Her kadın hayatının herhangibir döneminde mutlaka jinekolojik muayene olmak durumunda kalabilir. Bu muayene özel bir muayenedir. Bazı özelliklere dikkat etmek gerekir.

Jinekolojik muayene hakkında
Pek çok kadın jinekolojik muayeneden kaçınma eğilimindedir. Bunun sebepleri; utanma duygusu, daha önce yaşanmış kötü tecrübeler ile çevreden duyulan abartılı ve yanlış bilgiler sonucunda oluşmuş yanlış ön yargılardır. Bu muayene ile biçok hastalık erken dönemlerde teşhis edilebilir.

Basit bir muayene ile örneğin rahim, rahim ağzı, yumurtalık ve vajen kanserleri çok erken safhalardayken tesbit edilebilir. Yine rahim ağzı bölgesindeki enfeksiyonlar henüz bir yaraya yol açmadan teşhis ve tedavi edilebilir.

Kanamalı iken jinekolojik muayene yapılabilir mi?

Kanamanın varlığı bazen muayeneyi özellikle gerekli kılar. Kanamanın kaynağının neresi olduğu özellikle önemlidir. Bu nedenle kanama varlığında muayene yapılamaz diye bir kural yoktur. Ancak akıntı hallerinde kan akıntıya karışacağı için daha sonra bu durum değerlendirilir. Smear testi de aşırı akıntı ya da kanama varlığında alınamaz.

Ne zaman jinekologa görünmek gerekir?
Cinsel olarak aktif her kadının hiçbir jinekolojik şikayeti olmasa da düzenli olarak yılda en az bir kez jinekolojik muayeneden geçmesi şarttır. Hatta genç kızların bile en azından, genital organlarının gelişimi ve adet düzenleri açısından en az bir kez jinekoloji uzmanınca değerlendirilmesi uygundur.

Cinsel yönden aktif her kadın da senede bir kez muayene+ultrason+smear testi yaptırmalıdır.

jinekologa başvurulması gereken durumlar hangileridir?

Aşağıdaki durumlarda mutlaka vakit geçirmeden jinekolojik muayene gerekir.

· Kötü koku,kaşıntı,kızarıklıkirenkli akıntı varsa

· Adetler düzensiz sık ya da seyrek kanama miktarı çok fazla ya da çok azsa,adet dışı kanama varsa

· Korunulmadığı halde gebe kalınamıyorsa

· İlişki esnasında ya da sonrasında kanama oluyorsa

· Karında ya da dışgenital organlarda kasıklarda kitle şişlik varsa

· Adetlerin aşırı sancılı olması,ağrılı ilşki ve geçmeyen kasık ağrıları varlığında

· Vücudun normalin üzerinde tüylenmesi, rekek tipi kıllanma halleri ve memelerden süt ya da benzeri sıvı gelmesi hallerinde

. Gebelik planlanıyorsa mutlaka öncesinde herhangibir problem olup olmadığına bakılması gerekir

SPEKULUM İLE GÖZLEM

Jinekolojik muayene esnasında neler yapılır?
İlk olarak kadının dış genital organları gözle incelenir. Bu sırada dış dudaklardaki kitleler, sert dokular varsa akıntının rengi görünümü, kızarıklık ve şişlik olup olmadığına bakılır.

Daha sonra vajen ve rahim ağzının spekulum denen aletle gözle bakılarak incelenir. Bu esnada vajen ve serviksteki çeşitli lezyonlar,yaralar,kitleler ve varsa akıntı direkt bakılarak incelenir. Lezyonlardan smear denen sürüntü veya icap ediyorsa biyopsi (parça) alınır, akıntı varsa bundan kültür alınabilir ve direkt mikroskopta incelenebilir. Vajen on ve arka tarafında sarkma olup olmadığı idrar torbasının ve üretra den,ilen idrar yapılan kanalın durumuna bakılır.İdrar kaçırma olup olmadığı tespit edilir.

Muayenede en son elle muayene yapılır. Bu muayenede bir elimiz (genellikle sağ) işaret ve orta parmaklar vagende diğer el ise karında basınç uygulayarak iç genital organlar değerlendirilir. Kist,myom,batında yapışık kitleler hissedilmeye çalışılır. Hassasiyet olup olmadığına bakılır.

Jinekolojik muayene yerine sadece ultrason yeterli olabilirmi ?

Jinekolojik muayenenin her aşaması belli bir sırda mutlaka yapılmalıdır. Her aşama bir sonraki için gereklidir. Tek başına ultrason çok değerli bilgiler vermesine rağmen yetersizdir.

Ultrason artık her jinekoloğun vaz geçemeyeceği çok önemli tanı aracıdır. Bu nedenle jinekolojik her muayeneye ultrason eklenmelidir. Hastanın herhengi bir yakınması olmasa da yine de ultrason yapılmalıdır. Tercihan hasta bakire değilse vaginal yolla bakılmalı bu olamıyorsa abdominal ultrason uygulanmalıdır.

Genç kız ve bakirelerde jinekolojik muayene yapılır mı?

Bakirelerde spekulum muayenesi ve vaginal ultrason yapılamaz. Vaginal el muayenesi de zar yırtılmasına yol açacağı için mümkün olmaz. Bunun yerine dış genital organlara gözle bakılır ve bu yolla gelişim ,akıntı ,lezyonlar vs değerlendirilir. Akıntı kültürü alınabilir. Hastaların çoğu karşı çıksa da rektal muayene yapılarak batın içi kitleler araştırılabilir. İdrar kesesi doldurularak sıkışma hissi oluştuğunda abdominal yolla ultrason yapılabilir.

Op. Dr. Turgay KARAKAYA tarafından yazılmıştır.