Miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromu nedir?
Miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromu, minimum fiziksel veya zihinsel aktiviteden sonra semptomlarda artış ve fonksiyonda azalma olan efor sonrası halsizlik (PEM) olarak adlandırılır.
Miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromu (ME/CFS), karmaşık ve engelleyici bir hastalıktır. Beyin, kaslar, sindirim, bağışıklık ve kalp sistemleri dahil olmak üzere vücudun birçok bölümünü etkilemesine rağmen, Dünya Sağlık Örgütü tarafından nörolojik bir bozukluk olarak sınıflandırılmıştır.
"Miyaljik ensefalomiyelit" terimi, kaslarda ağrı ve beyin ve omurilikte iltihaplanma anlamına gelir. Bilim adamları, ME/CFS'li kişilerin vücutlarındaki bazı biyolojik değişiklikleri anlamaya başlıyorlar, ancak bunu nasıl önleyeceklerini veya tedavi edeceklerini henüz bulamadılar.
Araştırma, ME/CFS'nin aşağıdakileri içeren sorunlarla ilişkili olduğunu bulmuştur:
ME/CFS her yaştan, etnik kökenden ve sosyoekonomik kökenden erkek, kadın ve çocukları etkiler. Hastalığı olan kişilerin %75-80'i kadındır.
Araştırmacılar, hastalıkla yaşayan insanlarda birçok biyolojik anormallik tespit etmesine rağmen, henüz nedenini bilmiyoruz. Bazı insanlar için hastalık, bir enfeksiyon, toksik maruziyet, anestezi, aşılama veya araba kazası gibi travma ile aniden tetiklenebilir. Diğer insanlarda, ME/CFS aylar veya yıllar içinde yavaş yavaş gelişebilir.
Araştırmalar, miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromu'nun biyolojik bir hastalık olduğunu ve fit olmama veya zihinsel sağlık sorunlarından kaynaklanmadığını açıkça göstermektedir.
Miyaljik ensefalomiyelit/kronik yorgunluk sendromu (ME/CFS) nedir?
Miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromu (ME/CFS), karmaşık ve engelleyici bir hastalıktır. Beyin, kaslar, sindirim, bağışıklık ve kalp sistemleri dahil olmak üzere vücudun birçok bölümünü etkilemesine rağmen, Dünya Sağlık Örgütü tarafından nörolojik bir bozukluk olarak sınıflandırılmıştır.
"Miyaljik ensefalomiyelit" terimi, kaslarda ağrı ve beyin ve omurilikte iltihaplanma anlamına gelir. Bilim adamları, ME/CFS'li kişilerin vücutlarındaki bazı biyolojik değişiklikleri anlamaya başlıyorlar, ancak bunu nasıl önleyeceklerini veya tedavi edeceklerini henüz bulamadılar.
Araştırma, ME/CFS'nin aşağıdakileri içeren sorunlarla ilişkili olduğunu bulmuştur:
- Vücudun hücresel düzeyde enerji üretme yeteneği
- Bağışıklık, nörolojik ve hormonal sistemler
- Kan basıncı ve kalp atış hızı regülasyonu
- Sindirim Uyumu
- Biliş – bilginin ne kadar hızlı işlendiği
ME/CFS her yaştan, etnik kökenden ve sosyoekonomik kökenden erkek, kadın ve çocukları etkiler. Hastalığı olan kişilerin %75-80'i kadındır.
Miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromu ne sebep olur?
Araştırmacılar, hastalıkla yaşayan insanlarda birçok biyolojik anormallik tespit etmesine rağmen, henüz nedenini bilmiyoruz. Bazı insanlar için hastalık, bir enfeksiyon, toksik maruziyet, anestezi, aşılama veya araba kazası gibi travma ile aniden tetiklenebilir. Diğer insanlarda, ME/CFS aylar veya yıllar içinde yavaş yavaş gelişebilir.
Araştırmalar, miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromu'nun biyolojik bir hastalık olduğunu ve fit olmama veya zihinsel sağlık sorunlarından kaynaklanmadığını açıkça göstermektedir.
Kronik yorgunluk sendromu belirtileri nelerdir?
Miyaljik ensefalomiyelit (ME) ve kronik yorgunluk sendromu (CFS) temel belirtileri, minimum fiziksel veya zihinsel aktiviteden sonra semptomlarda artış ve fonksiyonda azalma olan efor sonrası halsizlik (PEM) olarak adlandırılır. Bazen insanlar buna “çarpma” olarak atıfta bulunur.
Araştırmalar, ME/CFS'li kişilerin aktivite veya egzersize diğer insanlardan farklı bir fiziksel tepkisi olduğunu göstermektedir. Bu, ME/CFS geliştirmeden önce sorunlara neden olmayacak herhangi bir fiziksel veya zihinsel aktiviteden sonra anormal tükenmeyi içerir. PEM'e neden olan efor miktarı, hastalığın şiddetine göre değişir ve zamanla değişebilir. Yanıt, belki 24 veya 48 saat sonra gecikebilir, bu da ne kadar aktivitenin çok fazla olduğunu bulmayı zorlaştırabilir. Egzersiz veya aktivitenin miktarına ve türüne bağlı olarak, PEM birkaç gün sürebilir veya haftalar, aylar hatta yıllar süren ciddi nüksler olabilir.
ME/CFS'li kişiler, bir zamanlar hafife aldıkları aktivitelerin sağlıklarına çok büyük zarar verdiğini görürler. Örneğin, kısa bir gezinti, bir arkadaşla kahve içmek, çocuğunu okula hazırlamak ya da daha önce hiç sorun olmayan trene binmek artık çok zor ya da imkansız olabilir. Bazen bir aktivite tamamdır, ancak daha sonra başka bir aktivite eklemek çok fazla olabilir ve PEM'e yol açabilir.
ME/CFS çok karmaşık, çok sistemli, kronik bir hastalıktır ve onunla yaşayan insanlar birçok semptom yaşayabilir. Herkes bu semptomların hepsini yaşamaz ve tanı için hepsi gerekli değildir.
Yaygın Kronik yorgunluk sendromu belirtileri şunları içerir:
Araştırmalar, ME/CFS'li kişilerin aktivite veya egzersize diğer insanlardan farklı bir fiziksel tepkisi olduğunu göstermektedir. Bu, ME/CFS geliştirmeden önce sorunlara neden olmayacak herhangi bir fiziksel veya zihinsel aktiviteden sonra anormal tükenmeyi içerir. PEM'e neden olan efor miktarı, hastalığın şiddetine göre değişir ve zamanla değişebilir. Yanıt, belki 24 veya 48 saat sonra gecikebilir, bu da ne kadar aktivitenin çok fazla olduğunu bulmayı zorlaştırabilir. Egzersiz veya aktivitenin miktarına ve türüne bağlı olarak, PEM birkaç gün sürebilir veya haftalar, aylar hatta yıllar süren ciddi nüksler olabilir.
ME/CFS'li kişiler, bir zamanlar hafife aldıkları aktivitelerin sağlıklarına çok büyük zarar verdiğini görürler. Örneğin, kısa bir gezinti, bir arkadaşla kahve içmek, çocuğunu okula hazırlamak ya da daha önce hiç sorun olmayan trene binmek artık çok zor ya da imkansız olabilir. Bazen bir aktivite tamamdır, ancak daha sonra başka bir aktivite eklemek çok fazla olabilir ve PEM'e yol açabilir.
ME/CFS çok karmaşık, çok sistemli, kronik bir hastalıktır ve onunla yaşayan insanlar birçok semptom yaşayabilir. Herkes bu semptomların hepsini yaşamaz ve tanı için hepsi gerekli değildir.
Yaygın Kronik yorgunluk sendromu belirtileri şunları içerir:
- Düşünme, konsantre olma, hafıza kaybı, görme, sakarlık, kas seğirmesi veya karıncalanma ile ilgili sorunlar (bazen 'nörobilişsel sorunlar' olarak adlandırılır).
- Uyku bozuklukları.
- Kaslarda, eklemlerde veya kafada ağrı.
- Kan basıncında değişiklikler, baş dönmesi.
- Çarpıntı, eforla veya ayakta dururken artan kalp hızı veya nefes darlığı.
- Işığa, kokuya, dokunmaya, sese, yiyeceklere, kimyasallara ve ilaçlara karşı alerjiler veya hassasiyetler.
- Mide bulantısı, şişkinlik, kabızlık , ishal gibi gastrointestinal değişiklikler.
- İdrar sorunları.
- Boğaz ağrısı, hassas lenf düğümleri ve grip benzeri bir his.
- Belirgin kilo değişimi – aşırı kilo verme veya hızlı kilo alma
ME/CFS insanları nasıl etkiler?
Kronik yorgunluk sendromu, farklı insanları farklı şekillerde etkiler, bazıları diğerlerinden daha şiddetlidir. ME/CFS'nin oluşturabileceği engellilik düzeyini gösteren dört ME/CFS şiddeti düzeyi vardır:
Çoğu insan için ME/CFS ömür boyu süren bir hastalıktır. Tam iyileşme (hastalık öncesi işlevselliğe dönüş) nadirdir ve %10'dan az olduğu tahmin edilmektedir. ME/CFS'li bazı kişiler için zaman geçtikçe ve hastalıkları iyileştikçe daha fazlasını yapabileceklerini göreceklerdir, ancak bu yavaş ve kademeli bir süreçtir. Ancak, bu herkes için geçerli değildir. Bazı insanlar hastalıklarının zamanla kötüleştiğini bulurken, diğerleri biraz stabil kalabilir. Destek ve tempo ile insanlar genellikle yaşam kalitelerini iyileştirebilirler.
- hafif : hastalık öncesi aktivitede %50 azalma
- orta : çoğunlukla eve bağlı
- şiddetli : çoğunlukla yatalak
- çok şiddetli : tamamen yatalak ve beslenme ve hidrasyon dahil olmak üzere temel faaliyetlerde yardıma ihtiyacı var.
Çoğu insan için ME/CFS ömür boyu süren bir hastalıktır. Tam iyileşme (hastalık öncesi işlevselliğe dönüş) nadirdir ve %10'dan az olduğu tahmin edilmektedir. ME/CFS'li bazı kişiler için zaman geçtikçe ve hastalıkları iyileştikçe daha fazlasını yapabileceklerini göreceklerdir, ancak bu yavaş ve kademeli bir süreçtir. Ancak, bu herkes için geçerli değildir. Bazı insanlar hastalıklarının zamanla kötüleştiğini bulurken, diğerleri biraz stabil kalabilir. Destek ve tempo ile insanlar genellikle yaşam kalitelerini iyileştirebilirler.
Kronik yorgunluk sendromu tanı ve tedavisi
Şu anda miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromunu teşhis etmek için tek bir test yoktur. Doktorlar, semptomlara neden olabilecek diğer tüm hastalıkları dışlayarak ve kabul edilen tanı kriterlerini izleyerek tanı koyarlar. Kişinin rutin tıbbi testlerden elde ettiği sonuçlar genellikle normal olacaktır, ancak ek testler anormallikler gösterebilir.
Şu anda herhangi bir tedavi ve kanıta dayalı tedavi bulunmamaktadır. Semptomlarınızı yönetmenize yardımcı olmak için sizinle birlikte çalışabilecek bir doktor bulmak önemlidir.
Ulusal Tıp Akademisi klinik kriterlerini kullanan ME/CFS için tanı kriterleri
Miyaljik ensefalomiyelit ve kronik yorgunluk sendromu tanısı için kişide aşağıdaki üç belirti bulunmalıdır:- En az 6 ay süreyle işlevsellikte önemli azalma ve kalıcı ve derin yorgunluk.
- Egzersiz sonrası halsizlik.
- Rahatsız edici uyku.
- Bilişsel bozukluk (hafıza ile ilgili zorluk, kelime bulma, anlama vb.).
- Ortostatik intolerans (çarpıntı, terleme, baş dönmesi, ayaktayken mide bulantısı gibi yatarken azalan veya ortadan kalkan semptomlar).
Şu anda herhangi bir tedavi ve kanıta dayalı tedavi bulunmamaktadır. Semptomlarınızı yönetmenize yardımcı olmak için sizinle birlikte çalışabilecek bir doktor bulmak önemlidir.
