Erken menopoz, kadının adetlerinin 35 yaşından önce kesilmesini ifade etmektedir. Ülkemizde menopoz çağı genellikle 45-50 yaş arasındadır. Ancak 35 yaşından sonra görülen menopozların, erken menopoz olarak ifade edilmesi pek doğru değildir. Erken menopoz, günümüzde yaygın olarak görülen bir sorun olarak algılansa da durum böyle değildir. Kadınların çocuk yapma yaşını ertelemeleri ve çoğunlukla 35 yaşından sonraya bırakmaları, çocuk sahibi olmayı zorlaştırmakta, bu sebeple de erken menopoz olgusu ortaya çıkmaktadır.
Erken menopoz en erken kaç yaşında yaşanabilir?
Menopoz olgusundna bahsedilmek için adetlerin başlamış ve bitmiş olması gerekmektedir. Bir kız çocuğunun adetlerinin başlama yaşı ortalama olarak 13’tür. Çeşitli durumlarda 18 yaşında dahi menopoz vakalarına rastlanmaktadır.
Erken menopoz yaygınlaşan bir sorun mu?
Erken menopoz durumunun en dezavantajlı yönü, kadının kendi yumurtaları ile gebe kalma şansının ortadan kalkmasıdır. Günümüzde ekonomik şartlar, kadının çocuk sahibi olma yaşını ertelemesine ve yaşınının ilerlemesine yol açmaktadır. Bu sebeple de kadının çocuk sahibi olma şansı gittikçe düşmektedir. Bu gibi durumlarda kadın erken menopoza girdiğini düşünmekte ve bir uzmana başvurmaktadır. Ancak durum, yaşın ilerlemesi ile çocuk sahibi olma şansının düşmesidir. Adetler kesilmeden menopoz söz konusu olmamaktadır. Erken menopoz tanımı; 35 yaşından önce adetlerin kesilmesidir. 35 yaşından sonraki menopozlar, erken menopoz olarak adlandırılmazlar.
Erken menopoza yol açan faktörler nelerdir?
- Erken menopoza yol açan yaygın sebepler
- Otoimmun hastalıklar
- Yumurtalıkların erken tükenmesi ve menopoz durumunun görülmesi
- Cerrahi girişimle yumurtalıkların alınması
- Kanser tedavileri
- Kanser tedavisi için radyoterapi (ışın tedavisi) veya kemoterapi
- Genetik
- Kromozom bozuklukları
- Frajil X Sendromu,
- Turner Sendromu
- Hayat tarzı
- Sigara kullanımı
- Aşırı stres
Erken menopoz belirtileri nelerdir?
Erken menopozun en önemli belirtisi, ilk olarak adet dönemlerinin kısalmaya başlamasıdır. Bununla beraber adet dönemleri zaman geçtikçe uzamaya başlar ve en nihayetinde kesilir.
Bu noktada dikkat edilmesi gereken, adet kanamasının azalması, erken menopoz belirti değildir. Bunun dışında normal olarak menopozda görülen ateş basması, çarpıntı, terleme gibi klasik belirtiler de erken menopozda görülmeyebilir. Bu belirtiler, her kadına göre değişmektedir.
Erken menopozu durdurmak ya da ertelemek mümkün müdür?
Teorik olarak erken menopozu durdurmak mümkündür ancak bu günümüzde yaklaşık olarak %1’lik bir oranda sağlanmıştır. Bu sebeple de erken menopozu durdurmak çoğu zaman mümkün olmamaktadır.
Şayet erken menopoza yol açan durum otoimmun hastalıklar ya da farklı bir hastalık ise, tedavi sağlandığında menopoz yavaşlatılabilmektedir. Ancak çoğunlukla menopoz süreci engellenemez ve kadın menopoza girmektedir.
Günümüzde geliştirilen çeşitli yaşlanmayı geciktirici ilaçlar ile menopoz kısmi olarak yavaşlatılabilmektedir. Ancak yaygın olarak kullanılan yöntemler değildir. Tedavi için başarı etkeni ise, kadının yaşıdır. Kadının yaşı ne kadar genç ise, başarı oranı o kadar artmaktadır.
Annenin yaşı kadının menopoz yaşında ne kadar etkilidir?
Kadının menopoza gireceği yaş aşağı yukarı annesi ya da kan bağı olan diğer kadın akrabaları ile aynı olmaktadır. Anne ne kadar geç menopoza girmiş ise, erken menopozu tetikleyen kanser gibi sorunlar yoksa, kadın da o yaşlarda menopoza girecektir.
Erken menopoz kemik erimesine yol açar mı?
Menopoz, hormonal değişimler sebebiyle kemik erimesini hızlandıran bir süreçtir. Ancak erken yaşta menopoza girmiş kadınlarda kemik erimesi süreci daha uzun olacağı için ortaya çıkan sorunlar da daha büyük olabilir. Ancak yapılan tedaviler sayesinde bu süreci yavaşlatmak mümkündür.
Bu konuyla ilgili mutlaka gerekli önlemler alınması ve koruyucu tedavilere başlanmalıdır. Aynı şekilde erken menopoza giren kişi, hayatını buna uygun olarak düzenlemelidir.
Sıcak basması, vajinada kuruluk, ruhsal gelgitler, gibi durumlar hormon tedavisi ile onarılmaktadır. Erken menopoza girmiş olan kadınların, yumurta hücreleri tükendiği için gebe kalma şansı söz konusu değildir. Bu gibi durumlarda yumurta hücresi bağışı ile gebelik sağlanabilir. Ancak donör oosit yani yumurta bağışı ülkemizde yasal değildir.
Erken menopoz durdurulabilir mi?
Erken menopoz, esasında ön görülebilen bir durumdur. Bunun için kadınların yumurtalık rezervlerine baktırması ve bir uzman görüşü alıp tahmini menopoz yaşını öğrenmesi gerekir. Şayet kadının kariyer ya da eğitim planları varsa, çocuk yapma şansını bu sebeplerle kaybediyor olabilir. Bu sebeple çocuk yapma planları 35 yaşı geçmemelidir.
Erken menopoz ender görülen bir durumdur. Ancak çocuk sahibi olmayı erteleyen kadınların düzenli olarak senede bir doktora başvurmaları ve çeşitli hormon testleri yaptırmaları gerekir. Bu şekilde ultrason ile yumurtalıklar değerlendirerek olası bir erken menopoz durumu tahmin edilebilir.
Kaynaklar:
http://jinekoloji.com/erken-menopoz-belirtileri
http://jinekoloji.com/9-maddede-erken-menopoz-ve-nedenleri
