Sistit Nedir?
İdrar yolu enfeksiyonu kadınlarda daha çok idrar torbasının iltihabı anlamına gelen “sistit” şeklinde gelişirken, erkeklerde prostat bezinin iltihabı (prostatit) olarak ortaya çıkmaktadır. Kadınlar zaten mevcut anatomik yapıları itibariyle bulaşıcı hastalıklara ve idrar yolları enfeksiyonlarına karşı daha yatkın bir yapıya sahipler. Halk arasında ‘idrar zoru’ diye de adlandırılan ‘sistit’ yaşamları süresince hemen hemen her kadında ortaya çıkabilen ve bazen de sık sık tekrar edebilen önemli bir sorundur. Sistit, sık sık idrara gitmek, az az idrar yapmak, tam olarak rahatlayamamak ve idrar yaparken yanma, ağrı hissetmek şeklinde kendisini göstermektedir.
Belirttiğimiz gibi sistit her yaşta ve her cinste gorülebileceği gibi kız coçuklarında ve kadınlarda daha sık görülür. Bununda çeşitli sebepleri vardır. En önemli sebeplerinden biri kadın anatomisinin özelliğinden kaynaklanmaktadır. Çünkü kadınlarda idrar torbasının altındaki idrar yolu yaklaşık 2-3 cm kısalıktadır ve doğrudan vajene açılır. Vajen ise mikrobik bir ortamdır ve kendi florası vardır. Ayrıca kadınlarda tuvalet temizliği ve tuvalet kullanımı erkeğe göre biraz daha dezavantajlıdır.
Tuvalet hijyeninde arkadan öne doğru yapılan temizlikler ya da umumi olmayan tuvaletlerin daha sık kullanılıyor olması ayrıca cinsel ilişki sırasında vajendeki floranın idrar torbasına doğru itilme ihtimalinden dolayı kadınlarda daha sık görülmektedir.
Sistit Belirleti Nelerdir?
Sistit en sık idrar yaparken yanma ağrı, sık idrara çıkma, ani sıkışma hissi, idrarda kanama, kasığa hatta makata verebilen ağrı verebilmekle birlikte genel enfeksiyon bulguları dediğimiz ateş halsizlik yorgunluk bulantı kusma kas ağrıları gibi sistemik bulgularda taşıyabilen bir rahatsızlıktır.
Bu belirtileri ani başlangıçlı olabileceği gibi uzun süreli semptomların da beraberinde taşıyabilirler. Kronik sistitlerde bu tip rahatsızlıklara ilave olarak kadın hastalar cinsel ilişki sırasında ağrı duyabilirler. Genelde sistitin karıştığı çok fazla hastalık yoktur. Daha çok kadınlarda vajen iltihabıyla ayrıca üretit dediğimiz erkeklerde ve kadınlarda diğer idrar yolu enfeksiyonuyla, üretsel sendromla karışması mümkündür.
Sistit Nedenleri
Sistit basit sistit ya da komplike sistit olarak ikiye ayrılabilir. Sistit nedenleri de bu doğrultuda farklılık gösterebilir.
Basit sistitte altta yatan herhangi bir neden yoktur, herhangi bir enfeksiyon bulasması sonucu oluşabilir. Komplike sistitlerde altta yatan başka bir problem olabilir. Bunlar erkeklerde prostat olabilir, her iki cinste taş hastalığı olabilir, kum olabilir, başka bir enfeksiyon olabilir. Ayrıca kadınlarda idrar torbası sarkması, idrar kanalının ağzında polip denilen bazı oluşumlar ve kistler buna neden olabilmektedir. Bunun haricinde işeme alışkanlıklarımız, tuvalet alışkanlıklarımız buna bir sebep oluşturabilirler.
İdrar tutmada bunlardan bir tanesi, sistitte oluşan enfeksiyonlar genelde aşağıdan bulaşır yani idrar kanalının ağzından idrar torbasına çıkar. Kadınlarda buna yatkınlık oluştuğu için daha sık bir mikrop kapması söz konusudur. Bu gibi durumlarda biz bu mikrobu sık tuvalete çıkarak bol sıvı alarak daha kolay dışarı atabiliriz. Geç tuvalete çıktığımız zaman bu mikropralın idrar torbasına tutunması ve enfeksiyon oluşturma ihtimali artmaktadır.
Sistitin Belirtileri Nelerdir?
Bir ürolog şikayetlerin tarifine ve testlere dayanarak teşhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (özel bir aletle üretra ve mesanenin gözlenmesi) ve damar içi pylogram denilen özel bir röntgen çekimini kapsar. Bu tetkikler özellikle enfeksiyona zemin hazırlayan faktörleri araştırmak için yapılır. Enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlayabilmek için de idrar kültürü gerekebilir. Sistit hemen ve uygun şekilde tedavi edilirse önemli bir hastalık değildir. Sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse, kronik ve insanı zayıf düşüren bir şekle girer.
Sistitten Korunma
Sistitten korunmak aslında çok da kolay değildir. Anatomik yapılarından ötürü kadınlar sistite daha yatkındırlar. Ancak alınacak tedbirler özellikle gün içerisinde bol sıvı tüketmek önemlidir. Günde 1.5-2 litre kadar sıvı aldığımız zaman idrar miktarımız daha da artacaktır. Buna bağlı olarak daha sık tuvalete çıkılır ve idrar torbasını daha sık yıkanmış olur. Ayrıca idrarı tutmamak sık idrara gitmek, idrar torbasındaki mikropların bu bölgeye yerleşmesine engel olacaktır.
Sistitten Korunmada Dikkat Edilecekler
Yukarıda belirtilen önlemlerin dışında sistitten korunma önlemleri olarak; çamaşırların sıklıkla değiştirilmesi, cinsel bölgenin nemli kalmasının engellenmesi, daha çok pamuklu çamaşırlar giyilmesi ve değişimin günlük yapılması belirtilebilir. Genel tedbirler olarak da kadınlar için cinsel ilişkide dikkatli olmak önemlidir. Cinsel ilişki sıklığı sistit riski açısından önemli olabilmektedir.
Havaların soğuması ile daha çok soğuk ortamlara maruz kalan kadınlarda hem vücudun mikroorganizmalara karşı savunma direncinin azalması hem de tüketilen sıvı miktarının azalması nedeniyle idrar yollarına enfeksiyon yerleşme riski daha da artmaktadır. Bu duruma idrarını tutma alışkanlığı, kabızlık ve hijyene dikkat etmemede eklendiği zaman sistit gelişim riski çok daha fazla artmaktadır. Ayrıca özellikle ayakların ve bacakların üşütülmesi ile damar duvarlarının soğukta kasılması sonucu idrar torbası bölgesinde sıvı miktarının artması da bu durumun gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Dolayısı ile sıcak ortamlarda bulunmak, sıvı tüketimini yeterli düzeyde tutmak, idrar tutma alışkanlığını mutlaka bırakmak ve hijyene dikkat etmek idrar yolu enfeksiyonlarının engellenmesinde temel önleyici mekanizmalar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bir diğer nokta ise üketilen besinlerdir. Besin ve içecek seçimlerine dikkat etmemek (Örnegin asitli, baharatlı yemekler, asitli icecekler alkollü icecekler tüketmek) sistit için risk faktörleri olarak belirtilebilir. Genel enfeksiyonlarda ya da şeker hastalıgı gibi bazı hastalık durumlarında sistite yatkınlık olabilir. Bu durumlarda kişinin mutlaka uzman hekimine danışması gerekmektedir.
Sistten Korunma Yolları Nasıldır?
Uygun tedavi ile sistit belirtileri 24 saat içinde kaybolur. Ancak hastalığın gidişi etken mikrobun cinsine, risk faktörlerin giderilmesine bağlıdır. İyi tedavi edilemeyen olgularda hastalık kronikleşebilir.
Sistit Tedavisi
2 tür sistit vardır. İlki Akut Sistit diğeri Kronik Sistittir.
Akut sistitin tedavisinde öncelikli olarak bakteriyal patojen söz konusu olduğu icin ilk planda antibiyotik kullanmamız gerekmektedir. Doğru antibiyotik kullanımı ile beraber çok hızlı bir iyileşme görülebilir. Yaklaşık 1-2 günde semptomlar geriler. Bunun yanında hastanın şikayetlerini giderici çesitli ağrı kesiciler ve idrar yanmasını giderebilecek bazı ilaçlar tedaviye eklenebilmektedir.
Kronik sistitin tedavisi ise biraz daha sıkıntılı olmaktadır ve görece daha uzun sürmektedir. Çunku kronik sistit tekrarlayan sistit atakları ya da geçmeyen şikayetler anlamına gelmektedir. Kronik sistit tedavisi sürecinde bazen bir patojen mikrop gösteremedigimiz için antibiyotik tedavisi ise yarayabilmektedir. Dolayısıyla çeşitli idrar torbası içine verilen ilaçlar ya da ağızdan uzun süreli kullanılan ilaçlar vasıtasıyla tedavisi mümkün olmaktadır. Her iki durumda da tedavi ve ilaç yönlendirmesini yapması gereken kişi uzman doktorunuzdur.
Erkeklerde Sistit
Üretranın uzunluğu nedeniyle, erkeklerde sistitin genellikle başka nedenleri vardır. İdrar yoluna baskı yapan büyümüş bir prostat gibi.
İdrar yolu enfeksiyonu kadınlarda daha çok idrar torbasının iltihabı anlamına gelen “sistit” şeklinde gelişirken, erkeklerde prostat bezinin iltihabı (prostatit) olarak ortaya çıkmaktadır. Kadınlar zaten mevcut anatomik yapıları itibariyle bulaşıcı hastalıklara ve idrar yolları enfeksiyonlarına karşı daha yatkın bir yapıya sahipler. Halk arasında ‘idrar zoru’ diye de adlandırılan ‘sistit’ yaşamları süresince hemen hemen her kadında ortaya çıkabilen ve bazen de sık sık tekrar edebilen önemli bir sorundur. Sistit, sık sık idrara gitmek, az az idrar yapmak, tam olarak rahatlayamamak ve idrar yaparken yanma, ağrı hissetmek şeklinde kendisini göstermektedir.
Belirttiğimiz gibi sistit her yaşta ve her cinste gorülebileceği gibi kız coçuklarında ve kadınlarda daha sık görülür. Bununda çeşitli sebepleri vardır. En önemli sebeplerinden biri kadın anatomisinin özelliğinden kaynaklanmaktadır. Çünkü kadınlarda idrar torbasının altındaki idrar yolu yaklaşık 2-3 cm kısalıktadır ve doğrudan vajene açılır. Vajen ise mikrobik bir ortamdır ve kendi florası vardır. Ayrıca kadınlarda tuvalet temizliği ve tuvalet kullanımı erkeğe göre biraz daha dezavantajlıdır.
Tuvalet hijyeninde arkadan öne doğru yapılan temizlikler ya da umumi olmayan tuvaletlerin daha sık kullanılıyor olması ayrıca cinsel ilişki sırasında vajendeki floranın idrar torbasına doğru itilme ihtimalinden dolayı kadınlarda daha sık görülmektedir.
Sistit Belirleti Nelerdir?
Sistit en sık idrar yaparken yanma ağrı, sık idrara çıkma, ani sıkışma hissi, idrarda kanama, kasığa hatta makata verebilen ağrı verebilmekle birlikte genel enfeksiyon bulguları dediğimiz ateş halsizlik yorgunluk bulantı kusma kas ağrıları gibi sistemik bulgularda taşıyabilen bir rahatsızlıktır.
Bu belirtileri ani başlangıçlı olabileceği gibi uzun süreli semptomların da beraberinde taşıyabilirler. Kronik sistitlerde bu tip rahatsızlıklara ilave olarak kadın hastalar cinsel ilişki sırasında ağrı duyabilirler. Genelde sistitin karıştığı çok fazla hastalık yoktur. Daha çok kadınlarda vajen iltihabıyla ayrıca üretit dediğimiz erkeklerde ve kadınlarda diğer idrar yolu enfeksiyonuyla, üretsel sendromla karışması mümkündür.
Sistit Nedenleri
Sistit basit sistit ya da komplike sistit olarak ikiye ayrılabilir. Sistit nedenleri de bu doğrultuda farklılık gösterebilir.
Basit sistitte altta yatan herhangi bir neden yoktur, herhangi bir enfeksiyon bulasması sonucu oluşabilir. Komplike sistitlerde altta yatan başka bir problem olabilir. Bunlar erkeklerde prostat olabilir, her iki cinste taş hastalığı olabilir, kum olabilir, başka bir enfeksiyon olabilir. Ayrıca kadınlarda idrar torbası sarkması, idrar kanalının ağzında polip denilen bazı oluşumlar ve kistler buna neden olabilmektedir. Bunun haricinde işeme alışkanlıklarımız, tuvalet alışkanlıklarımız buna bir sebep oluşturabilirler.
İdrar tutmada bunlardan bir tanesi, sistitte oluşan enfeksiyonlar genelde aşağıdan bulaşır yani idrar kanalının ağzından idrar torbasına çıkar. Kadınlarda buna yatkınlık oluştuğu için daha sık bir mikrop kapması söz konusudur. Bu gibi durumlarda biz bu mikrobu sık tuvalete çıkarak bol sıvı alarak daha kolay dışarı atabiliriz. Geç tuvalete çıktığımız zaman bu mikropralın idrar torbasına tutunması ve enfeksiyon oluşturma ihtimali artmaktadır.
Sistitin Belirtileri Nelerdir?
- ✔ İdrar yaparken yanma ve sızı(İdrar yaptıktan sonrada sürebilir),
- ✔ Sık idrara çıkma,
- ✔ Ağrının kasıklara ve makata yayılması,
- ✔ Ateş,
- ✔ Terleme,
- ✔ Yorgunluk,
- ✔ Kusma ve bulantı,
- ✔ İdrarın bulanık, kötü kokulu olabilir.
- ✔ Cinsel ilişki esnasında ağrı hissi olabilir.
Bir ürolog şikayetlerin tarifine ve testlere dayanarak teşhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (özel bir aletle üretra ve mesanenin gözlenmesi) ve damar içi pylogram denilen özel bir röntgen çekimini kapsar. Bu tetkikler özellikle enfeksiyona zemin hazırlayan faktörleri araştırmak için yapılır. Enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlayabilmek için de idrar kültürü gerekebilir. Sistit hemen ve uygun şekilde tedavi edilirse önemli bir hastalık değildir. Sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse, kronik ve insanı zayıf düşüren bir şekle girer.
Sistitten Korunma
Sistitten korunmak aslında çok da kolay değildir. Anatomik yapılarından ötürü kadınlar sistite daha yatkındırlar. Ancak alınacak tedbirler özellikle gün içerisinde bol sıvı tüketmek önemlidir. Günde 1.5-2 litre kadar sıvı aldığımız zaman idrar miktarımız daha da artacaktır. Buna bağlı olarak daha sık tuvalete çıkılır ve idrar torbasını daha sık yıkanmış olur. Ayrıca idrarı tutmamak sık idrara gitmek, idrar torbasındaki mikropların bu bölgeye yerleşmesine engel olacaktır.
Sistitten Korunmada Dikkat Edilecekler
Yukarıda belirtilen önlemlerin dışında sistitten korunma önlemleri olarak; çamaşırların sıklıkla değiştirilmesi, cinsel bölgenin nemli kalmasının engellenmesi, daha çok pamuklu çamaşırlar giyilmesi ve değişimin günlük yapılması belirtilebilir. Genel tedbirler olarak da kadınlar için cinsel ilişkide dikkatli olmak önemlidir. Cinsel ilişki sıklığı sistit riski açısından önemli olabilmektedir.
Havaların soğuması ile daha çok soğuk ortamlara maruz kalan kadınlarda hem vücudun mikroorganizmalara karşı savunma direncinin azalması hem de tüketilen sıvı miktarının azalması nedeniyle idrar yollarına enfeksiyon yerleşme riski daha da artmaktadır. Bu duruma idrarını tutma alışkanlığı, kabızlık ve hijyene dikkat etmemede eklendiği zaman sistit gelişim riski çok daha fazla artmaktadır. Ayrıca özellikle ayakların ve bacakların üşütülmesi ile damar duvarlarının soğukta kasılması sonucu idrar torbası bölgesinde sıvı miktarının artması da bu durumun gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Dolayısı ile sıcak ortamlarda bulunmak, sıvı tüketimini yeterli düzeyde tutmak, idrar tutma alışkanlığını mutlaka bırakmak ve hijyene dikkat etmek idrar yolu enfeksiyonlarının engellenmesinde temel önleyici mekanizmalar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bir diğer nokta ise üketilen besinlerdir. Besin ve içecek seçimlerine dikkat etmemek (Örnegin asitli, baharatlı yemekler, asitli icecekler alkollü icecekler tüketmek) sistit için risk faktörleri olarak belirtilebilir. Genel enfeksiyonlarda ya da şeker hastalıgı gibi bazı hastalık durumlarında sistite yatkınlık olabilir. Bu durumlarda kişinin mutlaka uzman hekimine danışması gerekmektedir.
Sistten Korunma Yolları Nasıldır?
- Tuvaletten sonra önden arkaya doğru silinin. Böylece vajinal ve rektal bölgenizdeki bakterilerin idrar yollarına girmesini engellemiş olursunuz.
- İdrarınızı tutmayın. Mümkün olabildiği kadar sık idrarınızı yapın. Böylece mesanedeki bakterileri dışarı atarsınız.
- Cinsel ilişkiden sonraki on dakika içerisinde idrarınızı yapmaya çalışın.
- Cinsel ilişki esnasında yeterli kayganlığın sağlanması uretranın zedelenmesini azaltacaktır.
- Anal ilişkiye giriliyorsa daha sonra vajinal bölgeye temas edilmemeli veya edilecekse iyice temizlenilmelidir.
- Gün boyunca bol su içilmesi (mümkünse günde 8 bardak) idrar çıkışını ve dolayısıyla da bakterilerin atılımını arttıracaktır.
- Kahve, çay, alkol gibi içecekleri mümkün olduğu kadar az tüketin. Mesane üzeride irrite edici etkileri olabilir.
- Genital bölgenizin uzun süre nemli kalmasına izin vermeyin. Naylonlu, sıkı iç çamaşırları giymeyin. Nem, bakterilerin üremesini kolaylaştırıcı bir ortam yaratır.
- Her gün mutlaka iç çamaşırınızı değiştirin ve pamuklu iç çamaşırları kullanın.
Uygun tedavi ile sistit belirtileri 24 saat içinde kaybolur. Ancak hastalığın gidişi etken mikrobun cinsine, risk faktörlerin giderilmesine bağlıdır. İyi tedavi edilemeyen olgularda hastalık kronikleşebilir.
Sistit Tedavisi
2 tür sistit vardır. İlki Akut Sistit diğeri Kronik Sistittir.
Akut sistitin tedavisinde öncelikli olarak bakteriyal patojen söz konusu olduğu icin ilk planda antibiyotik kullanmamız gerekmektedir. Doğru antibiyotik kullanımı ile beraber çok hızlı bir iyileşme görülebilir. Yaklaşık 1-2 günde semptomlar geriler. Bunun yanında hastanın şikayetlerini giderici çesitli ağrı kesiciler ve idrar yanmasını giderebilecek bazı ilaçlar tedaviye eklenebilmektedir.
Kronik sistitin tedavisi ise biraz daha sıkıntılı olmaktadır ve görece daha uzun sürmektedir. Çunku kronik sistit tekrarlayan sistit atakları ya da geçmeyen şikayetler anlamına gelmektedir. Kronik sistit tedavisi sürecinde bazen bir patojen mikrop gösteremedigimiz için antibiyotik tedavisi ise yarayabilmektedir. Dolayısıyla çeşitli idrar torbası içine verilen ilaçlar ya da ağızdan uzun süreli kullanılan ilaçlar vasıtasıyla tedavisi mümkün olmaktadır. Her iki durumda da tedavi ve ilaç yönlendirmesini yapması gereken kişi uzman doktorunuzdur.
Erkeklerde Sistit
Üretranın uzunluğu nedeniyle, erkeklerde sistitin genellikle başka nedenleri vardır. İdrar yoluna baskı yapan büyümüş bir prostat gibi.
- Sık veya acil idrar yapma ihtiyacı,
- Bulanık, kötü kokulu, kanlı idrar (bazen),
- Hafif ateş (bazen).
Sistit erkeklerde çok görülen bir rahatsızlık değildir. Tedavisi kolaydır, tekrarlamasını önlemek için altında yatan nedenin de tedavi edilmesi gerekir.
Sistit Teşhisi
Bir ürolog şikayetlerin tarifine ve testlere dayanarak teşhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (özel bir aletle uretra ve mesanenin gözlenmesi) ve damar içi pylogram denilen özel bir röntgen çekimini kapsar. Enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlayabilmek için de idrar kültürü gerekebilir. Sistit hemen ve uygun şekilde tedavi edilirse önemli bir hastalık değildir. Sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse, kronik bir hal alabilir.
bi kaç kez de yanmadan ağlamıştım. Ne çektik be
