1 ) Progesteron nedir?

Kadınlarda ön hipofiz tarafından salgılanan, lutein yapan hormonun (LH) kontrolü ile beraber yumurtalıklar tarafından salgılanan, insan ve diğer canlılarda adet  döngüsü, hamilelik ve embriyogenez de önemli etkiye sahip olan cinsiyet ve steroit hormonudur

Progesteron  hormonu, her ay rutin olarak rahmi hamileliğe hazırlayan bir başka kadınlık hormonudur. Ayın ikinci yarısı itibari ile progesteron sayısı bir iki gün içerisinde yükselir ve düzenli bir şekilde görülen adet kanaması ile beraber düşer.

Kullanılan doğum kontrol hapları, progesteronun sentetik formlarıdır. Progesteron bir nevi yumurtalıkların salgılamış olduğu bir cinsiyet hormonudur. Ön hipofiz tarafından salgılanan lutein yapıcı hormonun kontrolü ile beraber üretilir. Progesteron genel etkenlerini kadının cinsel organlarında belli eder.

Östrojen hormonunun özelliklerini bastırarak, östrojen ile beraber bir takım değişimlerin meydana gelmesine sebep olur. Döl yatağı, uterus kas dokusunun uyarılarını en az seviyeye indirerek, kasılmasını güç hale getirir. Bu sayede, bu salgının artmasına destek olur.

Düşük tehlikesinin olduğu durumlarda, erken kalınan hamilelikte kimi zamanlar progesteron az olması durumu göz önüne alınarak, düşüğü engellemek amacı ile az oranda progesteron ilaçları (duphaston ve progestan gibi) doktorun önerisi ile beraber kullanılmaktadır.

2 ) Progesteron ölçümü (tahlil) hangi durumlarda yapılır?
Kısırlık tedavisi gören kişilerde, yumurtalık kapasitesine bakmak için: Progesteron seviyesinde düşüklük olması, yumurtlamanın meydana gelmediğini işaret eder. Ektopik gebelik (dış gebelik) teşhisinde yapılır.
3 ) Progesteron kullanılmaması gereken durumlar nelerdir?

1- Hamile veya emzirenler kadınlar

2- Meme kanseri teşhisi konan kadınlar

3- Depresif olanlar,

4- Damar hastalığı bulunanlar

5- Karaciğer hastalığı olanlar,

6- Adet dönemi ile alakalı vajinal kanama var ise bu durumlarda Progesteron kullanılmamalıdır.

4 ) Progesteron değerleri nelerdir?
Progesteron değerleri, gerçekleştirilen tahlilin adet dönemi içerisinde uygulanan adet gününe göre değişkenlik göstermektedir. Adetin döneminin ilk yarısında bulunulması halinde, progesteron testi  yapılır ise,  progesteron değerleri diğer oranlardan daha değişik çıkar. Progesteron testi adet döneminin ikinci yarısında yapılır ise, sonuç daha farklı çıkmaktadır.

5 ) Normal olarak kabul edilen değerler nelerdir?

Erkek: 0.1-1 ng/ml
Kadın:
Faliküler Faz: 0.2-1.4 ng/ml
Luteal Faz: 4-25 ng/ml
Menopoz: 0.1-1 ng/ml

6 ) Progesteron azlığının sebepleri nelerdir?
Progesteron hormonunun değerlerinin az olmasına neden olan sebepler;

  • Hamilelik döneminde olunması
  • Adregenital sendrom
    Cushing sendromu

 

7 ) Progesteron değerlerinin yüksek olmasının sebepleri nelerdir?

Progesteron seviyesinin yüksek olmasına neden olan sebepler ise;

  • Turner sendromu
  • Yumurtlamanın gerçekleşmediği düzensiz adetler
  • Hipofiz besinleri

8 ) Progesteron hormonunun kadın vücudunda yaptığı etkileri nelerdir?
– Vajen epitelinde glikojen biriktirmesini azaltarak, bu nedenden dolayı vajinada pH oranı artar, alkali ortam meydana gelir. Progesteron etkisi ile beraber, hamilelik durumunda olduğu gibi, vajen epitelinde intermediate hücre hakimiyeti oluşur

– Servikal mukusu kalınlaştırıarak  pH oranını azaltır ve asitleştirir. Bu durum hamilelik durumunu zorlaştırıcı bir etkidir.
– Endometrium gland ile stromasında antiproliferatif etki gösterir.
– Endometriumda östrojen reseptörün meydana gelmesini azaltır.
– Göğüslerde lobüler ve alveolar doku gelişimini arttırır.
– Ovulasyon (yumurtlama) gerçekleşmeden önce pozitif feedback etki ile FSH salınımını arttırır. Aksine LH üzerine negatif feedback etki oluşturur.
– Progesteron termojenik bir hormondur ve kadınlarda oluşan yumurtlamanın ardından vücudun ısısındaki yükselmeden sorumludur.
– Vücutta su ve tuzun biriktirilmesine sebebiyet verir.
– Düz kaslarda gevşemenin oluşmasını sağlar. Bu sebepten dolayı hamilelikte safra stazı, reflü, kabızlık gelişir.

8 ) Hangi durumlarda Progesteron ilaçları (progestin) kullanılır?
– Hamilelik sırasında oluşabilecek düşük tedavisinde
– Habitüel abortus
– Preterm eylem (erken doğum) proflaksisi
– İnfertilite (kısırlık) tedavisi ile birlikte IVF (tüp bebek) tedavileri
– Adet düzensizliğinin tedavisinde
– PCOS (Polikistik over sendromu)
– Endometrial hiperplazi
– Menstrüasyonu geciktirmek amacı ile
– Katameniel epilepsi
– Doğum kontrolar hapları ve 3 aylık iğneler içerisinde bulunura
– Acil kontrasepsiyon amacı  ile
– Amenore teşhisinde progesteron challenge tetkiklerinde kullanılır

Kaynak: Progesteron Hormonu Nedir?