Dünya Kadınlar Günü 1857'de Amerika Birleşik Devletler'inde kötü çalışma koşullarını protesto için greve giden kadın tekstil işçilerine yapılan müdehalede 129 işçinin ölmesi anısına dünyada 1910, ülkemizde de 1921'den beri kutlanmakta. Öyküsü uzun ve zorlu ve hala tamamlanamamış bir mücadelenin öyküsü. Bu mücadeleye atfen James Oppenheim tarafından yazılan ve dünya kadın mücadelesinin ve 8 Mart'ın sembolü haline gelen şiiri paylaşmak isterim ben de. Oppenheim'ın duru ve incelikli ruhunu Metin Demirtaş'ın çevirisi de aynen yaşatıyor.
EKMEK VE GÜL
Yürüyoruz yürüyoruz, günün aydınlığında
Donuk fabrika bacalarına, yoksul mutfaklara
Çarpıyor sesimiz ve birden parlayan
Bir ışık gibi ulaşıyor insanlara
"Ekmek ve gül! Ekmek ve gül!"
Yürüyoruz yürüyoruz, erkekler için de yürüyoruz
Çünkü hâlâ bizim oğullarımızdır onlar
Ve biz hâlâ analık ederiz onlara
En zorlu iş, en ağır emek
Ve çalışmak doğuştan mezara dek
Ve böyle sürüp gitsin istemiyoruz
Yaşamak için ekmek
Ruhumuz için gül istiyoruz!
Yürüyoruz yürüyoruz kol kola
Saflarımızda ölüp gitmiş arkadaşlarımız
Ve türkümüzde onların kederli "Ekmek!" çığlıkları
Çünkü bir köle gibi çalıştırıldı onlar
Sanattan, güzellikten, sevgiden yoksun
Biz de bugün hâlâ onların özlemini haykırıyoruz
İş ve ekmek istiyoruz
Ama gül de istiyoruz
Yürüyoruz yürüyoruz, yan yana, güzel günler adına
Kadınız, insanız, insanlığı ayağa kaldırıyoruz
Paydos bundan böyle köleliğe, aylaklığa
Herkes çalışsın, bölüşülsün kardeşçe, yaşamın sundukları
İşte bunun için yükseliyor yüreklerimizden
Bu ekmek ve gül türküleri
Ve yineliyoruz hep bir ağızdan
"Ekmek ve gül! Ekmek ve gül!"
James OPPENHEIM
Çeviri: Metin DEMİRTAŞ
