluşu.
1919 - CHP 1. Kurultay
Sivas Kongresi'nde, ulusun kurtuluş ve bağımsızlık mücadelesinde Anadolu'nun çeşitli yörelerinde kurulmuş bulunan dernekler "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında birleştiler. Amaç, kurtuluş savaşını örgütlemek ve yönetmektir. Mustafa Kemal başkanlığında 16 kişilik bir "Heyet-i Temsiliye" oluşturuldu. Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı Sivas Kongresi, aynı zamanda CHP'nin de ilk kongresi olarak kabul edilmektedir. CHP'nin kuruluşu, bu kongre ile filizlenmişti. Bu nedenle, CHP için "Devlet kuran parti" tanımlaması yapılmaktadır. Cumhuriyet Halk Partisi
1916 - Atatürk'ün, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey'le beraber öğleden sonra, Sivritepe'de 8. Tümen cephesinde incelemelerde bulunması.
1915 - Atatürk'ün, Anafartalar'da 4. ve 8. Tümen cephelerine giderek incelemelerde bulunması.
Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, 5. Ordu Komutanı Liman von Sanders'in -Anafartalar Grubu'ndaki yeni düzenleme ile ilgili- 29 Ağustos 1915 tarihli önerisine cevabı: "Anafartalar Grubu'nun devamını, bu grup içindeki tümenlerin şimdilik yalnız 2. ve 15. Kolorduları oluşturmasını ve Grup Komutanlığı'nın 16. Kolordu Komutanı Mustafa Kemal Bey tarafından yapılmasını, yüksek öneriniz uyarınca uygun gördüm." [Kocatürk]
1914 - Osmanlı Devleti'nin kapitülasyonları kaldırdığını ilan etmesi.
Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye üyesi arkadaşları Hüseyin Rauf (Orbay) ve Bekir Sami (Kunduh) beyler ile Sivas'ta (4-11 Eylül 1919)
4-11 Eylül 1919 Mustafa Kemal, Sivas Kongresi esnasında Sivas'taki Kongre Binası önünde eski Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf Orbay ile birlikte
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde Tümen Komutanı C. Cahit Toydemir ile birlikte
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde
1938 - Atatürk Dolmabahçe Sarayı'nda kendi el yazısıyla vasiyetnamesini yazdı.
Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda vasiyetini yazması: "Sahip olduğum bütün para ve hisse senetleriyle Çankaya'daki taşınır ve taşınmaz mallarımı Cumhuriyet Halk Partisi'ne aşağıdaki şartlarla, terk ve vasiyet ediyorum: 1 - Para ve hisse senetleri, şimdiki gibi, İş Bankası tarafından faizlendirilecektir. 2 - Her seneki faizden, bana nispetleri şerefi saklı kaldıkça, yaşadıkları müddetçe, Makbule'ye ayda bin, Afet'e 800, Sabiha Gökçen'e 600, Ülkü'ye 200 lira ve Rukiye ile Nebile'ye şimdiki yüzer lira verilecektir. 3- Sabiha Gökçen'e bir ev de alınabilecek ayrıca para verilecektir. 4- Makbule'nin yaşadığı müddetçe Çankaya'da oturduğu ev de emrinde kalacaktır. 5- İsmet İnönü'nün çocuklarına yüksek öğrenimlerini tamamlamaları için muhtaç olacakları yardım yapılacaktır. 6- Her sene faizden arta kalan miktar yarı yarıya, Türk Tarih ve Dil Kurumlarına tahsis edilecektir." (Vasiyetname, 6 Eylül 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'na çağrılan İstanbul Altıncı Noteri'ne Atatürk tarafından teslim edilmiştir. Vasiyetnamenin Ankara Üçüncü Sulh Hukuk Hakimliği'nce açılışı: 28 Kasım 1938). [Kocatürk]
1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Acar motoruyla Adalar yönünde bir gezinti yapması, Büyükada'ya uğraması, geceyi motorda geçirmesi.
1936 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda bazı Türk Dil Kurumu üyeleriyle çalışma yapması.
1933 - Atatürk'ün, Yalova'dan Ertuğrul yatı ile İstanbul'a hareketi. Geceyi yatta geçirmiştir.
1932 - Atatürk'ün, İstiklâl Caddesi'nde İpekiş Mağazası'nı ziyareti ve üretilen kumaşların niteliği hakkında bilgi alışı.
1930 - Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın önderi Ali Fethi Bey'in İzmir'e gelişi sırasında olaylar oldu. Halk Fırkası'nın binası taşlandı. Olaylar sırsında iki kişi öldü, yaralananlar oldu.
Serbest Cumhuriyet Fırkası lideri Fethi Bey'in 4 Eylül'de İzmir'e gelişinden sonra, bazı kişiler gösteri yaparak Cumhuriyet Halk Fırkası binasını ve Anadolu gazetesi idarehanesini taşladılar.
Atatürk'ün, Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.
1923 - Fethi Bey (Okyar) hükümetin icra programını mecliste okudu.
Atatürk'ün, Çankaya'da İleri gazetesi muharriri Suphi Nuri (İleri) ile görüşmesi ve söyledikleri: "...Ordu vazifesini yaptı. Memleketin bilim ve kültür adamları, memurları, milletvekilleri, iş adamları devleti idare mevkiine geçtiler. Kendilerini göstersinler. Bu vatanı hür ve mutlu bir hale getirsinler!"
Atatürk'ün, öğleden sonra Meclis'teki başkanlık odasında Makedonyalılar Cemiyeti üyesi ihsan Bey'i kabulü ve değişim yolu ile gelecek soydaşlarımız hakkında görüşmesi. [Kocatürk]
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül). 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Türk birlikler,Yunanlıların Milne hattını tutmadan, korudukları mevzileri ele geçirmeye başladı. Alaşehir, tamamen yakılmış ve tahrib edilmiş olarak ele geçirildi.
Gördes, Salihli, Susurluk, Bilecik, Bozöyük, Simav, Ödemiş ve Kuyucak kurtarıldı. Yörük Ali'nin müfrezeleri Nazilli'ye girdi.
Yunan hükümeti Yunan Küçük Asya Ordusu Komutanı Hacıanesti'nin yerine Trikopis'i atadı. Ama Trikopis'in esir düştüğü öğrenilince onun da yerine Polimenekos getirildi.
Atatürk'ün, Vekiller Heyeti'nin 4 Eylül 1922 tarihli telgrafına cevabı: "Anadolu'daki Yunan ordusu kesin şekilde mağlup edilmiştir. Anadolu için herhangi bir görüşmeye gerek kalmamıştır. Mütareke, ancak Trakya için söz konusu olabilir." [Kocatürk]
Fransız Mareşali Lyautey'in, Atatürk ve İsmet Paşa'ya iletilmek üzere, Paris'te Ankara Hükûmeti'nin Paris Temsilcisi Ferit (Tek) Bey'e 30 Ağustos 1922 zaferini kutlayan yazısı.
Hindistan Merkez Hilâfet Komitesi Başkanı Chotani'nin, Bombay'dan -Atatürk'e iletilmek üzere- Ankara Hükûmeti'nin Paris Temsilcisi Ferit (Tek) Bey'e 30 Ağustos Zaferi'ni kutlayan telgrafı.
İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold'un, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon'a telgrafı: "Yüksek Komiserler, İzmir'de Kemalist kuvvetlerle çatışmaktan sakınmak gerektiği kanısında."
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Haymana ve Eski Polatlı arasından başlayan Yunan saldırısı püskürtüldü. Başkomutan Papulas, Türklerin yenildiğini ilan etti.
Atatürk'ün, cepheden Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis'e mektubu: "...Askerlerimizin kahramanlığı ve bütün milletin hayranlığa değer bir bağlılıkla bana tam destek olması sayesinde, Yunan istilâcılarını sonunda yurdumdan kovacağımı kuvvetle umuyorum." [Kocatürk .
1920 - TBMM 'nde "Nisab-ı Müzakere Kanunu" kabul edildi.
İkinci Yozgat Ayaklanması. (Bastırılması 30 Aralık 1920)
6 Eylül 1936 Cumhurbaşkanı Atatürk, İngiltere Kralı Edward ile Ertuğrul Yatı'nda
Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye üyesi arkadaşları Hüseyin Rauf (Orbay) ve Bekir Sami (Kunduh) beyler ile Sivas'ta (4-11 Eylül 1919)
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde arkadaşlarıyla
4-11 Eylül 1919 Mustafa Kemal, Sivas Kongresi esnasında Sivas'taki Kongre Binası önünde eski Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf Orbay ile birlikte
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde Tümen Komutanı C. Cahit Toydemir ile birlikte
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde
1939 - Erzurum'a ilk tren girdi.
1938 - Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu kuruldu.
Atatürk'ün, -5 Eylül 1938 tarihli- vasiyetini, Dolmabahçe Sarayı'na çağırdığı İstanbul Altıncı Noteri İsmail Kunter'e teslimi ve söyledikleri: "Bu benim vasiyetimdir. Gerektiği zaman lütfen kanunî muamelesini yaparsınız!"
Prof. Dr. Fiessinger'in, Paris'ten dördüncü defa gelişi ve Dolmabahçe Sarayı'nda Atatürk'ü muayenesi.
1937 - Atatürk'ün, saat 9.30'da Acar motorundan Florya Köşkü'ne geçişi.
Atatürk'ün, saat 17.30'de Yeşilköy Hava Alanı'na gelerek, Bükreş'teki Uluslararası Arkeoloji Kongresi'nden dönen Afet (İnan) Hanım'ı karşılaması.
1936 - Atatürk'ün, İngiliz Kralı VIII. Edward'la beraber Ertuğrul yatından, Moda'da düzenlenen deniz yarışlarını izlemesi.
Atatürk'ün, gece Sirkeci istasyonundan İngiliz Kralı VIII. Edward'ı uğurlaması.
1934 - Atatürk'ün, gece Büyükada'da Kızılay Balosu'nu şereflendirmesi.
1933 - Atatürk'ün sabah Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.
1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri Sakarya motoru ile Büyükdere'ye kadar bir gezinti yapması.
1931 - Atatürk'ün, Yalova'dan Ertuğrul yatı ile Büyükada'ya gelişi, Yat Kulüp'te bir süre kalışı, tekrar Yalova'ya dönüşü.
1930 - Atatürk'ün, İstanbul'da bir gezinti yapması, Gülhane Parkı'nda halk arasında bir süre dinlenişi, akşam üzeri Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1929 - Atatürk'ün, akşam Sakarya motoru ile Boğaziçi'nde bir deniz gezintisi yapması.
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül). 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Balıkesir, Yunan işgalinden kurtuldu. İnegöl, Yunan işgalinden kurtuldu.
Geri çekilme devam ediyor. Yunan birlikleri Manisa'yı yaktı. Ahmetli, Akhisar, Balıkesir, Bilecik, Gönen, Söke, İnegöl, Soma, Kırkağaç, Balya, Kuşadası, Tire, Bayındır, Pazarcık, Ahmetli, Savaştepe ve Domaniç kurtarıldı.
Bursa düştüğü zaman meclis kürsüsüne konulan siyah örtü, Büyük Millet Meclisi kararıyla kaldırıldı.
10 Temmuz 1920 günü, Meclis kürsüsüne örtülen siyah örtünün "BÜYÜK ZAFER" üzerine kaldırılması hakkında TBMM kararı.
Fethi (Okyar) Bey'in, Londra'dan Atatürk'e telgrafı: "İngiltere acele mütareke istiyor. Trakya'nın alınması, azınlıkların değiştirilmesi, harp tazminatı, ülkede yapılan tahriplerin tamiri istenmelidir."
Ankara Hükûmeti'nin Tiflis Temsilcisi Ahmet Muhtar Bey'in 30 Ağustos Zaferi nedeniyle Atatürk'e tebrik telgrafı.
Ukrayna Sovyet Hükûmeti'nin, Atatürk'e 30 Ağustos Zaferini kutlayan telgrafı.
1922 (6-7) - İstanbul'da İngiliz Orduları Başkomutanı General Harington'un, İngiltere Savunma Bakanlığı'na telgrafı: "...Durum vahim. Ateşkes için kaybedilecek zaman yok. Yunanlı, Anadolu'dan kaçıp gitmekten başka bir şey düşünmüyor!"
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Atatürk'ün, "İttihat ve Terakki Kongresi" adıyla Batum'da bir toplantı yanılmasına ön ayak olanlardan Halil (Kut) Paşa hakkında Kâzım Karabekir'e telgrafı: "Halil Paşa hakkında uygun gördüğünüz işlemi uygulayınız. Bu işlemin sorumluluğuna ben de Vekiller Heyeti ve Meclis'e karşı katılıyorum."
1920 - Refet Bey İçişleri Bakanı oldu.
1919 - Sıvas Kongresi.
4-11 Eylül tarihleri arasında Sivas Kongresi vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.
1917 - Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın, Atatürk'e telgrafı: "...Aşiretler meselesi hakkında 7. Ordu'nun bana bilgi vermesi doğru ve elde mevcut talimata uygun olduğuna herhalde Mareşal Falkenhayn Paşa Hazretleri de kanaat getirmişlerdir. Bu konuda kendisine tebligat yapılmıştır."
1915 - Bulgaristan, İttifak Devletleri'yle antlaşma imzaladı ve I. Dünya Savaşı'na dahil oldu.
1910 - Atatürk'ün, Selanik'te 3. Ordu Subay Talimgahı Komutanlığıma atanması. (Bu tarih Erden, s. 11'de 6 Eylül 1909; K.A., s.868'de 4 Ey*lül 1910; A.H.E., s.47'de 6 Haziran 1910 olarak verilmiştir). (Bu olay esnasında Selanik'te bulunan Behiç Erkin hatıralarında, Atatürk'ün isteği ile olan bu atamanın orduca önerilmesine rağmen, rütbesinin küçüklüğü gerekçe gösterilerek yerine getirilmediğini, komutanlığa bir Alman yarbayının gönderildiğini ifade etmektedir. Kaynak: Kocatürk
1910 - 6 Eylül 1910 Tarihinde 3 ncü Ordu Zabitan Talimgahı Kumandanlığı'na ve sene-i mezkûre teşrinievvelinde tekrar mezkûr 3 ncü Ordu Erkân-ı Harbiyesine ve bilahara Kânunusâni zarfında 5 nci Kolordu Erkân-ı Harbiyesine tayin buyrulmuştur. Kaynak: Atatürk'ün Özlük Dosyası (Tıklayınız)
1909 - Mustafa Kemal'in Selanik'te III. Ordu Piyade Subay Talimgahı Komutanı olması. (Aynı yıl içinde Kolağası rütbesiyle 38. Piyade Alayı Komutanı olmuştur.)
Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye üyesi arkadaşları Hüseyin Rauf (Orbay) ve Bekir Sami (Kunduh) beyler ile Sivas'ta (4-11 Eylül 1919)
Mustafa Kemal, Hüseyin Rauf (Orbay) Bey ile Sivas Kongresi günlerinde (4-11 Eylül 1919)
1938 - Hatay Devleti Anayasası kabul edildi. Başbakan Abdurrahman Melek, "Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icabatıdır" dedi.
Atatürk'ün, kendisine Meclisin ve Hatay halkının minnet ve bağlılıklarını bildiren Hatay Millet Meclisi Başkanı Abdülgani Türkmen'in telgrafına cevabı: "...Hatay Millet Meclisi'ne başladığı mühim vazifede başarılar ve Hatay halkına yeni idare altında saadetler dilerim."
Atatürk'e, Prof. Dr. Mim Kemal Öke tarafından birinci defa karın ponksiyonu yapılarak toplanan mayi(su)'in dışarı alınması (bu işlem sırasında Prof. Dr. Fiessinger de hazır bulunmuştur). [Kocatürk]
1936 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Irak Dışişleri Bakanı Nuri Sait Paşa ve Irak Elçisi Naci Şevket'i kabulü.
Atatürk'ün, İngiliz Kralı VIII. Edward'ın Türkiye topraklarından ayrılırken gönderdiği teşekkür telgrafına cevabı: "Majesteleri bütün kalpleri kendisine çekmiştir. Ben, şahsen bu cazibeyi bütün genişliği ile hissetmenin büyük zevkini duydum." (Bu ziyaretten sonra, İngiliz Kralı Edward ABD'li Wallis Simpson ile evlenebilmek için tahttan çekilme kararı vermiştir ve böylece kendi isteğiyle tahtı bırakan ilk İngiliz hükümdarı olmuştur).
1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri Dolmabahçe'den otomobille Florya'ya gidişi, dönüşünde Edirne'den gelen posta trenine binerek yolcular arasında saat 20.30'da Sirkeci istasyonuna gelişi.
Atatürk'ün, akşam Ayazpaşa Park Otel'e gelerek yemeği burada yemesi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1929 - Atatürk'ün, Ayasofya Camii ve Topkapı Sarayı'nda incelemelerde bulunması, daha sonra Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1927 - Atatürk'ün, milletvekili seçimini takiben millete bildirgesi: "...Evlâtlarının serbest reyleriyle memleketin mukadderatını kalben güven beslediği ellere bırakan Türkiye, millî ülküsünde ısrar ve millî çalışmalarında sarsılmaz birlikte muhterem ve kuvvetli bir varlık olduğunu bir kere daha göstermiş oluyor."
1923 - İkdam, Akşam, İleri, Tercüman-ı Hakikat, Tevhid-i Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri, dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca ortaklaşa "Müşterek" gazetesini yayımlamaya başladı. "Müşterek" gazete iki hafta çıktı.
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül). 26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Yunan birlikleri Nif (Kemalpaşa) hattına doğru çekilmeye devam etti. Yunanistan'dan gelen takviye kuvvetlerindeki erler İzmir'de karaya çıkmayı reddetti.
Aydın, İncirliova, Germencik, Kuşadası'nın düşman işgalinden kurtuluşu.
Yunan hükümeti istifa etti.
İtilaf Devletleri Temsilci üyelerinin Yunan Hükümeti adına Hamit Bey aracılığı ile Ankara Hükümeti'ne başvurmaları ve Anadolu'yu boşaltmak koşulu ile, Yunanistan'ın mütareke isteğini bildirmeleri.
Saruhanlı, Turgutlu ve Kuşadası'nın kurtuluşu.
Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa'nın Salihli'den, Sarıkamış'ta bulunan Doğu ve Diyarbakır'da bulunan Elcezire Cephesi Komutanlıklarına emri: "Musul bölgesi de Misak-ı Milli sınırlarımız içinde olduğundan, gerekirse silahla kurtarılması için komutanlıklarınızca gereken hazırlıkların yapılması ve tasarruf edilebilecek kuvvetlerin hazırlanması."
Atatürk'ün, Eşme'den Alaşehir-Salihli yönünde hareketi.
Atatürk'ün, Salihli'ye gelişi.
Atatürk'ün, Hindistan İslâm halkı tarafından emirlerine gönderilen paradan yüzbin lirayı düşman zulmüne maruz kalan köylülerimize ayırışı. [Kocatürk]
Fransız Generali Gouraud'un, Atatürk'e -Albay Mougin aracılığıyla- 30 Ağustos Zaferi'ni kutlayan telgrafı.
Ankara Hükûmeti'nin Roma Temsilcisi Celâlettin Arif Bey'in, Roma'dan Başkomutan Atatürk'e, 30 Ağustos Zaferi'ni kutlayan telgrafı.
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921)
1921 - Greeks thrown back at Battle of Sakarya. Battle of Sakarya, led by Mustafa Kemal.
1920 - "Takvimi Vekayi" Gazetesinde, rütbeleri indirilen subaylar arasında Mustafa Kemal'in rütbesinin yarbaylığa indirildiği yazıldı.
1919 - Sıvas Kongresi.
4-11 Eylül tarihleri arasında Sivas Kongresi vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.
Kongreye destek mesajları gelmeye başladı. Balıkesir'den Hacim Muhittin Bey (Çarıklı), Ali Fuat Bey (Cebesoy) ve Kazım Karabekir birer telgrafla desteklerini bildirdi. Kongrede manda tartışmaları devam etti.
Atatürk'ün, akşam arkadaşlarına, sohbet esnasında söyledikleri: "...Her şey bize gösteriyor ve anlatıyor ki, İstanbul'daki devlet ve siyaset adamları vatanın kurtuluşunu tek ümit halinde "Amerikan Mandası" fikrini kabule bağlı görüyorlar. Çünkü bunlar bizim hedef ve gayelerimizden, Türk milletinin uyanışından, millî irade ve eğilimin gelişim yönlerinden tamamiyle habersiz bulunuyorlar. Onlar bizi, üç beş adamın bir araya gelip hayal peşinden koşması kabilinden kimseler farz ediyorlar. Ve gafletlerinin derecesini bir türlü ölçemiyorlar. İtilâf Devletleri'nin baskısı ve hıyanet şebekelerinin propagandası altında belki de şaşırmış ve bunalmış bulunuyorlar. Şimdilik bunlara "biçareler!" demekten başka yapacağımız bir şey yoktur!"
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Yurdu parçalamak isteyen düşmanlara karşı kurulan yerel cemiyetlerin birleştirilmesi ile Sivas'ta kurulan bir dernek. Kurucusu Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) ve arkadaşlarıdır. Bu cemiyetin kurucuları 23.4.1920 tarihine kadar (TBMM'nin devlet yönetimini bilfiil alıncaya kadar) görev başında kalmıştır. Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü 1918-2000
1916 - İngiliz uçakları Haydarpaşa Garı'nı bombaladı.
Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye üyesi arkadaşları Hüseyin Rauf (Orbay) ve Bekir Sami (Kunduh) beyler ile Sivas'ta (4-11 Eylül 1919)
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde arkadaşlarıyla
4-11 Eylül 1919 Mustafa Kemal, Sivas Kongresi esnasında Sivas'taki Kongre Binası önünde eski Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf Orbay ile birlikte
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde Tümen Komutanı C. Cahit Toydemir ile birlikte
1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda, bir gün sonra Milletler Cemiyeti toplantısına katılmak üzere Cenevre'ye gidecek olan Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ı kabulü ve görüş*mesi.
Atatürk'ün sağlık durumu hakkında Dr. Nihat Reşat Belger, Prof. Dr. Neşet Ömer İrdelp ve Prof. Dr. Fiessinger'in müşterek raporu.
1936 - Ankara ve İstanbul Radyo şirketleri devlet tarafından satın alındı.
1931 - Bulgaristan’da yayımlanan “Yüzellilikler”in gazetesi Açık Söz kapatıldı.
Atatürk'ün, sabah Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.
1930 - Fethi Bey'in Manisa'da yaptığı konuşmada olaylar oldu.
Cumhurbaşkanlığı Makamı'nın bildirisi: "Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Hazretleri'nin yeni Serbest Cumhuriyet Fırkası'na karşı Devlet Başkanı olarak vaziyetleri, kendi açık mektuplarında belirtilmiştir. Buna rağmen, şurada burada açıkça veya ima yoluyla Reisicumhur Hazretleri'nin yeni parti ile beraber olduğu halka ifade edilmekte ve yayılmaktadır. Bu gibi ifade ve haberler gerçeğe tamamen ve kesin şekilde aykırıdır."
1927 - Samsun-Havza demiryolu hattı işletmeye açıldı.
İzmir'de daha sonraları Uluslararası İzmir Fuarı'nın çekirdeğini oluşturacak 9 Eylül Sergisi açıldı.
1925 - Atatürk'ün, milletin yükselme ve ilerlemesi yolunda alınan kararları desteklediklerini bildiren İstanbul Darülfünunu Fen Fakültesi Dekanı Hüsnü Hamit Bey'in telgrafına cevabı: "...Aydın gençliğimizin yenileşme ve ilerleme yolundaki millî harekete karşı gösterdiği ilgi ve duyarlığa teşekkürlerimi sunarım."
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül)
26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi. 30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması. 1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi. 9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi. 10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Manisa ve Nil'in (Kemal Paşa) kurtuluşu.
Yunan birlikleri İzmir'i boşalttı. Kente binlerce mülteci akın ediyor. Yunan memurları ve kolluk kuvvetleri de İzmir'i terketti. Yunan Ordu Komutanlığı Anadolu'yu boşaltma kararı aldı. Türk birlikleri Manisa'ya girdi. Nif (Kemalpaşa), Selçuk, Saruhanlı ve Sarıgöl kurtarıldı.
Atatürk'ün, Salihli'den, Ankara Komutanı Fuat (Bulca) Bey'e telgrafı: "İlâhî adalet, bizim için mesut bir şekilde belirmektedir. Zaferimizin Ankara'da oluşturduğu tesirleri, Meclisle ve Meclis dışında oluşan düşünce ve görüşleri, kısacası Ankara'daki çeşitli çevrelerde hâkim olan kanaat ve hissiyatı öğrenmek istiyorum. Bu husustaki tetkik ve araştırmanız sonucunu, kendi görüşünüze ilâve olarak bildirmenizi rica ederim. [Kocatürk]
Fethi (Okyar) Bey'in, Roma'dan, Atatürk'e İtalya Hariciye Nazırı ile görüşmesini bildiren telgrafı.
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Türk birlikleri saldırı hazırlıklarına başladı.
Başkomutan Papulas, Atina'dan Ankara'yı almaktan vazgeçmelerini ve ateşkes sağlanmasını istedi.
1920 - Külçe altın halinde ilk parti Sovyet yardımının Erzurum'a gelişi ve teslim alınışı : Bu altınlar Türkistan eski Cumhurbaşkanı, rahmetli Osman Kocaoğlu'nun ifadesine göre: "Kurtuluş Savaşı günlerinde, biz Türklerin en son kalan bir yarımada Anadolu'dan başka gidecek yerimiz yok. O da düşman tarafından basılmıştır. Türk kardeşlerimize askeri bir yardımda bulunamıyoruz. Kısa bir zamanda biz de Bolşeviklerce devlet olarak dağıtılacağız. Hazinemizdeki külçe altınların Atatürk Hükümetine verilmesini sizlerden ağlayarak rica etmekteyim." demiştir. Bu vesile ile Rusların gönderdiği külçe altınların Türkistanlı kardeşlerimize ait olduğunu açıklamaktadır.
Atatürk'ün, İtalya Dışişleri Bakanı Kont Sforza'ya, Cami (Baykut) Bey'in Roma temsilciliğine gönderilmesi nedeniyle mektubu.
1919 - Amerikan mandasının kabulü yolunda verilen önerge tartışıldı. Daha sonra bu önerge geri alındı.
Trakya'nın Türklüğünü müdafaa eden Ahali adlı gazete, Mehmet Behçet (Perim) tarafından Edirne'de yayınlanmaya başladı.
1919 - Sıvas Kongresi.
4-11 Eylül tarihleri arasında Sivas Kongresi vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.
1909 - Atatürk'ün, Cumalı Karargâhı'ndaki askerî manevranın sona erişinden sonra, Selânik'e dönmek üzere Cumalı'dan ayrılışı. [Kocatürk]
Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye üyesi arkadaşları Hüseyin Rauf (Orbay) ve Bekir Sami (Kunduh) beyler ile Sivas'ta (4-11 Eylül 1919)
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde arkadaşlarıyla
4-11 Eylül 1919 Mustafa Kemal, Sivas Kongresi esnasında Sivas'taki Kongre Binası önünde eski Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf Orbay ile birlikte
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde Tümen Komutanı C. Cahit Toydemir ile birlikte
1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda, Paris Büyükelçisi Suat Davaz'ı kabulü ve görüşmesi.
1936 - Atatürk'ün, Florya'da öğleden sonra denize girişi, daha sonra bürolarında çalışması.
1934 - Atatürk'ün, İzmir'in 12. kurtuluş yıldönümü nedeniyle kendisine gönderilen saygı ve kutlama telgrafına cevabı.
1933 - Atatürk'ün, akşamüzeri Maraş Milletvekili Mithat (Şayiam) Beyin evine uğrayışı, gece Çankaya'ya dönüşü.
1931 - Atatürk'ün, Sakarya motoru ile Dolmabahçe'den Fenerbahçe'ye kadar bir gezinti yapması, daha sonra Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1930 - Yunus Nadi Bey'in, Cumhuriyet gazetesinde "Serbest Cumhuriyet Partisi Başkanı Fethi Bey'in İzmir seyahati esnasında Cumhuriyet Halk Partisi aleyhine gelişen gösteriler nedeniyle" Atatürk'ten bir açıklama yapmasını isteyen mektubu.
1928 - Atatürk'ün, Darülfünun ve yüksekokul öğrencilerini taşıyan vapur Dolmabahçe Sarayı önünden geçerken gençlerin kendisine sevgi gösterisinde bulunmaları üzerine, Saray'ın penceresinden onları selâmlaması (Gençlerin gösterilerine devam etmesi üzerine Cumhurbaşkanlığı Orkestrası, Saray balkonuna çıkarak bazı parçalar çalmış, gençler de birlikte Cumhuriyet Marşı'nı söylemişlerdir).
1923 - Cumhuriyet Halk Partisi, Atatürk tarafından 9 Eylül 1923’de kuruldu.
Halk Fırkasının teşekkülü. Halk Fırkası Tüzüğü onaylandı. Böylece CHP'nin kuruluşu gerçekleştirildi.
Halk Fırkası'nın nizamnamesi (tüzüğü) mebus olan üyeler tarafından kabul edildi. Böylece ilk siyasi partinin kuruluşu için gerekli olan ilk adım atıldı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki Halk Partisi üyeleri tarafından "Halk Partisi Tüzüğü"nün kabul edilmesi. (Parti, 11 Eylül 1923 tarihinden itibaren kurulmuş, ancak İçişleri Bakanlığı'na kuruluş dilekçesi 23 Ekim 1923 günü verilmiştir). [Kocatürk]
Cumhuriyet Halk Partisi, Atatürk tarafından, "Halk Fırkası" adıyla 9 Eylül 1923’de kuruldu. Kurtuluş Savaşını örgütleyen ve yürüten "Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti"nin devamıdır. 20 Kasım 1923'de, "Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti" Halk Fırkası'nın bünyesine katıldı. Partinin adı 10 Kasım 1924'de "Cumhuriyet Halk Fırkası," 1935 yılında da (4. Kurultay) "Cumhuriyet Halk Partisi" oldu. Halk Fırkası'nın kuruluş dilekçesi 11 Eylül 1923 tarihinde İçişleri Bakanlığı'na verildi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Tarihi:
Cumhuriyet Halk Partisi, Atatürk tarafından 9 Eylül 1923’de kuruldu. Kurtuluş Savaşını örgütleyen ve yürüten "Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyetinin" devamıdır.
Başlangıçta "Halk Fırkası" adını alan Parti, 1924 yılında "Cumhuriyet Halk Fırkası", 1935 yılında da "Cumhuriyet Halk Partisi" oldu.
1927 yılında "Cumhuriyetçilik", "Halkçılık", "Milliyetçilik", "Laiklik" CHP’nin dört temel ilkesi olarak benimsendi.
CHP’nin tarihi Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihiyle özdeştir.
CHP kurucusu ve ilk Genel Başkanı Atatürk’ün önderliğinde bağımsızlığını kazandı, Cumhuriyeti kurdu, saltanatı kaldırdı, hilafete son verdi ve Ulusal Birliği sağladı.
Hukuk, eğitim ve toplumsal alanda gerçekleştirdiği reformlarla çağdaş Türkiye Cumhuriyeti'ni biçimlendirdi.
1935 yılında daha önceki dört ilkeye "Devletçilik" ve "Devrimcilik" ilkeleri eklenerek ilkeler altıya çıkarıldı. Partinin amblemi olan 6 ok bu ilkeleri simgeler.
CHP, ulusal sanayinin ve ekonominin geliştirilmesine öncülük etti.
II. Dünya Savaşı sonrasında tek parti konumunun tüm olanaklarına karşın, çok partili rejime geçiş sağlayarak öncü misyonunu sürdürdü.
Bu dönemde parlamenter demokratik rejimin kurumsallaşmasına dönük değişimleri gerçekleştirme ve temel hak ve özgürlükleri geliştirme mücadelesi verdi
1960’lı yılların ortalarında CHP sola açılarak kendisini "ortanın solu" olarak tanımladı.
1970’li yıllarda ideolojisini "demokratik sol" kavramıyla tanımlayan CHP, önerdiği sosyal reformlarla "düzen değişikliği"ni hedefledi.
Sosyalist enternasyonale katılan CHP, tarihsel geleneğini ve temellerini temsil eden ilkelerin yanı sıra sosyal demokrasinin evrensel ilkelerini de benimsedi.
Bu temel ilkelerin ışığında "özgürlük, eşitlik, dayanışma, emeğin üstünlüğü, gelişmenin bütünlüğü ve etkinliği ile demokratikleşme" ilkeleri de CHP programında yer aldı.
10 Eylül 1921 Zafer Tepe Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Sakarya Savaşı'nda cephede
10 Eylül 1922 Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal, yanında Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve yaveri Salih Bozok olduğu halde İzmir’e geliyor www.tsk.mil.tr/anitkabir/ataturk44.html
10 Eylül 1921 Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Sakarya Savaşı'nda cephede
Atatürk İzmir’de (10 Eylül - 1 Ekim 1922)
Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye üyesi arkadaşları Hüseyin Rauf (Orbay) ve Bekir Sami (Kunduh) beyler ile Sivas'ta (4-11 Eylül 1919)
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde arkadaşlarıyla
4-11 Eylül 1919 Mustafa Kemal, Sivas Kongresi esnasında Sivas'taki Kongre Binası önünde eski Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf Orbay ile birlikte
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde Tümen Komutanı C. Cahit Toydemir ile birlikte
Atatürk, Sivas Kongresi günlerinde
1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ve Budapeşte Büyükelçisi Behiç Erkin'i kabulü ve görüşmesi.
1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri motorla Boğaziçi'nde bir gezinti yapması.
1930 - Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Yunus Nadi Bey'in Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan 9 Eylül 1930 tarihli mektubuna cevabı: "Cumhuriyet gazetesinde bana hitaben yazılan açık mektubu okudum. Bu mektupta, son günlerde İzmir'de meydana gelen olaylar işaret olunarak, beni Cumhuriyet Halk Partisi'nden başka partilerin kendilerine mal etmeye çalıştıkları görüldüğünden söz edilerek durumun aydınlatılması için gerçeğin ifadesi isteniyor. Ben, Cumhuriyet Halk Partisi'nin Genel Başkanıyım. Cumhuriyet Halk Partisi, Anadolu'ya ilk ayak bastığım andan itibaren kurulup benimle çalışan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nden doğmuştur. Bu örgüte tarihen bağlıyım. Bu bağı çözmem için hiçbir sebep ve lüzum yoktur ve olamaz!"
1923 - Atatürk'ün, açılışı nedeniyle saygı ve bağlılık dileklerini ileten Tekfurdağı Türkocağı Başkanlığı'na başarı telgrafı.
1922 - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e girişi. Halk Paşa'ya büyük sevgi gösterilerinde bulundu. BÜYÜK ZAFER üzerine İstanbul Hükümeti'nin Mustafa Kemal Paşa'ya "Kumandan-ı besalet unvanı" hitabıyla tebrik telgrafı.
Atatürk'ün, Nif (Kemalpaşa)'ten hareketle Turgutlu üzerinden saat 14.00'te -Genelkurmay Başkanı Fevzi ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşalarla- İzmir'e gelişi, coşkun gösterilerle karşılanışı, Hükümet Konağı'na gidişi. [Kocatürk]
Atatürk'ün, Hükümet Konağı balkonundan, Konak Alanı'nı hıncahınç dolduran İzmirlileri selâmlaması ve kısa bir konuşma yapması: "Bu başarı milletindir!"
Atatürk'ün, Hükümet Konağı'nda, İzmir'de bulunan yabancı devlet temsilcilerini kabulü.
İstanbul Hükûmeti'nin, Büyük Zafer üzerine Atatürk'e "Kahraman Komutan!" hitabıyla tebrik telgrafı.
Gemlik Yunanlılar tarafından boşaltıldı. Bursa ele geçirildi.
Rum metropoliti Hrisostomos linç edildi.
Lord Curzon Yunanlıların Trakya'dan çekilmelerine karşı olduğunu bildirdi.
1922 - Mustafa Kemal enters Izmir. Turkish forces occupy and retake the city of Izmır.
1921 - Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Atatürk'ün, Zafertepe'den de daha ileri hatta geçişi (Kâzım Özalp hatıralarında der ki: "Başkumandan, İsmet Paşa ile beraber taarruz hareketini yakından takip ediyordu. Bu sırada topçu ateşinin daha tesirli bir şekilde düzenlenmesi için, 15. Tümenin yanına gitmeye karar verdi. Benim, bulunduğum yerden ayrılmamaklığımı ve muharebeyi Zafertepe'den idare etmemi uygun görerek, daha ileri hatta geçti. Başkumandanın böyle önemli bir durumda, en ileri hatta taarruz eden kıtaların yanında görülmesi ve muharebeyi fiilî harekât hattında takip etmesi, subay ve erlerin maneviyatları üzerinde büyük tesir yaptı." [Kocatürk]
1921 - Greeks thrown back at Battle of Sakarya. Battle of Sakarya, led by Mustafa Kemal.
1920 - Türkiye Komünist Partisi (TKP) Bakü'de kuruldu.
Bakü'de Mustafa Suphi tarafından Türkiye Komünist Partisi'nin kuruluşu ve kongresi. Türkiye Komünist Fırkası'nın kongresi Bakü'de Mustafa Suphi'nin konuşmasıyla açıldı.
1919 - Sıvas Kongresi.
4 - 11 Eylül 1919 tarihleri arasında Sivas Kongresi vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.
Ali Galip'in üzerine asker gönderilmesi sonucu yakınındakilerle Malatya'dan kaçışı, (Kahta yolu ile Urfa'dan, Halep'e kaçmıştır.)
Sivas Valisi Reşit Paşa'nın, Dahiliye Nazırı Adil Bey'e telgrafı: "...Verdiğiniz emir, Ali Galip Bey'in üzerine aldığı vazife doğrusu şaşkınlık ve hayretime sebep oldu. ..Maksadınız Mustafa Kemal Paşa ile Rauf Bey'i tutmak ve Kongre'yi dağıtmak ise, buna imkân olmadığını evvelce arz etmiştim."
1919 - Avusturya ile İtilaf devletleri arasında Sen Cermen Antlaşması.
