İftariyelikler, Ramazan ayının vazgeçilmez lezzetleri arasında yer alır. İftar sofralarının açılışında yer alan bu küçük ama özel yiyecekler, aslında yüzyıllardır süregelen bir geleneğin parçasıdır. Osmanlı mutfağından günümüze kadar uzanan iftariyelikler, sadece Türkiye’de değil, dünya genelinde de farklı kültürlerde benzer şekilde benimsenmiştir. Peki, bu lezzetli geleneğin kökeni nedir ve nasıl gelişmiştir? Gelin, iftariyeliklerin tarihine doğru lezzetli bir yolculuğa çıkalım. 
Saray mutfağında iftarın açılışı genellikle hurma ve su ile yapılırdı. Daha sonra, Osmanlı’nın meşhur şerbetleri, reçelleri ve peynir çeşitleri sofralara konurdu. Pastırma da özellikle tercih edilen bir iftariyelikti; çünkü hem lezzetli hem de tok tutucu bir özelliğe sahipti. Osmanlı sofralarında ayrıca tatlı bir başlangıç yapmak için bal, kaymak ve güllaç gibi hafif tatlılar da bulunurdu.
İftariyelikler sadece padişah sofralarında değil, mahallelerde kurulan büyük iftar sofralarında da önemli bir yere sahipti. Ramazan aylarında cami avlularında, medreselerde ve hanlarda ücretsiz iftar sofraları kurulurdu. Bu sofralarda misafirler önce hurma ve zeytinle oruçlarını açar, ardından çorba ve ana yemeklere geçilirdi.
İftariyelikler, yüzyıllardır iftar sofralarının olmazsa olmazı olarak yerini koruyor. Bugün de dünyanın dört bir yanında, farklı kültürlerde bu gelenek yaşatılmaya devam ediyor. Sofralarımıza bereket, lezzet ve tarih katan bu eşsiz kültür, Ramazan’ın en güzel yönlerinden biri olmaya devam ediyor.
Osmanlı Mutfağında İftariyeliklerin Önemi
Osmanlı döneminde iftar sofraları ihtişamlı ve gösterişli olurdu. Ancak, oruç açılırken mideyi yormamak için öncelikle "iftariyelik" adı verilen hafif yiyecekler tercih edilirdi. Osmanlı saray mutfağında hurma, zeytin, peynir, reçeller, pastırma ve tatlılar iftariyelik olarak sunulurdu. Bu gelenek, padişah sofralarından halk sofralarına kadar uzanırdı. Özellikle "Enderun sofraları" olarak bilinen saray iftarlarında iftariyelikler titizlikle hazırlanır, misafirlere büyük bir özenle sunulurdu.Saray mutfağında iftarın açılışı genellikle hurma ve su ile yapılırdı. Daha sonra, Osmanlı’nın meşhur şerbetleri, reçelleri ve peynir çeşitleri sofralara konurdu. Pastırma da özellikle tercih edilen bir iftariyelikti; çünkü hem lezzetli hem de tok tutucu bir özelliğe sahipti. Osmanlı sofralarında ayrıca tatlı bir başlangıç yapmak için bal, kaymak ve güllaç gibi hafif tatlılar da bulunurdu.
İftariyelikler sadece padişah sofralarında değil, mahallelerde kurulan büyük iftar sofralarında da önemli bir yere sahipti. Ramazan aylarında cami avlularında, medreselerde ve hanlarda ücretsiz iftar sofraları kurulurdu. Bu sofralarda misafirler önce hurma ve zeytinle oruçlarını açar, ardından çorba ve ana yemeklere geçilirdi.
İftariyelikler Dünya Mutfağında Nasıl Yer Edindi?
İftariyelik kültürü yalnızca Osmanlı İmparatorluğu ile sınırlı kalmadı. Farklı coğrafyalarda da benzer gelenekler gelişti. İşte dünyanın çeşitli mutfaklarından iftariyelik benzeri gelenekler:- Arap Mutfağı: Hurma ve süt, Arap dünyasında iftarın vazgeçilmezleri arasındadır. Bu gelenek, İslam dünyasında yaygın bir şekilde uygulanır. Hurma, Peygamber Efendimiz tarafından da oruç açarken tercih edilmiştir.
- Hint Mutfağı: Hint Müslümanları iftarlarını genellikle samosa adı verilen baharatlı börekler ve tatlı şerbetlerle açar. Ayrıca, kızarmış atıştırmalıklar ve baharatlı içecekler de yaygındır.
- Endonezya Mutfağı: Kolak adı verilen Hindistan cevizi sütü, muz ve tatlı patatesten yapılan geleneksel tatlı, Endonezya'da iftar sofralarının vazgeçilmezidir.
- Balkan Mutfağı: Balkan ülkelerinde, özellikle Bosna-Hersek’te iftariyelikler arasında börek, kaymak ve özel reçeller bulunur. Ayrıca, sıcak pide de sofralarda yerini alır.
- Orta Doğu Mutfağı: Lübnan ve Suriye gibi ülkelerde humus, labne, zeytin ve baharatlı mezeler iftariyelik olarak tüketilir.
İftariyelikler, yüzyıllardır iftar sofralarının olmazsa olmazı olarak yerini koruyor. Bugün de dünyanın dört bir yanında, farklı kültürlerde bu gelenek yaşatılmaya devam ediyor. Sofralarımıza bereket, lezzet ve tarih katan bu eşsiz kültür, Ramazan’ın en güzel yönlerinden biri olmaya devam ediyor.
