Son kullanma tarihi geçmiş, bayatlamış bir tarayıcı kullanıyorsanız. Mercedes kullanmak yerine tosbaya binmek gibi... Websiteleri düzgün görüntüleyemiyorsanız eh, bi zahmet tarayıcınızı güncelleyiniz. Modern Web standartlarını karşılayan bir tarayıcı alternatifine göz atın.
Konum: Orta Doğu, Akdeniz kıyısında, Lübnan ile Türkiye arasında yer alır. Coğrafi konumu: 35 00 Kuzey enlemi, 38 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Orta Doğu Yüzölçümü: 185,180 km² Sınırları: toplam: 2,253 km Sınır komşuları: Irak 605 km, İsrail 76 km, Ürdün 375 km, Lübnan 375 km, Türkiye 822 km Sahil şeridi: 193 km İklimi: Çoğunlukla çöl iklimi. Arazi yapısı: Başlıca olarak bozkır ve çöl platoları, dar kıyı ovaları, batıda dağlar yer alır. Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Tiberias Gölü 200 m En yüksek noktası: Hermon Dağı 2,814 m Doğal kaynakları: petrol, fosfat, krom, manganez, asfalt, demir, kaya tuzu, mermer, alçıtaşı, hidro enerji Nüfus: 16,728,808 (Temmuz 2001 verileri) Nüfus artış oranı: %2.54 (2001 verileri) Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini) Bebek ölüm oranı: 33.8 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini) Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 68.77 yıl Erkeklerde: 67.63 yıl Kadınlarda: 69.98 yıl (2001 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 3.95 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.01 (1999 verileri) Ulus: Suriyeli Nüfusun etnik dağılımı: Arap %90.3, Kürt, Ermeni, diğer %9.7 Din: Sünni Müslümanlar %74, Alevi, Şii ve diğer Müslüman mezhepler %16, Hıristiyan %10, Musevi Diller: Arapça (resmi); Kürtçe, Ermenice, diğer Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfusta: %70.8 Erkekler: %85.7 Kadınlar: %55.8 (1997 verileri)
Emeviler döneminde İslam İmparatorluğu'nun merkezi olan Suriye, çağlar boyu işgalllere uğramış ve Romalılardan Moğollara, Haçlılardan Osmanlılara dek, pek çok devletin denetimi altına girmiş bir ülke.
Suriye günümüzde ise, çoğunluğu oluşturan Sünni Araplar dışında, Kürtler, Ermeniler, Asuriler, Aleviler ve Dürziler gibi çok çeşitli etnik ve dini grubu barındırıyor.
GENEL BİLGİLER
1918'de, İngiliz kuvvetlerinin desteğiyle Emir Faysal liderliğinde Şam'ı ele geçiren Arap kuvvetleri, Suriye'yi Osmanlı İmparatorluğu denetiminden çıkardı. Bir süre Fransız mandası altında kalan Suriye, 1946'da bağımsız oldu.
Ancak bağımsız Suriye, toplumdaki çeşitli grupların çıkar çatışmaları nedeniyle siyasi istikrara kavuşamadı.
Ülke kısa süreliğine Cemal Nasır liderliğindeki Mısır ile birleşerek (1958-1961) Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni oluşturdu. Ancak bu birliğe, bir grup subayın düzenlediği darbe son verdi.
Arapların birliğini savunan, Aleviler denetimindeki Baas (Uyanış) Partisi'nin 1963'te denetimi ele geçirmesi, ülke tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı oldu.
Bunu takip eden 10 yılda askeri darbelerle peşpeşe gelen yönetim değişiklikleri yaşandı, ancak Baas'ın hakim konumu sürdü.
Son olarak Hafız Esad, 1970'te devlet başkanını devirdi ve 30 yıllık iktidar sürecini başlattı. Baas Partisi de hala iktidarı elinde tutuyor.
Baas yönetimi, ülke içinde otoriter tavrı, yurtdışında İsrail aleyhtarı katı siyaseti dolayısıyla eleştiri görüyor. Bu eleştiriler, özellikle Devlet Başkanı Hafız Esad döneminde yoğunlaştı.
Suriye, İsrail sınırındaki stratejik önemdeki Golan Tepeleri'ni 1967'de kaybetti. Komşusu Lübnan'da yaşanan iç savaş ise, Şam yönetiminin bölgedeki nüfuzunu sınırları dışına yaymasını sağladı.
Israil'in 1967'de işgal ettiği Golan Tepeleri iki ülke arasında gerginlik yaratıyor.
Ancak Lübnan'ın eski başbakanı Refik Hariri'yi hedef alan bir suikast ardından baskı altında kalan Şam yönetimi bu ülkedeki askerlerini 29 yılın ardından 2005'te çekti.
Bu konuda hazırlanan bir Birleşmiş Milletler raporunda da Suriye'nin ısrarlı yalanlamalarına rağmen, suikaste Suriyeli yetkililerin karışmış olduğu suçlamaları yer aldı.
Suriye'de hükümet muhalefet hareketlerine karşı son derece katı bir tutum izliyor. 1982'de Müslüman Kardeşler Örgütü'nün Hama'da başlatığı ayaklanmanın bastırılması sırasında binlerce kişi hayatını kaybetti.
Hafız Esad'ın 2000 Haziran'ında ölümü ardından ise yerini oğlu Beşar Esad aldı.
Ziyaret Mekanları
Seyyide Zeynep Camii
Burada Peygamber Efendimizin torunu, İmam-ı Ali ve Hz. Fatıma'nın kızları, İmam-ı Hasan ve Hüseyin'in kızkardeşi Hz. Zeynep yatmaktadır.
Cami her ne kadar Ayasofya gibi cami olmaktan çıkartılmış ise de namaz kılanlara kimse ses etmiyor. Türbenin içine 5 ton altın katıldığı söylenen büyük bir kubbesi var. Hz. Zeynep (r.a.) Kerbela vakasını bizzat yaşamış, bütün yakınlarının ölümünü izlemiş, çok cefalar çekmiş en yüksek manevi makamlara sahip hanımlar arasında.
Hz.Cafer-i Tayyar ve Bilal-i Habeşi Hz.'lerinin yattığı türbe
Bir mezarlık içinde bulunan aynı türbede yatıyorlar. Cafer-i Tayyar hazretleri Hz.Ali'nin abisi, Peygamberimizin amca oğludur aynı zamanda sancaktarıdır. Mute savaşında Sancak taşırken önce bir eli kesilince diğer eliyle, öteki eli de kesilince kesik elleriyle göğsüne sarıp sancağı taşımış en son başı da kesilerek şehit edilmiştir. Peygamberimiz Mekke'de bu olayı yanındakilere aynen nakletmiş ve kesilen ellerinin yerine birer kanat takıldığını ve Cennete uçarak gittiğini belirtmiştir. Bu yüzden Tayyar lakabını almıştır.
Bilal-i Habeşi hazretleri ise İslamiyet geldiğinde Cumhoğullarının yanında, Ümeyye b. Halef'in kölesi olarak bulunuyordu. İslamiyeti kabul ettiği için çok işkenceler, eziyetler görenlerden biriydi. Sahibi Ümeyye b. Halef, kölesi olan Hz. Bilal'i her gün çöl sıcağının kumları alev topu haline getirdiği öğle saatlerinde alır, kumların üstüne yüz üstü yatırır, sırtına da büyükçe bir kaya parçası koyar, İslam'dan dönmesini, Hz. Peygamber'den yüz çevirmesini isterdi. Hz.Ebubekir onu satın alarak bu eziyetten kurtarmış, Peygamberimizde kendisini azad etmiştir. Bilal-i Habeşî'nin Mekke'nin fethinde Kâbe-i Muazzama'nın damına çıkarak okumuş olduğu ezan, tarihin sayfalarına ve sahabilerin kalplerine ezandan cennetler inşa etmişti.
Türk şehitliği
Osmanlıların yaptırdığı ve diğer camilerin aksine sivri uçlu yuvarlak minareli bir caminin bahçesinde yatmaktalar. Burada ayrıca son padişah Vahdettin Han da yatmakta.
Emevi camii ve Büyük Çarşı
Mısır çarşısına benzeyen mimarisi ve ortamı ile oldukça uzun ve büyük bir çarşının içinden geçip Emevi Camii'ne ulaştık. Camiye girmeden hemen önce Selahaddin Eyyubi'nin türbesi var. Kendisi Halep'i ilk fetheden ve Haçlı seferlerine ilk karşı koyan büyük bir kumandan.
Emevi Camii Emeviler zamanında kilise iken camiye çevrilmiş. Caminin kendisi de büyük avlusu da. Minarelerden birinin ismi ak minare. Hz.İsa'nın yeniden dünyaya bu minareden ineceği rivayeti var. Avluya girişte sol tarafta İmam-ı Hüseyin'in Kerbela'da Yezid'in adamları tarafından kesilen ve Şam'a getirilen mübarek başlarının defnedildiği ve ziyaret edildiği bölüm var.
Camiinin iç kısmında ise Hz.Yahya'nın (a. s.) kabri var.
Suriye'nin üçüncü büyük şehri Humus'da Halid bin Velid camii ve Hama şehrinde bulunan ve surlar üzerinden su taşımaya yarayan dertli dolap denilen su değirmenleri de görülmeye değer yerlerden.
Ayrıca Halep'in ünlü kapalı çarşısı ve Ermeni çarşısı da denilen Tilel çarşısı da keyifli alışveriş yapılabilecek mekanlardan.
Halep; İstanbul, Edirne, Bursa, Kahire ve Şam kentleri ile birlikte Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere sıfatını almış bir kent. Çünkü, Yavuz Sultan Selim, Halep Camii Kebiri’nde cuma namazı kılmıştır. Halep, Hz. Ömer zamanında Suriye’nin diğer bölgeleri ile birlikte Bizanslılar’dan alınarak İslâm idaresine girmiş. Bir süre Emevî ve Abbasilerin yönetiminde kalmış. Hatta Hamdan sülâlesinin en büyük hükümdarı Seyfed-Devle döneminde bağımsız bir başkent bile olmuş. Selçuklular ve Memlüklüler’den sonra Osmanlılar’ın eline geçmiş. Osmanlılar Halep’i 1918 yılında, yani 82 yıl önce terk etmişler. O dönemde Halep’in nüfusu 3 binmiş ve kent, kale içinde yer alırmış.
Arap misafirperverliğine, zengin kültürel çeşitliliğe ve sihirli doğal güzelliklere sahip Suriye, keşfedilmeyi bekliyor. En uzun sınır komşumuz olan bu ülke, Mezopotamya’nın binlerce yıllık kültür birikimine evsahipliği yapıyor.
Keşfedilmeyi bekleyen ülke
Suriye doğa harikalarıyla, dağlarıyla, yeşil ovalarıyla, sakin kıyılarıyla ve karlı dağlarıyla apayrı bir özellikte. Akdeniz’e 172 kilometrelik kıyısı bulunan Suriye, tarihin başlangıcından itibaren bir buluşma ve kavşak noktası. Burası tarih boyunca, halkların, uygarlıkların ve imparatorlukların uğrak yeri oldu. 185 bin kilometrekare yüzölçüme sahip ülkede 18 milyondan fazla insan yaşıyor. Son yıllarda gösterdiği atılım ve modern görünümü diğer bölge ülkelerinden Suriye’yi ayırıyor. Uygarlıkların geçiş noktasında duran Suriye, kendisini tanımak isteyenlere, yeni şeyler keşfetmeye sevkeden ülke diye anlatılır. Suriye’yi tanımak için, çöllerini, vadilerini, kalelerini, çarşılarını ve saraylarını görmek ve gezmek gerekir. Suriye’de el sanatları, hediyelik eşya için çok zengin atlernatifler sunuyor. Üfleme cam, bakır ve gümüş üzerine oyma, sedefli mozaik, brokar ve Arap kaligrafi eserlerinin hepsi sanatın zirvesindedir. Suriye’nin güneşi, turistleri Lazkiye’ye ve Tartus’ta bulunan tatil yerlerine çeker. Turistler Akdeniz kıyılarında iyi vakit geçirmelerine fırsat sağlar. 2003 yılından beri düzenlenmekte olan İpek Yolu Festivali, başta Palmira, Halep, Şam, Bosra, Tartus ve Lazkiye olmak üzere doğu ve batıdan Suriye’ye gelen kafileleri buluşturuyor. Bu festivalde, ipek yolu kafilelerinin örf ve adetlerini canlandırmakla birlikte, farklı faaliyetler de düzenleniyor.
Halep Kalesi
Bir tepe üzerine kurulmuş Halep Kalesi, bugün de kentin simgesi durumunda. Kalenin etrafını, çepeçevre bir su kanalı sarıyor. Su kanalını bir köprü ile geçilerek birinci kapının bulunduğu avluya ulaşılıyor. Kaleyi yaptıran Selâhattin Eyyübi’nin oğlu. Avluda başımızı yukarı kaldırdığımızda gözetleme deliklerini görüyoruz. Zamanında buralardan düşmanların üstüne kızgın yağ dökülürmüş. İç içe beş kapıdan geçiyoruz ve karanlık odalara inen merdivenler, bizi zindanlar ile mahzene doğru götürüyor.Daha sonra çok geniş bir alana geliyoruz. Burası kabul salonu ve tüm şehre hâkim. Kalede Almanlar’ın yönetiminde büyük bir restorasyon çalışması sürdürülüyor. Kale içinde saray kalıntıları, dar sokaklar ve maalesef yeni yapılmış çirkin bir de amfi tiyatro var. Halep’te 42 kilise, 620 cami, 68 han ve 170 hamam varmış. Ünlü Halep kapalı çarşısına dalıyoruz. Çarşı değişik sektörlere bölünmüş. Halı hanı, altın hanı, kumaş hanı, mobilya hanı gibi… Sedef ve lapis taşı, Halep’e özgü turistik kalemleri oluşturuyor. Halep’i ziyaret ederseniz aklınızda bulunsun.
Çarşının yana açılan kapılarından evlerin bulunduğu sokaklara geçiliyor. Çarşı ve konutlar Çin geleneğinde olduğu gibi iç içe. Avlulu tipik bir lokantada öğle yemeği yiyemedik; ama kalenin yamacında buluştuktan sonra çok sayıda eski sarı taksinin aktığı caddelerde, rehberimiz sempatik Magi’nin yönetiminde pazar günü de açık olan Katolik Latin Kilisesi’ni gezdik.
Kerpiç ve ahşap malzemenin yerini kayısı renkli Halep taşları almış. Taş ustalığı tek kelime ile “harika”. Yapı, şehrin mimarî üslûbunu koruyor. Kendini kesinlikle betona ezdirmemiş. Sokaklarda askerî kıyafet içinde lise öğrencilerini görüyoruz. Önce onları askerî lise öğrencileri zannediyorum. Ancak daha sonra tüm orta öğretimin okul üniformalarının bu şekilde olduğunu anlıyoruz. Halep’in yeni bölümünde lüks, üç katlı villâlar dikkatimizi çekiyor. Evlerin ön cepheleri, Halep taş ustaları tarafından başarılı bir çalışmayla şekillendirilmiş. Halep Üniversitesi de burada. Her köşede Hafız Esad ile oğlu Başar’ın resimleri, tabloları ve posterleri yer alıyor. Hafız Esad’ın dört oğlundan biri hayatta değil, trafik kazasında ölmüş. Son dönemde Türkiye ile yakın ilişkiler kuran yeni devlet başkanı Başar Esad, bir göz doktoru. Bu genç lider, sokaklarda gördüğüm uzun suratlı ve kızıl saçlı tipik Suriyeliler’e doğrusu çok benziyor. Babül Faraç Caddesi, kentin en hareketli yerlerinden biri. Dükkânlar cıvıl cıvıl insanlarla dolup taşıyor.
Kör Hafızlar Avlusu ve Emevî Camii
Halep’in ünlü Emevî Camii’nin geniş avlusunda tabureye oturmuş veya yere çömelmiş kör hafızlar, çeşitli makamlarda dualar okuyor. Camide restorasyon çalışmaları hızla devam ediyor. Bu arada Yahya Peygamber’in babası olan Zekeriya Peygamber’in gümüş bir kafesin içinde yer alan türbesini ziyaret ediyoruz. Rehberimiz Magi ile buluşup otobüsümüze yöneliyoruz. Bekir Cansu Bey otobüse geç kaldığı için ceza olarak satın aldığı kol burma tatlısını iştahla midemize indiriyoruz. Halep’in tatlısı ünlü. Hatta tatlı üzerine bestelenmiş beş adet şarkı bile varmış.
Yıl: 1917… Atatürk Halep’ten İstanbul’a dönmeye karar verir. Ancak kendisini, yaverini ve emir erini İstanbul’a getirecek olan kara trene verecek parası yoktur. Kendisine Cemal Paşa yardım elini uzatır. Atları satılır ve 2 bin altın Mustafa Kemal’e teslim edilir. Biz de artık Halep’ten Reyhanlı Cilvegözü sınır kapısına doğru hareket ediyoruz. Şiddetli bir yağmur yağıyor. Yol boyunca Romalılar’ın yaptırdığı ünlü taş Halep-Antakya yolu zaman zaman bize eşlik ediyor. Ne muntazam taşlar, ne güzel işçilik. Cilvegözü Sınır Kapımızın biz gezginlere sunduğu imkânlar daha fazla. Sınırdan kısa zamanda geçip Reyhanlı üzerinden Antakya’ya doğru yol alıyor ve Türkiye’ye dönmüş oluyoruz.
Suriye'nin Künyesi
Nüfus: 17 milyon 800 bin (BM2003) Başkent: Şam En yaygın dil: Arapça En yaygın din: İslam Ortalama ömür: Erkeklerde 70, Kadınlarda 73 yıl (BM) Para birimi: Suriye lirası Başlıca ihraç ürünleri: Petrol ve gaz Ortalama yıllık gelir: 1.040 $ (Dünya Bankası, 2001) İnternet uzantısı: .sy Uluslararası telefon kodu: +963
MUTLAKA GİDİN!
Salahattin Eyyübi Kalesi, Lazkiye Süleymaniye Tekkesi Emevi Camii, Şam Tadmor (Palmyra), Aphmaya, Bosra Tiyatrosu, Homs, Hama Su Değirmenleri, El Azem Sarayı
cografi konumu Akdeniz'in doğusunda yer alan Suriye'nin batısında dağlık bir kütle yer alır. K-G yönünde uzanan Ensariye dağları Türkiye'deki Nur Dağlarının bir uzantısı şeklinde Anti-Lübnan dağları olarak İsrail'e kadar kıyı boyunca uzanır. 1000 m yükseklikteki bu dağlar kıyıya paralel uzanması nedeniyle deniz etkisinin Suriye'nin iç kısımlarına sokulmasını önler. Suriye'nin iç kısımlarında çöl şartları etkilidir.Suriye'nin güneydoğusunda Suriye Çölü yer alır. Suriye'nin 2/3 si çöllerle kaplı. Akdeniz kıyısında Akdeniz iklimi egemen. Tarım ve hayvancılık halkın temel uğraşıdır.Suriye'nin yeraltı kaynakları arasında petrol ve fosfat çok önemlidir.
